- Сообщения
- 2,710
- Оценка реакций
- 27,653
Жиынтық бағалауға арналған
әдістемелік ұсыныстар
Қазақстан тарихы
5-сынып
3
Мазмұны
1-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР ....................... 4
«Қазақстандағы ежелгі адамдардың өмірі» бөлімі бойынша жиынтық бағалау ....................................... 4
2-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР ....................... 8
«Ежелгі көшпелілер өмірі» бөлімі бойынша жиынтық бағалау ................................................................. 8
«Сақтар» бөлімі бойынша жиынтық бағалау .............................................................................................. 12
3-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР ..................... 15
«Сақтар» бөлімі бойынша жиынтық бағалау .............................................................................................. 15
«Үйсіндер мен қаңлылар» бөлімі бойынша жиынтық бағалау ................................................................. 18
4-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР ..................... 22
«Ғұндар» бөлімі бойынша жиынтық бағалау ............................................................................................. 22
«Сарматтар» бөлімі бойынша жиынтық бағалау........................................................................................ 26
«Ежелгі Қазақстан тарихына шолу» бөлімі бойынша жиынтық бағалау ................................................ 30
1-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР
«Қазақстандағы ежелгі адамдардың өмірі» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Тақырып Алғашқы адамдардың өмірі
Қазақстан территориясындағы тас дәуірінің тұрақтары
Андронов және Беғазы-Дәндібай мәдениеттері
Оқу мақсаты 5.4.1.1 Ежелгі адамдардың кәсібін сипаттау
5.2.2.1 Археологиялық ескерткіштерді сипаттау
5.2.2.2 Археологиялық деректерге сүйене отырып, Андронов
және Беғазы-Дәндібай мәдениеттерінің белгілерін анықтау
Бағалау критерийі Білім алушы
Алғашқы адамдардың ұжымдасуын, олардың еңбек
түрлерін анықтайды
Қазақстандағы археологиялық ескерткіштер мен
археологтардың еңбектерін анықтайды
Қазақстандағы қола дәуірінің ерекшеліктерін көрсетеді
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Білу және түсіну
Қолдану
Орындау уақыты 20 минут
Тапсырма
1. Төменде берілген ұғымдарды тиісті қатардың біріне орналастырыңыз.
1. Бірнеше ондаған туыс адамдар топтасты.
2. Ұжым тұрақсыз болды.
3. Бірлесіп шаруашылық және қоғамдық істерді шешті.
4. Еңбек құралдары ортақ болды.
5. Жыртқыш аңдардан қорғану үшін топтасты.
6. Ортақ қалыптасқан тіл болмады.
7. Ортақ тіл мен дәстүр қалыптасты.
8. Кездейсоқ құрылым түрі.
Тобыр Ру
5
2. Төмендегі кестені толтырыңыз.
Археологтар Зерттеу аймақтары
К. Ақышев
Ә. Марғұлан
Х. Алпысбаев
3. Андронов мәдениетінің ең басты белгілерін берілген бөлімдер бойынша анықтаңыз.
(Тірек-сызбаны толықтырыңыздар)
Андронов
мәдениетінің
белгілері
Шаруашылықтары:
Қоғамдық бірлестіктері:
Діни нанымдары:
Баспаналары:
Ерекшелігі:
6
Бағалау критерийі Тапсырма
№
Дескриптор Балл
Білім алушы
Алғашқы адамдардың
ұжымдасуын, олардың
еңбек түрлерін анықтайды
1 тобырға тән белгілерді ажыратады; 1
руға тән белгілерді ажыратады; 1
Қазақстандағы
археологиялық
ескерткіштер мен
археологтардың
еңбектерін анықтайды
2 К. Ақышевтің зерттеген аймақтарын
жазады;
1
Ә. Марғұланның зерттеген аймақтарын
жазады;
1
Х. Алпысбаевтың зерттеген
аймақтарын жазады;
1
Қазақстандағы қола
дәуірінің ерекшеліктерін
көрсетеді
3 Андрондықтардың қоғамдық
бірлестігін көрсетеді;
1
Андрондықтардың шаруашылығын
көрсетеді;
1
Андрондықтардың діни-нанымдарын
көрсетеді;
1
Андрондықтардың баспана түрлерін
сипаттайды;
1
Андрон мәдениетінің ерекшелігін
көрсетеді.
1
Жалпы балл 10
7
«Қазақстандағы ежелгі адамдардың өмірі» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты
ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні ________________________________________________
Бағалау критерийі Оқу жетістіктерінің деңгейі
Төмен Орта Жоғары
Алғашқы адамдардың
ұжымдасуын, олардың
еңбек түрлерін
анықтайды
Алғашқы адамдардың
ұжымдасуын, олардың еңбек
түрлерін сипаттауда қиналады
Алғашқы адамдардың ұжымдасуын,
олардың еңбек түрлерін сипаттауда
қателіктер жібереді
Алғашқы адамдардың
ұжымдасуын, олардың еңбек
түрлерін сипаттайды
Қазақстандағы
археологиялық
ескерткіштер мен
археологтардың
еңбектерін анықтайды
Қазақстандағы археологиялық
ескерткіштер мен археологтардың
(Ақышев, Марғұлан, Алпысбаев)
еңбектерін анықтауда қиналады
Қазақстандағы археологиялық
ескерткіштер мен археологтардың
(Ақышев, Марғұлан, Алпысбаев)
еңбектерін анықтауда қателіктер
жібереді
Қазақстандағы археологиялық
ескерткіштер мен
археологтардың еңбектерін
анықтайды
Қазақстандағы қола
дәуірінің
ерекшеліктерін
көрсетеді
Қазақстандағы қола дәуірінің
ерекшеліктерін анықтауда
қиналады
Қазақстандағы қола дәуірінің
ерекшеліктерін анықтауда қателіктер
жібереді
Қазақстандағы қола дәуірінің
ерекшеліктерін анықтайды
8
2-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР
«Ежелгі көшпелілер өмірі» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Тақырып Қазақстан территориясында темірдің игерілуі
Көшпелі мал шаруашылығының қалыптасуы
Ежелгі көшпелілердің дүниетанымы
Оқу мақсаты 5.4.2.2 Металл өндірісі жетілуінің шаруашылық салаларына
тигізген ықпалын түсіндіру
5.2.2.6 Көшпелілердің әлемдік өркениетке қосқан үлесін білу
5.2.1.2 Ежелгі тайпалардың дүниетанымын сипаттау
Бағалау критерийі Білім алушы
Металл өндірудің шаруашылыққа ықпалын
сипаттайды
Көшпелілер өркениетінің жаңалықтарын
анықтайды
Ежелгі адамдардың дүниетанымын анықтайды
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Білу және түсіну
Қолдану
Орындау уақыты 20 минут
Тапсырма
1. Суретке мұқият қарап, тірек сөздерді қолдана отырып, әңгіме құрастырыңыз.
Тірек сөздер: алғашқы адамдар, металл, мыс
9
2. Берілген тұжырымдардың ақиқат, жалғандығын анықтаңыз.
3. Сұрақтарды мұқият оқып, оларға жауап беріңіз.
1. Қазақстанда петроглифтер қай аймақтардан табылды?
2. Суреттерге қарап, суретті салған адамдардың дүниетанымы жайлы не айтасыз?
3. Осы ежелгі тайпаларда қандай салт-дәстүрлер болды?
4. Суреттің мазмұнына қарай қандай тақырып қояр едіңіз?
Тұжырымдар Ақиқат Жалған
Жылқыны алғаш қолға үйреткен –
ботайлықтар
Киіз үйдің алғашқы түпнұсқасы
андрондықтарда қолданылған
Көшпелілер өркениеті тек Қазақстанда
қалыптасты
10
Бағалау критерийі Тапсырма
№
Дескриптор Балл
Білім алушы
Металл өндірудің
шаруашылыққа
ықпалын сипаттайды
1 «алғашқы адамдар» сөзін қолданады; 1
«металл» сөзін қолданады; 1
«мыс» сөзін қолданады; 1
Көшпелілер
өркениетінің
жаңалықтарын
анықтайды
2 1-тұжырымның ақиқат/жалғандығын
анықтайды;
1
2-тұжырымның ақиқат/жалғандығын
анықтайды;
1
3-тұжырымның ақиқат/жалғандығын
анықтайды;
1
Ежелгі адамдардың
дүниетанымын
талдайды
3 Қазақстандағы ежелгі петроглифтерді
атайды;
1
таңбалар мен суреттердің мағынасын
сипаттайды;
1
ежелгі тайпалардың салт-дәстүрлерін
жазады;
1
суретке тақырып қояды. 1
Жалпы балл 10
11
«Ежелгі көшпелілер өмірі» тақырыбы бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты
ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні ________________________________________________
Оқу жетістігінің деңгейі
Бағалау критерийлері Төмен Орта Жоғары
Металл өңдірудің
шаруашылыққа ықпалын
сипаттайды
Металл өңдірудің шаруашылыққа
ықпалын сипаттауда қиналады
Металл өңдірудің
шаруашылыққа ықпалын
сипаттауда қателіктер жібереді
Металл өңдірудің
шаруашылыққа ықпалын
сипаттайды
Көшпелілер өркениетінің
жаңалықтарын анықтайды
Көшпелілер өркениетінің 1/2/3
жаңалықтарын анықтауда
қиналады
Көшпелілер өркениетінің 1/2/3
жаңалықтарын анықтауда
қателіктер жібереді
Көшпелілер өркениетінің
жаңалықтарын анықтайды
Ежелгі адамдардың
дүниетанымын анықтайды
Ежелгі адамдардың
дүниетанымын анықтауда
қиналады
Ежелгі адамдардың
дүниетанымын анықтауда
қателіктер жібереді
Ежелгі адамдардың
дүниетанымын анықтайды
12
«Сақтар» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Тақырып Сақтар туралы тарихи мәліметтер
«Алтын адам» археологиялық олжасы
Оқу мақсаты 5.3.1.1 Картадан тайпалық одақтардың орналасуын көрсету
5.3.1.2 Ежелгі мемлекеттік бірлестіктердің құрылуын
түсіндіру
Бағалау критерийі Білім алушы
Сақ тайпаларының қоныстану аумақтарын
картадан көрсетеді
Сақ тайпалық одағының Қазақстандағы алғашқы
мемлекеттік бірлестік екенін анықтайды
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Білу және түсіну
Қолдану
Орындау уақыты 20 минут
Тапсырма
1. Кескін картаға сақ-массагеттерді, сақ-исседондарды, аргиппей, аримаспылардың,
тиграхаудалардың мекендеген аумағын әр түрлі түсті пайдаланып, белгілеңіз.
2. Сақ тайпалық бірлестіктердің құрылу алғышарттарын таңдап, шаршы ішіне жинақтаңыз.
Артық анықтамаларды сыртында қалдырыңыз.
1. Сақ тайпаларында әскери демократия түріндегі қоғамдық құрылыс қалыптасты.
2. Сақтар ерте темір дәуірінде Қазақстанда қалыптасқан тайпалық одақ.
13
3. Сақ тайпасында билік мұрагерлік жолмен берілді.
4. Сақтар өз ішінде бірнеше тайпаға бөлінді
5. Сақтардың негізгі тілі түркі тілі болды.
6. Сақтар негізінен көшпелі мал шаруашылығымен
айналысқан.
7. Сақтар мәдениетінде «аңдық стиль» қалыптасты.
8. Сақтарды абыздар басқарды.
9. Сақтардың ең көне қаласы-Есік қаласы.
10. Сақ тайпалары Қазақстан аумағын б. з. б. VII-IV ғғ.
мекендеген.
Бағалау критерийі Тапсырма
№
Дескриптор Балл
Білім алушы
Сақ тайпаларының
қоныстану аумақтарын
картада көрсетеді
1 сақ-массагеттердің аумағын кескін
картада көрсетеді;
1
исседондардың аумағын кескін
картада көрсетеді;
1
аргиппейлердің аумағын кескін
картада көрсетеді;
1
аримаспылардың аумағын кескін
картада көрсетеді;
1
тиграхаудалардың мекендеген
аумағын кескін картада көрсетеді;
1
Сақ тайпалық одағының
Қазақстандағы алғашқы
мемлекеттік бірлестік екенін
анықтайды
2
сақ тайпаларында әскери демократия
түріндегі қоғамдық құрылыс ретінде
қалыптасқандығын көрсетеді;
1
сақтар ерте темір дәуірінде
Қазақстанда қалыптасқан тайпалық
одақ екендігін көрсетеді;
1
сақ тайпалары Қазақстан аумағын б.
з. б. VII-IV ғғ. мекендегендігін
көрсетеді;
1
сақтар өз ішінде бірнеше тайпаға
бөлінгендігін көрсетеді;
1
сақ тайпасында билік мұрагерлік
жолмен берілгендігін көрсетеді;
1
Жалпы балл 10
------------------------------------------
------------------------------------------
------------------------------------------
------------------------------------------
------------------------------------------
------------------------------------------
------------------------------------------
-----------
14
«Сақтар» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні ________________________________________________
Оқу жетістігінің деңгейі
Бағалау критерийлері Төмен Орта Жоғары
Сақ тайпаларының
қоныстану аумақтарын
картада көрсетеді
Сақ тайпаларының ( сақ-
массагеттерді, сақ-
исседондарды, аргиппей,
аримаспылардың,
тиграхаудалардың)аумағын
картада көрсетуде қиналады
Кейбір сақ тайпаларының ( сақ-
массагеттерді, сақ-исседондарды,
аргиппей, аримаспылардың,
тиграхаудалардың) аумағын
картада көрсетуде қателіктер
жібереді
Барлық сақ тайпаларының
аумағын картада көрсетеді
Сақ тайпалық одағының
Қазақстандағы алғашқы
мемлекеттік бірлестік
екенін анықтайды
Сақ тайпалық одағының
Қазақстнадағы алғашқы
мемлекеттік бірлестік екенін
анықтауда қиналады
Сақ тайпалық одағының
Қазақстнадағы алғашқы
мемлекеттік бірлестік екенін
анықтауда қателіктер жібереді
Сақ тайпалық одағының
Қазақстнадағы алғашқы
мемлекеттік бірлестік екенін
анықтайды
15
3-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР
«Сақтар» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Тапсырма
1. Төмендегі берілген сұрақтарға жауап беріп, Венн диаграммасын толтырыңыз.
a) Ескерткіш қай өңірде орналасқан?
b) Обалар қандай тайпалардан қалған?
c) Қай ғалым-археолог зерттеген?
d) Обалардың ерекшеліктері қандай (көлемі, табылған жәдігерлерді
салыстырыңыз)?
Тақырып Шілікті және Бесшатыр патша қорғандары
Берел қорғандары
Шырақтың ерлігі
Оқу мақсаты 5.2.2.1 Археологиялық ескерткіштерді сипаттау
5.2.1.2 Ежелгі тайпалардың дүниетанымын сипаттау
5.3.2.1 Қазақстан территориясяндағы ерте көшпелілердің
халықаралық сахнадағы орнын анықтау
Бағалау критерийі Білім алушы
Археологиялық ескерткіштерді салыстырады
Ежелгі тайпалардың дүниетанымын ажыратады
Сақ, сармат тайпаларының халықаралық сахнадағы
еркіндік үшін күрестерінің маңызын анықтайды
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Білу және түсіну
Қолдану
Орындау уақыты 20 минут
16
2. Төмендегі ұғымдарды анықтамасымен сәйкестендіріңіз.
a Тас, бойтұмар, су, аспан
секілді жансыз заттарға
табынушылық
1 Тотемизм
b Адамдар мен жануарлардың
тегі бір деп, жануарлар мен
өсімдіктерге табыну нанымы
2 Анимизм
c Алғашқы адамдар өлген
адамның жаны өмір сүреді
деп ойлаған, діни сенімнің
мұндай түрі
3 Фетишизм
1- 2- 3-
3. Кестеге тәуелсіздік үшін күрескен танымал сақ батырларының есімдерін жазып, ерліктерін
сипаттаңыз.
Сақ батыры Ерлігі
1
2
Бағалау критерийі Тапсырма № Дескриптор Балл
ышула міліБ
Археологиялық
ескерткіштерді
салыстырады
1
қорымдар қай кезеңге жататынын
анықтайды;
1
қорымдар Қазақстанның қай
аймағында орналасқанын
айқындайды;
1
обалар қай тайпаға тән екенін
көрсетеді;
1
қорымдарды зерттеген ғалымдарды
атайды;
1
обалардан қандай заттар
табылғанын жазады;
1
Ежелгі тайпалардың
дүниетанымын
ажыратады
2 тотемизм - қандай наным-сенім
екенін көрсетеді;
1
анимизм- қандай наным-сенім
екенін көрсетеді;
1
фетишизм- қандай наным-сенім
екенін көрсетеді;
1
Сақ, сармат
тайпаларының
халықаралық сахнада
еркіндік үшін күрестің
маңызын анықтайды
3 Томирис патшайым туралы жазады; 1
Шырақтың ерлігі туралы жазады 1
Жалпы балл 10
17
«Сақтар» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні _____________________________________________
Бағалау критерийі Оқу жетістіктерінің деңгейі
Төмен Орта Жоғары
Археологиялық
ескерткіштерді
салыстырады
Шілікті және Бесшатыр
қорымдарының ерекшелігімен
ұқсастығын анықтауда
қиналады
Шілікті және Бесшатыр
қорымдарының ерекшелігімен
ұқсастығын анықтауда қателіктер
жібереді
Шілікті және Бесшатыр
қорымдарының ерекшеліктері
мен ұқсастықтарын анықтайды
Ежелгі тайпалардың
дүниетанымын
ажыратады
Ежелгі тайпалардың
дүниетанымын (тотемизм,
фетишизм, анимизм)
ажыратуда қиналады
Ежелгі тайпалардың дүниетанымын
(тотемизм, фетишизм, анимизм)
ажыратуда қателіктер жібереді
Ежелгі тайпалардың
дүниетанымын ажыратады
Сақ, сармат
тайпаларының
халықаралық сахнадағы
еркіндік үшін күресінің
маңызын анықтайды
Тәуелсіздік үшін күрескен
танымал сақ 1/2
батырларының ерлігін
сипаттауда қиналады
Тәуелсіздік үшін күрескен танымал
сақ 1/2 батырларының ерліктерін
сипаттауда қателіктер жібереді
Тәуелсіздік үшін күрескен
танымал сақ батырларының
ерліктерінің маңызын
сипаттайды
18
«Үйсіндер мен қаңлылар» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Тапсырма
1.Үйсiндердiң шығуы туралы аңызды оқып, сұрақтарға жауап берiңіз.
«Үйсiндердiң басшысын «Гуньмо» деп атайды. Оның әкесi сюннудың батыс
шекараларындағы шағын патшалықты билеген. Сюнну оның әкесiне шабуыл жасаған кезде Гуньмо
туған, оны далаға тастап кеткен. Тұмсығымен ет тiстеген қарғалар оның үстiнде айналып ұшып
жүрдi, ал қасқырлар оны емiзген. Шаньюй бұған таңғалып, мұны таңғажайып нәрсе деп санап, оны
тәрбиелеп өсiрдi».
Сюнну деген кiмдер?
Қай мемлекеттің билеушiсi «гуньмо» аталады?
Аңыздағы басты ой қандай?
Тақырып Үйсіндер туралы жазба деректер
Қаңлылардың қалалық мәдениетінің дамуы
Үйсіндер мен қаңлылардың материалдық және рухани
мәдениеті
Оқу мақсаты 5.3.1.2 Ежелгі мемлекеттік бірлестіктердің құрылуын
түсіндіру
5.4.2.3 Ұлы Жібек жолының пайда болуын түсіндіру
5.2.2.3 Ежелгі тайпалардың қолданбалы өнер ерекшеліктерін
сипаттау
Бағалау критерийі Білім алушы
Ежелгі мемлекеттік бірлестігінің құрылу
алғышарттарын анықтайды
Ұлы Жібек жолының пайда болуы мен мақсатын
анықтайды
Ежелгі тайпалардың қолданбалы өнер ерекшеліктерін
сипаттайды
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Білу және түсіну
Қолдану
Орындау уақыты 20 минут
19
2. Ұлы Жібек жолының пайда болуын түсіндіріңіз. Ұлы Жібек жолының маңыздылығын
көрсетіңіз
3. Үйсiндер мен қаңлылардың қолданбалы өнер туындыларын салыстырыңыз.
Үйсін мәдениеті
Қаңлы мәдениеті
20
Бағалау критерийі Тапсырма
№
Дескриптор Балл
Білім алушы
Ежелгі мемлекеттік
бірлестігінің құрылу
алғышарттарын
анықтайды
1
«сюнну» ұғымын айтады; 1
«гуньмо» лауазымын айтады; 1
аңыздағы басты ойды көрсетеді; 1
Ұлы Жібек жолының пайда
болуы мен мақсатын
анықтайды
2 тарихи карта арқылы ұлы жібек
жолы мен тармақтарына сипаттама
береді;
1
Ұлы Жібек жолының пайда болу
себептерін келтіреді;
1
Ұлы Жібек жолының Батыс пен
Шығысты байланыстарғанын
жазады;
1
сауда-саттықтың дамуы туралы
жазады;
1
Ұлы Жібек жолының тарихи
маңызын көрсетеді.
1
Ежелгі тайпалардың
қолданбалы өнер
ерекшеліктерін сипаттайды
3 үйсіндердің қолданбалы өнер
туындыларын анықтайды.
1
қаңлылардың қолданбалы өнер
туындыларын анықтайды.
1
Жалпы балл 10
21
«Үйсіндер мен қаңлылар» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат
ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні ________________________________________________
Бағалау критерийі Оқу жетістіктерінің деңгейі
Төмен Орта Жоғары
Ежелгі мемлекеттік
бірлестігінің құрылу
алғышарттарын
анықтайды
Ежелгі мемлекеттік
бірлестіктердің құрылу
алғышарттарын анықтауда
қиналады
Ежелгі мемлекеттік
бірлестіктердің құрылу
алғышарттарын анықтауда
қателеседі
Ежелгі мемлекеттік
бірлестіктердің құрылу
алғышарттарын анықтайды
Ұлы Жібек жолының
пайда болуы мен
мақсатын анықтайды
Ұлы Жібек жолының пайда
болуы мен мақсатын анықтауда
қиналады
Ұлы Жібек жолының пайда болуы
мен мақсатын анықтауда
кателеседі
Ұлы Жібек жолының пайда
болуы мен мақсатын
анықтайды
Ежелгі тайпалардың
қолданбалы өнер
ерекшеліктерін
сипаттайды
Ежелгі тайпалардың (қаңлылар,
үйсіндер) қолданбалы өнерінің
ерекшеліктерін сипаттауда
қиналады
Ежелгі тайпалардың (қаңлылар,
үйсіндер) қолданбалы өнер
ерекшеліктерін сипаттауда
қателеседі
Ежелгі тайпалардың
қолданбалы өнерін сипаттайды
22
4-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР
«Ғұндар» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Тапсырма
1. Берілген ақпараттардың «ақиқат» немесе «жалған» екенін анықтаңыз:
№ Ақпарат Ақиқат Жалған
1 Б.з.б. 55 жылы ғұн мемлекеті өзара ішкі тартыстар мен
сыртқы қысымдардың әсерінен күйреуге ұшырап, оңтүстік,
орталық және солтүстік ғұндар мемлекеті болып үшке
бөлінеді
2 Солтүстік ғұндардың ордасы Монғолияның солтүстік-
батысындағы Қырғыз-Нұр көлінің маңына орналасқан.
3 Б.з.б. 55 жылы Қазақстан жеріне бірінші қоныс аударуда
ғұндарды Мөде басқарды.
Тақырып Ғұн тайпаларының бірігуі
Ғұндардың көрші мемлекеттермен қарым-қатынастары
Аттила және оның жаулаушылық жорықтары
Оқу мақсаты 5.3.1.2 Ежелгі мемлекеттік бірлестіктердің құрылуын
түсіндіру
5.1.1.3 Ғұндардың қоныс аудару бағыттарын тарихи
картадан көрсету
5.3.2.2. Қазақстан территориясындағы алғашқы
мемлекеттік бірлестіктердің көрші елдермен қарым-
қатынасын анықтау
Бағалау критерийі Білім алушы
Ежелгі мемлекеттік бірлестіктердің құрылу
алғышарттарын анықтайды
Картада тайпалық одақтардың орналасуын сипаттайды
Мемлекеттік бірлестіктердің көрші елдермен қарым-
қатынасын көрсетеді
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Білу және түсіну
Қолдану
Орындау уақыты 20 минут
23
2. Ғұндардың мекендеген жерлерін, 1 көршілес мемлекетін кескін картаға түсіріңіз.
3. Кілт сөздерді пайдалана отырып, «Ғұндардың көрші мемлекеттермен қарым-қатынасы»
тақырыбында әңгіме құрастырыңыз.
(Ғұндар, б.з.б. ІІІ ғасырдың соңы, Тұман шаньюй, Мөде шаньюй, «Шығыс империясы»,
5 мың шақырым, «Ұлы Қытай қорғаны», Гао-цзу, «тыныштық пен бейбітшілік»,
Байкалдан Тибетке, Шығыс Түркістаннан Хуанхэ)
24
Бағалау критерийі Тапсырма
№
Дескриптор Балл
Білім алушы
Ежелгі мемлекеттік
бірлестіктердің құрылу
алғышарттарын
анықтайды
1 1-ақпараттың ақиқат/жалғандығын
көрсетеді;
1
2-ақпараттың ақиқат/жалғандығын
көрсетеді;
1
3-ақпараттың ақиқат/жалғандығын
көрсетеді;
1
Картада тайпалық
одақтардың орналасуын
сипаттайды
2 ғұн тайпаларының орналасуын
көрсетеді;
1
көршілес мемлекеттерді анықтайды; 1
Қазақстан
территориясындағы
алғашқы мемлекеттік
бірлестіктердің көрші
елдермен қарым-
қатынасын көрсетеді
3 Қазақстан территориясындағы алғашқы
мемлекеттік бірлестіктер туралы жазады;
1
Қазақстан территориясындағы алғашқы
мемлекеттік бірлестіктердің сыртқы
байланыстарын көрсетеді;
1
кілт сөздерді қолдана отырып, шағын
әңгіме құрастырады;
1
шағын әңгімеде тарихи фактілерді тиімді
қолданады.
1
мемлекеттік бірлестіктің көрші елдермен
қарым-қатынасын көрсетеді;
1
Жалпы балл 10
25
«Ғұндар» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат
ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні ________________________________________________
Бағалау критерийі Оқу жетістіктерінің деңгейі
Төмен Орта Жоғары
Ежелгі мемлекеттік
бірлестіктердің құрылу
алғышарттарын анықтайды
Ежелгі мемлекеттік
бірлестіктердің құрылу
алғышарттарын анықтауда
қиналады
Ежелгі мемлекеттік
бірлестіктердің құрылу
алғышарттарын анықтауда
қателіктер жібереді
Ежелгі мемлекеттік
бірлестіктердің құрылу
алғышарттарын анықтайды
Картада тайпалық
одақтардың орналасуын
сипаттайды
Картада тайпалық одақтардың
орналасуын сипаттауда қиналады
Картада тайпалық одақтардың
орналасуын сипаттауда қателіктер
жібереді
Тайпалық одақтардың
орналасуын картада сипаттайды
Қазақстан
территориясындағы
алғашқы мемлекеттік
бірлестіктердің көрші
елдермен қарым-
қатынасын көрсетеді
Қазақстан территориясындағы
алғашқы мемлекеттік
бірлестіктердің көрші елдермен
қарым-қатынасын анықтауда
қиналады
Қазақстан территориясындағы
алғашқы мемлекеттік
бірлестіктердің көрші елдермен
қарым-қатынасын анықтауда
қателеседі
Қазақстан территориясындағы
алғашқы мемлекеттік
бірлестіктердің көрші елдермен
қарым-қатынасын анықтайды
26
«Сарматтар» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Тапсырма
1. «Ақиқат» немесе «жалған» ақпараттарды анықтаңыздар
Ақпараттар Ақиқат Жалған
Елімізде сарматтар қоныстанған аймақ
Оңтүстік Қазақстан
Тарихшы Дидордың айтуынша
савроматтар «биік турлардың бауырында»
тұрған агипилермен көрші
2. Кескін картада сарматтардың орналасу аймағын, көршілес мемлекеттерді көрсетіңіз.
Тақырып Сарматтардың қоғамдық құрылысы мен шаруашылық өмірі
Сарматтардың саяси тарихы
Оқу мақсаты 5.3.1.1 Картада тайпалық одақтардың орналасуын көрсету
5.2.2.1 Археологиялық ескерткіштерді сипаттау
Бағалау критерийі Білім алушы
Сармат тайпаларының ерекшелігін анықтайды
Картада тайпалық одақтардың орналасуын
сипаттайды
Археологиялық ескерткіштерді салыстырады
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Білу және түсіну
Қолдану
Орындау уақыты 20 минут
27
3. Археологиялық ескерткіштерді салыстырыңыз.
Сақтардың ескерткіштері Сарматтардың ескерткіштері
1.
2.
3.
1.
2.
3.
28
Бағалау критерийі Тапсырма
№
Дескриптор Балл
Білім алушы
Сармат
тайпаларының
ерекшелігін
анықтайды
1 1-ақпараттың ақиқат/жалғандығын көрсетеді; 1
2-ақпараттың ақиқат/жалғандығын көрсетеді; 1
Картада тайпалық
одақтардың
орналасуын
сипаттайды
2 сарматтардың орналасу аймағын көрсетеді; 1
көршілес мемлекеттердің орналасуын
көрстеді;
1
Археологиялық
ескерткіштерді
салыстырады
3 археологиялық ескерткіштердің
хронологиясын жазады;
1
археологиялық ескерткіштердің орналасқан
аймағын анықтайды
1
табылған жәдігерлерге сипаттама береді; 1
ескерткіштің қай дәуірге жататынын
анықтайды;
1
археологиялық ескерткіштердің
ерекшеліктерін салыстырады;
1
археологиялық ескерткіштердің маңызын
көрсетеді.
1
Жалпы балл 10
29
«Сарматтар» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат
ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні ________________________________________________
Бағалау критерийі Оқу жетістіктерінің деңгейі
Төмен Орта Жоғары
Сармат тайпаларының
ерекшелігін анықтайды
Сармат тайпаларының
ерекшелігін анықтауда
қиналады
Сармат тайпаларының
ерекшелігін анықтауда
қателіктер жібереді
Сармат тайпаларының
ерекшелігін анықтайды
Картада тайпалық
одақтардың орналасуын
сипаттайды
Тайпалық одақтардың
орналасуын сипаттауда
қиналады
Тайпалық одақтардың
орналасуын сипаттауда
қателеседі
Тайпалық одақтардың
орналасуын сипаттайды
Археологиялық
ескерткіштерді
салыстырады
Археологиялық
ескерткіштерді(сақтар/сарма
ттар) салыстыруда қиналады
Археологиялық ескерткіштерді
(сақтар/сарматтар)бойынша
салыстыруда қателеседі
Археологиялық ескерткіштерді
салыстырады
30
«Ежелгі Қазақстан тарихына шолу» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Тапсырма
1. Ежелгі тайпалардың антропологиялық тұрпатын сәйкес ұяшыққа «+» таңбасымен
орналастырыңыз.
Тайпалар Монғолоидтік Еуропеоидтік
Ғұндар
Үйсіндер
Қаңлылар
Сарматтар
2. Суреттi пайдаланып, "Көш" тақырыбында әңгiме құрастырыңыз. (шамамен 40-50 сөз)
"Көш" суреті. (Қазiргi заманғы суретшiнiң салған суретi).
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
Тақырып Ежелгі Қазақстан адамдарының антропологиялық тұрпаты
Ежелгі Қазақстанға саяхат
Оқу мақсаты 5.1.1.2 Ежелгі Қазақстан адамдарының антропологиялық
тұрпатын анықтау
5.4.1.2 Көшпелі мал шаруашылығы мен егіншіліктің
қалыптасуын түсіндіру
Бағалау критерийі Білім алушы
Тайпаларды нәсілдік ерекшеліктеріне қарай
салыстырады
Көшпелі мал шаруашылығы мен егіншіліктің
қалыптасуын анықтайды
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Білу және түсіну
Қолдану
Орындау уақыты 20 минут
31
Бағалау критерийі Тапсырма
№
Дескриптор Балл
Білім алушы
Тайпаларды нәсілдік
ерекшеліктеріне қарай
салыстырады
1 Сарматтардың нәсілдік ерекшеліктерін
жазады;
1
Ғұндардың нәсілдік ерекшеліктерін
жазады;
1
Үйсін тайпаларының нәсілдік
ерекшеліктерін сипаттайды;
1
Қаңлылардың нәсілдік ерекшеліктерін
анықтайды;
1
Көшпелі мал
шаруашылығы мен
егіншіліктің
қалыптасуын анықтайд
2 көшпелі мал шаруашылығының
ерекшеліктерін жазады;
1
көшпелі мал шаруашылығы мен
егіншілікті салыстырады;
1
Сурет бойынша қысқаша сипаттама
жазады;
1
көшпелі мал шаруашылығы мен
егіншіліктің дамуына әсер ететін
факторларды атайды;
1
көшпелі мал шаруашылығы мен
егіншіліктің қалыптасуын талдап
көрсетеді;
1
қорытынды ой жазады. 1
Жалпы балл 10
32
«Ежелгі Қазақстан тарихына шолу» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат
ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні ________________________________________________
Бағалау критерийі Оқу жетістіктерінің деңгейі
Төмен Орта Жоғары
Тайпаларды нәсілдік
ерекшеліктеріне қарай
салыстырады
Нәсілдік ерекшеліктерді
салыстыруда қиналады
Нәсілдік ерекшеліктерді
салыстыруда қателеседі
Нәсілдік ерекшеліктеріне
қарай салыстырады
Ежелгі адамдардың
алғашқы кәсібінің пайда
болу себептерін анықтайды
Ежелгі адамдардың алғашқы
кәсібінің пайда болу
себептерін анықтауда
қиналады
Ежелгі адамдардың алғашқы
кәсібінің пайда болу
себептерін анықтауда
қателеседі
Ежелгі адамдардың алғашқы
кәсібінің пайда болу
себептерін сипаттайды
Көшпелі мал шаруашылығы
мен егіншіліктің
қалыптасуын анықтайды
Көшпелі мал шаруашылығы
мен егіншіліктің қалыптасуын
анықтауда қиналады
Көшпелі мал шаруашылығы
мен егіншіліктің қалыптасуын
анықтауда қателіктер жібереді
Көшпелі мал шаруашылығы
мен егіншіліктің қалыптасуын
анықтайды
әдістемелік ұсыныстар
Қазақстан тарихы
5-сынып
3
Мазмұны
1-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР ....................... 4
«Қазақстандағы ежелгі адамдардың өмірі» бөлімі бойынша жиынтық бағалау ....................................... 4
2-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР ....................... 8
«Ежелгі көшпелілер өмірі» бөлімі бойынша жиынтық бағалау ................................................................. 8
«Сақтар» бөлімі бойынша жиынтық бағалау .............................................................................................. 12
3-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР ..................... 15
«Сақтар» бөлімі бойынша жиынтық бағалау .............................................................................................. 15
«Үйсіндер мен қаңлылар» бөлімі бойынша жиынтық бағалау ................................................................. 18
4-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР ..................... 22
«Ғұндар» бөлімі бойынша жиынтық бағалау ............................................................................................. 22
«Сарматтар» бөлімі бойынша жиынтық бағалау........................................................................................ 26
«Ежелгі Қазақстан тарихына шолу» бөлімі бойынша жиынтық бағалау ................................................ 30
1-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР
«Қазақстандағы ежелгі адамдардың өмірі» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Тақырып Алғашқы адамдардың өмірі
Қазақстан территориясындағы тас дәуірінің тұрақтары
Андронов және Беғазы-Дәндібай мәдениеттері
Оқу мақсаты 5.4.1.1 Ежелгі адамдардың кәсібін сипаттау
5.2.2.1 Археологиялық ескерткіштерді сипаттау
5.2.2.2 Археологиялық деректерге сүйене отырып, Андронов
және Беғазы-Дәндібай мәдениеттерінің белгілерін анықтау
Бағалау критерийі Білім алушы
Алғашқы адамдардың ұжымдасуын, олардың еңбек
түрлерін анықтайды
Қазақстандағы археологиялық ескерткіштер мен
археологтардың еңбектерін анықтайды
Қазақстандағы қола дәуірінің ерекшеліктерін көрсетеді
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Білу және түсіну
Қолдану
Орындау уақыты 20 минут
Тапсырма
1. Төменде берілген ұғымдарды тиісті қатардың біріне орналастырыңыз.
1. Бірнеше ондаған туыс адамдар топтасты.
2. Ұжым тұрақсыз болды.
3. Бірлесіп шаруашылық және қоғамдық істерді шешті.
4. Еңбек құралдары ортақ болды.
5. Жыртқыш аңдардан қорғану үшін топтасты.
6. Ортақ қалыптасқан тіл болмады.
7. Ортақ тіл мен дәстүр қалыптасты.
8. Кездейсоқ құрылым түрі.
Тобыр Ру
5
2. Төмендегі кестені толтырыңыз.
Археологтар Зерттеу аймақтары
К. Ақышев
Ә. Марғұлан
Х. Алпысбаев
3. Андронов мәдениетінің ең басты белгілерін берілген бөлімдер бойынша анықтаңыз.
(Тірек-сызбаны толықтырыңыздар)
Андронов
мәдениетінің
белгілері
Шаруашылықтары:
Қоғамдық бірлестіктері:
Діни нанымдары:
Баспаналары:
Ерекшелігі:
6
Бағалау критерийі Тапсырма
№
Дескриптор Балл
Білім алушы
Алғашқы адамдардың
ұжымдасуын, олардың
еңбек түрлерін анықтайды
1 тобырға тән белгілерді ажыратады; 1
руға тән белгілерді ажыратады; 1
Қазақстандағы
археологиялық
ескерткіштер мен
археологтардың
еңбектерін анықтайды
2 К. Ақышевтің зерттеген аймақтарын
жазады;
1
Ә. Марғұланның зерттеген аймақтарын
жазады;
1
Х. Алпысбаевтың зерттеген
аймақтарын жазады;
1
Қазақстандағы қола
дәуірінің ерекшеліктерін
көрсетеді
3 Андрондықтардың қоғамдық
бірлестігін көрсетеді;
1
Андрондықтардың шаруашылығын
көрсетеді;
1
Андрондықтардың діни-нанымдарын
көрсетеді;
1
Андрондықтардың баспана түрлерін
сипаттайды;
1
Андрон мәдениетінің ерекшелігін
көрсетеді.
1
Жалпы балл 10
7
«Қазақстандағы ежелгі адамдардың өмірі» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты
ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні ________________________________________________
Бағалау критерийі Оқу жетістіктерінің деңгейі
Төмен Орта Жоғары
Алғашқы адамдардың
ұжымдасуын, олардың
еңбек түрлерін
анықтайды
Алғашқы адамдардың
ұжымдасуын, олардың еңбек
түрлерін сипаттауда қиналады
Алғашқы адамдардың ұжымдасуын,
олардың еңбек түрлерін сипаттауда
қателіктер жібереді
Алғашқы адамдардың
ұжымдасуын, олардың еңбек
түрлерін сипаттайды
Қазақстандағы
археологиялық
ескерткіштер мен
археологтардың
еңбектерін анықтайды
Қазақстандағы археологиялық
ескерткіштер мен археологтардың
(Ақышев, Марғұлан, Алпысбаев)
еңбектерін анықтауда қиналады
Қазақстандағы археологиялық
ескерткіштер мен археологтардың
(Ақышев, Марғұлан, Алпысбаев)
еңбектерін анықтауда қателіктер
жібереді
Қазақстандағы археологиялық
ескерткіштер мен
археологтардың еңбектерін
анықтайды
Қазақстандағы қола
дәуірінің
ерекшеліктерін
көрсетеді
Қазақстандағы қола дәуірінің
ерекшеліктерін анықтауда
қиналады
Қазақстандағы қола дәуірінің
ерекшеліктерін анықтауда қателіктер
жібереді
Қазақстандағы қола дәуірінің
ерекшеліктерін анықтайды
8
2-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР
«Ежелгі көшпелілер өмірі» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Тақырып Қазақстан территориясында темірдің игерілуі
Көшпелі мал шаруашылығының қалыптасуы
Ежелгі көшпелілердің дүниетанымы
Оқу мақсаты 5.4.2.2 Металл өндірісі жетілуінің шаруашылық салаларына
тигізген ықпалын түсіндіру
5.2.2.6 Көшпелілердің әлемдік өркениетке қосқан үлесін білу
5.2.1.2 Ежелгі тайпалардың дүниетанымын сипаттау
Бағалау критерийі Білім алушы
Металл өндірудің шаруашылыққа ықпалын
сипаттайды
Көшпелілер өркениетінің жаңалықтарын
анықтайды
Ежелгі адамдардың дүниетанымын анықтайды
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Білу және түсіну
Қолдану
Орындау уақыты 20 минут
Тапсырма
1. Суретке мұқият қарап, тірек сөздерді қолдана отырып, әңгіме құрастырыңыз.
Тірек сөздер: алғашқы адамдар, металл, мыс
9
2. Берілген тұжырымдардың ақиқат, жалғандығын анықтаңыз.
3. Сұрақтарды мұқият оқып, оларға жауап беріңіз.
1. Қазақстанда петроглифтер қай аймақтардан табылды?
2. Суреттерге қарап, суретті салған адамдардың дүниетанымы жайлы не айтасыз?
3. Осы ежелгі тайпаларда қандай салт-дәстүрлер болды?
4. Суреттің мазмұнына қарай қандай тақырып қояр едіңіз?
Тұжырымдар Ақиқат Жалған
Жылқыны алғаш қолға үйреткен –
ботайлықтар
Киіз үйдің алғашқы түпнұсқасы
андрондықтарда қолданылған
Көшпелілер өркениеті тек Қазақстанда
қалыптасты
10
Бағалау критерийі Тапсырма
№
Дескриптор Балл
Білім алушы
Металл өндірудің
шаруашылыққа
ықпалын сипаттайды
1 «алғашқы адамдар» сөзін қолданады; 1
«металл» сөзін қолданады; 1
«мыс» сөзін қолданады; 1
Көшпелілер
өркениетінің
жаңалықтарын
анықтайды
2 1-тұжырымның ақиқат/жалғандығын
анықтайды;
1
2-тұжырымның ақиқат/жалғандығын
анықтайды;
1
3-тұжырымның ақиқат/жалғандығын
анықтайды;
1
Ежелгі адамдардың
дүниетанымын
талдайды
3 Қазақстандағы ежелгі петроглифтерді
атайды;
1
таңбалар мен суреттердің мағынасын
сипаттайды;
1
ежелгі тайпалардың салт-дәстүрлерін
жазады;
1
суретке тақырып қояды. 1
Жалпы балл 10
11
«Ежелгі көшпелілер өмірі» тақырыбы бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты
ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні ________________________________________________
Оқу жетістігінің деңгейі
Бағалау критерийлері Төмен Орта Жоғары
Металл өңдірудің
шаруашылыққа ықпалын
сипаттайды
Металл өңдірудің шаруашылыққа
ықпалын сипаттауда қиналады
Металл өңдірудің
шаруашылыққа ықпалын
сипаттауда қателіктер жібереді
Металл өңдірудің
шаруашылыққа ықпалын
сипаттайды
Көшпелілер өркениетінің
жаңалықтарын анықтайды
Көшпелілер өркениетінің 1/2/3
жаңалықтарын анықтауда
қиналады
Көшпелілер өркениетінің 1/2/3
жаңалықтарын анықтауда
қателіктер жібереді
Көшпелілер өркениетінің
жаңалықтарын анықтайды
Ежелгі адамдардың
дүниетанымын анықтайды
Ежелгі адамдардың
дүниетанымын анықтауда
қиналады
Ежелгі адамдардың
дүниетанымын анықтауда
қателіктер жібереді
Ежелгі адамдардың
дүниетанымын анықтайды
12
«Сақтар» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Тақырып Сақтар туралы тарихи мәліметтер
«Алтын адам» археологиялық олжасы
Оқу мақсаты 5.3.1.1 Картадан тайпалық одақтардың орналасуын көрсету
5.3.1.2 Ежелгі мемлекеттік бірлестіктердің құрылуын
түсіндіру
Бағалау критерийі Білім алушы
Сақ тайпаларының қоныстану аумақтарын
картадан көрсетеді
Сақ тайпалық одағының Қазақстандағы алғашқы
мемлекеттік бірлестік екенін анықтайды
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Білу және түсіну
Қолдану
Орындау уақыты 20 минут
Тапсырма
1. Кескін картаға сақ-массагеттерді, сақ-исседондарды, аргиппей, аримаспылардың,
тиграхаудалардың мекендеген аумағын әр түрлі түсті пайдаланып, белгілеңіз.
2. Сақ тайпалық бірлестіктердің құрылу алғышарттарын таңдап, шаршы ішіне жинақтаңыз.
Артық анықтамаларды сыртында қалдырыңыз.
1. Сақ тайпаларында әскери демократия түріндегі қоғамдық құрылыс қалыптасты.
2. Сақтар ерте темір дәуірінде Қазақстанда қалыптасқан тайпалық одақ.
13
3. Сақ тайпасында билік мұрагерлік жолмен берілді.
4. Сақтар өз ішінде бірнеше тайпаға бөлінді
5. Сақтардың негізгі тілі түркі тілі болды.
6. Сақтар негізінен көшпелі мал шаруашылығымен
айналысқан.
7. Сақтар мәдениетінде «аңдық стиль» қалыптасты.
8. Сақтарды абыздар басқарды.
9. Сақтардың ең көне қаласы-Есік қаласы.
10. Сақ тайпалары Қазақстан аумағын б. з. б. VII-IV ғғ.
мекендеген.
Бағалау критерийі Тапсырма
№
Дескриптор Балл
Білім алушы
Сақ тайпаларының
қоныстану аумақтарын
картада көрсетеді
1 сақ-массагеттердің аумағын кескін
картада көрсетеді;
1
исседондардың аумағын кескін
картада көрсетеді;
1
аргиппейлердің аумағын кескін
картада көрсетеді;
1
аримаспылардың аумағын кескін
картада көрсетеді;
1
тиграхаудалардың мекендеген
аумағын кескін картада көрсетеді;
1
Сақ тайпалық одағының
Қазақстандағы алғашқы
мемлекеттік бірлестік екенін
анықтайды
2
сақ тайпаларында әскери демократия
түріндегі қоғамдық құрылыс ретінде
қалыптасқандығын көрсетеді;
1
сақтар ерте темір дәуірінде
Қазақстанда қалыптасқан тайпалық
одақ екендігін көрсетеді;
1
сақ тайпалары Қазақстан аумағын б.
з. б. VII-IV ғғ. мекендегендігін
көрсетеді;
1
сақтар өз ішінде бірнеше тайпаға
бөлінгендігін көрсетеді;
1
сақ тайпасында билік мұрагерлік
жолмен берілгендігін көрсетеді;
1
Жалпы балл 10
------------------------------------------
------------------------------------------
------------------------------------------
------------------------------------------
------------------------------------------
------------------------------------------
------------------------------------------
-----------
14
«Сақтар» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні ________________________________________________
Оқу жетістігінің деңгейі
Бағалау критерийлері Төмен Орта Жоғары
Сақ тайпаларының
қоныстану аумақтарын
картада көрсетеді
Сақ тайпаларының ( сақ-
массагеттерді, сақ-
исседондарды, аргиппей,
аримаспылардың,
тиграхаудалардың)аумағын
картада көрсетуде қиналады
Кейбір сақ тайпаларының ( сақ-
массагеттерді, сақ-исседондарды,
аргиппей, аримаспылардың,
тиграхаудалардың) аумағын
картада көрсетуде қателіктер
жібереді
Барлық сақ тайпаларының
аумағын картада көрсетеді
Сақ тайпалық одағының
Қазақстандағы алғашқы
мемлекеттік бірлестік
екенін анықтайды
Сақ тайпалық одағының
Қазақстнадағы алғашқы
мемлекеттік бірлестік екенін
анықтауда қиналады
Сақ тайпалық одағының
Қазақстнадағы алғашқы
мемлекеттік бірлестік екенін
анықтауда қателіктер жібереді
Сақ тайпалық одағының
Қазақстнадағы алғашқы
мемлекеттік бірлестік екенін
анықтайды
15
3-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР
«Сақтар» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Тапсырма
1. Төмендегі берілген сұрақтарға жауап беріп, Венн диаграммасын толтырыңыз.
a) Ескерткіш қай өңірде орналасқан?
b) Обалар қандай тайпалардан қалған?
c) Қай ғалым-археолог зерттеген?
d) Обалардың ерекшеліктері қандай (көлемі, табылған жәдігерлерді
салыстырыңыз)?
Тақырып Шілікті және Бесшатыр патша қорғандары
Берел қорғандары
Шырақтың ерлігі
Оқу мақсаты 5.2.2.1 Археологиялық ескерткіштерді сипаттау
5.2.1.2 Ежелгі тайпалардың дүниетанымын сипаттау
5.3.2.1 Қазақстан территориясяндағы ерте көшпелілердің
халықаралық сахнадағы орнын анықтау
Бағалау критерийі Білім алушы
Археологиялық ескерткіштерді салыстырады
Ежелгі тайпалардың дүниетанымын ажыратады
Сақ, сармат тайпаларының халықаралық сахнадағы
еркіндік үшін күрестерінің маңызын анықтайды
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Білу және түсіну
Қолдану
Орындау уақыты 20 минут
16
2. Төмендегі ұғымдарды анықтамасымен сәйкестендіріңіз.
a Тас, бойтұмар, су, аспан
секілді жансыз заттарға
табынушылық
1 Тотемизм
b Адамдар мен жануарлардың
тегі бір деп, жануарлар мен
өсімдіктерге табыну нанымы
2 Анимизм
c Алғашқы адамдар өлген
адамның жаны өмір сүреді
деп ойлаған, діни сенімнің
мұндай түрі
3 Фетишизм
1- 2- 3-
3. Кестеге тәуелсіздік үшін күрескен танымал сақ батырларының есімдерін жазып, ерліктерін
сипаттаңыз.
Сақ батыры Ерлігі
1
2
Бағалау критерийі Тапсырма № Дескриптор Балл
ышула міліБ
Археологиялық
ескерткіштерді
салыстырады
1
қорымдар қай кезеңге жататынын
анықтайды;
1
қорымдар Қазақстанның қай
аймағында орналасқанын
айқындайды;
1
обалар қай тайпаға тән екенін
көрсетеді;
1
қорымдарды зерттеген ғалымдарды
атайды;
1
обалардан қандай заттар
табылғанын жазады;
1
Ежелгі тайпалардың
дүниетанымын
ажыратады
2 тотемизм - қандай наным-сенім
екенін көрсетеді;
1
анимизм- қандай наным-сенім
екенін көрсетеді;
1
фетишизм- қандай наным-сенім
екенін көрсетеді;
1
Сақ, сармат
тайпаларының
халықаралық сахнада
еркіндік үшін күрестің
маңызын анықтайды
3 Томирис патшайым туралы жазады; 1
Шырақтың ерлігі туралы жазады 1
Жалпы балл 10
17
«Сақтар» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні _____________________________________________
Бағалау критерийі Оқу жетістіктерінің деңгейі
Төмен Орта Жоғары
Археологиялық
ескерткіштерді
салыстырады
Шілікті және Бесшатыр
қорымдарының ерекшелігімен
ұқсастығын анықтауда
қиналады
Шілікті және Бесшатыр
қорымдарының ерекшелігімен
ұқсастығын анықтауда қателіктер
жібереді
Шілікті және Бесшатыр
қорымдарының ерекшеліктері
мен ұқсастықтарын анықтайды
Ежелгі тайпалардың
дүниетанымын
ажыратады
Ежелгі тайпалардың
дүниетанымын (тотемизм,
фетишизм, анимизм)
ажыратуда қиналады
Ежелгі тайпалардың дүниетанымын
(тотемизм, фетишизм, анимизм)
ажыратуда қателіктер жібереді
Ежелгі тайпалардың
дүниетанымын ажыратады
Сақ, сармат
тайпаларының
халықаралық сахнадағы
еркіндік үшін күресінің
маңызын анықтайды
Тәуелсіздік үшін күрескен
танымал сақ 1/2
батырларының ерлігін
сипаттауда қиналады
Тәуелсіздік үшін күрескен танымал
сақ 1/2 батырларының ерліктерін
сипаттауда қателіктер жібереді
Тәуелсіздік үшін күрескен
танымал сақ батырларының
ерліктерінің маңызын
сипаттайды
18
«Үйсіндер мен қаңлылар» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Тапсырма
1.Үйсiндердiң шығуы туралы аңызды оқып, сұрақтарға жауап берiңіз.
«Үйсiндердiң басшысын «Гуньмо» деп атайды. Оның әкесi сюннудың батыс
шекараларындағы шағын патшалықты билеген. Сюнну оның әкесiне шабуыл жасаған кезде Гуньмо
туған, оны далаға тастап кеткен. Тұмсығымен ет тiстеген қарғалар оның үстiнде айналып ұшып
жүрдi, ал қасқырлар оны емiзген. Шаньюй бұған таңғалып, мұны таңғажайып нәрсе деп санап, оны
тәрбиелеп өсiрдi».
Сюнну деген кiмдер?
Қай мемлекеттің билеушiсi «гуньмо» аталады?
Аңыздағы басты ой қандай?
Тақырып Үйсіндер туралы жазба деректер
Қаңлылардың қалалық мәдениетінің дамуы
Үйсіндер мен қаңлылардың материалдық және рухани
мәдениеті
Оқу мақсаты 5.3.1.2 Ежелгі мемлекеттік бірлестіктердің құрылуын
түсіндіру
5.4.2.3 Ұлы Жібек жолының пайда болуын түсіндіру
5.2.2.3 Ежелгі тайпалардың қолданбалы өнер ерекшеліктерін
сипаттау
Бағалау критерийі Білім алушы
Ежелгі мемлекеттік бірлестігінің құрылу
алғышарттарын анықтайды
Ұлы Жібек жолының пайда болуы мен мақсатын
анықтайды
Ежелгі тайпалардың қолданбалы өнер ерекшеліктерін
сипаттайды
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Білу және түсіну
Қолдану
Орындау уақыты 20 минут
19
2. Ұлы Жібек жолының пайда болуын түсіндіріңіз. Ұлы Жібек жолының маңыздылығын
көрсетіңіз
3. Үйсiндер мен қаңлылардың қолданбалы өнер туындыларын салыстырыңыз.
Үйсін мәдениеті
Қаңлы мәдениеті
20
Бағалау критерийі Тапсырма
№
Дескриптор Балл
Білім алушы
Ежелгі мемлекеттік
бірлестігінің құрылу
алғышарттарын
анықтайды
1
«сюнну» ұғымын айтады; 1
«гуньмо» лауазымын айтады; 1
аңыздағы басты ойды көрсетеді; 1
Ұлы Жібек жолының пайда
болуы мен мақсатын
анықтайды
2 тарихи карта арқылы ұлы жібек
жолы мен тармақтарына сипаттама
береді;
1
Ұлы Жібек жолының пайда болу
себептерін келтіреді;
1
Ұлы Жібек жолының Батыс пен
Шығысты байланыстарғанын
жазады;
1
сауда-саттықтың дамуы туралы
жазады;
1
Ұлы Жібек жолының тарихи
маңызын көрсетеді.
1
Ежелгі тайпалардың
қолданбалы өнер
ерекшеліктерін сипаттайды
3 үйсіндердің қолданбалы өнер
туындыларын анықтайды.
1
қаңлылардың қолданбалы өнер
туындыларын анықтайды.
1
Жалпы балл 10
21
«Үйсіндер мен қаңлылар» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат
ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні ________________________________________________
Бағалау критерийі Оқу жетістіктерінің деңгейі
Төмен Орта Жоғары
Ежелгі мемлекеттік
бірлестігінің құрылу
алғышарттарын
анықтайды
Ежелгі мемлекеттік
бірлестіктердің құрылу
алғышарттарын анықтауда
қиналады
Ежелгі мемлекеттік
бірлестіктердің құрылу
алғышарттарын анықтауда
қателеседі
Ежелгі мемлекеттік
бірлестіктердің құрылу
алғышарттарын анықтайды
Ұлы Жібек жолының
пайда болуы мен
мақсатын анықтайды
Ұлы Жібек жолының пайда
болуы мен мақсатын анықтауда
қиналады
Ұлы Жібек жолының пайда болуы
мен мақсатын анықтауда
кателеседі
Ұлы Жібек жолының пайда
болуы мен мақсатын
анықтайды
Ежелгі тайпалардың
қолданбалы өнер
ерекшеліктерін
сипаттайды
Ежелгі тайпалардың (қаңлылар,
үйсіндер) қолданбалы өнерінің
ерекшеліктерін сипаттауда
қиналады
Ежелгі тайпалардың (қаңлылар,
үйсіндер) қолданбалы өнер
ерекшеліктерін сипаттауда
қателеседі
Ежелгі тайпалардың
қолданбалы өнерін сипаттайды
22
4-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР
«Ғұндар» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Тапсырма
1. Берілген ақпараттардың «ақиқат» немесе «жалған» екенін анықтаңыз:
№ Ақпарат Ақиқат Жалған
1 Б.з.б. 55 жылы ғұн мемлекеті өзара ішкі тартыстар мен
сыртқы қысымдардың әсерінен күйреуге ұшырап, оңтүстік,
орталық және солтүстік ғұндар мемлекеті болып үшке
бөлінеді
2 Солтүстік ғұндардың ордасы Монғолияның солтүстік-
батысындағы Қырғыз-Нұр көлінің маңына орналасқан.
3 Б.з.б. 55 жылы Қазақстан жеріне бірінші қоныс аударуда
ғұндарды Мөде басқарды.
Тақырып Ғұн тайпаларының бірігуі
Ғұндардың көрші мемлекеттермен қарым-қатынастары
Аттила және оның жаулаушылық жорықтары
Оқу мақсаты 5.3.1.2 Ежелгі мемлекеттік бірлестіктердің құрылуын
түсіндіру
5.1.1.3 Ғұндардың қоныс аудару бағыттарын тарихи
картадан көрсету
5.3.2.2. Қазақстан территориясындағы алғашқы
мемлекеттік бірлестіктердің көрші елдермен қарым-
қатынасын анықтау
Бағалау критерийі Білім алушы
Ежелгі мемлекеттік бірлестіктердің құрылу
алғышарттарын анықтайды
Картада тайпалық одақтардың орналасуын сипаттайды
Мемлекеттік бірлестіктердің көрші елдермен қарым-
қатынасын көрсетеді
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Білу және түсіну
Қолдану
Орындау уақыты 20 минут
23
2. Ғұндардың мекендеген жерлерін, 1 көршілес мемлекетін кескін картаға түсіріңіз.
3. Кілт сөздерді пайдалана отырып, «Ғұндардың көрші мемлекеттермен қарым-қатынасы»
тақырыбында әңгіме құрастырыңыз.
(Ғұндар, б.з.б. ІІІ ғасырдың соңы, Тұман шаньюй, Мөде шаньюй, «Шығыс империясы»,
5 мың шақырым, «Ұлы Қытай қорғаны», Гао-цзу, «тыныштық пен бейбітшілік»,
Байкалдан Тибетке, Шығыс Түркістаннан Хуанхэ)
24
Бағалау критерийі Тапсырма
№
Дескриптор Балл
Білім алушы
Ежелгі мемлекеттік
бірлестіктердің құрылу
алғышарттарын
анықтайды
1 1-ақпараттың ақиқат/жалғандығын
көрсетеді;
1
2-ақпараттың ақиқат/жалғандығын
көрсетеді;
1
3-ақпараттың ақиқат/жалғандығын
көрсетеді;
1
Картада тайпалық
одақтардың орналасуын
сипаттайды
2 ғұн тайпаларының орналасуын
көрсетеді;
1
көршілес мемлекеттерді анықтайды; 1
Қазақстан
территориясындағы
алғашқы мемлекеттік
бірлестіктердің көрші
елдермен қарым-
қатынасын көрсетеді
3 Қазақстан территориясындағы алғашқы
мемлекеттік бірлестіктер туралы жазады;
1
Қазақстан территориясындағы алғашқы
мемлекеттік бірлестіктердің сыртқы
байланыстарын көрсетеді;
1
кілт сөздерді қолдана отырып, шағын
әңгіме құрастырады;
1
шағын әңгімеде тарихи фактілерді тиімді
қолданады.
1
мемлекеттік бірлестіктің көрші елдермен
қарым-қатынасын көрсетеді;
1
Жалпы балл 10
25
«Ғұндар» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат
ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні ________________________________________________
Бағалау критерийі Оқу жетістіктерінің деңгейі
Төмен Орта Жоғары
Ежелгі мемлекеттік
бірлестіктердің құрылу
алғышарттарын анықтайды
Ежелгі мемлекеттік
бірлестіктердің құрылу
алғышарттарын анықтауда
қиналады
Ежелгі мемлекеттік
бірлестіктердің құрылу
алғышарттарын анықтауда
қателіктер жібереді
Ежелгі мемлекеттік
бірлестіктердің құрылу
алғышарттарын анықтайды
Картада тайпалық
одақтардың орналасуын
сипаттайды
Картада тайпалық одақтардың
орналасуын сипаттауда қиналады
Картада тайпалық одақтардың
орналасуын сипаттауда қателіктер
жібереді
Тайпалық одақтардың
орналасуын картада сипаттайды
Қазақстан
территориясындағы
алғашқы мемлекеттік
бірлестіктердің көрші
елдермен қарым-
қатынасын көрсетеді
Қазақстан территориясындағы
алғашқы мемлекеттік
бірлестіктердің көрші елдермен
қарым-қатынасын анықтауда
қиналады
Қазақстан территориясындағы
алғашқы мемлекеттік
бірлестіктердің көрші елдермен
қарым-қатынасын анықтауда
қателеседі
Қазақстан территориясындағы
алғашқы мемлекеттік
бірлестіктердің көрші елдермен
қарым-қатынасын анықтайды
26
«Сарматтар» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Тапсырма
1. «Ақиқат» немесе «жалған» ақпараттарды анықтаңыздар
Ақпараттар Ақиқат Жалған
Елімізде сарматтар қоныстанған аймақ
Оңтүстік Қазақстан
Тарихшы Дидордың айтуынша
савроматтар «биік турлардың бауырында»
тұрған агипилермен көрші
2. Кескін картада сарматтардың орналасу аймағын, көршілес мемлекеттерді көрсетіңіз.
Тақырып Сарматтардың қоғамдық құрылысы мен шаруашылық өмірі
Сарматтардың саяси тарихы
Оқу мақсаты 5.3.1.1 Картада тайпалық одақтардың орналасуын көрсету
5.2.2.1 Археологиялық ескерткіштерді сипаттау
Бағалау критерийі Білім алушы
Сармат тайпаларының ерекшелігін анықтайды
Картада тайпалық одақтардың орналасуын
сипаттайды
Археологиялық ескерткіштерді салыстырады
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Білу және түсіну
Қолдану
Орындау уақыты 20 минут
27
3. Археологиялық ескерткіштерді салыстырыңыз.
Сақтардың ескерткіштері Сарматтардың ескерткіштері
1.
2.
3.
1.
2.
3.
28
Бағалау критерийі Тапсырма
№
Дескриптор Балл
Білім алушы
Сармат
тайпаларының
ерекшелігін
анықтайды
1 1-ақпараттың ақиқат/жалғандығын көрсетеді; 1
2-ақпараттың ақиқат/жалғандығын көрсетеді; 1
Картада тайпалық
одақтардың
орналасуын
сипаттайды
2 сарматтардың орналасу аймағын көрсетеді; 1
көршілес мемлекеттердің орналасуын
көрстеді;
1
Археологиялық
ескерткіштерді
салыстырады
3 археологиялық ескерткіштердің
хронологиясын жазады;
1
археологиялық ескерткіштердің орналасқан
аймағын анықтайды
1
табылған жәдігерлерге сипаттама береді; 1
ескерткіштің қай дәуірге жататынын
анықтайды;
1
археологиялық ескерткіштердің
ерекшеліктерін салыстырады;
1
археологиялық ескерткіштердің маңызын
көрсетеді.
1
Жалпы балл 10
29
«Сарматтар» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат
ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні ________________________________________________
Бағалау критерийі Оқу жетістіктерінің деңгейі
Төмен Орта Жоғары
Сармат тайпаларының
ерекшелігін анықтайды
Сармат тайпаларының
ерекшелігін анықтауда
қиналады
Сармат тайпаларының
ерекшелігін анықтауда
қателіктер жібереді
Сармат тайпаларының
ерекшелігін анықтайды
Картада тайпалық
одақтардың орналасуын
сипаттайды
Тайпалық одақтардың
орналасуын сипаттауда
қиналады
Тайпалық одақтардың
орналасуын сипаттауда
қателеседі
Тайпалық одақтардың
орналасуын сипаттайды
Археологиялық
ескерткіштерді
салыстырады
Археологиялық
ескерткіштерді(сақтар/сарма
ттар) салыстыруда қиналады
Археологиялық ескерткіштерді
(сақтар/сарматтар)бойынша
салыстыруда қателеседі
Археологиялық ескерткіштерді
салыстырады
30
«Ежелгі Қазақстан тарихына шолу» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Тапсырма
1. Ежелгі тайпалардың антропологиялық тұрпатын сәйкес ұяшыққа «+» таңбасымен
орналастырыңыз.
Тайпалар Монғолоидтік Еуропеоидтік
Ғұндар
Үйсіндер
Қаңлылар
Сарматтар
2. Суреттi пайдаланып, "Көш" тақырыбында әңгiме құрастырыңыз. (шамамен 40-50 сөз)
"Көш" суреті. (Қазiргi заманғы суретшiнiң салған суретi).
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
Тақырып Ежелгі Қазақстан адамдарының антропологиялық тұрпаты
Ежелгі Қазақстанға саяхат
Оқу мақсаты 5.1.1.2 Ежелгі Қазақстан адамдарының антропологиялық
тұрпатын анықтау
5.4.1.2 Көшпелі мал шаруашылығы мен егіншіліктің
қалыптасуын түсіндіру
Бағалау критерийі Білім алушы
Тайпаларды нәсілдік ерекшеліктеріне қарай
салыстырады
Көшпелі мал шаруашылығы мен егіншіліктің
қалыптасуын анықтайды
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Білу және түсіну
Қолдану
Орындау уақыты 20 минут
31
Бағалау критерийі Тапсырма
№
Дескриптор Балл
Білім алушы
Тайпаларды нәсілдік
ерекшеліктеріне қарай
салыстырады
1 Сарматтардың нәсілдік ерекшеліктерін
жазады;
1
Ғұндардың нәсілдік ерекшеліктерін
жазады;
1
Үйсін тайпаларының нәсілдік
ерекшеліктерін сипаттайды;
1
Қаңлылардың нәсілдік ерекшеліктерін
анықтайды;
1
Көшпелі мал
шаруашылығы мен
егіншіліктің
қалыптасуын анықтайд
2 көшпелі мал шаруашылығының
ерекшеліктерін жазады;
1
көшпелі мал шаруашылығы мен
егіншілікті салыстырады;
1
Сурет бойынша қысқаша сипаттама
жазады;
1
көшпелі мал шаруашылығы мен
егіншіліктің дамуына әсер ететін
факторларды атайды;
1
көшпелі мал шаруашылығы мен
егіншіліктің қалыптасуын талдап
көрсетеді;
1
қорытынды ой жазады. 1
Жалпы балл 10
32
«Ежелгі Қазақстан тарихына шолу» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат
ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні ________________________________________________
Бағалау критерийі Оқу жетістіктерінің деңгейі
Төмен Орта Жоғары
Тайпаларды нәсілдік
ерекшеліктеріне қарай
салыстырады
Нәсілдік ерекшеліктерді
салыстыруда қиналады
Нәсілдік ерекшеліктерді
салыстыруда қателеседі
Нәсілдік ерекшеліктеріне
қарай салыстырады
Ежелгі адамдардың
алғашқы кәсібінің пайда
болу себептерін анықтайды
Ежелгі адамдардың алғашқы
кәсібінің пайда болу
себептерін анықтауда
қиналады
Ежелгі адамдардың алғашқы
кәсібінің пайда болу
себептерін анықтауда
қателеседі
Ежелгі адамдардың алғашқы
кәсібінің пайда болу
себептерін сипаттайды
Көшпелі мал шаруашылығы
мен егіншіліктің
қалыптасуын анықтайды
Көшпелі мал шаруашылығы
мен егіншіліктің қалыптасуын
анықтауда қиналады
Көшпелі мал шаруашылығы
мен егіншіліктің қалыптасуын
анықтауда қателіктер жібереді
Көшпелі мал шаруашылығы
мен егіншіліктің қалыптасуын
анықтайды