- Сообщения
- 2,710
- Оценка реакций
- 27,653
Жиынтық бағалауға арналған әдістемелік нұсқаулықтар
Биология 7-сынып
Әдістемелік ұсыныстар мұғалімге 7-сынып оқушыларына "Биология" пәні бойынша жиынтық бағалауды жоспарлау, ұйымдастыру және ӛткізуге кӛмек құралы ретінде құрастырылған. Әдістемелік ұсыныстар (қазақ тілінде білім беретін) 7-сыныптың "Биология" пәні бойынша оқу бағдарламасы мен оқу жоспарының негізінде дайындалған.
Бӛлім / ортақ тақырып бойынша жиынтық бағалаудың тапсырмалары мұғалімге оқушылардың тоқсан бойынша жоспарланған Оқу мақсатына жету деңгейін анықтауға мүмкіндік береді.
Әдістемелік ұсыныстарда бӛлім / ортақ тақырып бойынша жиынтық бағалауды ӛткізуге арналған бағалау критерийлері мен дескрипторлары бар тапсырмалар ұсынылған. Сондай-ақ, жинақта оқушылардың оқу жетістіктерінің мүмкін деңгейлері (рубрикалар) сипатталған. Дескрипторлары мен балдары бар тапсырмалар ұсыныс түрінде берілген.
Әдістемелік ұсыныс негізгі мектеп мұғалімдеріне, мектеп әкімшілігіне, білім беру бӛлімінің әдіскерлеріне, критериалды бағалау бойынша мектеп, ӛңірлік үйлестірушілеріне және басқа да мүдделі тұлғаларға арналған.
Мазмұны
1-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР..4 «Экожүйелер» бӛлімі бойынша жиынтық бағалау ......................................................................5 «Тірі ағзаларды жүйелеу» бӛлімі бойынша жиынтық бағалау..................................................9 «Жасушалық биология Су және органикалық заттар» бӛлімі бойынша жиынтық бағалау.12 2 -ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР16 «Заттардың тасымалдануы» бӛлімі бойынша жиынтық бағалау..............................................17 «Тірі ағзалардың қоректенуі» бӛлімі бойынша жиынтық бағалау...........................................21 «Тыныс алу» бӛлімі бойынша жиынтық бағалау.......................................................................24 3-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР28 «Бӛліп шығару» бӛлімі бойынша жиынтық бағалау..................................................................29 «Қозғалыс» бӛлімі бойынша жиынтық бағалау.........................................................................32 «Координация және реттелу» бӛлімі бойынша жиынтық бағалау...........................................35 4 -ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР38 «Тұқымқуалау мен ӛзгергіштік» бӛлімі бойынша жиынтық бағалау......................................39 «Кӛбею. Ӛсу және даму» бӛлімі бойынша жиынтық бағалау ..................................................42 «Микробиология және биотехнология» бӛлімдері бойынша жиынтық бағалау....................46
3
========3========
1-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР
4
========4========
«Экожүйелер» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаты
7.3.1.1 Жергілікті жер экожүйесі қоршаған орта
факторларының тірі ағзалардың тіршілік әрекеті мен таралуын зерттеу
7.3.1.2 Табиғи қоректік тізбектерді салыстыру
7.3.1.3 Қоректік тізбектер және қоректік торларды құрастыру
Бағалау критерийлері
Білім алушы
Жергілікті жер экожүйесі қоршаған орта
факторларының тірі ағзалардың тіршілік әрекеті мен
таралуын анықтайды және зерттейді
Табиғи қоректік тізбектерді ажыратады
Қоректік тізбектер және қоректік торларды
құрастырады
Ойлау дағдыларының деңгейі
Жоғары деңгей дағдылары
Орындау уақыты
20 минут
Тапсырма
1. Тӛмендегі ұғымдарға анықтама беріңіз.
a) «экожүйе»-
b) «ағзалардың бірлестіктері»-
c) «биосфера»-
2. Суретті қарастырыңыз.
5
========5========
(а) Ӛндірушілер, тұтынушылар, ыдыратушыларды анықтаңыз.
Өндірушілер
Тұтынушылар
Ыдыратушылар
(b) Суретті пайдаланып, жайылымдық және детритті қоректік тізбектің сызбасын құрыңыз.
3. Суретті қарастырыңыз.
(а) Берілген жануар тіршілік ететін экожүйені анықтаңыз.
.......................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................
(b) Ор қоян тіршілік ететін экожүйені сипаттаңыз.
........................................................................................................................................... ...........................................................................................................................................
(с) Ор қоянның тіршілігіне әсер ететін 2 экологиялық факторды сипаттаңыз. ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................
6
========6========
Бағалау критерийі
Тапсырма №
1
Дескриптор
Білім алушылар
«экожүйе» ұғымына анықтама береді; «ағзалардың бірлестіктері» ұғымына анықтама береді;
«биосфера» ұғымына анықтама береді;
Балл
Жергілікті жер экожүйесі қоршаған орта факторларының тірі ағзалардың тіршілік әрекеті мен таралуын анықтайды және зерттейді.
Табиғи қоректік тізбектерді ажыратады.
1 1
1
2а
Қоректік тізбектер және қоректік торларды құрастырады.
2b
суреттен ӛндірушілерді анықтайды; суреттен тұтынушыларды анықтайды; суреттен ыдыратушыларды анықтайды; суретті пайдалана отырып жайылымдық қоректік тізбекті құрады;
суретті пайдалана отырып детритті қоректік тізбекті құрады;
Ор қоян тіршілік ететін экожүйені анықтайды;
Ор қоян тіршілік ететін экожүйені сипаттайды;
Ор қоянның тіршілігіне әсер ететін биотикалық факторды сипаттайды; Ор қоянның тіршілігіне әсер ететін абиотикалық факторды сипаттайды.
1 1 1 1
1
Жергілікті жер экожүйесі қоршаған орта факторларының тірі ағзалардың тіршілік әрекеті мен таралуын анықтайды және зерттейді.
3
1
1
1
1
Барлығы
12
7
========7========
«Экожүйелер» бөлімі бойынша
жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні __________________________________________
Бағалау критерийі
Төмен
Жергілікті жер экожүйесі қоршаған орта факторларының тірі ағзалардың тіршілік әрекеті мен таралуын анықтайды және зерттейді.
«Экожүйе» / «ағзалар бірлестіктері» / «Экожүйе»/ «ағзалар
«биосфера» ұғымдарына анықтама беру қиын тиеді
Экожүйе түрін, ағзаға әсер ететін экологиялық факторды анықтау, экожүйені сипаттау қиын тиеді
Қоршаған орта факторларының тірі ағзалардың тіршілік әрекеті мен таралуына әсерін сипаттауға қиналады.
Табиғи қоректік тізбектерді ажыратады.
Қоректік тізбектегі ӛндірушілер, тұтынушылар, ыдыратушыларды анықтауда қиналады.
Қоректік тізбектер және қоректік Жайылымды және детритті қоректік торларды құрастырады. тізбектер құруда қиналады.
Оқу жетістіктерінің деңгейі
Орташа Жоғары
«Экожүйе», «ағзалар бірлестіктері» / «биосфера» бірлестіктері», «биосфера» ұғымдарын анықтауда қателіктер ұғымдарына дұрыс анықтама жібереді береді.
Экожүйе түрін/ ағзаға әсер ететін Экожүйе түрін, ағзаға әсер абиотикалық / биотикалық ететін экологиялық факторды факторды анықтауда, экожүйені дұрыс анықтайды, экожүйені сипаттауда қателіктер жібереді сипаттайды
Қоршаған орта факторларының Қоршаған орта факторларының тірі ағзалардың тіршілік әрекеті тірі ағзалардың тіршілік әрекеті мен таралуына әсерін сипаттауда мен таралуына әсерін дұрыс қателіктер жібереді. сипаттайды.
Қоректік тізбектегі ӛндірушілер / Қоректік тізбектегі ӛндірушілер, тұтынушылар / тұтынушылар,
ыдыратушыларды анықтауда ыдыратушыларды дұрыс қателіктер жібереді. анықтайды.
Жайылымды / детритті қоректік Жайылымды және детритті тізбектер құруда қателіктер қоректік тізбектер дұрыс жібереді. құрады.
8
========8========
«Тірі ағзаларды жүйелеу» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаты
7.1.1.1 Жүйелеудің маңызын түсіндіру
7.1.1.2 Жүйеленуде тірі ағзалардың орнын анықтау
Бағалау критерийлері
Білім алушы
Жүйелеудің маңызын сипаттайды
Біржасушалы және кӛпжасушалы ағзалардың
құрылысының ерекшеліктерін ажыратады
Ойлау дағдыларының деңгейі
Жоғары деңгей дағдылары
Орындау уақыты Тапсырма
20 минут
1. (а) Тірі ағзаларды жүйелеудің дұрыс реттілігін анықтаңыз.
А. түр, тұқымдас, туыс, отряд, класс, тип,тип тармағы, патшалық
В. түр, туыс, тұқымдас, отряд, класс, тип тармағы,тип, патшалық
С. түр, туыс, отряд, тұқымдас, класс,тип, тип тармағы, патшалық
D. тұқымдас, түр, туыс,тип, отряд, класс, тип тармағы, патшалық
(b) Ағзаларды жүйелеудің маңызын түсіндіріңіз.
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
2. Суретті қарастырыңыз
А кірпікшелі кебісше
В суық торғай
(а) Осы екі ағзаның ерекше белгілерін кӛрсетіңіз
................................................................................................................................. .................................................................................................................................
(b) В әрпімен бейнеленген жануардың 2 артықшылығын жазыңыз. ................................................................................................................................. .................................................................................................................................
3. (а) Патшалықтардың атауын жазыңыз.
................................................................................................................................. .................................................................................................................................
9
========9========
(b) Патшалықтардың айырмашылықтарын сипаттаңыз.
................................................................................................................................. .................................................................................................................................
Бағалау критерийі
Тапсырма № 1
Дескриптор
Білім алушы
жүйелеудің дұрыс ретін белгілейді; жүйелеудің маңызын түсіндіреді; біржасушалы ағзалардың негізгі ерекшелігін ажыратады;
кӛпжасушалы ағзалардың негізгі ерекшелігін ажыратады;
суық торғайдың бір артықшылығын кӛрсетеді;
суық торғайдың екінші
артықшылығын кӛрсетеді; патшалықтардың атауын жазады; патшалықтардың
айырмашылықтарын сипаттайды.
Балл
Жүйелеудің маңызын түсіндіреді.
Біржасушалы және кӛпжасушалы ағзалардың құрылысының
ерекшеліктерін ажыратады.
2
1 1 1
1
1
1
1 1
Барлығы
8
10
========10========
«Тірі ағзаларды жүйелеу» бөлімі бойынша
жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні __________________________________________
Бағалау критерийі
Экожүйеге әсер ететін адам іс- әрекетінің салаларын анықтайды.
Төмен Адам іс-әрекетінің экожүйеге әсер ететін салаларының себебіне, салдарына мысалдар келтіру қиындық туғызады.
Қазақстан Республикасының ерекше қорғалатын аймақтарының жануарлар мен ӛсімдіктер әлемін сипаттайды.
Жергілікті жердің ерекше қорғалатын аймағын, жануарлар және ӛсімдіктер әлемін сипаттауда қиналады.
Жүйелеудің маңызын түсіндіреді.
Жүйелеуді реттілігін анықтау/ жүйелеудің маңызын сипаттау қиындық туғызады.
Біржасушалы және кӛпжасушалы ағзалардың құрылысының ерекшеліктерін ажыратады.
Біржасушалы және кӛпжасушалы ағзалардың құрылысының ерекшеліктерін ажыратуда қиналады.
Оқу жетістіктерінің деңгейі
Орташа
Адам іс-әрекетінің экожүйеге әсер ететін салаларының себебіне/ салдарына мысал келтіруде қателіктер жібереді.
Жоғары
Адам іс-әрекетінің экожүйеге әсер ететін салаларына мысалдарды келтіреді, оның салдарын дұрыс сипаттайды.
Жергілікті жердің ерекше қорғалатын аймағын/ жануарлар/ ӛсімдіктер әлемін сипаттауда қателіктер жібереді.
Жергілікті жердің ерекше қорғалатын аймағын, жануарлары мен ӛсімдіктер әлемін дұрыс, толық сипаттайды.
Жүйелеуді реттілігін анықтау / маңызын сипаттауда қателіктер жібереді.
Жүйелеуді реттілігін дұрыс анықтайды.Жүйелеудің маңызын сипаттайды, мысалдар келтіреді.
Біржасушалы / кӛпжасушалы ағзалардың құрылысының ерекшеліктерін ажыратуда қателеседі.
Біржасушалы және кӛпжасушалы ағзалардың құрылысының ерекшеліктерін дұрыс ажыратады.
11
========11========
«Жасушалық биология Су және органикалық заттар» бөлімі бойынша жиынтық
бағалау
Оқу мақсаты
7.4.2.1 Жасуша, ұлпа, мүше, мүшелер жүйелері түсініктері 7.4.2.2 Ӛсімдіктер және жануарлар жасушаларын ажырату 7.4.1.1 Судың қасиеті мен тірі ағзалар үшін маңызын сипаттау
7.4.1.3 Азық түліктерде кӛмірсулар, нәруыздар, және майлардың бар екендігін дәлелдеу
Бағалау критерийлері
Білім алушы
Жасуша, ұлпа, мүше, мүшелер жүйелерін
түсіндіреді
Ӛсімдіктер мен жануарлар жасушаларын
салыстырады
Судың қасиеті мен тірі ағзалар үшін маңызын
түсіндіреді
Азық түліктерде кӛмірсулар, нәруыздар және
майларды анықтайды
Ойлау дағдыларының деңгейі
Жоғары деңгей дағдылары
Орындау уақыты Тапсырма
20 минут
1. Суреттерді қарастырыңыз.
(а) Тіршілік деңгейін қарапайымнан бастап, күрделену ретін жазыңыз.
A
B
C
D
E
5 ............................................ 4 ............................................ 3 ............................................ 2 ............................................ 1 ............................................
12
========12========
(b) Тіршіліктің А және В деңгейіне анықтама беріңіз.
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
(с) Қалай ойлайсыз ағзада жасуша кӛп пе әлде ұлпа ма? Жауабыңызды түсіндіріңіз.
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
2. Ӛсімдік пен жануар жасушасын салыстырыңыз. Салыстырмалы белгелерін кестеге
толтырыңыз.
Белгілері
Өсімдік жасушасы
Жануар жасушасы
3. Судың тірі ағзалар үшін маңызын анықтаңыз.
A. еріткіш
B. жасушаның термореттелуіне қатысады
C. ағзадағы үрдістердің жүру жылдамдығын арттырады D. жасушаның осмостық қысымын реттейді E. жасуша цитоплазмасының құрамына кіреді F. тітіркенушілікті қамтамасыз етеді
G. энергия кӛзі қызметін атқарады
H. ағзаны сусызданудан сақтайды
I. теріні ылғалдандырып тұрады
4. Картоп, жаңғақ дәндерінде органикалық заттардың бар екенін анықтау жолдарын ұсыныңыз.
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
13
========13========
Бағалау критерийі
Тапсырма №
1
Дескриптор
Білім алушы
жасуша, ұлпа, мүше, мүшелер жүйесінің деңгейін қарапайымнан, күрделіге дейін ретін анықтайды;
аталған тіршілік деңгейлеріне анықтама береді;
жасуша мен ұлпа ұғымдарын түсіндіреді ; ӛсімдік және жануар жасушасын бірінші белгі бойынша салыстырады;
ӛсімдік және жануар жасушасын екінші белгі бойынша салыстырады;
ӛсімдік және жануар жасушасын үшінші белгі бойынша салыстырады;
судың қызметтерін анықтайды;
Балл
Жасуша, ұлпа, мүше, мүшелер жүйелерін түсіндіреді.
1
1
Ӛсімдіктер мен жануарлар жасушаларын салыстырады.
2
1 1
1
1
Судың қасиеті мен тірі ағзалар үшін маңызын түсіндіреді.
3
1
Азық түліктерде кӛмірсулар, нәруыздар, және майларды анықтайды.
Барлығы
4
органикалық заттарды анықтау жолдарын ұсынады.
1
8
14
========14========
«Жасушалық биология Су және органикалық заттар» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні __________________________________________
Бағалау критерийі
Жасуша, ұлпа, мүше, мүшелер жүйелерін түсіндіреді.
Оқу жетістіктерінің деңгейі
Орташа
Жоғары
Төмен Тіршілік деңгейінің ретін анықтау, аталған тіршілік деңгейлеріне анықтама беру, жасуша мен ұлпа ұғымдарын түсіндіру қиындық туғызады
Тіршілік деңгейінің ретін анықтау/ Тіршілік деңгейінің ретін дұрыс аталған тіршілік деңгейлеріне
анықтама беру/жасуша / ұлпа
ұғымдарын түсіндіруде қателіктер
жібереді.
Ӛсімдіктер мен жануарлар жасушаларын
салыстырады.
Ӛсімдіктер мен жануарлар жасушаларын ажыратуға қиналады
Ӛсімдіктер / жануарлар жасушаларын
бірінші/екінші/үшінші белгі бойынша ажыратуда қателіктер жібереді.
анықтайды, аталған тіршілік деңгейлеріне анықтама береді, жасуша мен ұлпа ұғымдарын түсіндіреді.
Ӛсімдіктер мен жануарлар жасушаларын дұрыс ажыратады.
Судың қасиеті мен тірі ағзалар үшін маңызын түсіндіреді.
Судың қасиеті мен тірі ағзалар Судың қасиеті / тірі ағзалар үшін
маңызын анықтауда қателеседі.
үшін маңызын анықтауда қиналады.
Судың қасиеті мен тірі ағзалар үшін маңызын дұрыс анықтайды.
Азық түліктерде органикалық
Азық түліктерде кӛмірсулар, нәруыздар, және майларды анықтайды.
Азық түліктерде органикалық Азық түліктерде органикалық
заттарды анықтау жолдарын ұсыну заттарды анықтау жолдарын
кезінде қателіктер жібереді.
заттарды анықтау жолдарын ұсыну қиындық туғызады.
ұсынады.
15
========15========
2 -ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР
16
========16========
«Заттардың тасымалдануы» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаты
7.1.3.1 Тірі ағзалардағы қоректік заттардың тасымалының маңызын түсіндіру
7.1.3.4 Тамыр және сабақтың құрылысы мен қызметі арасындағы байланысты сипаттау
7.1.3.6 Жануарларда заттар тасымалына қатысатын мүшелерді танып білу
Бағалау критерийлері
Білім алушы
Тірі ағзалардағы қоректік заттар тасымалының
маңызын түсіндіреді
Тамыр мен сабақтың құрылысын және қызметін
анықтайды
Жануарларда заттар тасымалына қатысатын
мүшелерді анықтайды
Ойлау дағдыларының деңгейі
Жоғары деңгей дағдылары
Орындау уақыты
20 минут
Тапсырма
1. Қан айналым жүйесінің маңызын түсіндіріңіз. Тасымалданатын заттарға мысал келтіріңіз.
........................................................................................................................................................... .............................................................................................................................
2. Сабақтың кӛлденең кесіндісін қарастырыңыз.
(а) Сабақтың ішкі құрылымдарының атауларын суретпен сәйкестендіріңіз.
17
========17========
А. тоз В. ӛң С. ӛзек D. камбий E. тін F. сүрек
(b) Қабық пен камбийдің құрылысы мен қызметін сипаттаңыз.
Құрылым
Құрылысы
Қызметі
Қабық
Камбий
(с) Сабақ пен тамыр арқылы су және минералды заттардың тасымалдануын сипаттаңыз. ......................................................................................................................................... ............................................................................................................................................
1. (а) Ӛзен шаянының 1 және 2 санымен берілген мүшелерін анықтаңыз.
1. ........................................................... 2. ...........................................................
(b) Ӛзен шаянының заттар тасымалдау ерекшеліктерін түсіндіріңіз. ......................................................................................................................................... ........................................................................................................................................
Бағалау критерийі Тапсырма
№ Тірі ағзалардағы 1 қоректік заттар
тасымалының маңызын
түсіндіреді.
Тамыр мен сабақтың 2 құрылысын және
қызметін анықтайды.
Дескриптор
Білім алушы
жануарлардағы қанайналым жүйесінің маңызын сипаттайды;
тасымалданатын заттарға мысал келтіреді;
суреттен тозбен ӛңді кӛрсетеді; суреттен ӛзекпен камбийді кӛрсетеді; суреттен тінмен сүректі кӛрсетеді; қабықтың құрылысы мен қызметін жазады;
камбийдің құрылысы мен қызметін жазады;
Балл
1
1
1 1 1 1
1
18
========18========
Жануарларда заттар 3 тасымалына қатысатын мүшелерді анықтайды.
су және минералды заттардың сабақ пен тамыр арқылы тасымалдану үдерісін сипаттайды;
Ӛзен шаянының 1 санымен белгіленген тасымалдау мүшесінің атауын жазады; Ӛзен шаянының 2 санымен белгіленген тасымалдау мүшесінің атауын жазады; омыртқасыз жәндіктердің тасымалдау мүшелерінің ерекшеліктерін түсіндіреді.
1
1
1
1
Барлығы
11
19
========19========
«Заттардың тасымалдануы» бөлімі бойынша
жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Блім алушының аты-жөні __________________________________________
Бағалау критерийі
Төмен Тірі ағзалардағы қоректік заттар Тірі ағзалардағы қоректік тасымалының маңызын заттар тасымалының маңызын түсіндіреді. түсіндіру, мысал келтіру
қиындық туғызады.
Тамыр мен сабақтың Тамыр мен сабақтың құрылысын және қызметін құрылымын анықтауда, анықтайды. құрылысы мен қызметі
арасындағы байланысты
сипаттауда қиналады.
Жануарларда заттар Жануарларда заттар тасымалына қатысатын тасымалына қатысатын мүшелерді анықтайды мүшелерді анықтау,
ерекшелігін сипаттау қиындық
туғызады.
Оқу жетістіктерінің деңгейі
Орташа Жоғары Тірі ағзалардағы қоректік заттар Тірі ағзалардағы қоректік заттар тасымалының маңызын тасымалының маңызын дұрыс түсіндіруде / мысал келтіруде түсіндіреді, мысал келтіреді. қателіктер жібереді.
Тамыр мен сабақтың құрылымын анықтауда / құрылысы мен қызметі арасындағы байланысты сипаттауда қателіктер жібереді.
Тамыр мен сабақтың құрылымын анықтауда, құрылысы мен қызметі арасындағы байланысты дұрыс сипаттайды.
Жануарларда заттар тасымалына Жануарларда заттар тасымалына қатысатын мүшелерді анықтау/ қатысатын мүшелерді анықтайды, ерекшелігін сипаттау кезінде ерекшеліктерін сипаттайды. қателіктер жібереді.
20
========20========
«Тірі ағзалардың қоректенуі» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаты
7.1.2.1 Жапырақтың ішкі құрылысын сипаттау, құрылысы мен қызметі арасындағы ӛзара байланысты түсіндіру 7.1.2.2 Фотосинтезге қажетті жағдайларды зерттеу
Бағалау критерийлері
Білім алушы
Жапырақтың ішкі құрылымдарын және олардың
қызметін анықтайды
Фотосинтезге қажетті жағдайларды сипаттайды
Ойлау дағдыларының деңгейі
Жоғары деңгей дағдылары
Орындау уақыты
15 минут
Тапсырмалар
2. Суретті қарастырыңыз. Жапырақтың ішкі құрылысы бейнеленген.
(а) Құрылымдарын анықтаңыз.
(b) Тӛмендегі құрылымдардың қызметін сипаттаңыз.
Құрылысы Эпидермис қабаты
Бағаналы жасушалары
Қызметі
Ӛткізгіш шоқтар
3. (a)Фотосинтез құбылысының реакция теңдеуін жазыңыз.
............................................................................................................................. ...............
21
========21========
(b) Фотосинтезге әсер етуші факторларды сипаттаңыз (кем дегенде 2 фактор). ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................
Бағалау критерийі Тапсырма
№ Жапырақтың ішкі 1 құрылымдарын және
олардың қызметін
анықтайды.
Дескриптор
Білім алушы
суретке қарап, бірінші құрылымды жазады; суретке қарап, екінші құрылымды жазады; суретке қарап, үшінші құрылымды жазады; суретке қарап, тӛртінші құрылымды жазады;
эпидермис қабатының қызметін жазады; бағаналы жасушаларының қызметін жазады;
ӛткізгіш шоқтарының қызметін жазады; фотосинтез құбылысының реакция теңдеуін жазады;
фотосинтезге әсер етуші бірінші факторды сипаттайды;
фотосинтезге әсер етуші екінші факторды сипаттайды.
Балл
1 1 1 1
1 1
Фотосинтезге қажетті 2 жағдайларды
сипаттайды.
1 1
1
1
Барлығы
10
22
========22========
«Тірі ағзалардың қоректенуі» бөлімі бойынша
жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні__________________________________________
Бағалау критерийі
Төмен
Оқу жетістіктерінің деңгейі
Орташа
Жоғары
қызметін анықтайды.
Жапырақтың ішкі Жапырақтың ішкі құрылысын Жапырақтың ішкі құрылысының Жапырақтың ішкі құрылысын құрылымдарын және олардың сипаттау, құрылысы мен бірінші / екінші / үшінші / сипаттайды, құрылысы мен
арасындағы ӛзара тӛртінші құрылымын жазуда / қызметі арасындағы ӛзара
байланысты түсіндіру қиындық эпидермис қабатының / бағаналы байланысты түсіндіреді.
қызметі
келтіреді.
Фотосинтезге қажетті жағдайларды сипаттайды.
Фотосинтезге қажетті жағдайларды сипаттауға қиналады.
жасушаларының / ӛткізгіш шоқтарының қызметін жазуда қателіктер жібереді.
Фотосинтезтеңдеуін / үдеріске әсер ететін бірінші / екінші факторды жазуда қателіктер жібереді.
Фотосинтезге қажетті жағдайларды дұрыс сипаттайды.
23
========23========
«Тыныс алу» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаты
7.1.4.2 Анаэробты және аэробты тыныс алу типтерін ажырату
7.1.4.4 Омыртқасыз және омыртқалы жануарлардың тыныс алу мүшелерін салыстыру
7.1.4.5 Адамның тыныс алу мүшелерінің құрылыс ерекшеліктерін танып білу
Бағалау критерийлері
Білім алушы
Анаэробты және аэробты тыныс алу типтерін
салыстырады
Омыртқасыз және омыртқалы жануарлардың тыныс
алу мүшелерін ажыратады
Адамның тыныс алу мүшелерінің құрылыс
ерекшеліктерін сипаттайды
Ойлау дағдыларының деңгейі
Жоғары деңгей дағдылары
Орындау уақыты
15 минут
Тапсырмалар
1. (а) 1 суретті пайдалана отырып неліктен ауыр жаттығулар орындау кезінде аэробты
тынысалумен бірге анаэробты тынысалу жүретінін түсіндіріңіз.
........................................................................................................................................................... .............................................................................................................................
(b) Анаэробты және аэробты тынысалудың ұқсастықтары мен айырмашылықтарын түсіндіріңіз (3-тен кем емес).
............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................
24
========24========
2. Суретті қарастырыңыз.
А
В
Жануарлардың тыныс алу мүшелері
(а) В әріпімен берілген тыныс алу мүшесі жануарлардың қандай типіне тән екенін анықтаңыз.
........................................................................................................................................................... .............................................................................................................................
(b) А және В әріптерімен берілген жануарлардың тыныс алу мүшелерін салыстырыңыз.
А
В
3. Суреттен адамның тыныс алу мүшелерін анықтаңыз.
1. 2. 3. 4. 5.
25
========25========
Бағалау критерийі
Тапсырма № 1
Дескриптор
Білім алушы
ауыр жаттығу кезіндегі анаэробты тыныс алуды түсіндіреді;
ауыр жаттығу кезіндегі аэробты тыныс алуды түсіндіреді;
анаэробты және аэробты тыныс алудың ұқсастықтарын түсіндіреді;
анаэробты және аэробты тыныс алудың айырмашылықтарын түсіндіреді;
жануарлар типін анықтайды;
А әрпімен берілген тыныс алу мүшесінің ерекшеліктерін жазады;
В әрпімен берілген тыныс алу мүшесінің ерекшеліктерін жазады;
1 және 2 сандарымен берілген мүшелердің атауын жазады;
3 және 4 сандарымен берілген мүшелердің атауын жазады;
5 санымен берілген мүшенің атауын жазады;
Балл
Анаэробты және аэробты тыныс алу типтерін салыстырады.
1
1
1
1
Омыртқасыз және омыртқалы жануарлардың тыныс алу мүшелерін ажыратады. Адамның тыныс алу мүшелерінің құрылыс ерекшеліктерін cипаттайды.
2
1 1
1
3
1
1
1
Барлығы
10
26
========26========
«Тыныс алу» бөлімі бойынша
жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні __________________________________________
Бағалау критерийі
алу типтерін салыстырады.
Оқу жетістіктерінің деңгейі
Төмен
Орташа
алу типтерін ажыратуда /
Жоғары
алу типтерін дұрыс ажыратады,
Анаэробты және аэробты тыныс Анаэробты және аэробты тыныс Анаэробты және аэробты тыныс Анаэробты және аэробты тыныс
алу типтерін ажырату және
ұқсастықтары мен
айырмашылығын анықтау
қиындық туғызады.
Омыртқасыз және омыртқалы жануарлардың тыныс алу мүшелерін ажыратады.
Омыртқасыз және омыртқалы жануарлардың тыныс алу мүшелерін анықтауда, мүшелерді салыстыруда
қиналады.
Адамның тыныс алу мүшелерінің құрылыс ерекшеліктерін сипаттайды.
Адамның тыныс алу мүшелерінің құрылысын анықтауда және ерекшеліктерін ажыратуда қиналады.
ұқсастықтары / айырмашылығын ұқсастықтары мен анықтауда қателіктер жібереді.
Омыртқасыз және омыртқалы
жануарлардың тыныс алу мүшелерін анықтауда / салыстыруда қателіктер жібереді.
Адамның тыныс алу мүшелерінің құрылысын
анықтауда / ерекшеліктерін ажыратуда қателіктер жібереді.
айырмашылығын анықтайды.
Омыртқасыз және омыртқалы жануарлардың тыныс алу мүшелерін анықтайды, дұрыс салыстырады.
Адамның тыныс алу мүшелерінің құрылысын анықтайды, ерекшеліктерін ажыратады.
27
========27========
3-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР
28
========28========
«Бөліп шығару» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаты
7.1.5.1 Ағзалардың тіршілік әрекетінде бӛліп шығарудың маңыздылығын түсіндіру
7.1.5.2 Ӛсімдіктердегі бӛліп шығару ерекшеліктерін зерттеу
Бағалау критерийі Білім алушы
Ағзалардың бӛліп шығару үдерісін түсіндіреді
Ӛсімдіктердегі бӛліп шығару ерекшеліктерін сипаттайды
Ойлау дағдыларының деңгейлері
Жоғары деңгей дағдылары
Орындау уақыты:
15 минут
Тапсырма
1.
Тӛмендегі сұрақтарға жауап беріңіз.
(а) Экскреция дегеніміз не?
(b) Экскрецияның ағза үшін маңызы қандай?
(с) Мүшелер мен зат алмасудың соңғы ӛнімдерін сәйкестендіріңіз.
Мүшелер
Зат алмасудың соңғы өнімдері
1
Ӛкпе
А. Несепнәр (мочевина), зәр, несеп қышқылы, аммиак В. СО2
2
Бауыр
С. Су, тұз
3
Бүйрек
D . О2
4
Тері
Е. Ӛт пигменттері
5
Лептесіктер
2. Ӛсімдіктердің бӛліп шығару мүшелері кестесін толтырыңыз.
Бөліп шығару мүшелері Гидатодтар
Шірнеліктер
Асқорыту бездері
Шайыр жолдары/ Безді түктер
Өнімдері
Өнімдер сипаттамалары
29
========29========
Бағалау критерийі
Тапсырма
№
1
Дескриптор
Білім алушы
экскреция ұғымына анықтама береді; экскрецияның ағза үшін маңызын сипаттайды;
ӛкпемен бауырдың соңғы ӛнімдерін анықтайды;
бүйректің соңғы ӛнімін анықтайды; терімен лептесіктің соңғы ӛнімдерін анықтайды;
гидатодтардың ӛнімдерін анықтайды және сипаттамасын жазады; шірнеліктердің ӛнімдерін анықтайды және сипаттамасын жазады; асқорыту бездерінің ӛнімдерін анықтайды және сипаттамасын жазады; шайыр жолдары/ безді түктерінің ӛнімдерін анықтайды және
сипаттамасын жазады.
Балл
Ағзалардың бӛліп шығару үдерісін түсіндіреді.
1 1
1
1 1
Ӛсімдіктердегі бӛліп шығару ерекшеліктерін сипаттайды.
2
1
1
1
1
Барлығы
9
30
========30========
«Бөліп шығару» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға
арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні __________________________________________
Бағалау критерийі
Ағзалардың бӛліп шығару үдерісін түсіндіреді.
Төмен Экскреция ұғымына анықтама беруде, маңызын сипаттауда, мүшелер мен ӛнімдерді сәйкестендіруде қиналады.
Ӛсімдіктердегі бӛліп шығару ерекшеліктерін сипаттайды.
_ Ӛсімдіктердегі бӛліп шығару
_ ерекшеліктерін сипаттауда
_ қиналады.
_
_
__
__
__
__
__
__
__
__
__
__
__
__
__
__
__
__
__
__
__
__
__
_
Оқу жетістіктерінің деңгейі
Орташа Жоғары Экскреция ұғымына анықтама Экскреция ұғымына анықтама беруде / маңызын сипаттауда / береді, маңызын сипаттайды, ӛкпемен бауырдың / бүйректің / тері мүшелер мен ӛнімдерді мен лептесіктің соңғы ӛнімдерін сәйкестендіреді.
анықтауда қателіктер жібереді.
_ Гидатодтардың / шірнеліктердің / _ асқорыту бездерінің / шайыр _ жолдарының ӛнімдерін анықтауда _ және сипаттамасын жазуда _ қателіктер жібереді. _
__
__
__
__
__
__
__
__
__
__
__
__
__
__
__
__
__
__
__
__
_ Ӛсімдіктердегі бӛліп шығару
_ ерекшеліктерін дұрыс
_ сипаттайды.
_
_
__
__
__
__
__
__
__
__
__
__
__
__
__
__
__
__
__
__
__31
__
__
__
========31========
«Қозғалыс» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаты
7.1.6.1 Ӛсімдіктердің қозғалу себептерін түсіндіріп, қозғалыстың маңызын сипаттау
7.1.6.2 Жарықтың ӛсімдіктер дамуына әсерін түсіндіру 7.1.6.3 Ӛсімдіктердегі фотопериодизм ролін сипаттау 7.1.6.4 Омыртқасыз және омыртқалы жануарлардың қозғалыс мүшелерін салыстыру
Бағалау критерийі Білім алушы
Ӛсімдіктердің қозғалу себептерін және қозғалыстың
маңызын түсіндіреді
Жарықтың ӛсімдіктер дамуына әсерін сипаттайды
Ӛсімдіктердегі фотопериодизм ролін түсіндіреді
Омыртқасыз және омыртқалы жануарлардың қозғалыс
мүшелерін ажыратады
Ойлау дағдыларының деңгейлері
Қолдану
Орындау уақыты
20 минут
Тапсырма
1. Суретті қарастырыңыз.
(а) Осы құбылысты сипаттаңыз.
(b) Осы құбылыстың ӛсімдіктер тіршілігіндегі маңызын түсіндіріңіз.
32
========32========
2. Фототропизм түрлерін және ӛсімдіктің қандай мүшелеріне тән екенін анықтаңыз.
Фототропизм түрлері
Мысал / ӛсімдік мүшесі
і ii
3. Ӛсімдіктердегі фотопериодизм құбылысын сипаттаңыз. Ӛсімдіктердегі фотопериодизм
құбылысына мысал келтіріңіз.
4. Тӛменде берілген ағзалардың қаңқа типтерін (гидростатикалық, эндоскелет, экзоскелет)
ажыратыңыз.
Бағалау критерийі
Тапсырма
№ 1
Дескриптор Білім алушы
ӛсімдіктердің қозғалыс себептерін түсіндіреді;
ӛсімдіктердегі қозғалыстың маңызын сипаттайды;
Балл
Ӛсімдіктердің қозғалу себептерін және қозғалыстың маңызын түсіндіреді.
1
1
Жарықтың ӛсімдіктер дамуына әсерін сипаттайды.
2
фототропизм түрлерін ажыратады; фототропизм түрлерінің ӛсімдік мүшелеріне әсерін анықтайды;
1 1
Ӛсімдіктердегі фотопериодизм ролін түсіндіреді.
3
ӛсімдіктердегі фотопериодизм құбылысын сипаттайды;
ӛсімдіктердегі фотопериодизм құбылысына мысал келтіреді; экзоскелет тән ағзаларды анықтайды; эндоскелет тән ағзаларды анықтайды; гидростатикалық қаңқасы бар ағзаларды анықтайды.
1
1
Омыртқасыз және омыртқалы
жануарлардың қозғалыс мүшелерін ажыратады.
4
1 1 1
Барлығы
9
33
========33========
«Қозғалыс» бөлімі бойынша
жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні __________________________________________
Бағалау критерийі
Ӛсімдіктердің қозғалу себептерін және қозғалыстың маңызын түсіндіреді.
Ӛсімдіктердің қозғалыс себептерін түсіндіріп, қозғалыстың маңызын сипаттау қиындық туғызады.
Жарықтың ӛсімдіктер дамуына әсерін сипаттайды .
Фототропизм түрлерін, оның ӛсімдіктер мүшелеріне әсерін түсіндіруде қиналады.
Ӛсімдіктердегі фотопериодизм ролін түсіндіреді.
Ӛсімдіктердегі фотопериодизм құбылысын түсіндір у қиындық
туғызады .
Омыртқасыз және омыртқалы жануарлардың қозғалыс мүшелерін ажыратады.
Омыртқасыз және омыртқалы жануарлардың қаңқа типтерін анықтау қиындық тигізді .
Оқу жетістіктерінің деңгейі
Төмен
Орташа Ӛсімдіктердің қозғалыс
себептерін түсіндіру/ маңызын сипаттауда қател іктер жібереді .
Фототропизм түрлерін /
ӛсімдіктер мүшелеріне әсерін
түсіндіргенде қателіктер жібереді.
Ӛсімдіктердегі фотопериодизм
ұғымын түсіндіру кезінде қателіктер жібереді .
Омыртқасыз / омыртқалы
жануарлардың қаңқа типтерін
анықтау кезінде қателіктер жіберді .
Жоғары Ӛсімдіктердің қозғалыс себептерін түсіндіріп, қозғалыстың маңызын дұрыс сипаттайды.
Фототропизм түрлерін, оның ӛсімдіктер мүшелеріне әсерін түсіндіреді .
Ӛсімдіктердегі фотопериодизм ролін дұрыс сипаттайды.
Омыртқасыз және омыртқалы жануарлардың қозғалыс мүшелерін дұрыс анықтайды .
34
========34========
«Координация және реттелу» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаты
7.1.7.2 Жүйке жүйесінің қызметін және құрылымдық компоненттерін атау
7.1.7.3 Жүйке жасушасының компоненттерін атау 7.1.7.5 Рефлекстік доғаны зерттеу
Бағалау критерийі Білім алушы
Жүйке жүйесінің қызметін және құрылымдық
компоненттерін анықтайды
Нейронның компоненттерін анықтайды
Рефлекстік доғаның ӛту жолын сипаттайды
Ойлау дағдыларының деңгейлері
Білу және түсіну Жоғарғы деңгей дағдылары
Орындау уақыты
15-20 минут
Тапсырма
1. Тӛмендегі берілген сӛйлемдерді аяқтаңыз.
(а) Жүйке жүйесінің қызметі _________________________________________
(b) Жүйке жүйесін құрайтын құрылымдарды атаңыз.
2. Суреттен жүйке жасушасының компоненттерін анықтап, кесте толтырыңыз.
1
2
3
4
5
3. Суретті қарастырыңыз.
(а) Рефлекстік доға арқылы жүйке импульсының таралуын сипаттаңыз..
35
========35========
Бағалау критерийі
Тапсырма
№
1
Дескриптор
Білім алушы
жүйке жүйесінің қызметін түсіндіреді; жүйке жүйесін құрайтын компоненттерді атайды;
Балл
Жүйке жүйесінің қызметін және құрылымдық компоненттерін анықтайды.
1 1
Жүйке жасушасының компоненттерін атайды.
2
жүйке жасушасының №1 құрылымын атайды;
жүйке жасушасының №2 құрылымын атайды;
жүйке жасушасының №3 құрылымын атайды;
жүйке жасушасының №4 құрылымын атайды;
жүйке жасушасының №5 құрылымын атайды;
рефлекстік доғаның №1 құрылымын атайды; рефлекстік доғаның №2 құрылымын атайды; рефлекстік доғаның №3 құрылымын атайды; рефлекстік доғаның №4 құрылымын атайды; рефлекстік доғаның №5 құрылымын атайды.
1
1
1
1
1
Рефлекстік доғаны сипаттайды.
3
Барлығы
1 1 1 1 1 12
36
========36========
«Координация және реттелу» бөлімі бойынша
жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні __________________________________________
Бағалау критерийі
Жүйке жүйесінің қызметін және құрылымдық компоненттерін анықтайды.
Төмен
Жүйке жүйесінің қызметін және жүйке жүйесін құрайтын құрылымдарды атауда қиналады.
Жүйке жасушасының компоненттерін атайды.
Жүйке жасушасының компоненттерін атау қиындық туғызады.
Рефлекстік доғаның ӛту жолын сипаттайды.
Рефлекстік доғаны сипаттау қиындық келтірді.
Оқу жетістіктерінің деңгейі
Орташа
Жүйке жүйесінің қызметін / жүйке жүйесін құрайтын құрылымдарды анықтау кезінде қателіктер жібереді.
Жоғары
Жүйке жүйесінің қызметін және құрылымдық компоненттерін дұрыс атайды.
Жүйке жасушасының №1 / №2 / №3 / №4 / №5 компоненттерін атауда қателіктер жібереді.
Жүйке жасушасының компоненттерін дұрыс атайды.
Рефлекстік доғаның №1 / №2 / №3 / №4 / №5 құрылымдарын атауда қателеседі.
Рефлекстік доғаның ӛту жолын дұрыс сипаттайды.
37
========37========
4 -ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР
38
========38========
«Тұқымқуалау мен өзгергіштік» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаты:
7.2.4.1 Адам ағзасындағы тұқым қуалайтын және тұқым қуаламайтын белгілерді зерттеу
7.2.4.2 Белгілерді анықтаудағы гендердің рӛлін түсіндіру 7.1.4.3 Хромосомадағы генетикалық ақпарат ДНҚ ролін түсіндіру
Бағалау критерийі:
Білім алушы
Адам ағзасындағы тұқым қуалайтын және тұқым
қуаламайтын белгілерді сипаттайды
Белгілерді анықтаудағы гендердің ролін сипаттайды
Хромосомадағы генетикалық ақпарат ДНҚ ролін
анықтайды
Ойлау дағдыларының Жоғары деңгей дағдылары деңгейлері:
Орындау уақыты 15-20 минут
Тапсырма
1. Жүре пайда болған және тұқым қуалайтын белгілерді сипаттаңыз. Кем дегенде 2
мысалдан келтіріңіз.
Жүре пайда болған белгілер
Тұқым қуалайтын белгілер
2. (а) Суретті зер салып қараңыз. 1, 2, 3, 4 сандарымен берілген бӛліктерді анықтаңыз.
(b) Ген ұғымын түсіндіріңіз.
(с) Үлкен кісілерден жиі еститін «Ата бабасының қанына тартқан» деген пікір қаншалықты дұрыс. Ата- анадан баласына белгілер қалай беріледі?
39
========39========
3. Суретті қарастырыңыз.
(а) Неге ДНҚ «Тіршіліктің қос шиыршығы» дейді? (b) ДНҚ жасушаның қай бӛлігінде орналасқан?
Бағалау критерийі
Тапсырма
№
1
Дескриптор
Білім алушы
жүре пайда болған белгілерді ажыратады; тұқым қуалайтын белгілерді ажыратады; жүре пайда болған белгілерге мысалдар келтіреді;
тұқым қуалайтын белгілерге мысалдар келтіреді;
1,2 сандарымен берілген бӛліктерді анықтайды;
3,4 сандарымен берілген бӛліктерді анықтайды;
ген ұғымын түсіндіреді;
белгілер қалай тұқымқуалайтынын түсіндіреді;
ДНҚ-ның құрылысын сипаттайды; ДНҚ-ның орналасқан орнын анықтайды.
Балл
Адам ағзасындағы тұқым қуалайтын және тұқым қуаламайтын белгілерді сипаттайды.
1 1 1
1
Белгілерді
анықтаудағы гендердің ролін сипаттайды.
2
1
1
1 1
Хромосомадағы генетикалық ақпарат ДНҚ ролін анықтайды.
3
1 1
Барлығы
10
40
========40========
«Тұқымқуалау мен өзгергіштік» бөлімі бойынша
жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні __________________________________________
Бағалау критерийі
Төмен Адам ағзасындағы тұқым қуалайтын және тұқым
Оқу жетістіктерінің деңгейі
Орташа
Адам ағзасындағы тұқым қуалайтын / тұқым қуаламайтын
Адам ағзасындағы тұқым қуалайтын және тұқым қуаламайтын белгілерді сипаттайды.
қуаламайтын белгілерді анықтау белгілерді сипаттауда қателеседі.
қиындық келтіреді.
Белгілерді анықтаудағы гендердің ролін түсіндіреді.
Сурет бойынша 1,2,3,4 сандарымен берілген бӛліктерді
анықтауда, ген ұғымын, белгілер анықтауда / ген ұғымын /
қалай тұқымқуалайтынын түсіндіруде қиналады.
Хромосомадағы генетикалық ақпарат ДНҚ ролін түсіндіреді.
Хромосомадағы генетикалық ақпарат ДНҚ –ны сипаттауда, орналасқан орнын анықтауда қиналады.
Жоғары
Адам ағзасындағы тұқым қуалайтын және тұқым қуаламайтын белгілерді дұрыс сипаттайды.
Сурет бойынша 1,2 / 3,4 сандарымен берілген бӛліктерді
белгілер қалай
тұқымқуалайтынын түсіндіруде қателіктер жібереді.
Сурет бойынша 1,2,3,4 сандарымен берілген бӛліктерді анықтайды, ген ұғымын, белгілер қалай
тұқымқуалайтынын дұрыс түсіндіреді.
Хромосомадағы генетикалық ақпарат ДНҚ –ның құрылысын сипаттауда /орналасқан орнын анықтауда қателіктер жібереді.
Хромосомадағы генетикалық ақпарат ДНҚ –ны сипаттайды, орналасқан орнын дұрыс анықтайды.
41
========41========
«Көбею. Өсу және даму» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаты:
Бағалау критерийі
7.2.1.1 Ӛсімдіктердің жынысты және жыныссыз кӛбеюін сипаттау
7.2.1.3 Ӛздігінен және айқас тозаңданудың
артықшылықтарын сипаттау
7.2.1.4 Гүлді ӛсімдіктердегі қосарлы ұрықтанудың маңызын сипаттау
7.2.3.4 Жануарлардағы тура және түрленіп даму типтерін салыстыру
Білім алушы
Ӛсімдіктердің жынысты және жыныссыз кӛбею
тәсілдерін салыстырады
Ӛздігінен және айқас тозаңданудың
артықшылықтарын анықтайды
Гүлді ӛсімдіктердегі қосарлы ұрықтанудың
маңызын түсіндіреді
Жануарлардағы тура және түрленіп даму типтерін
ажыратады
Ойлау дағдыларының деңгейлері:
Жоғарғы деңгей дағдылары
Орындау уақыты: 20 минут
Тапсырма
1. Суретте қырықжапырақтың тіршілік айналымы бейнеленген.
(а) Суретті- пайдалана отырып, қырықжапырақтың тіршілік циклін ретімен жазыңыз.
(b) Қырықжапырақтың гаметофиті мен спорофиті қай сандармен белгіленген?
(c) Ұрықтану қай жерде жүзеге асады?
42
========42========
2. (а) Суреттен айқас тозаңдану мен ӛздігінен тозаңдануды анықтаңыз.
(b) Ӛздігінен және айқас тозаңданатын ӛсімдіктердің ерекшелігін сипаттаңыз.
Өздігінен тозаңдану
Айқас тозаңдану
3. Гүлді ӛсімдіктердегі қосарлы ұрықтанудың маңызын сипаттаңыз.
....................................................................................................................................................... .........................................................................................................................
4. Тӛмендегі ағзалардың даму түрлерін ажыратыңыз.
а
b
43
========43========
Бағалау критерийі
Ӛсімдіктердің жынысты және жыныссыз кӛбею тәсілдерін салыстырады.
Тапсырма
№
1
Ӛздігінен және айқас тозаңданудың артықшылықтарын сипаттайды.
2
Гүлді ӛсімдіктердегі қосарлы ұрықтанудың маңызын түсіндіреді. Жануарлардағы тура және түрленіп даму типтерін ажыратады.
Барлығы
3
4
Дескриптор Білім алушы
қырықжапырақтың тіршілік айналымын сипаттайды; суреттен қырықжапырақтың гаметофиті мен спорофитін анықтайды;
қырықжапырақтың ұрықтану ерекшелігін анықтайды; суреттен айқас тозаңданудың түрін анықтайды;
суреттен ӛздігінен тозаңданудың түрін анықтайды;
ӛздігінен тозаңданатын
ӛсімдіктердің ерекшеліктерін сипаттайды;
айқас тозаңданатын ӛсімдіктердің ерекшеліктерін сипаттайды; гүлді ӛсімдіктердегі қосарлы ұрықтанудың маңызын түсіндіреді;
Балл
1
1
1
1
1
1
1
1
қоңыздың даму түрін анықтайды; шегірткенің даму түрін анықтайды.
1 1
10
44
========44========
«Көбею. Өсу және даму» бөлімі бойынша
жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика Білім алушының аты-жөні: __________________________________________
Бағалау критерийі
Төмен Қырықжапырақ мысалында
Оқу жетістіктерінің деңгейі
Орташа Қырықжапырақ мысалында
Жоғары Қырықжапырақ мысалында
Ӛсімдіктердің жынысты және жыныссыз кӛбею тәсілдерін салыстырады.
ӛсімдіктердің тіршілік айналымын ӛсімдіктердің тіршілік айналымын ӛсімдіктердің тіршілік айналымын
сипаттайды/ жыныссыз және жынысты ұрпағын/ ұрықтану жүретін құрылымды анықтуда қиналады.
Ӛздігінен және айқас
Ӛздігінен және айқас тозаңданудың артықшылықтарын сипаттайды.
тозаңдануды, ӛздігінен және айқас түрін анықтағанда / ӛздігінен /
тозаңданатын ӛсімдіктерге тән ерекшеліктерін сипаттауда қиналады.
Гүлді ӛсімдіктердегі қосарлы Гүлді ӛсімдіктердегі қосарлы ұрықтанудың маңызын ұрықтанудың маңызын түсіндіру түсіндіреді. қиындық туғызады.
Жануарлардағы тура және түрленіп даму типтерін ажыратады.
Жануарлардағы тура және түрленіп даму типтерін салыстыруда қиналады.
сипаттауда / жыныссыз / жынысты сипаттайды/ жыныссыз және ұрпағын/ ұрықтану жүретін жынысты ұрпағын/ ұрықтану жүретін құрылымды анықтуда қателіктер құрылымды дұрыс анықтайды. жібереді.
Ӛздігінен / айқас тозаңданудың Ӛздігінен және айқас тозаңдануды,
ӛздігінен және айқас тозаңданатын айқас тозаңданатын ӛсімдіктерге ӛсімдіктерге тән ерекшеліктерін тән ерекшеліктерін сипаттауда дұрыс сипаттайды.
қателіктер жібереді.
Гүлді ӛсімдіктердегі қосарлы ұрықтанудың маңызын түсіндіруде қателіктер жібереді.
Гүлді ӛсімдіктердегі қосарлы ұрықтанудың маңызын дұрыс түсіндіреді.
Онтогенез ұғымын түсіндіргенде / жануардың даму түрін
анықтағанда / тура дамитын жануарға мысал келтіруде қателіктер жібереді.
Жануарлардағы тура және түрленіп даму типтерін дұрыс салыстырады.
45
========45========
«Микробиология және биотехнология» бөлімдері бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаты
7.4.3.1 Бактериялар формаларының әртүрлілігін сипаттау 7.4.3.2 Ірімшік және йогурт ӛндірісін зерттеу
Бағалау критерийі
Білім алушы
Бактериялар формаларының әртүрлілігін
сипаттайды
Ірімшік және йогурт ӛндірісін түсіндіреді
Ойлау дағдыларының Білу және түсіну деңгейі Жоғарғы деңгей дағдылары
Орындау уақыты
15 минут
Тапсырма
1. (a) Микробиология ғылымы нені зерттейді?
A Жануарлардың тіршілік әрекетін.
B Қарапайымдардың тіршілік әрекетін.
C Жай кӛзге кӛрінбейтін ағзалардың тіршілік әрекетін.
D Ӛсімдіктердің тіршілік әрекетін.
(b) Тӛмендегі суреттерден бактериялардың формаларын анықтаңыз.
2. Суретте йогурт дайындау үрдісі бейнеленген.
(а) Суретті пайдалана отырып, йогурт 2 дайындау үдерісін сипаттаңыз.
(b) Йогурт әзірлеу кезінде сүттің температурасы 42oC болғанда ғана ұйытқыны қосады, неліктен?
(с) Ұйытқы араласқан қоспаны бӛлме температурасында бір тәулікке қалдырады. Неліктен қоспаны тоңазытқышқа қалдыруға болмайды?
46
========46========
Бағалау критерийі
Бактериялар
формаларының әртүрлілігін сипаттайды.
Тапсырма
№
1
Ірімшік және йогурт ӛндірісін түсіндіреді.
2
Барлығы
Дескриптор Білім алушы
микробиология ғылымының зерттеу объектілерін анықтайды; суреттегі бактерия формаларын анықтайды;
йогурт дайындау кезіндегі кезеңдерді сипаттайды; үшінші кезеңнің себебін түсіндіреді;
тӛртінші кезеңнің себебін түсіндіреді.
Балл
1
1
1
1
1
5
47
========47========
«Микробиология және биотехнология» бөлімі бойынша
жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні __________________________________________
Бағалау критерийі
Бактериялар формаларының әртүрлілігін сипаттайды.
Төмен
Микробиология ғылымының зерттеу объектілерін анықтауда, бактериялар формаларының әртүрлілігін сипаттауда қиналады.
Ірімшік және йогурт ӛндірісін түсіндіреді.
Ірімшік және йогурт ӛндірісін сипаттауда, әр әрекеттің маңызын түсіндіруде қиналады.
Оқу жетістіктерінің деңгейі
Орташа Жоғары Микробиология ғылымының зерттеу Микробиология ғылымының объектілерін анықтауда / зерттеу объектілерін анықтайды, бактериялар формаларының бактериялар формаларының әртүрлілігін сипаттауда қателеседі.
әртүрлілігін дұрыс сипаттайды.
Ірімшік және йогурт ӛндірісін сипаттауда/ үшінші / тӛртінші кезеңнің маңызын түсіндіруде қателіктер жібереді.
Ірімшік және йогурт ӛндірісін сипаттайды, әр әрекеттің маңызын дұрыс түсіндіреді.
Биология 7-сынып
Әдістемелік ұсыныстар мұғалімге 7-сынып оқушыларына "Биология" пәні бойынша жиынтық бағалауды жоспарлау, ұйымдастыру және ӛткізуге кӛмек құралы ретінде құрастырылған. Әдістемелік ұсыныстар (қазақ тілінде білім беретін) 7-сыныптың "Биология" пәні бойынша оқу бағдарламасы мен оқу жоспарының негізінде дайындалған.
Бӛлім / ортақ тақырып бойынша жиынтық бағалаудың тапсырмалары мұғалімге оқушылардың тоқсан бойынша жоспарланған Оқу мақсатына жету деңгейін анықтауға мүмкіндік береді.
Әдістемелік ұсыныстарда бӛлім / ортақ тақырып бойынша жиынтық бағалауды ӛткізуге арналған бағалау критерийлері мен дескрипторлары бар тапсырмалар ұсынылған. Сондай-ақ, жинақта оқушылардың оқу жетістіктерінің мүмкін деңгейлері (рубрикалар) сипатталған. Дескрипторлары мен балдары бар тапсырмалар ұсыныс түрінде берілген.
Әдістемелік ұсыныс негізгі мектеп мұғалімдеріне, мектеп әкімшілігіне, білім беру бӛлімінің әдіскерлеріне, критериалды бағалау бойынша мектеп, ӛңірлік үйлестірушілеріне және басқа да мүдделі тұлғаларға арналған.
Мазмұны
1-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР..4 «Экожүйелер» бӛлімі бойынша жиынтық бағалау ......................................................................5 «Тірі ағзаларды жүйелеу» бӛлімі бойынша жиынтық бағалау..................................................9 «Жасушалық биология Су және органикалық заттар» бӛлімі бойынша жиынтық бағалау.12 2 -ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР16 «Заттардың тасымалдануы» бӛлімі бойынша жиынтық бағалау..............................................17 «Тірі ағзалардың қоректенуі» бӛлімі бойынша жиынтық бағалау...........................................21 «Тыныс алу» бӛлімі бойынша жиынтық бағалау.......................................................................24 3-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР28 «Бӛліп шығару» бӛлімі бойынша жиынтық бағалау..................................................................29 «Қозғалыс» бӛлімі бойынша жиынтық бағалау.........................................................................32 «Координация және реттелу» бӛлімі бойынша жиынтық бағалау...........................................35 4 -ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР38 «Тұқымқуалау мен ӛзгергіштік» бӛлімі бойынша жиынтық бағалау......................................39 «Кӛбею. Ӛсу және даму» бӛлімі бойынша жиынтық бағалау ..................................................42 «Микробиология және биотехнология» бӛлімдері бойынша жиынтық бағалау....................46
3
========3========
1-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР
4
========4========
«Экожүйелер» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаты
7.3.1.1 Жергілікті жер экожүйесі қоршаған орта
факторларының тірі ағзалардың тіршілік әрекеті мен таралуын зерттеу
7.3.1.2 Табиғи қоректік тізбектерді салыстыру
7.3.1.3 Қоректік тізбектер және қоректік торларды құрастыру
Бағалау критерийлері
Білім алушы
Жергілікті жер экожүйесі қоршаған орта
факторларының тірі ағзалардың тіршілік әрекеті мен
таралуын анықтайды және зерттейді
Табиғи қоректік тізбектерді ажыратады
Қоректік тізбектер және қоректік торларды
құрастырады
Ойлау дағдыларының деңгейі
Жоғары деңгей дағдылары
Орындау уақыты
20 минут
Тапсырма
1. Тӛмендегі ұғымдарға анықтама беріңіз.
a) «экожүйе»-
b) «ағзалардың бірлестіктері»-
c) «биосфера»-
2. Суретті қарастырыңыз.
5
========5========
(а) Ӛндірушілер, тұтынушылар, ыдыратушыларды анықтаңыз.
Өндірушілер
Тұтынушылар
Ыдыратушылар
(b) Суретті пайдаланып, жайылымдық және детритті қоректік тізбектің сызбасын құрыңыз.
3. Суретті қарастырыңыз.
(а) Берілген жануар тіршілік ететін экожүйені анықтаңыз.
.......................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................
(b) Ор қоян тіршілік ететін экожүйені сипаттаңыз.
........................................................................................................................................... ...........................................................................................................................................
(с) Ор қоянның тіршілігіне әсер ететін 2 экологиялық факторды сипаттаңыз. ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................
6
========6========
Бағалау критерийі
Тапсырма №
1
Дескриптор
Білім алушылар
«экожүйе» ұғымына анықтама береді; «ағзалардың бірлестіктері» ұғымына анықтама береді;
«биосфера» ұғымына анықтама береді;
Балл
Жергілікті жер экожүйесі қоршаған орта факторларының тірі ағзалардың тіршілік әрекеті мен таралуын анықтайды және зерттейді.
Табиғи қоректік тізбектерді ажыратады.
1 1
1
2а
Қоректік тізбектер және қоректік торларды құрастырады.
2b
суреттен ӛндірушілерді анықтайды; суреттен тұтынушыларды анықтайды; суреттен ыдыратушыларды анықтайды; суретті пайдалана отырып жайылымдық қоректік тізбекті құрады;
суретті пайдалана отырып детритті қоректік тізбекті құрады;
Ор қоян тіршілік ететін экожүйені анықтайды;
Ор қоян тіршілік ететін экожүйені сипаттайды;
Ор қоянның тіршілігіне әсер ететін биотикалық факторды сипаттайды; Ор қоянның тіршілігіне әсер ететін абиотикалық факторды сипаттайды.
1 1 1 1
1
Жергілікті жер экожүйесі қоршаған орта факторларының тірі ағзалардың тіршілік әрекеті мен таралуын анықтайды және зерттейді.
3
1
1
1
1
Барлығы
12
7
========7========
«Экожүйелер» бөлімі бойынша
жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні __________________________________________
Бағалау критерийі
Төмен
Жергілікті жер экожүйесі қоршаған орта факторларының тірі ағзалардың тіршілік әрекеті мен таралуын анықтайды және зерттейді.
«Экожүйе» / «ағзалар бірлестіктері» / «Экожүйе»/ «ағзалар
«биосфера» ұғымдарына анықтама беру қиын тиеді
Экожүйе түрін, ағзаға әсер ететін экологиялық факторды анықтау, экожүйені сипаттау қиын тиеді
Қоршаған орта факторларының тірі ағзалардың тіршілік әрекеті мен таралуына әсерін сипаттауға қиналады.
Табиғи қоректік тізбектерді ажыратады.
Қоректік тізбектегі ӛндірушілер, тұтынушылар, ыдыратушыларды анықтауда қиналады.
Қоректік тізбектер және қоректік Жайылымды және детритті қоректік торларды құрастырады. тізбектер құруда қиналады.
Оқу жетістіктерінің деңгейі
Орташа Жоғары
«Экожүйе», «ағзалар бірлестіктері» / «биосфера» бірлестіктері», «биосфера» ұғымдарын анықтауда қателіктер ұғымдарына дұрыс анықтама жібереді береді.
Экожүйе түрін/ ағзаға әсер ететін Экожүйе түрін, ағзаға әсер абиотикалық / биотикалық ететін экологиялық факторды факторды анықтауда, экожүйені дұрыс анықтайды, экожүйені сипаттауда қателіктер жібереді сипаттайды
Қоршаған орта факторларының Қоршаған орта факторларының тірі ағзалардың тіршілік әрекеті тірі ағзалардың тіршілік әрекеті мен таралуына әсерін сипаттауда мен таралуына әсерін дұрыс қателіктер жібереді. сипаттайды.
Қоректік тізбектегі ӛндірушілер / Қоректік тізбектегі ӛндірушілер, тұтынушылар / тұтынушылар,
ыдыратушыларды анықтауда ыдыратушыларды дұрыс қателіктер жібереді. анықтайды.
Жайылымды / детритті қоректік Жайылымды және детритті тізбектер құруда қателіктер қоректік тізбектер дұрыс жібереді. құрады.
8
========8========
«Тірі ағзаларды жүйелеу» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаты
7.1.1.1 Жүйелеудің маңызын түсіндіру
7.1.1.2 Жүйеленуде тірі ағзалардың орнын анықтау
Бағалау критерийлері
Білім алушы
Жүйелеудің маңызын сипаттайды
Біржасушалы және кӛпжасушалы ағзалардың
құрылысының ерекшеліктерін ажыратады
Ойлау дағдыларының деңгейі
Жоғары деңгей дағдылары
Орындау уақыты Тапсырма
20 минут
1. (а) Тірі ағзаларды жүйелеудің дұрыс реттілігін анықтаңыз.
А. түр, тұқымдас, туыс, отряд, класс, тип,тип тармағы, патшалық
В. түр, туыс, тұқымдас, отряд, класс, тип тармағы,тип, патшалық
С. түр, туыс, отряд, тұқымдас, класс,тип, тип тармағы, патшалық
D. тұқымдас, түр, туыс,тип, отряд, класс, тип тармағы, патшалық
(b) Ағзаларды жүйелеудің маңызын түсіндіріңіз.
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
2. Суретті қарастырыңыз
А кірпікшелі кебісше
В суық торғай
(а) Осы екі ағзаның ерекше белгілерін кӛрсетіңіз
................................................................................................................................. .................................................................................................................................
(b) В әрпімен бейнеленген жануардың 2 артықшылығын жазыңыз. ................................................................................................................................. .................................................................................................................................
3. (а) Патшалықтардың атауын жазыңыз.
................................................................................................................................. .................................................................................................................................
9
========9========
(b) Патшалықтардың айырмашылықтарын сипаттаңыз.
................................................................................................................................. .................................................................................................................................
Бағалау критерийі
Тапсырма № 1
Дескриптор
Білім алушы
жүйелеудің дұрыс ретін белгілейді; жүйелеудің маңызын түсіндіреді; біржасушалы ағзалардың негізгі ерекшелігін ажыратады;
кӛпжасушалы ағзалардың негізгі ерекшелігін ажыратады;
суық торғайдың бір артықшылығын кӛрсетеді;
суық торғайдың екінші
артықшылығын кӛрсетеді; патшалықтардың атауын жазады; патшалықтардың
айырмашылықтарын сипаттайды.
Балл
Жүйелеудің маңызын түсіндіреді.
Біржасушалы және кӛпжасушалы ағзалардың құрылысының
ерекшеліктерін ажыратады.
2
1 1 1
1
1
1
1 1
Барлығы
8
10
========10========
«Тірі ағзаларды жүйелеу» бөлімі бойынша
жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні __________________________________________
Бағалау критерийі
Экожүйеге әсер ететін адам іс- әрекетінің салаларын анықтайды.
Төмен Адам іс-әрекетінің экожүйеге әсер ететін салаларының себебіне, салдарына мысалдар келтіру қиындық туғызады.
Қазақстан Республикасының ерекше қорғалатын аймақтарының жануарлар мен ӛсімдіктер әлемін сипаттайды.
Жергілікті жердің ерекше қорғалатын аймағын, жануарлар және ӛсімдіктер әлемін сипаттауда қиналады.
Жүйелеудің маңызын түсіндіреді.
Жүйелеуді реттілігін анықтау/ жүйелеудің маңызын сипаттау қиындық туғызады.
Біржасушалы және кӛпжасушалы ағзалардың құрылысының ерекшеліктерін ажыратады.
Біржасушалы және кӛпжасушалы ағзалардың құрылысының ерекшеліктерін ажыратуда қиналады.
Оқу жетістіктерінің деңгейі
Орташа
Адам іс-әрекетінің экожүйеге әсер ететін салаларының себебіне/ салдарына мысал келтіруде қателіктер жібереді.
Жоғары
Адам іс-әрекетінің экожүйеге әсер ететін салаларына мысалдарды келтіреді, оның салдарын дұрыс сипаттайды.
Жергілікті жердің ерекше қорғалатын аймағын/ жануарлар/ ӛсімдіктер әлемін сипаттауда қателіктер жібереді.
Жергілікті жердің ерекше қорғалатын аймағын, жануарлары мен ӛсімдіктер әлемін дұрыс, толық сипаттайды.
Жүйелеуді реттілігін анықтау / маңызын сипаттауда қателіктер жібереді.
Жүйелеуді реттілігін дұрыс анықтайды.Жүйелеудің маңызын сипаттайды, мысалдар келтіреді.
Біржасушалы / кӛпжасушалы ағзалардың құрылысының ерекшеліктерін ажыратуда қателеседі.
Біржасушалы және кӛпжасушалы ағзалардың құрылысының ерекшеліктерін дұрыс ажыратады.
11
========11========
«Жасушалық биология Су және органикалық заттар» бөлімі бойынша жиынтық
бағалау
Оқу мақсаты
7.4.2.1 Жасуша, ұлпа, мүше, мүшелер жүйелері түсініктері 7.4.2.2 Ӛсімдіктер және жануарлар жасушаларын ажырату 7.4.1.1 Судың қасиеті мен тірі ағзалар үшін маңызын сипаттау
7.4.1.3 Азық түліктерде кӛмірсулар, нәруыздар, және майлардың бар екендігін дәлелдеу
Бағалау критерийлері
Білім алушы
Жасуша, ұлпа, мүше, мүшелер жүйелерін
түсіндіреді
Ӛсімдіктер мен жануарлар жасушаларын
салыстырады
Судың қасиеті мен тірі ағзалар үшін маңызын
түсіндіреді
Азық түліктерде кӛмірсулар, нәруыздар және
майларды анықтайды
Ойлау дағдыларының деңгейі
Жоғары деңгей дағдылары
Орындау уақыты Тапсырма
20 минут
1. Суреттерді қарастырыңыз.
(а) Тіршілік деңгейін қарапайымнан бастап, күрделену ретін жазыңыз.
A
B
C
D
E
5 ............................................ 4 ............................................ 3 ............................................ 2 ............................................ 1 ............................................
12
========12========
(b) Тіршіліктің А және В деңгейіне анықтама беріңіз.
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
(с) Қалай ойлайсыз ағзада жасуша кӛп пе әлде ұлпа ма? Жауабыңызды түсіндіріңіз.
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
2. Ӛсімдік пен жануар жасушасын салыстырыңыз. Салыстырмалы белгелерін кестеге
толтырыңыз.
Белгілері
Өсімдік жасушасы
Жануар жасушасы
3. Судың тірі ағзалар үшін маңызын анықтаңыз.
A. еріткіш
B. жасушаның термореттелуіне қатысады
C. ағзадағы үрдістердің жүру жылдамдығын арттырады D. жасушаның осмостық қысымын реттейді E. жасуша цитоплазмасының құрамына кіреді F. тітіркенушілікті қамтамасыз етеді
G. энергия кӛзі қызметін атқарады
H. ағзаны сусызданудан сақтайды
I. теріні ылғалдандырып тұрады
4. Картоп, жаңғақ дәндерінде органикалық заттардың бар екенін анықтау жолдарын ұсыныңыз.
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
13
========13========
Бағалау критерийі
Тапсырма №
1
Дескриптор
Білім алушы
жасуша, ұлпа, мүше, мүшелер жүйесінің деңгейін қарапайымнан, күрделіге дейін ретін анықтайды;
аталған тіршілік деңгейлеріне анықтама береді;
жасуша мен ұлпа ұғымдарын түсіндіреді ; ӛсімдік және жануар жасушасын бірінші белгі бойынша салыстырады;
ӛсімдік және жануар жасушасын екінші белгі бойынша салыстырады;
ӛсімдік және жануар жасушасын үшінші белгі бойынша салыстырады;
судың қызметтерін анықтайды;
Балл
Жасуша, ұлпа, мүше, мүшелер жүйелерін түсіндіреді.
1
1
Ӛсімдіктер мен жануарлар жасушаларын салыстырады.
2
1 1
1
1
Судың қасиеті мен тірі ағзалар үшін маңызын түсіндіреді.
3
1
Азық түліктерде кӛмірсулар, нәруыздар, және майларды анықтайды.
Барлығы
4
органикалық заттарды анықтау жолдарын ұсынады.
1
8
14
========14========
«Жасушалық биология Су және органикалық заттар» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні __________________________________________
Бағалау критерийі
Жасуша, ұлпа, мүше, мүшелер жүйелерін түсіндіреді.
Оқу жетістіктерінің деңгейі
Орташа
Жоғары
Төмен Тіршілік деңгейінің ретін анықтау, аталған тіршілік деңгейлеріне анықтама беру, жасуша мен ұлпа ұғымдарын түсіндіру қиындық туғызады
Тіршілік деңгейінің ретін анықтау/ Тіршілік деңгейінің ретін дұрыс аталған тіршілік деңгейлеріне
анықтама беру/жасуша / ұлпа
ұғымдарын түсіндіруде қателіктер
жібереді.
Ӛсімдіктер мен жануарлар жасушаларын
салыстырады.
Ӛсімдіктер мен жануарлар жасушаларын ажыратуға қиналады
Ӛсімдіктер / жануарлар жасушаларын
бірінші/екінші/үшінші белгі бойынша ажыратуда қателіктер жібереді.
анықтайды, аталған тіршілік деңгейлеріне анықтама береді, жасуша мен ұлпа ұғымдарын түсіндіреді.
Ӛсімдіктер мен жануарлар жасушаларын дұрыс ажыратады.
Судың қасиеті мен тірі ағзалар үшін маңызын түсіндіреді.
Судың қасиеті мен тірі ағзалар Судың қасиеті / тірі ағзалар үшін
маңызын анықтауда қателеседі.
үшін маңызын анықтауда қиналады.
Судың қасиеті мен тірі ағзалар үшін маңызын дұрыс анықтайды.
Азық түліктерде органикалық
Азық түліктерде кӛмірсулар, нәруыздар, және майларды анықтайды.
Азық түліктерде органикалық Азық түліктерде органикалық
заттарды анықтау жолдарын ұсыну заттарды анықтау жолдарын
кезінде қателіктер жібереді.
заттарды анықтау жолдарын ұсыну қиындық туғызады.
ұсынады.
15
========15========
2 -ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР
16
========16========
«Заттардың тасымалдануы» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаты
7.1.3.1 Тірі ағзалардағы қоректік заттардың тасымалының маңызын түсіндіру
7.1.3.4 Тамыр және сабақтың құрылысы мен қызметі арасындағы байланысты сипаттау
7.1.3.6 Жануарларда заттар тасымалына қатысатын мүшелерді танып білу
Бағалау критерийлері
Білім алушы
Тірі ағзалардағы қоректік заттар тасымалының
маңызын түсіндіреді
Тамыр мен сабақтың құрылысын және қызметін
анықтайды
Жануарларда заттар тасымалына қатысатын
мүшелерді анықтайды
Ойлау дағдыларының деңгейі
Жоғары деңгей дағдылары
Орындау уақыты
20 минут
Тапсырма
1. Қан айналым жүйесінің маңызын түсіндіріңіз. Тасымалданатын заттарға мысал келтіріңіз.
........................................................................................................................................................... .............................................................................................................................
2. Сабақтың кӛлденең кесіндісін қарастырыңыз.
(а) Сабақтың ішкі құрылымдарының атауларын суретпен сәйкестендіріңіз.
17
========17========
А. тоз В. ӛң С. ӛзек D. камбий E. тін F. сүрек
(b) Қабық пен камбийдің құрылысы мен қызметін сипаттаңыз.
Құрылым
Құрылысы
Қызметі
Қабық
Камбий
(с) Сабақ пен тамыр арқылы су және минералды заттардың тасымалдануын сипаттаңыз. ......................................................................................................................................... ............................................................................................................................................
1. (а) Ӛзен шаянының 1 және 2 санымен берілген мүшелерін анықтаңыз.
1. ........................................................... 2. ...........................................................
(b) Ӛзен шаянының заттар тасымалдау ерекшеліктерін түсіндіріңіз. ......................................................................................................................................... ........................................................................................................................................
Бағалау критерийі Тапсырма
№ Тірі ағзалардағы 1 қоректік заттар
тасымалының маңызын
түсіндіреді.
Тамыр мен сабақтың 2 құрылысын және
қызметін анықтайды.
Дескриптор
Білім алушы
жануарлардағы қанайналым жүйесінің маңызын сипаттайды;
тасымалданатын заттарға мысал келтіреді;
суреттен тозбен ӛңді кӛрсетеді; суреттен ӛзекпен камбийді кӛрсетеді; суреттен тінмен сүректі кӛрсетеді; қабықтың құрылысы мен қызметін жазады;
камбийдің құрылысы мен қызметін жазады;
Балл
1
1
1 1 1 1
1
18
========18========
Жануарларда заттар 3 тасымалына қатысатын мүшелерді анықтайды.
су және минералды заттардың сабақ пен тамыр арқылы тасымалдану үдерісін сипаттайды;
Ӛзен шаянының 1 санымен белгіленген тасымалдау мүшесінің атауын жазады; Ӛзен шаянының 2 санымен белгіленген тасымалдау мүшесінің атауын жазады; омыртқасыз жәндіктердің тасымалдау мүшелерінің ерекшеліктерін түсіндіреді.
1
1
1
1
Барлығы
11
19
========19========
«Заттардың тасымалдануы» бөлімі бойынша
жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Блім алушының аты-жөні __________________________________________
Бағалау критерийі
Төмен Тірі ағзалардағы қоректік заттар Тірі ағзалардағы қоректік тасымалының маңызын заттар тасымалының маңызын түсіндіреді. түсіндіру, мысал келтіру
қиындық туғызады.
Тамыр мен сабақтың Тамыр мен сабақтың құрылысын және қызметін құрылымын анықтауда, анықтайды. құрылысы мен қызметі
арасындағы байланысты
сипаттауда қиналады.
Жануарларда заттар Жануарларда заттар тасымалына қатысатын тасымалына қатысатын мүшелерді анықтайды мүшелерді анықтау,
ерекшелігін сипаттау қиындық
туғызады.
Оқу жетістіктерінің деңгейі
Орташа Жоғары Тірі ағзалардағы қоректік заттар Тірі ағзалардағы қоректік заттар тасымалының маңызын тасымалының маңызын дұрыс түсіндіруде / мысал келтіруде түсіндіреді, мысал келтіреді. қателіктер жібереді.
Тамыр мен сабақтың құрылымын анықтауда / құрылысы мен қызметі арасындағы байланысты сипаттауда қателіктер жібереді.
Тамыр мен сабақтың құрылымын анықтауда, құрылысы мен қызметі арасындағы байланысты дұрыс сипаттайды.
Жануарларда заттар тасымалына Жануарларда заттар тасымалына қатысатын мүшелерді анықтау/ қатысатын мүшелерді анықтайды, ерекшелігін сипаттау кезінде ерекшеліктерін сипаттайды. қателіктер жібереді.
20
========20========
«Тірі ағзалардың қоректенуі» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаты
7.1.2.1 Жапырақтың ішкі құрылысын сипаттау, құрылысы мен қызметі арасындағы ӛзара байланысты түсіндіру 7.1.2.2 Фотосинтезге қажетті жағдайларды зерттеу
Бағалау критерийлері
Білім алушы
Жапырақтың ішкі құрылымдарын және олардың
қызметін анықтайды
Фотосинтезге қажетті жағдайларды сипаттайды
Ойлау дағдыларының деңгейі
Жоғары деңгей дағдылары
Орындау уақыты
15 минут
Тапсырмалар
2. Суретті қарастырыңыз. Жапырақтың ішкі құрылысы бейнеленген.
(а) Құрылымдарын анықтаңыз.
(b) Тӛмендегі құрылымдардың қызметін сипаттаңыз.
Құрылысы Эпидермис қабаты
Бағаналы жасушалары
Қызметі
Ӛткізгіш шоқтар
3. (a)Фотосинтез құбылысының реакция теңдеуін жазыңыз.
............................................................................................................................. ...............
21
========21========
(b) Фотосинтезге әсер етуші факторларды сипаттаңыз (кем дегенде 2 фактор). ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................
Бағалау критерийі Тапсырма
№ Жапырақтың ішкі 1 құрылымдарын және
олардың қызметін
анықтайды.
Дескриптор
Білім алушы
суретке қарап, бірінші құрылымды жазады; суретке қарап, екінші құрылымды жазады; суретке қарап, үшінші құрылымды жазады; суретке қарап, тӛртінші құрылымды жазады;
эпидермис қабатының қызметін жазады; бағаналы жасушаларының қызметін жазады;
ӛткізгіш шоқтарының қызметін жазады; фотосинтез құбылысының реакция теңдеуін жазады;
фотосинтезге әсер етуші бірінші факторды сипаттайды;
фотосинтезге әсер етуші екінші факторды сипаттайды.
Балл
1 1 1 1
1 1
Фотосинтезге қажетті 2 жағдайларды
сипаттайды.
1 1
1
1
Барлығы
10
22
========22========
«Тірі ағзалардың қоректенуі» бөлімі бойынша
жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні__________________________________________
Бағалау критерийі
Төмен
Оқу жетістіктерінің деңгейі
Орташа
Жоғары
қызметін анықтайды.
Жапырақтың ішкі Жапырақтың ішкі құрылысын Жапырақтың ішкі құрылысының Жапырақтың ішкі құрылысын құрылымдарын және олардың сипаттау, құрылысы мен бірінші / екінші / үшінші / сипаттайды, құрылысы мен
арасындағы ӛзара тӛртінші құрылымын жазуда / қызметі арасындағы ӛзара
байланысты түсіндіру қиындық эпидермис қабатының / бағаналы байланысты түсіндіреді.
қызметі
келтіреді.
Фотосинтезге қажетті жағдайларды сипаттайды.
Фотосинтезге қажетті жағдайларды сипаттауға қиналады.
жасушаларының / ӛткізгіш шоқтарының қызметін жазуда қателіктер жібереді.
Фотосинтезтеңдеуін / үдеріске әсер ететін бірінші / екінші факторды жазуда қателіктер жібереді.
Фотосинтезге қажетті жағдайларды дұрыс сипаттайды.
23
========23========
«Тыныс алу» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаты
7.1.4.2 Анаэробты және аэробты тыныс алу типтерін ажырату
7.1.4.4 Омыртқасыз және омыртқалы жануарлардың тыныс алу мүшелерін салыстыру
7.1.4.5 Адамның тыныс алу мүшелерінің құрылыс ерекшеліктерін танып білу
Бағалау критерийлері
Білім алушы
Анаэробты және аэробты тыныс алу типтерін
салыстырады
Омыртқасыз және омыртқалы жануарлардың тыныс
алу мүшелерін ажыратады
Адамның тыныс алу мүшелерінің құрылыс
ерекшеліктерін сипаттайды
Ойлау дағдыларының деңгейі
Жоғары деңгей дағдылары
Орындау уақыты
15 минут
Тапсырмалар
1. (а) 1 суретті пайдалана отырып неліктен ауыр жаттығулар орындау кезінде аэробты
тынысалумен бірге анаэробты тынысалу жүретінін түсіндіріңіз.
........................................................................................................................................................... .............................................................................................................................
(b) Анаэробты және аэробты тынысалудың ұқсастықтары мен айырмашылықтарын түсіндіріңіз (3-тен кем емес).
............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................
24
========24========
2. Суретті қарастырыңыз.
А
В
Жануарлардың тыныс алу мүшелері
(а) В әріпімен берілген тыныс алу мүшесі жануарлардың қандай типіне тән екенін анықтаңыз.
........................................................................................................................................................... .............................................................................................................................
(b) А және В әріптерімен берілген жануарлардың тыныс алу мүшелерін салыстырыңыз.
А
В
3. Суреттен адамның тыныс алу мүшелерін анықтаңыз.
1. 2. 3. 4. 5.
25
========25========
Бағалау критерийі
Тапсырма № 1
Дескриптор
Білім алушы
ауыр жаттығу кезіндегі анаэробты тыныс алуды түсіндіреді;
ауыр жаттығу кезіндегі аэробты тыныс алуды түсіндіреді;
анаэробты және аэробты тыныс алудың ұқсастықтарын түсіндіреді;
анаэробты және аэробты тыныс алудың айырмашылықтарын түсіндіреді;
жануарлар типін анықтайды;
А әрпімен берілген тыныс алу мүшесінің ерекшеліктерін жазады;
В әрпімен берілген тыныс алу мүшесінің ерекшеліктерін жазады;
1 және 2 сандарымен берілген мүшелердің атауын жазады;
3 және 4 сандарымен берілген мүшелердің атауын жазады;
5 санымен берілген мүшенің атауын жазады;
Балл
Анаэробты және аэробты тыныс алу типтерін салыстырады.
1
1
1
1
Омыртқасыз және омыртқалы жануарлардың тыныс алу мүшелерін ажыратады. Адамның тыныс алу мүшелерінің құрылыс ерекшеліктерін cипаттайды.
2
1 1
1
3
1
1
1
Барлығы
10
26
========26========
«Тыныс алу» бөлімі бойынша
жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні __________________________________________
Бағалау критерийі
алу типтерін салыстырады.
Оқу жетістіктерінің деңгейі
Төмен
Орташа
алу типтерін ажыратуда /
Жоғары
алу типтерін дұрыс ажыратады,
Анаэробты және аэробты тыныс Анаэробты және аэробты тыныс Анаэробты және аэробты тыныс Анаэробты және аэробты тыныс
алу типтерін ажырату және
ұқсастықтары мен
айырмашылығын анықтау
қиындық туғызады.
Омыртқасыз және омыртқалы жануарлардың тыныс алу мүшелерін ажыратады.
Омыртқасыз және омыртқалы жануарлардың тыныс алу мүшелерін анықтауда, мүшелерді салыстыруда
қиналады.
Адамның тыныс алу мүшелерінің құрылыс ерекшеліктерін сипаттайды.
Адамның тыныс алу мүшелерінің құрылысын анықтауда және ерекшеліктерін ажыратуда қиналады.
ұқсастықтары / айырмашылығын ұқсастықтары мен анықтауда қателіктер жібереді.
Омыртқасыз және омыртқалы
жануарлардың тыныс алу мүшелерін анықтауда / салыстыруда қателіктер жібереді.
Адамның тыныс алу мүшелерінің құрылысын
анықтауда / ерекшеліктерін ажыратуда қателіктер жібереді.
айырмашылығын анықтайды.
Омыртқасыз және омыртқалы жануарлардың тыныс алу мүшелерін анықтайды, дұрыс салыстырады.
Адамның тыныс алу мүшелерінің құрылысын анықтайды, ерекшеліктерін ажыратады.
27
========27========
3-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР
28
========28========
«Бөліп шығару» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаты
7.1.5.1 Ағзалардың тіршілік әрекетінде бӛліп шығарудың маңыздылығын түсіндіру
7.1.5.2 Ӛсімдіктердегі бӛліп шығару ерекшеліктерін зерттеу
Бағалау критерийі Білім алушы
Ағзалардың бӛліп шығару үдерісін түсіндіреді
Ӛсімдіктердегі бӛліп шығару ерекшеліктерін сипаттайды
Ойлау дағдыларының деңгейлері
Жоғары деңгей дағдылары
Орындау уақыты:
15 минут
Тапсырма
1.
Тӛмендегі сұрақтарға жауап беріңіз.
(а) Экскреция дегеніміз не?
(b) Экскрецияның ағза үшін маңызы қандай?
(с) Мүшелер мен зат алмасудың соңғы ӛнімдерін сәйкестендіріңіз.
Мүшелер
Зат алмасудың соңғы өнімдері
1
Ӛкпе
А. Несепнәр (мочевина), зәр, несеп қышқылы, аммиак В. СО2
2
Бауыр
С. Су, тұз
3
Бүйрек
D . О2
4
Тері
Е. Ӛт пигменттері
5
Лептесіктер
2. Ӛсімдіктердің бӛліп шығару мүшелері кестесін толтырыңыз.
Бөліп шығару мүшелері Гидатодтар
Шірнеліктер
Асқорыту бездері
Шайыр жолдары/ Безді түктер
Өнімдері
Өнімдер сипаттамалары
29
========29========
Бағалау критерийі
Тапсырма
№
1
Дескриптор
Білім алушы
экскреция ұғымына анықтама береді; экскрецияның ағза үшін маңызын сипаттайды;
ӛкпемен бауырдың соңғы ӛнімдерін анықтайды;
бүйректің соңғы ӛнімін анықтайды; терімен лептесіктің соңғы ӛнімдерін анықтайды;
гидатодтардың ӛнімдерін анықтайды және сипаттамасын жазады; шірнеліктердің ӛнімдерін анықтайды және сипаттамасын жазады; асқорыту бездерінің ӛнімдерін анықтайды және сипаттамасын жазады; шайыр жолдары/ безді түктерінің ӛнімдерін анықтайды және
сипаттамасын жазады.
Балл
Ағзалардың бӛліп шығару үдерісін түсіндіреді.
1 1
1
1 1
Ӛсімдіктердегі бӛліп шығару ерекшеліктерін сипаттайды.
2
1
1
1
1
Барлығы
9
30
========30========
«Бөліп шығару» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға
арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні __________________________________________
Бағалау критерийі
Ағзалардың бӛліп шығару үдерісін түсіндіреді.
Төмен Экскреция ұғымына анықтама беруде, маңызын сипаттауда, мүшелер мен ӛнімдерді сәйкестендіруде қиналады.
Ӛсімдіктердегі бӛліп шығару ерекшеліктерін сипаттайды.
_ Ӛсімдіктердегі бӛліп шығару
_ ерекшеліктерін сипаттауда
_ қиналады.
_
_
__
__
__
__
__
__
__
__
__
__
__
__
__
__
__
__
__
__
__
__
__
_
Оқу жетістіктерінің деңгейі
Орташа Жоғары Экскреция ұғымына анықтама Экскреция ұғымына анықтама беруде / маңызын сипаттауда / береді, маңызын сипаттайды, ӛкпемен бауырдың / бүйректің / тері мүшелер мен ӛнімдерді мен лептесіктің соңғы ӛнімдерін сәйкестендіреді.
анықтауда қателіктер жібереді.
_ Гидатодтардың / шірнеліктердің / _ асқорыту бездерінің / шайыр _ жолдарының ӛнімдерін анықтауда _ және сипаттамасын жазуда _ қателіктер жібереді. _
__
__
__
__
__
__
__
__
__
__
__
__
__
__
__
__
__
__
__
__
_ Ӛсімдіктердегі бӛліп шығару
_ ерекшеліктерін дұрыс
_ сипаттайды.
_
_
__
__
__
__
__
__
__
__
__
__
__
__
__
__
__
__
__
__
__31
__
__
__
========31========
«Қозғалыс» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаты
7.1.6.1 Ӛсімдіктердің қозғалу себептерін түсіндіріп, қозғалыстың маңызын сипаттау
7.1.6.2 Жарықтың ӛсімдіктер дамуына әсерін түсіндіру 7.1.6.3 Ӛсімдіктердегі фотопериодизм ролін сипаттау 7.1.6.4 Омыртқасыз және омыртқалы жануарлардың қозғалыс мүшелерін салыстыру
Бағалау критерийі Білім алушы
Ӛсімдіктердің қозғалу себептерін және қозғалыстың
маңызын түсіндіреді
Жарықтың ӛсімдіктер дамуына әсерін сипаттайды
Ӛсімдіктердегі фотопериодизм ролін түсіндіреді
Омыртқасыз және омыртқалы жануарлардың қозғалыс
мүшелерін ажыратады
Ойлау дағдыларының деңгейлері
Қолдану
Орындау уақыты
20 минут
Тапсырма
1. Суретті қарастырыңыз.
(а) Осы құбылысты сипаттаңыз.
(b) Осы құбылыстың ӛсімдіктер тіршілігіндегі маңызын түсіндіріңіз.
32
========32========
2. Фототропизм түрлерін және ӛсімдіктің қандай мүшелеріне тән екенін анықтаңыз.
Фототропизм түрлері
Мысал / ӛсімдік мүшесі
і ii
3. Ӛсімдіктердегі фотопериодизм құбылысын сипаттаңыз. Ӛсімдіктердегі фотопериодизм
құбылысына мысал келтіріңіз.
4. Тӛменде берілген ағзалардың қаңқа типтерін (гидростатикалық, эндоскелет, экзоскелет)
ажыратыңыз.
Бағалау критерийі
Тапсырма
№ 1
Дескриптор Білім алушы
ӛсімдіктердің қозғалыс себептерін түсіндіреді;
ӛсімдіктердегі қозғалыстың маңызын сипаттайды;
Балл
Ӛсімдіктердің қозғалу себептерін және қозғалыстың маңызын түсіндіреді.
1
1
Жарықтың ӛсімдіктер дамуына әсерін сипаттайды.
2
фототропизм түрлерін ажыратады; фототропизм түрлерінің ӛсімдік мүшелеріне әсерін анықтайды;
1 1
Ӛсімдіктердегі фотопериодизм ролін түсіндіреді.
3
ӛсімдіктердегі фотопериодизм құбылысын сипаттайды;
ӛсімдіктердегі фотопериодизм құбылысына мысал келтіреді; экзоскелет тән ағзаларды анықтайды; эндоскелет тән ағзаларды анықтайды; гидростатикалық қаңқасы бар ағзаларды анықтайды.
1
1
Омыртқасыз және омыртқалы
жануарлардың қозғалыс мүшелерін ажыратады.
4
1 1 1
Барлығы
9
33
========33========
«Қозғалыс» бөлімі бойынша
жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні __________________________________________
Бағалау критерийі
Ӛсімдіктердің қозғалу себептерін және қозғалыстың маңызын түсіндіреді.
Ӛсімдіктердің қозғалыс себептерін түсіндіріп, қозғалыстың маңызын сипаттау қиындық туғызады.
Жарықтың ӛсімдіктер дамуына әсерін сипаттайды .
Фототропизм түрлерін, оның ӛсімдіктер мүшелеріне әсерін түсіндіруде қиналады.
Ӛсімдіктердегі фотопериодизм ролін түсіндіреді.
Ӛсімдіктердегі фотопериодизм құбылысын түсіндір у қиындық
туғызады .
Омыртқасыз және омыртқалы жануарлардың қозғалыс мүшелерін ажыратады.
Омыртқасыз және омыртқалы жануарлардың қаңқа типтерін анықтау қиындық тигізді .
Оқу жетістіктерінің деңгейі
Төмен
Орташа Ӛсімдіктердің қозғалыс
себептерін түсіндіру/ маңызын сипаттауда қател іктер жібереді .
Фототропизм түрлерін /
ӛсімдіктер мүшелеріне әсерін
түсіндіргенде қателіктер жібереді.
Ӛсімдіктердегі фотопериодизм
ұғымын түсіндіру кезінде қателіктер жібереді .
Омыртқасыз / омыртқалы
жануарлардың қаңқа типтерін
анықтау кезінде қателіктер жіберді .
Жоғары Ӛсімдіктердің қозғалыс себептерін түсіндіріп, қозғалыстың маңызын дұрыс сипаттайды.
Фототропизм түрлерін, оның ӛсімдіктер мүшелеріне әсерін түсіндіреді .
Ӛсімдіктердегі фотопериодизм ролін дұрыс сипаттайды.
Омыртқасыз және омыртқалы жануарлардың қозғалыс мүшелерін дұрыс анықтайды .
34
========34========
«Координация және реттелу» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаты
7.1.7.2 Жүйке жүйесінің қызметін және құрылымдық компоненттерін атау
7.1.7.3 Жүйке жасушасының компоненттерін атау 7.1.7.5 Рефлекстік доғаны зерттеу
Бағалау критерийі Білім алушы
Жүйке жүйесінің қызметін және құрылымдық
компоненттерін анықтайды
Нейронның компоненттерін анықтайды
Рефлекстік доғаның ӛту жолын сипаттайды
Ойлау дағдыларының деңгейлері
Білу және түсіну Жоғарғы деңгей дағдылары
Орындау уақыты
15-20 минут
Тапсырма
1. Тӛмендегі берілген сӛйлемдерді аяқтаңыз.
(а) Жүйке жүйесінің қызметі _________________________________________
(b) Жүйке жүйесін құрайтын құрылымдарды атаңыз.
2. Суреттен жүйке жасушасының компоненттерін анықтап, кесте толтырыңыз.
1
2
3
4
5
3. Суретті қарастырыңыз.
(а) Рефлекстік доға арқылы жүйке импульсының таралуын сипаттаңыз..
35
========35========
Бағалау критерийі
Тапсырма
№
1
Дескриптор
Білім алушы
жүйке жүйесінің қызметін түсіндіреді; жүйке жүйесін құрайтын компоненттерді атайды;
Балл
Жүйке жүйесінің қызметін және құрылымдық компоненттерін анықтайды.
1 1
Жүйке жасушасының компоненттерін атайды.
2
жүйке жасушасының №1 құрылымын атайды;
жүйке жасушасының №2 құрылымын атайды;
жүйке жасушасының №3 құрылымын атайды;
жүйке жасушасының №4 құрылымын атайды;
жүйке жасушасының №5 құрылымын атайды;
рефлекстік доғаның №1 құрылымын атайды; рефлекстік доғаның №2 құрылымын атайды; рефлекстік доғаның №3 құрылымын атайды; рефлекстік доғаның №4 құрылымын атайды; рефлекстік доғаның №5 құрылымын атайды.
1
1
1
1
1
Рефлекстік доғаны сипаттайды.
3
Барлығы
1 1 1 1 1 12
36
========36========
«Координация және реттелу» бөлімі бойынша
жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні __________________________________________
Бағалау критерийі
Жүйке жүйесінің қызметін және құрылымдық компоненттерін анықтайды.
Төмен
Жүйке жүйесінің қызметін және жүйке жүйесін құрайтын құрылымдарды атауда қиналады.
Жүйке жасушасының компоненттерін атайды.
Жүйке жасушасының компоненттерін атау қиындық туғызады.
Рефлекстік доғаның ӛту жолын сипаттайды.
Рефлекстік доғаны сипаттау қиындық келтірді.
Оқу жетістіктерінің деңгейі
Орташа
Жүйке жүйесінің қызметін / жүйке жүйесін құрайтын құрылымдарды анықтау кезінде қателіктер жібереді.
Жоғары
Жүйке жүйесінің қызметін және құрылымдық компоненттерін дұрыс атайды.
Жүйке жасушасының №1 / №2 / №3 / №4 / №5 компоненттерін атауда қателіктер жібереді.
Жүйке жасушасының компоненттерін дұрыс атайды.
Рефлекстік доғаның №1 / №2 / №3 / №4 / №5 құрылымдарын атауда қателеседі.
Рефлекстік доғаның ӛту жолын дұрыс сипаттайды.
37
========37========
4 -ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР
38
========38========
«Тұқымқуалау мен өзгергіштік» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаты:
7.2.4.1 Адам ағзасындағы тұқым қуалайтын және тұқым қуаламайтын белгілерді зерттеу
7.2.4.2 Белгілерді анықтаудағы гендердің рӛлін түсіндіру 7.1.4.3 Хромосомадағы генетикалық ақпарат ДНҚ ролін түсіндіру
Бағалау критерийі:
Білім алушы
Адам ағзасындағы тұқым қуалайтын және тұқым
қуаламайтын белгілерді сипаттайды
Белгілерді анықтаудағы гендердің ролін сипаттайды
Хромосомадағы генетикалық ақпарат ДНҚ ролін
анықтайды
Ойлау дағдыларының Жоғары деңгей дағдылары деңгейлері:
Орындау уақыты 15-20 минут
Тапсырма
1. Жүре пайда болған және тұқым қуалайтын белгілерді сипаттаңыз. Кем дегенде 2
мысалдан келтіріңіз.
Жүре пайда болған белгілер
Тұқым қуалайтын белгілер
2. (а) Суретті зер салып қараңыз. 1, 2, 3, 4 сандарымен берілген бӛліктерді анықтаңыз.
(b) Ген ұғымын түсіндіріңіз.
(с) Үлкен кісілерден жиі еститін «Ата бабасының қанына тартқан» деген пікір қаншалықты дұрыс. Ата- анадан баласына белгілер қалай беріледі?
39
========39========
3. Суретті қарастырыңыз.
(а) Неге ДНҚ «Тіршіліктің қос шиыршығы» дейді? (b) ДНҚ жасушаның қай бӛлігінде орналасқан?
Бағалау критерийі
Тапсырма
№
1
Дескриптор
Білім алушы
жүре пайда болған белгілерді ажыратады; тұқым қуалайтын белгілерді ажыратады; жүре пайда болған белгілерге мысалдар келтіреді;
тұқым қуалайтын белгілерге мысалдар келтіреді;
1,2 сандарымен берілген бӛліктерді анықтайды;
3,4 сандарымен берілген бӛліктерді анықтайды;
ген ұғымын түсіндіреді;
белгілер қалай тұқымқуалайтынын түсіндіреді;
ДНҚ-ның құрылысын сипаттайды; ДНҚ-ның орналасқан орнын анықтайды.
Балл
Адам ағзасындағы тұқым қуалайтын және тұқым қуаламайтын белгілерді сипаттайды.
1 1 1
1
Белгілерді
анықтаудағы гендердің ролін сипаттайды.
2
1
1
1 1
Хромосомадағы генетикалық ақпарат ДНҚ ролін анықтайды.
3
1 1
Барлығы
10
40
========40========
«Тұқымқуалау мен өзгергіштік» бөлімі бойынша
жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні __________________________________________
Бағалау критерийі
Төмен Адам ағзасындағы тұқым қуалайтын және тұқым
Оқу жетістіктерінің деңгейі
Орташа
Адам ағзасындағы тұқым қуалайтын / тұқым қуаламайтын
Адам ағзасындағы тұқым қуалайтын және тұқым қуаламайтын белгілерді сипаттайды.
қуаламайтын белгілерді анықтау белгілерді сипаттауда қателеседі.
қиындық келтіреді.
Белгілерді анықтаудағы гендердің ролін түсіндіреді.
Сурет бойынша 1,2,3,4 сандарымен берілген бӛліктерді
анықтауда, ген ұғымын, белгілер анықтауда / ген ұғымын /
қалай тұқымқуалайтынын түсіндіруде қиналады.
Хромосомадағы генетикалық ақпарат ДНҚ ролін түсіндіреді.
Хромосомадағы генетикалық ақпарат ДНҚ –ны сипаттауда, орналасқан орнын анықтауда қиналады.
Жоғары
Адам ағзасындағы тұқым қуалайтын және тұқым қуаламайтын белгілерді дұрыс сипаттайды.
Сурет бойынша 1,2 / 3,4 сандарымен берілген бӛліктерді
белгілер қалай
тұқымқуалайтынын түсіндіруде қателіктер жібереді.
Сурет бойынша 1,2,3,4 сандарымен берілген бӛліктерді анықтайды, ген ұғымын, белгілер қалай
тұқымқуалайтынын дұрыс түсіндіреді.
Хромосомадағы генетикалық ақпарат ДНҚ –ның құрылысын сипаттауда /орналасқан орнын анықтауда қателіктер жібереді.
Хромосомадағы генетикалық ақпарат ДНҚ –ны сипаттайды, орналасқан орнын дұрыс анықтайды.
41
========41========
«Көбею. Өсу және даму» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаты:
Бағалау критерийі
7.2.1.1 Ӛсімдіктердің жынысты және жыныссыз кӛбеюін сипаттау
7.2.1.3 Ӛздігінен және айқас тозаңданудың
артықшылықтарын сипаттау
7.2.1.4 Гүлді ӛсімдіктердегі қосарлы ұрықтанудың маңызын сипаттау
7.2.3.4 Жануарлардағы тура және түрленіп даму типтерін салыстыру
Білім алушы
Ӛсімдіктердің жынысты және жыныссыз кӛбею
тәсілдерін салыстырады
Ӛздігінен және айқас тозаңданудың
артықшылықтарын анықтайды
Гүлді ӛсімдіктердегі қосарлы ұрықтанудың
маңызын түсіндіреді
Жануарлардағы тура және түрленіп даму типтерін
ажыратады
Ойлау дағдыларының деңгейлері:
Жоғарғы деңгей дағдылары
Орындау уақыты: 20 минут
Тапсырма
1. Суретте қырықжапырақтың тіршілік айналымы бейнеленген.
(а) Суретті- пайдалана отырып, қырықжапырақтың тіршілік циклін ретімен жазыңыз.
(b) Қырықжапырақтың гаметофиті мен спорофиті қай сандармен белгіленген?
(c) Ұрықтану қай жерде жүзеге асады?
42
========42========
2. (а) Суреттен айқас тозаңдану мен ӛздігінен тозаңдануды анықтаңыз.
(b) Ӛздігінен және айқас тозаңданатын ӛсімдіктердің ерекшелігін сипаттаңыз.
Өздігінен тозаңдану
Айқас тозаңдану
3. Гүлді ӛсімдіктердегі қосарлы ұрықтанудың маңызын сипаттаңыз.
....................................................................................................................................................... .........................................................................................................................
4. Тӛмендегі ағзалардың даму түрлерін ажыратыңыз.
а
b
43
========43========
Бағалау критерийі
Ӛсімдіктердің жынысты және жыныссыз кӛбею тәсілдерін салыстырады.
Тапсырма
№
1
Ӛздігінен және айқас тозаңданудың артықшылықтарын сипаттайды.
2
Гүлді ӛсімдіктердегі қосарлы ұрықтанудың маңызын түсіндіреді. Жануарлардағы тура және түрленіп даму типтерін ажыратады.
Барлығы
3
4
Дескриптор Білім алушы
қырықжапырақтың тіршілік айналымын сипаттайды; суреттен қырықжапырақтың гаметофиті мен спорофитін анықтайды;
қырықжапырақтың ұрықтану ерекшелігін анықтайды; суреттен айқас тозаңданудың түрін анықтайды;
суреттен ӛздігінен тозаңданудың түрін анықтайды;
ӛздігінен тозаңданатын
ӛсімдіктердің ерекшеліктерін сипаттайды;
айқас тозаңданатын ӛсімдіктердің ерекшеліктерін сипаттайды; гүлді ӛсімдіктердегі қосарлы ұрықтанудың маңызын түсіндіреді;
Балл
1
1
1
1
1
1
1
1
қоңыздың даму түрін анықтайды; шегірткенің даму түрін анықтайды.
1 1
10
44
========44========
«Көбею. Өсу және даму» бөлімі бойынша
жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика Білім алушының аты-жөні: __________________________________________
Бағалау критерийі
Төмен Қырықжапырақ мысалында
Оқу жетістіктерінің деңгейі
Орташа Қырықжапырақ мысалында
Жоғары Қырықжапырақ мысалында
Ӛсімдіктердің жынысты және жыныссыз кӛбею тәсілдерін салыстырады.
ӛсімдіктердің тіршілік айналымын ӛсімдіктердің тіршілік айналымын ӛсімдіктердің тіршілік айналымын
сипаттайды/ жыныссыз және жынысты ұрпағын/ ұрықтану жүретін құрылымды анықтуда қиналады.
Ӛздігінен және айқас
Ӛздігінен және айқас тозаңданудың артықшылықтарын сипаттайды.
тозаңдануды, ӛздігінен және айқас түрін анықтағанда / ӛздігінен /
тозаңданатын ӛсімдіктерге тән ерекшеліктерін сипаттауда қиналады.
Гүлді ӛсімдіктердегі қосарлы Гүлді ӛсімдіктердегі қосарлы ұрықтанудың маңызын ұрықтанудың маңызын түсіндіру түсіндіреді. қиындық туғызады.
Жануарлардағы тура және түрленіп даму типтерін ажыратады.
Жануарлардағы тура және түрленіп даму типтерін салыстыруда қиналады.
сипаттауда / жыныссыз / жынысты сипаттайды/ жыныссыз және ұрпағын/ ұрықтану жүретін жынысты ұрпағын/ ұрықтану жүретін құрылымды анықтуда қателіктер құрылымды дұрыс анықтайды. жібереді.
Ӛздігінен / айқас тозаңданудың Ӛздігінен және айқас тозаңдануды,
ӛздігінен және айқас тозаңданатын айқас тозаңданатын ӛсімдіктерге ӛсімдіктерге тән ерекшеліктерін тән ерекшеліктерін сипаттауда дұрыс сипаттайды.
қателіктер жібереді.
Гүлді ӛсімдіктердегі қосарлы ұрықтанудың маңызын түсіндіруде қателіктер жібереді.
Гүлді ӛсімдіктердегі қосарлы ұрықтанудың маңызын дұрыс түсіндіреді.
Онтогенез ұғымын түсіндіргенде / жануардың даму түрін
анықтағанда / тура дамитын жануарға мысал келтіруде қателіктер жібереді.
Жануарлардағы тура және түрленіп даму типтерін дұрыс салыстырады.
45
========45========
«Микробиология және биотехнология» бөлімдері бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаты
7.4.3.1 Бактериялар формаларының әртүрлілігін сипаттау 7.4.3.2 Ірімшік және йогурт ӛндірісін зерттеу
Бағалау критерийі
Білім алушы
Бактериялар формаларының әртүрлілігін
сипаттайды
Ірімшік және йогурт ӛндірісін түсіндіреді
Ойлау дағдыларының Білу және түсіну деңгейі Жоғарғы деңгей дағдылары
Орындау уақыты
15 минут
Тапсырма
1. (a) Микробиология ғылымы нені зерттейді?
A Жануарлардың тіршілік әрекетін.
B Қарапайымдардың тіршілік әрекетін.
C Жай кӛзге кӛрінбейтін ағзалардың тіршілік әрекетін.
D Ӛсімдіктердің тіршілік әрекетін.
(b) Тӛмендегі суреттерден бактериялардың формаларын анықтаңыз.
2. Суретте йогурт дайындау үрдісі бейнеленген.
(а) Суретті пайдалана отырып, йогурт 2 дайындау үдерісін сипаттаңыз.
(b) Йогурт әзірлеу кезінде сүттің температурасы 42oC болғанда ғана ұйытқыны қосады, неліктен?
(с) Ұйытқы араласқан қоспаны бӛлме температурасында бір тәулікке қалдырады. Неліктен қоспаны тоңазытқышқа қалдыруға болмайды?
46
========46========
Бағалау критерийі
Бактериялар
формаларының әртүрлілігін сипаттайды.
Тапсырма
№
1
Ірімшік және йогурт ӛндірісін түсіндіреді.
2
Барлығы
Дескриптор Білім алушы
микробиология ғылымының зерттеу объектілерін анықтайды; суреттегі бактерия формаларын анықтайды;
йогурт дайындау кезіндегі кезеңдерді сипаттайды; үшінші кезеңнің себебін түсіндіреді;
тӛртінші кезеңнің себебін түсіндіреді.
Балл
1
1
1
1
1
5
47
========47========
«Микробиология және биотехнология» бөлімі бойынша
жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні __________________________________________
Бағалау критерийі
Бактериялар формаларының әртүрлілігін сипаттайды.
Төмен
Микробиология ғылымының зерттеу объектілерін анықтауда, бактериялар формаларының әртүрлілігін сипаттауда қиналады.
Ірімшік және йогурт ӛндірісін түсіндіреді.
Ірімшік және йогурт ӛндірісін сипаттауда, әр әрекеттің маңызын түсіндіруде қиналады.
Оқу жетістіктерінің деңгейі
Орташа Жоғары Микробиология ғылымының зерттеу Микробиология ғылымының объектілерін анықтауда / зерттеу объектілерін анықтайды, бактериялар формаларының бактериялар формаларының әртүрлілігін сипаттауда қателеседі.
әртүрлілігін дұрыс сипаттайды.
Ірімшік және йогурт ӛндірісін сипаттауда/ үшінші / тӛртінші кезеңнің маңызын түсіндіруде қателіктер жібереді.
Ірімшік және йогурт ӛндірісін сипаттайды, әр әрекеттің маңызын дұрыс түсіндіреді.