- Сообщения
- 2,710
- Оценка реакций
- 27,653
«Физика» пәнінен жиынтық бағалауға арналған әдістемелік ұсыныстар 10-сынып
(қогамдық-гуманитарлық багыт)
МАЗМҰНЫ
1-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ ТАПСЫРМАЛАРЫ...........................4
«Кинематика» бөлімі бойынша жиынтық бағалау...........................4
«Динамика» бөлімі бойынша жиынтық бағалау.............................8
«Статика және гидростатика», «Сақталу заңдары» және «Гидродинамика» бөлімдері бойынша жиынтық бағалау..............................................12
2-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ ТАПСЫРМАЛАРЫ..........................16
«Молекулалық кинетикалық теорияның негіздері» бөлімі бойынша жиынтық бағалау 16 «Газ заңдары» және «Термодинамика негіздері» бөлімдері бойынша жиынтық бағалау20 «Сұйық және қатты денелер» бөлімі бойынша жиынтық бағалау..........24
3-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ ТАПСЫРМАЛАРЫ..........................27
«Электростатика» бөлімі бойынша жиынтық бағалау......................27
«Тұрақты ток» бөлімі бойынша жиынтық бағалау.........................31
«Әртүрлі ортадағы электр тогы» бөлімі бойынша жиынтық бағалау........35
4-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ ТАПСЫРМАЛАРЫ..........................39
«Магнит өрісі» бөлімі бойынша жиынтық бағалау........................39
«Электромагниттік индукция» бөлімі бойынша жиынтық бағалау...........44
3
1-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ ТАПСЫРМАЛАРЫ
«Кинематика» бөлімі бойынша жиынтық бағалау Оқу мақсаттары 10.1.1.1 - кинематика теңдеулерін қолдану және орын
ауыстыру, жылдамдық, үдеудің графиктерін талдай білу
10.1.1.2 - жылдамдықтар мен орын ауыстыруды қосудың классикалық заңына күнделікті өмірден мысалдар келтіру
10.1.1.3 - қисықсызықты қозғалысты сипаттайтын шамаларды анықтау
Бағалау критерийі Білім алушы
• Кинематика теңдеулерін қолданады және
графиктерді талдайды
• Орын ауыстыру векторын қосу ережесін сипаттайды
• Қисықсызықты қозғалысты сипаттайды
Ойлау дағдыларының Қолдану деңгейлері
Орындау уақыты 25 минут
Тапсырмалар
1. (а) Оқушы үдемелі қозғалған автомобильдің әртүрлі орын ауыстыруы кезіндегі
соңғы жылдамдығын өлшеді. Алынған нәтижелерді төмендегі кестеге жазды. д2 бағанын толтырыңыз.
Соңғы жылдамдық д2 Орын ауыстыру
(м/с) (м2/с2) (м)
5,9 2,0
6,5 4,0
7,2 6,0
7,9 8,0
8,4 10,0
9,0 12,0
(Ъ) Автомобильдің соңғы жылдамдығының квадратының д2 орын ауыстыруға ё тәуелділік графигін тұрғызыңыз.
4
(с) График градиенті арқылы қандай физикалық шама анықталады? Сол шаманы анықтаңыз.
(ё) Алынған графикті пайдаланып, автомобильдің бастапқы жылдамдығын анықтаңыз.
2. График бойынша дененің теңүдемелі қозғалу уақытын көрсетіңіз.
3. Келесі тапсырмаларды орындаңыз:
(a) Берілген екі векторды сызыңыз: а = 5,5 см [200]; Ъ = 1,8 см [ 1600].
(b)а және Ь векторларының х және у осьтеріндегі құраушыларын анықтаңыз.
(c) Екі векторды қосыңыз және қорытқы вектордың мәні мен бағытын анықтаңыз.
4. Кір жуғыш машинаның барабаны 1 минутта 1200 айналым жасайды. Барабанның диаметрі 30 см.
(a) Радианға анықтама беріңіз.
(b) Есептеңіз:
(i) Барабанның айналу периодын;
(ii) Жиілігін;
(iii) Бұрыштық жылдамдығын;
(іү) Сызықтық жылдамдығын.
5
Бағалау критерийі Тапсы рма № Дескриптор Балл
Білім алушы
Кинематика теңдеулерін қолданады және графиктерді талдайды 1 жылдамдықтың квадраттық мәнін толтырады; 1
графикті тұрғызу үшін масштабты белгілейді; 1
екі шама арасындағы тәуелділіктің түзуін жүргізеді; 1
график градиенті арқылы анықталатын шаманы көрсетеді; 1
градиентті есептейді; 1
автомобильдің бастапқы жылдамдығын анықтайды; 1
2 дененің теңүдемелі қозғалу уақытын көрсетеді; 1
Орын ауыстыру векторын қосу ережесін сипаттайды 3 екі векторды сызады; 1
векторлардың осьтердегі құраушыларын анықтайды; 1
векторларды қосу ережесін пайдаланады, қорытқы вектордың бағыты мен модулін табады; 1
Қисықсызықты қозғалысты сипаттайды 4 радианға анықтама береді; 1
барабанның периодын есептейді; 1
айналу жиілігін анықтайды; 1
бұрыштық жылдамдықты есептейді; 1
сызықтық жылдамдықты анықтайды. 1
Жалпы балл 15
6
«Кинематика» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні_______________________________________
Бағалау критерийі
Оқу жетістігінің деңгейі
Төмен
Орташа
Жоғары
Кинематика теңдеулерін қолданады және
графиктерді талдайды
Кинематика теңдеулерін
қолданады, бірақ берілгендер арқылы графиктер тұрғызу мен график градиентін анықтау қиындық туғызады. ____
Кинематика теңдеулерін қолданады, берілгендер арқылы графиктер
тұрғызуда/ график градиентін
анықтауда/ үдемелі қозғалған жол бөлігін анықтауда қателеседі.
Кинематика теңдеулерін қолданады, берілгендер арқылы графиктер
тұрғызады, график градиентін дұрыс анықтайды, үдемелі қозғалған жол бөлігін дұрыс анықтайды.
Орын ауыстыру
векторын қосу ережесін сипаттайды
Векторды сызады, олардың координата осьтеріндегі
құраушыларын анықтайды, бірақ қорытқы векторды және оның бағытын анықтау қиындық тудырады.
Векторды сызады, олардың координата осьтеріндегі құраушыларын анықтайды, қорытқы векторды табуда/ бағытын көрсетуде қателеседі.
Векторды сызады, олардың координата осьтеріндегі құраушыларын анықтайды, қорытқы векторды табады және бағытын дұрыс көрсетеді.
Қисықсызықты қозғалысты сипаттайды
Радианның түсінігін сипаттауда, қисықсызықты қозғалысты
сипаттайтын шамаларды
анықтауда қиналады.
Қисықсызықты қозғалысты
сипаттайтын шамаларды анықтайды, бірақ радианға анықтама бергенде қателеседі.
Радианның түсінігін сипаттайды, қисықсызықты қозғалысты сипаттайтын шамаларды дұрыс анықтайды.
7
«Динамика» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаттары 10.1.2.1 - Ньютон заңдарын түсіну және теңәрекетті күшті
табу
10.1.2.2 - бүкіл әлемдік тартылыс заңын түсіну және ғарыш
аппаратының қозғалысын сипаттау
10.1.2.3 - көкжиекке бұрыш жасай және вертикаль
лақтырылған дененің қозғалысы кезіндегі
физикалық шамалардың өзгерісін сипаттау
Бағалау критерийі Білім алушы
• Ньютонның заңдарын қолданады
• Бүкіләлемдік тартылыс заңын сипаттайды және күштерді салыстырады
• Көкжиекке бұрыш жасай лақытырылған дене
қозғалысын сипаттайды
Ойлау дағдыларының Қолдану деңгейлері
Орындау уақыты 25 минут
Тапсырмалар
1. Суретте массасы 3,5 кг денеге әрекет ететін күштер берілген. Егер Ғ2 күштің модулі
21 Н тең болса, дене қандай үдеумен қозғалады.
2. Массасы 12 кг болатын арбашаның жылдамдығы тұрақты болып қалатындай өте аз биіктіктен төмен қарай қозғалып келе жатыр.
12 кг
(a) Көлбеу жазықтық бойымен қозғалып келе жатса да, арбаша неліктен үдеу алмайтынын түсіндіріңіз.
(b) Одан кейін жазықтықтың көлбеулігін үлкейтеді және арбаша үдемелі қозғалады. Үдемелі қозғалыстың себебін түсіндіріңіз.
3. Суреттегі ақпаратты пайдаланып, Мх белгісіз массалы және т массалы денелер арасындағы тартылу күші мен Мх белгісіз массалы және 2т массалы денелер арасындағы тартылу күші арасындағы айырмашылықты анықтаңыз.
8
4. Массасы 2,5 кг болатын снаряд суретте көрсетілгендей қабырғаға қарай атылды.
(a) Қанша уақыттан соң снаряд қабырғаға тиеді?
(b) Снаряд қабырғаға қандай жылдамдықпен соғылады?
9
Бағалау критерийі Тапсырм а № Дескриптор Балл
Білім алушы
Ньютонның заңдарын қолданады 1 Ньютонның екінші заңын жазады; 1
бірінші күштің шамасын анықтайды; 1
теңәрекет күшін анықтайды; 1
дененің алатын үдеуін есептейді; 1
2 арбашаның тұрақты жылдамдықпен қозғалуын түсіндіреді; 1
арбашаның үдемелі қозғалуын түсіндіреді; 1
Бүкіләлемдік тартылыс заңын сипаттайды және күштерді салыстырады 3 бүкіләлемдік тартылыс заңының формуласын қолданады; 1
белгісіз массалы денеге әрекет ететін күштерді анықтайды; 1
күштерді салыстырады; 1
Көкжиекке бұрыш жасай лақытырылған дене қозғалысын сипаттайды 4 көкжиекке бұрыш жасай лақтырылған дененің қозғалысын сипаттау теңдеуін жазады; 1
қабырғаға соғылу уақытын анықтайды; 1
дененің соғылу жылдамдығын есептейді. 1
Жалпы балл 12
10
«Динамика» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика Білім алушының аты-жөні_________________________________________________
Бағалау критерийі
Оқу жетістігінің деңгейі
Төмен
Орташа
Жоғары
Ньютонның заңдарын қолданады
Ньютон заңдарын қолданады, бірақ теңәрекет күшін, дененің үдеуін анықтау, тұрақты жылдамдықпен және үдемелі қозғалыстың пайда болуын түсіндіру қиындық тудырады.
Ньютон заңдарын қолданады, теңәрекет күшін анықтайды, бірақ дененің үдеуін анықтауда/ тұрақты жылдамдықпен қозғалыстың пайда болуын түсіндіруде/ үдемелі қозғалыстың пайда болуын түсіндіруде қателеседі.
Ньютон заңдарын қолданады, теңәрекет күшін, дененің үдеуін дұрыс анықтайды, тұрақты жылдамдықпен және үдемелі қозғалыстың пайда болуын түсіндіреді.
Бүкіләлемдік тартылыс заңын сипаттайды және күштерді салыстырады
Бүкіләлемдік тартылыс заңын қолданады, бірақ оның биіктікке тәуелділігін түсіндіру, денеге әрекет ететін күштерді салыстыру қиындық тудырады.
Бүкіләлемдік тартылыс заңын қолданады, оның биіктікке тәуелділігін түсіндіреді, бірақ денеге әрекет ететін күштерді салыстыруда қателеседі.
Бүкіләлемдік тартылыс заңын қолданады, оның биіктікке тәуелділігін түсіндіреді, денеге әрекет ететін күштерді дұрыс салыстырады.
Көкжиекке бұрыш жасай лақытырылған дене қозғалысын
сипаттайды
Гравитациялық өрістегі дене қозғалысын сипаттайды, бірақ теңдеулерді қолдану, уақытты және жылдамдықты анықтау қиындық тудырады. —
Гравитациялық өрістегі дене
қозғалысын сипаттайды, бірақ
уақытты/ жылдамдықты анықтауда қателеседі.
Гравитациялық өрістегі дене қозғалысын сипаттайды, уақытты және жылдамдықты дұрыс анықтайды.
11
«Статика және гидростатика», «Сақталу заңдары» және «Гидродинамика» бөлімдері
бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаттары 10.1.3.1 - абсолют қатты дененің массалар центрін анықтау және
әртүрлі тепе-теңдікті түсіндіру
10.1.3.2 - Паскаль заңын сипаттау және оның қолданылуы
10.1.3.3 - гидростатикалық қысым терминін түсіндіру
10.1.4.1 - сақталу заңдарын түсіндіру
10.1.5.1 - сұйықтар мен газдардың ағыстарын сипаттау
Бағалау критерийі Білім алушы
• Денелердің тепе-теңдігін сипаттайды
• Гидростатикалық қысымды анықтайды
• Импульс пен энергияның сақталу заңдарын сипаттайды
• Г идродинамика заңдарын қолданады
Ойлау дағдыларының Қолдану деңгейлері
Орындау уақыты 30 минут
Тапсырма
a) 1-суретте көрсетілгендей ^ нүктесіне 5 Н горизонталь күш әсер етеді. Күш әсерінің нәтижесінде қандай процесс болатынын тұжырымдаңыз.
b) Басқа екінші жағдайда пластик бөлігіне 2-суретте көрсетілгендей екі горизонталь 5 Н күштер әсер етеді.
2-сурет
i. Күштер әсерінің нәтижесінде пластик бөлігімен қандай процесс болатынын сипаттаңыз.
ii. Егер дене тепе-теңдікте тұрса, онда айналу осі тарапынан пластик бөлігіне әсер ететін күштің бағытын 2-суретке стрелкамен сызып көрсетіңіз және бұл күштің сан мәнін жазыңыз.
12
2. Табанының өлшемдері 1,5 м х 1,2 м тіктөртбұрыш болатын ыдыста 1440 кг су бар. Төмендегі шамаларды есептеңіз:
(a) Судың салмағын;
(b) Судың ыдыс табанына түсіретін қысымын.
3. Төмендегі суретте әртүрлі пішінге ие екі Р және 0 суы бар ыдыс көрсетілген. Жоғарыдан қарағанда екі ыдыста дөңгелек пішінді. Екі ыдыстағы судың көлемі бірдей. Ыдыстардағы су 1,4 метр бірдей деңгейлерге ие.
1.4 м
Р 0
(а) Судың тығыздығы 1000 кг/м3. Судың ыдыс түбіне түсіретін қысымы екі ыдыстада
бірдей. Қысымды есептеңіз.
(Ъ)Әрбір ыдыстан бірдей кіші көлемде су алынды. Қай ыдыстағы (Р немесе 0) судың ыдыс түбіне түсіретін қысымы үлкен болады. Жауабыңызды түсіндіріңіз.
4. Келесі тапсырманы орындаңыз:
(a) Импульстің сақталу заңын тұжырымдаңыз.
(b)Серпімді және серпімсіз соқтығысу арасындағы айырмашылықты тұжырымдаңыз.
5. Массасы 4,2 кг және горизонталь жылдамдығы 3,6 м/с болатын А объект В объектіге қарай суретте көрсетілгендей қозғалады. Массасы 1,5 кг болатын В объекті 1,2 м/с жылдамдықпен А объектіне қарай қозғалады.
Екі объект соқтығысады содан кейін екеуіде келесі суретте көрсетілгендей оңға қарай қозғалады.
Соқтығысқаннан кейін А объектінің жылдамдығы $ және В объектінің жылдамдығы 3,0 м/с-қа тең болды.
(a) Соқтығысудан кейінгі А объетінің $ жылдамдығын есептеңіз.
(b) Серпімді немесе серпімсіз соқтығысу болатынын анықтаңыз.
6. Шприц поршенінің ауданы 5і = 2 см2, ал саңылау ауданы 82 = 1 мм2. Егер поршеньге 5 Н күшпен әсер етсе, онда шприц ішіндегі су қанша уақыт ағады? Поршень қадамы 1=5 см.
13
Бағалау критерийі Тапсырма № Дескриптор Балл
Білім алушы
Денелердің тепе-теңдігін сипаттайды 1а денеге түсірілген күш әсерін сипаттайды; 1
1Ъ екінші жағдайдағы денеге түсірілген күш әсерін сипаттайды; 1
күш моменті ұғымын сипаттайды; 1
дененің тепе-теңдігін сипаттайды; 1
күш векторы мен модулін анықтайды; 1
Гидростатикалық қысымды анықтайды 3 судың салмағын анықтайды; 1
ыдыс табанына түсірілетін қысым формуласын қолданады; 1
қысымды анықтайды; 1
4 гидростатикалық қысымды есептеу формуласын қолданады; 1
гидростатикалық қысымды анықтайды; 1
су деңгейінің өзгерісіне байланысты қысымның өзгеруін сипаттайды; 1
Импульс пен энергияның сақталу заңдарын сипаттайды 5 импульстің сақталу заңын тұжырымдайды; 1
серпімді және серпімсіз соқтығысу түрлерін ажыратады; 1
6 импульстың сақталу заңын векторлық және скалярлық түрде жазады; 1
А денесінің жылдамдығын анықтайды; 1
соқтығысу түрін анықтайды; 1
Г идродинамика заңдарын қолданады 7 Бернулли теңдеуін қолданады; 1
жылдамдықтың көлденең қимасынын ауданына тәуелділігін сипаттайды; 1
судың ағу уақытын есептейтін формуланы қорытып шығарады; 1
уақытты анықтайды. 1
Жалпы балл 20
14
«Статика және гидростатика», «Сақталу заңдары» және «Гидродинамика» бөлімдері бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні_______________________________________
Бағалау критерийі
Оқу жетістігінің деңгейі
Төмен
Орташа
Жоғары
Денелердің тепе-теңдігін сипаттайды
Денелердің тепе-теңдігін және күш әсерін сипаттайды, бірақ дененің тепе-теңдік шартын векторлық түрде көрсету қиындық тудырады.
Денелердің тепе-теңдігін және күш әсерін сипаттайды, бірақ дененің тепе-теңдік шартын векторлық түрде көрсетуде қателеседі.
Денелердің тепе-теңдігін және күш әсерін сипаттайды, дененің тепе-теңдік шартын векторлық түрде дұрыс көрсетеді.
Гидростатикалық
қысымды
анықтайды
Судың салмағын, оның ыдыс түбіне түсіретін қысымын анықтайды, бірақ гидростатикалық қысымды есептеу формуласын қолдану қиындық тудырады.
Судың салмағын, оның ыдыс түбіне түсіретін қысымын анықтайды, гидростатикалық қысымды есептеу формуласын қолдануда/ шамаларға тәуелділігін сипаттауда қателеседі.
Судың салмағын, оның ыдыс түбіне түсіретін қысымын анықтайды, гидростатикалық қысымды есептеу формуласын қолданады,
гидростатикалық қысымның қандай шамаларға тәуелді екенін дұрыс көрсетеді.
Импульс пен
энергияның сақталу заңдарын сипаттайды
Импульстің сақталу заңын қолданады, бірақ соқтығысу түрлерін ажырату, оны энергиялық түрде түсіндіру қиындық тудырады.
Импульстің сақталу заңын қолданады, соқтығысу түрлерін ажыратады, бірақ оны энергиялық түрде түсіндіруде/ жылдамдықты анықтауда қателеседі.
Импульстің сақталу заңын қолданады, соқтығысу түрлерін ажыратады, оны энергиялық түрде түсіндіреді, жылдамдықты дұрыс анықтайды.
Гидродинамика
заңдарын
қолданады
Бернулли теңдеуін қолданады, бірақ жылдамдықтың ауданға тәуелділік теңдеуін қолдану, судың ағыс жылдамдығы мен ағып шығу уақытын есептеу қиындық тудырады. ____
Бернулли теңдеуін, жылдамдықтың ауданға тәуелділік теңдеуін қолданады, бірақ судың ағыс жылдамдығын/ ағып шығу уақытын есептеуде қателеседі. __
Бернулли теңдеуін қолданады,
жылдамдықтың ауданға тәуелділік теңдеуін қолданады, судың ағыс жылдамдығы мен ағып шығу уақытын дұрыс есептейді. ___
15
2-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ ТАПСЫРМАЛАРЫ
«Молекулалық кинетикалық теорияның негіздері» бөлімі бойынша жиынтық
бағалау
Оқу мақсаттары
10.2.1.1
10.2.1.2
■ молекулалық кинетикалық теорияның негізгі қағидалары мен идеал газды сипаттау
Бағалау критерийі
қатты дененің, сұйықтың, газдың модельдерін молекулалық кинетикалық теорияның негізінде сипаттау
10.2.1.3 - кристалл және кристалл емес қатты заттардың құрылысын ажырату
Білім алушы
• МКТ негізгі қағидаларын түсіндіреді және физикалық шамалардың тәуелділігін сипаттайды
• Зат күйлерін МКТ негізінде сипаттайды
• Заттардың құрылысын ажыратады
Ойлау дағдыларының Білу және түсіну
деңгейлері
Орындау уақыты 20 минут
Тапсырмалар
1. Жабық газ баллоны ыстық, шуақты күні далада қалдырылған. Газ температурасы көтерілетіндіктен, газ қысымы мен газ молекулаларының орташа квадраттық жылдамдығы өзгереді.
(a) Газ молекулаларының орташа квадраттық жылдамдығы қалай өзгереді?
(b) Баллондағы газ қысымы қалай өзгереді?
2. Өте ұсақ бидай тозаңының бөлшектері стакандағы суда ериді. Стаканға жарық түсіп тұр. Микроскоп көмегімен судағы анық нүктелерді көруге болады. Нүктелер өте тез, хаосты, кез-келген бағытта қозғалады.
(а)
Бұл нүктелер туралы тұжырымдардың қайсысы дұрыс?
А) Өзара әсерлесетін тозаң бөлшектері Өзара әсерлесетін су молекулалары Су молекулаларымен әрекеттесетін тозаң бөлшектері Тозаң бөлшектерімен әрекеттесетін су молекулалары.
B)
C) О)
(b) Броундық қозғалыс пен диффузияның айырмашылығын атаңыз.
(c) Идеал газ дегеніміз не?
16
3. Төменде заттың молекулаларының сипаттамаларының тізімі берілген.
(а) Сипаттамаларға іргелес тұрған бағаналарға қанат белгісін (ү) қойыңыз:
Сипаттамалары Қатты дене Газ
Бір орыннан екінші орынға еркін қозғалады
Белгілі нүкте маңайында ғана тербелуі мүмкін
Тығыз орналасқан
Салыстырмалы алыс орналасқан
Молекулалар арасында әлсіз әсерлесу болады
Молекулалар арасында күшті әсерлесу болады
(Ъ) Қатты дене, сұйық және газ молекулаларының орналасу тәртібін сызып көрсетіңіз.
4. Қатарлардың қайсысы (аморфты, кристалды және полимерлі) материалдардағы атомдардың орналасуының дұрыс сипатын береді?
Атомдар өте ірі тізбектелген молекулалар түзеді:..................
Атомдардың барлығы белгілі ретпен орналасқан:.....................
5. Қандай да бір заттың молекулалары бір-біріне жақын орналасқан және заттың ішінде еркін қозғала алмайды. Молекулалар орналасуының белгілі бір реті жоқ. Бұл заттың қай түрі?
17
Бағалау критерийі Тапсырма № Дескриптор Балл
Білім алушы
МКТ негізгі қағидаларын түсіндіреді және физикалық шамалардың тәуелділігін сипаттайды 1 газ молекулаларының орташа квадраттық жылдамдығының өзгерісін сипаттайды; 1
баллондағы газ қысымының өзгерісін сипаттайды; 1
2 Броундық қозғалысты сипаттайды; 1
Броундық қозғалыс пен диффузияны салыстырады; 1
идеал газға анықтама береді; 1
Зат күйлерін МКТ негізінде сипаттайды 3 қатты денеге сипаттамалар береді; 1
газға сипаттамалар береді; 1
зат күйлеріндегі молекулалардың орналасу тәртібін сызады; 1
Заттардың құрылысын ажыратады 4 атомдар өте ірі тізбектелген молекулалар түзетін материалды анықтайды; 1
атомдардың барлығы белгілі ретпен орналасқан материалды анықтайды; 1
5 берілген сипаттама бойынша зат түрін анықтайды. 1
Жалпы балл 11
18
«Молекулалық кинетикалық теорияның негіздері» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні_____________________________________
Бағалау критерийі
Оқу жетістігінің деңгейі
Төмен
Орташа
Жоғары
МКТ негізгі қағидаларын түсіндіреді және
физикалық шамалардың тәуелділігін сипаттайды
Температура өзгерісі бойынша орташа квадраттық жылдамдық пен қысымның өзгерісін сипаттайды, бірақ идеал газ анықтамасын беру, броундық бөлшек пен диффузияны ажырату қиындық тудырады.
Температура өзгерісі бойынша орташа квадраттық жылдамдық пен қысымның өзгерісін сипаттайды, бірақ идеал газ анықтамасын беруде/ броундық бөлшек пен диффузияны ажыратуда қателеседі.
Температура өзгерісі бойынша орташа квадраттық жылдамдық пен қысымның өзгерісін сипаттайды, идеал газ анықтамасын келтіреді, броундық бөлшек пен диффузияны дұрыс ажыратады.
Зат күйлерін МКТ негізінде сипаттайды
Зат күйлерін ажыратады, бірақ зат күйлерінің модельдерін МКТ
негізінде сипаттау, бір күйден
екіншісіне өту процесін түсіндіру қиындық тудырады.
Зат күйлерін ажыратады, зат күйлерінің модельдерін МКТ негізінде сипаттауда/ бір күйден екіншісіне өту процесін түсіндіруде қателеседі.
Зат күйлерін ажыратады, зат күйлерінің модельдерін МКТ
негізінде сипаттайды, бір күйден екіншісіне өту процесін дұрыс түсіндіреді.
Заттардың құрылысын ажыратады
Заттардың құрылысын қиындықтар тудырады.
ажырату
Атомдар өте ірі тізбектелген молекулалар түзетін материалды анықтауда/ атомдардың барлығы белгілі ретпен орналасқан материалды анықтауда/ берілген сипаттама бойынша зат түрін анықтауда қателеседі.
Заттардың
ажыратады.
құрылысын дұрыс
19
«Газ заңдары» және «Термодинамика негіздері» бөлімдері бойынша жиынтық
бағалау
Оқу мақсаттары 10.2.2.1 - идеал газ күйінің негізгі теңдеуін қолдану және
изопроцестер графиктерін ажырату
10.2.3.1 - термодинамиканың бірінші және екінші заңының
мағынасын түсіндіру
10.2.3.2 - жылу қозғалтқышының жұмыс істеу принципі
мен қолданылуын сипаттау
Бағалау критерийі
Ойлау дағдыларының деңгейлері
Орындау уақыты
Білім алушы
• Изопроцестерді сипаттайды және графикті тұрғызады
• Идеал газ күйінің теңдеуін қолданады
• Термодинамика заңдарын түсіндіреді
• Жылу қозғалтқыштың жұмыс істеу принципін сипаттайды
Қолдану
25 минут
Тапсырмалар
1. Суретте газ күйінің өзгеру графигі берілген.
(а) Графикке сүйене отырып, кестедегі бос ұяшықтарды толтырыңыз.
Изопроцестің атауы Заңнын атауы Формула
изобара
Шарль
РіУі = Р2У2
(Ъ) Суретте берілген газ күйінің өзгерісін р(Г) графигінде тұрғызыңыз.
2. Идеал газдың қысымыр және көлемі V. Осы газ үшін төмендегі өрнек берілген.
1
рУ = —Мтд1
(a) Келесі шамаларға анықтама беріңіз:
i. N -................................................
ii. д - ..............................................
(b) Ішінде гелий газы бар көлемі 2,4 • 104 см3 цилиндр ішіндегі қысым 6,2 • 105 Па-ға тең. Ал температурасы 150С. Гелийді идеал газ ретінде қарастырамыз. Гелийдің мөлшерін анықтаңыз.
3. Суретте температуралары әртүрлі бір-біріне жанастырыла орналасқан денелердің жылу
алмасу бағыттары көрсетілген. Алайда, бағытшалардың біреуі қате. Сол бағытшаны
белгілеп көрсетіңіз және жауабыңызды дәлелдеңіз.
20
50 1 20 Г II і °С || -10 г т лс 1
60 *с 1
4. Суретте жылу қозғалтқышының жумыс істеу принципі кескінделген.
"~Г
X
2
Суыгкыш
(a) X, Ү, 2-ке сәйкес келетін шамаларды жазыңыз.
X -.........................
Ү -.........................
2 -.........................
(b) Жылу қозғалтқышының жұмыс атқару температуралары 580 0С және 380 0С. Максималды ПӘК-ін есептеңіз.
21
Бағалау критерийі Тапсырма № Дескриптор Балл
Білім алушы
Изопроцестерді сипаттайды және графикті тұрғызады 1 изопроцестің атауларын кестеге толтырады; 1
заңнын атауларын кестеге толтырады; 1
формулаларды кестеге толтырады; 1
1-бөліктің өзгерісін р(Т) графигінде тұрғызады; 1
2-бөліктің өзгерісін р(Т) графигінде тұрғызады; 1
3-бөліктің өзгерісін р(Т) графигінде тұрғызады; 1
Идеал газ күйінің теңдеуін қолданады 2 өрнектегі N физикалық шамасын анықтайды; 1
өрнектегі $ физикалық шамасын анықтайды; 1
идеал газ күйінің теңдеуін қолданады; 1
гелийдің мөлшерін анықтайды; 1
Термодинамика заңдарын түсіндіреді 3 бағытшаны белгілеп көрсетеді; 1
дәлелдемені келтіреді; 1
Жылу қозғалтқыштың жұмыс істеу принципін сипаттайды 4 Х-ке сәйкес келетін шаманы жазады; 1
Ү-ке сәйкес келетін шаманы жазады; 1
2-ке сәйкес келетін шаманы жазады; 1
ПӘК-ті есептеу формуласын қолданады; 1
ПӘК-ті анықтайды. 1
Жалпы балл 17
22
«Газ заңдары» және «Термодинамика негіздері» бөлімдері бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні______________________________________
Бағалау критерийі Оқу жетістігінің деңгейі
Төмен Орташа Жоғары
Изопроцестерді сипаттайды және графикті тұрғызады Изопроцестерді, газ заңдар сипаттайды, бірақ графикг изопроцестерді ажыра макропараметрлердің тәуелді графиктерін тұрғызу қиынд тудырады. ын егі іту, лік ык Изопроцестерді, газ заңда сипаттайды, график изопроцестерді окиды, б макропараметрлердің тәуелд графиктерін тұрғызуда қателеседі. рын тег ірак ілік і і Изопроцестерді, газ заңда сипаттайды, график изопроцестерді оки макропараметрлердің тәуелд графиктерін дұрыс тұрғызады. рын тег ды ііліі т і , к
Идеал газ күйінің теңдеуін қолданады Идеал газ күйінің теңдеуін қолд және зат мөлшерін анык қиындық тудырады. ану тау Идеал газ күйінің теңдеуін колдана бірақ зат мөлшерін анықта қателеседі. ды уда , і Идеал газ күйінің теңд қолданады және зат мөлшерін дұ анықтайды. еуіі ры і с
Термодинамика заңдарын түсіндіреді Термодинамика заңдарын түсіндіреді, бірак жылу берілуді сипаттау және дәлелдемелер жасау киындык тудырады. Термодинамика заңдарын түсіндіреді, жылу берілуді сипаттауда/ жауабына дәлелдеме келтіруде қателеседі. Термодинамика заңдарын түсіндіреді, жылу берілуді сипаттайды және жауабын дәлелдемелер арқылы нақтылайды.
Жылу қозғалтқыштың жұмыс істеу принципін сипаттайды Жылу қозғалтқыштарының жұм істеу принципін сипаттау, ПӘІ анықтау формуласын қолд киындык тудырады. ыс С-ті ану Жылу қозғалтқыштарының жұ істеу принципін сипаттауда/ ПӘ анықтау формуласын қолдан дұрыс жауап алуда қателеседі. мыс К-т уда і / Жылу қозғалтқыштарының жұ істеу принципін сипаттайды, ПӘ анықтау формуласын қолдан және дұрыс жауап алады. мы К-т ады с і >1
23
«Сұйық және қатты денелер» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаттары 10.2.4.1 - ауаның салыстырмалы ылғалдылығын анықтау
10.2.4.2 - сұйықтың беттік керілу құбылысының табиғатын түсіну және қылтүтіктік құбылыстардың өмірдегі маңызы
Бағалау критерийі Білім алушы
• Ауаның салыстырмалы ылғалдылығын анықтайды
• Сұйықтың беттік керілуін және қылтүтіктік құбылысын түсіндіреді
Ойлау дағдыларының Қолдану деңгейлері
Орындау уақыты 20 минут
Тапсырмалар
1. Келесі сұрақтарға жауап беріңіз:
(a) Салыстырмалы ылғалдылық деген не?
(b)Бу тығыздығы температура мен атмосфералық қысымға қалай тәуелді?
(c) Метеорологияда салыстырмалы ылғалдылықты қалай анықтайды?
2. Психрометрдің құрғақ термометрі 20°С-ты көрсетіп тұр, бөлмедегі салыстырмалы ылғалдылық 58 %.
a) Абсолюттік ылғалдылықты анықтаңыз.
b) Психрометрдің дымқыл термометрі нені көрсетеді?
c) Шық түсу үшін максималды температура қандай болуы керек?
3. Қандай энергия есебінен сұйық қылтүтікте көтеріледі? Сұйықтың қылтүтікте көтерілу биіктігі оның диаметріне қалай тәуелді?
4. Еденге төгілген суды қандай шүберекпен сүрткен дұрыс - құрғақ па, әлде дымқыл ма? Жауабыңызды дәлелдеңіз.
24
Бағалау критерийі Тапсырма № Дескриптор Балл
Білім алушы
Ауаның салыстырмалы ылғалдылығын анықтайды 1 салыстырмалы ылғалдылыққа анықтама береді; 1
бу тығыздығының температура мен атмосфералық қысымға тәуелділігін түсіндіреді; 1
салыстырмалы ылғалдылықтың қалай анықталатынын түсіндіреді; 1
2 абсолюттік ылғалдылықты анықтайды; 1
дымқыл термометрдің көрсетуін табады; 1
шықтың түсу температурасын анықтайды; 1
Сұйықтың беттік керілуін және қылтүтіктік құбылысын түсіндіреді 3 сұйықтың көтерілуі себебін түсіндіреді; 1
сұйықтың көтерілу биіктігінің диаметрге тәуелділігін түсіндіреді; 1
4 сұраққа жауап береді; 1
өз жауабын дәлелдейді. 1
Жалпы балл 10
25
«Сұйық және қатты денелер» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні___________________________________________
Бағалау критерийі Оқу жетістігінің деңгейі
Төмен Орташа Жоғары
Ауаның салыстырмалы ылғалдылығын анықтайды Ауаның салыстырмалы ылғалдылығын анықтау қиындық тудырады. Абсолюттік және салыстырмалы ылғалдылықтарды сипаттауда/ анықтауда/ шықтың түсу нүктесін есептеуде қателеседі. Ауаның салыстырмалы ылғалдылығын дұрыс анықтайды.
Сұйықтың беттік керілуін және қылтүтіктік құбылысын түсіндіреді Қылтүтіктік құбылысты түсіндіреді, бірақ көтерілу биіктігінің қандай шамаларға тәуелді екенін түсіндіру, өмірде кездесетін құбылыстарды түсіндіру қиындық тудырады. Қылтүтіктік құбылысты түсіндіреді, көтерілу биіктігінің қандай шамаларға тәуелді екенін/ өмірде кездесетін құбылыстарды түсіндіруде қателеседі. Қылтүтіктік құбылысты түсіндіреді, көтерілу биіктігінің қандай шамаларға тәуелді екенін және өмірде кездесетін құбылыстарды тұжырымды түрде түсіндіреді.
26
3-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ ТАПСЫРМАЛАРЫ «Электростатика» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаттары 10.3.1.1 - электр өрісінің қасиетін талқылау және оның
күштік сипаттамасын анықтау
10.3.1.2 - электр өрісінің қозғалыстағы зарядтарға әсерін сипаттау
10.3.1.4 - қарапайым электр тізбегіндегі конденсатордың ролі
Бағалау критерийі Білім алушы
• Электр өрісінің қасиеттерін сипаттайды және күштік сипаттамасын анықтайды
• Зарядтарға әрекет ететін күштік әрекетті анықтайды
• Конденсатордың сыйымдылығын және оның параметрлерге тәуелділігін анықтайды
Ойлау дағдыларының Қолдану деңгейлері
Орындау уақыты 25 минут
Тапсырмалар
2. Суретте қозғалмайтын екі нүктелік электр зарядтарының көрсетілген.
—ц және +ц (ц > 0) орналасуы
Осы зарядтардың электр өрістері кернеулік векторының А нүктесіндегі бағытын көрсетіңіз.
3. Суретте бір-бірінен 3,0 см қашықтықта орналасқан горизонталь екі параллель пластина көрсетілген. Пластиналар арасындағы потенциалдар айырымы 600 В.
27
(a) Пластиналар арасындағы электр өрісі кернеулігінің шамасы мен бағытын анықтаңыз.
(b) Пластиналар арасындағы электр өрісін сызып көрсетіңіз.
4. 3-ші есептегі май тамшысының салмағы 6,4 • 10-15 Н, ол пластиналар арасында тепе-теңдікте тұр.
(a) Май тамшысы зарядының таңбасын анықтаңыз.
(b) Тамшы зарядын есептеңіз.
5. Екі металл пластиналар суретте көрсетілгендей бір-бірінен 1,2 см қашықтықта орналасқан.
Пластиналар арасындағы өріс кернеулігі 3,0 • 104 Н • Кл 1.
(a) Суретте потенциалы жоғары болатын пластинаны «+» таңбасы арқылы белгілеңіз.
(b) Пластиналар арасындағы потенциалдар айырымын есептеңіз.
6. Суретте өлшемдері, астарларының арасындағы қашықтықпен салыстырғанда өте үлкен жазық конденсатор берілген. Астарларының арақашықтығы ^=0,5 мм.
(a) Жазық ауа конденсаторы сыйымдылығы 1 пФ болуы үшін, астарларының ауданы қандай болу керек?
(b) Егер конденсатордың астарларының арасын диэлектрлік өтімділігі £ = 7 слюдамен толтырса, нәтиже қалай өзгереді?
28
Бағалау критерийі Тапсырма № Дескриптор Балл
Білім алушы
Электр өрісінің қасиеттерін сипаттайды және күштік сипаттамасын анықтайды 1 зарядтардың таңбасын анықтайды; 1
2 А нүктесіндегі электр өрісінің кернеулігінің бағытын көрсетеді; 1
Зарядтарға әрекет ететін күштік әрекетті анықтайды 3 кернеуліктің шамасын есептейді; 1
кернеуліктің бағытын анықтайды; 1
электр өрісінің күш сызықтарын көрсетеді; 1
4 зарядтың таңбасын анықтайды; 1
зарядтың шамасын есептейді; 1
Конденсатордың сыйымдылығын және оның параметрлерге тәуелділігін анықтайды 5 потенциалы жоғары пластинаны белгілейді; 1
потенциалдар айырымын есептейді; 1
6 пластина астарларының ауданын анықтайды; 1
диэлектриктің электр сыйымдылығына әсерін сипаттайды. 1
Жалпы балл 11
29
«Электростатика» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні_________________________________________
Бағалау критерийі
Оқу жетістігінің деңгейі
Төмен
Орташа
Жоғары
Электр өрісінің
қасиеттерін сипаттайды және күштік
сипаттамасын анықтайды
Электр өрісінің қасиеттерін сипаттайды, бірақ электр өрісінің зарядқа күштік әрекетін сипаттау және оның күш сызықтарынын бағытын анықтау қиындық тудырады.
Электр өрісінің қасиеттерін сипаттайды, бірақ электр өрісінің зарядқа күштік әрекетін сипаттауда/ оның күш сызықтарының бағытын анықтауда қателеседі.
Электр өрісінің қасиеттерін сипаттайды, электр өрісінің зарядқа күштік әрекетін сипаттайды және оның күш сызықтарынын бағытын дұрыс анықтайды.
Зарядтарға әрекет ететін күштік әрекетті
анықтайды
Электр өрісінің кернеулігін және оның бағытын анықтайды, бірақ электр өрісінің күш сызықтарын сызып көрсету, кернеуліктің формуласын қолданып, зарядтың шамасын анықтау қиындық тудырады. ---
Электр өрісінің кернеулігін және оның бағытын анықтайды, бірақ электр өрісінің күш сызықтарын сызып көрсетуде/ кернеуліктің формуласын қолданып, зарядтың шамасын анықтауда қателеседі.
Электр өрісінің кернеулігін және оның бағытын дұрыс анықтайды, электр өрісінің күш сызықтарын сызып көрсетеді, кернеуліктің формуласын қолданып, зарядтың шамасын дұрыс анықтайды.
Конденсатордың сыйымдылығын және оның параметрлерге тәуелділігін анықтайды
Конденсатордың потенциалын анықтайды, бірақ электр сыйымдылығын анықтау және электр сыйымдылығының
параметрлерге тәуелділігін сипаттау қиындықтар тудырады.
Конденсатордың потенциалын және электр сыйымдылығын анықтайды, бірақ электр сыйымдылығының параметрлерге тәуелділігін сипаттауда қателеседі.
Конденсатордың потенциалын және электр сыйымдылығын дұрыс анықтайды, электр
сыйымдылығының параметрлерге тәуелділігін сипаттайды.
30
«Тұрақты ток» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаттары 10.3.2.1 - ток көзінің электр қозғаушы күші мен ішкі
кедергі ұғымын түсіну
10.3.2.2 - сыртқы тізбектегі электр қозғаушы күші мен
кернеу түсуінің айырмашылығын түсіну
10.3.2.3 - толық тізбек үшін Ом заңын қолдану және
қысқа тұйықталудың салдарын түсіну
10.3.2.4 - тұрмыстағы электр құралдарының жұмыс құны
мен қуатына практикалық есептеулер жүргізу
Бағалау критерийі Білім алушы
• Ток көзінің электр қозғаушы күші мен ішкі кедергі ұғымын түсіндіреді
• Сыртқы тізбектегі электр қозғаушы күші мен кернеу түсуінің айырмашылығын сипаттайды
• Толық тізбек үшін Ом заңын қолданады
• Электр құралдарының энергиясын, қуатын есептейді
Ойлау дағдыларының Қолдану
деңгейлері
Орындау уақыты 30 минут
Тапсырмалар
1. Тізбекке бірнеше ток көзі қосылған. Әрқайсысының ЭҚК-і 1,5 В-қа тең. Әрбір жағдай үшін тізбектегі қорытқы ЭҚК-інің мәнін анықтаңыз.
(а) (Ъ) (с)
2. Кернеу дегеніміз ...
A) Гальваний элементінде жинақталған заряд мөлшері.
B) Зарядталған объектке берілетін энергия.
C) Белгілі уақыт аралығында тізбек бөлігі арқылы өткен заряд мөлшері.
Б) Зарядталған бөлшектер ағынына жасалатын кедергі.
3. Төменде берілген тізбектегі ток күші 0,2 А-ге тең болса, онда ток көзінің ішкі кедергісі
неге тең?
31
4. Шам суретте көрсетілгендей 12 В батареяға қосылғанда барынша жарқырап жанады.
(a) Кедергіні потенциалдар айырымы мен ток күшімен байланыстыратын теңдеуді жазыңыз:
(b) Суретті пайдаланып, шамның кедергісін есептеңіз.
5. 4-ші есептегі резистор суретте көрсетілгендей шамға тізбектей жалғанды.
(a) Ойланып жауап беріңіз, резистор қосылған соң, шамдағы ток күші қалай өзгереді?
(b) Шамда қандай өзгерістер байқалатынын жазыңыз:
6. Электромашина батареясы қозғағыш моторды 96 А және 120 В болатын токпен қамтамасыз етеді.
(a) Батареяда қандай энергия түрленулері болады? Түсіндіріңіз.
(b) Мотордың 10 минут уақыт ішінде тұтынатын энергиясын анықтаңыз.
(c) Қозғалтқыштың ПӘК-і 80%. Қозғалтқыштың пайдалы қуатын анықтаңыз.
32
Бағалау критерийі Тапсырма № Дескриптор Балл
Білім алушы
Ток көзінің электр қозғаушы күші мен ішкі кедергі ұғымын түсіндіреді 1 (а) жағдайы үшін тізбектегі қорытқы ЭҚК-інің мәнін анықтайды; 1
(Ъ) жағдайы үшін тізбектегі қорытқы ЭҚК-інің мәнін анықтайды; 1
(с) жағдайы үшін тізбектегі қорытқы ЭҚК-інің мәнін анықтайды; 1
2 кернеудің анықтамасын табады; 1
Сыртқы тізбектегі электр қозғаушы күші мен кернеу түсуінің айырмашылығын сипаттайды 3 толық тізбек үшін Ом заңын қолданады; 1
ішкі кедергіні есептейді; 1
Толық тізбек үшін Ом заңын қолданады 4 кедергіні ток күшімен және кернеумен байланыстыратын формуланы жазады; 1
шамның кедергісін есептейді; 1
5 ток күшінің қалай өзгеретінін анықтайды; 1
шамдағы өзгерісті сипаттайды; 1
Электр құралдарының энергиясын, қуатын есептейді 6 батареяда болатын энергия түрленулерін сипаттайды; 1
Джоуль-Ленц формуласын қолданады; 1
энергияның шамасын анықтайды; 1
ПӘК-тің формуласын қолданады; 1
тұтынатын қуатты есептейді. 1
Жалпы балл 15
33
Білім алушының аты-жөні
«Тұрақты ток» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Бағалау критерийі Оқу жетістігінің деңгейі
Төмен Орташа Жоғары
Ток көзінің электр қозғаушы күші мен ішкі кедергі ұғымын түсіндіреді Ток көзінің электр қозғау күші мен ішкі кедергі ұғьв түсіндіру қиындық тудырады. шы ын ЭҚК/ кернеу терминдерін сипатта қателеседі. уда Ток көзінің электр қозғаушы күші ішкі кедергі ұғымын дұрыс түсіндір мен еді і
Сыртқы тізбектегі электр қозғаушы күші мен кернеу түсуінің айырмашылығын сипаттайды Сыртқы тізбектегі эле қозғаушы күші мен кер түсуінің айырмашылы сипаттау қиындық тудырады. ктр неу ғын Толық тізбек үшін Ом заі қолдануда/ ішкі кедергіні есепте қателеседі. ын уде Сыртқы тізбектегі электр қозғау күші мен кернеу түсу айырмашылығын дұрыс сипаттайды шы ініі і і і
Толық тізбек үшін Ом заңын қолданады Толық тізбек үшін Ом заі қолдану қиындық тудырады. ын Толық тізбек үшін Ом заі қолданады, бірақ тізбектегі кедерг өзгерісіне байланысты бола өзгерістерді сипаттауда/ жауапта дәлелдеуде қателеседі. ын інің тын ын Толық тізбек үшін Ом заңын дұ қолданады. рыс
Электр құралдарының энергиясын, қуатын есептейді Тұрақты ток заңда қолданады, энергияі түрленуін сипаттайды, б электр энергиясын есептеу ж қуатты анықтау қиын тудырады. рын ың рақ ;әне дық Тұрақты ток заңдарын қолдан және энергияның түрлеі сипаттайды, бірақ электр энергияс қуатты анықтауда қателеседі. ады іуін ын/ Тұрақты ток заңдарын қолданады ж энергияның түрленуін сипаттаі электр энергиясын және қуатты дұ анықтайды. әне ды рыс 2
34
«Әртүрлі ортадағы электр тогы» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаттары 10.3.3.1 - әртүрлі ортадағы электр тогының пайда болуын
салыстыру
10.3.3.3 - жартылай өткізгішті құралдардың қолданылуына
мысалдар келтіру
10.3.3.4 - асқын өткізгіштік құбылысы мен практикалық
қолданылуын сипаттау
Бағалау критерийі Білім алушы
• Әртүрлі ортадағы электр тогын сипаттайды
• Жартылай өткізгіштердің қолданылуын түсіндіреді
• Асқын өткізгіштік құбылысын сипаттайды
Ойлау дағдыларының Білу және түсіну деңгейлері
Орындау уақыты 20 минут
Тапсырмалар
1. Графиктерде төрт мүмкін болатын вольт-амперлік сипаттама (І-У) берілген. Жартылай өткізгішті диод үшін қай график дұрыс?
А В
2. Заттардағы электр тогын тасымалдаушы бөлшектерді ата:
Металдарда........................................
Электролиттерде ..................................
Жартылай өткізгіштерде............................
Газдарда .........................................
Вакуумда..........................................
3. Термистор сезгіш амперметрмен және ток көзі батареясымен тізбектей жалғанған. Амперметрдің көрсетуінің арту себебі неде болуы мүмкін?
A) Тағы бір термистордың тізбектей жалғануы
B) Термистор температурасының төмендеуі
C) Термистор температурасының артуы Б) Батареядағы ток көзі санының азаюы
35
4. Суретте 6,0 В батареяға тізбектей жалғанған 1,2 кОм резистор және термистор көрсетілген.
1
1.2 кОм
б.о -.в ! ^
і___________
(a) Белгілі бір температурада термистордың кедергісі 2,4 кОм болады. Вольтметрдің көрсетуін есептеңіз.
(b) Суреттегі тізбекке қосылған батарея өзгермейді.
Тізбектегі вольтметрдің көрсеткішінің төмендеуіне әкелетін өзгерісті анықтаңыз.
5. Қандай заттар асқын өткізгіштерге жатады?
Асқын өткізгіштердің металл өткізгіштерден бір артықшылыгын атаңыз?
36
Бағалау критерийі Тапсырма № Дескриптор Балл
Білім алушы
Әртүрлі ортадағы электр тогын сипаттайды 1 диодтың вольт-амперлік сипаттамасын анықтайды; 1
2 металдағы электр тогын тасымалдаушы бөлшектерді жазады; 1
электролиттегі электр тогын тасымалдаушы бөлшектерді жазады; 1
жартылай өткізгіштердегі электр тогын тасымалдаушы бөлшектерді жазады; 1
газдардадағы электр тогын тасымалдаушы бөлшектерді жазады; 1
вакуумдегі электр тогын тасымалдаушы бөлшектерді жазады; 1
Жартылай өткізгіштердің қолданылуын түсіндіреді 3 термистордағы ток күшінің артуын сипаттайды; 1
4 вольтметрдің көрсетуін анықтайды; 1
кернеудің өзгерісін анықтайды; 1
Асқын өткізгіштік құбылысын сипаттайды 5 асқын өткізгіштерге мысал келтіреді; 1
асқын өткізгіштердің металдан бір айырмашылығын жазады. 1
Жалпы балл 11
37
«Әртүрлі ортадағы электр тогы» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика Білім алушының аты-жөні__________________________________________________
Бағалау критерийі Оқу жетістігінің деңгейі
Төмен Орташа Жоғары
Әртүрлі ортадағы электр тогын сипаттайды Әртүрлі ортадағы электр тогын сипаттайды, бірақ электр тогын тасымалдаушы бөлшектерді атау және термоэлектрондық эммисия құбылысын ажырату қиындық тудырады. Әртүрлі ортадағы электр тогын сипаттайды, бірақ электр тогын тасымалдаушы бөлшектерді атауда/термоэлектрондық эммисия құбылысын түсіндіруде қателеседі. Әртүрлі ортадағы электр тогын сипаттайды, электр тогын тасымалдаушы бөлшектерді атайды, термоэлектрондық эммисия құбылысын дұрыс сипаттайды.
Жартылай Жартылай өткізгіштерді біледі және Жартылай өткізгіштерді біледі және Жартылай өткізгіштерді біледі және
өткізгіштердің олардың қандай мақсатта олардың қандай мақсатта олардың қандай мақсатта
қолданылуын қолданылатынын сипаттайды, бірақ қолданылатынын сипаттайды, бірақ қолданылатынын сипаттайды,
түсіндіреді олардың қандай факторларға тәуелді олардың қандай факторларға тәуелді олардың қандай факторларға тәуелді
екенін анықтау және сұраққа жауап екенін анықтауда/сұраққа жауап екенін анықтайды және сұраққа
беру қиындық тудырды. беруде қателеседі. тұжырымды жауап береді.
Асқын өткізгіштік Асқын өткізгіштік құбылысын Асқын өткізгіштік құбылысын Асқын өткізгіштік құбылысын
құбылысын сипаттайды, бірақ олардың сипаттайды, бірақ олардың сипаттайды және олардың
сипаттайды өткізгіштердің артықшылығын көрсету қиындықтар тудырады. өткізгіштердің артықшылығын көрсетуде қателеседі. өткізгіштердің артықшылығын біледі.
38
4-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ ТАПСЫРМАЛАРЫ «Магнит өрісі» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаттары 10.3.4.1 - өткізгіштің магнит өрісін сипаттайтын
шамаларды түсіну
10.3.4.2 - сол қол ережесін қолдануды және зарядталған бөлшектердің қозғалысы мен тогы бар өткізгішке магнит өрісінің әсерін сипаттау
10.3.4.5 - соленоидтың магнит өрісіне әсер ететін
факторларды сипаттау
Бағалау критерийі
Білім алушы
• Магнит өрісінінің қасиеттерін сипаттайды
• Ампер және Лоренц күштерін анықтайды
• Соленоидтың магнит өрісін сипаттайды
Ойлау дағдыларының Білу және түсіну деңгейлері
Орындау уақыты
20 минут
Тапсырмалар
1. А, В, С, ^ алюминий жолағы, магниттелген темір жолағы және екі магнит стержень берілген. Олардың қайсысы қай зат екенін анықтау үшін, тест өткізілді. Суретте берілген жолақтардың екеуін уштарымен жанастыру нэтижесі көрсетілген.
тебіпеді
А В
А С
В 0
тартъшацы
әрекетгеспеқді
Қай жолақ қандай зат болатынын анықтаңыз. Төменге жазыңыз:
А жолағы__________________________________________________
В жолағы__________________________________________________
С жолағы__________________________________________________
^ жолағы
2. Диаграммада өзара перпендикуляр үш Х, Ү және 2 бағыттары көрсетілген. Қай әріп ток күшін, өрісті және күштің бағытын көрсетеді?
3. Суретте магнит өрісіне енген ^-бөлшектің шоғы берілген. Магнит өрісі бет жазықтығына бағытталған.
39
магнит өрісінің бағьпы
х х х х
электрон шоғы х х х х
х х х х
Өріс арқылы өткен ^-бөлшектің бастапқы бағыты қалай ауытқиды? ^-бөлшектің траекториясын сызыңыз.
4. Өткізгіш сымды доға тәрізді магниттің полюстарының арасына орналастырды. Суретте өткізгіштегі токтың бағыты және өткізгішке әрекет ететін күштің бағыты көрсетілген.
күш
Төменде магниттің жэне өткізгіштің орналасуы көрсетіген Р, <3 жэне К. суреттері берілген.
р С! к
Магнит ауыстырылған ток кері бағытта ток кері бағытта және магннт
Ауыс тыр ыл ған
Қай жағдайда тогы бар өткізгішке әрекет ететін күштің бағыты бастапқы жағдаймен бірдей болады?
A) Р, ^ және К
B) тек Р және ^
C) тек Р Б) тек К.
5. Электронға біртекті магнит өрісі тарапынан 5 • 10-13 Н Лоренц күші әсер етеді. Магнит индукциясы 0,05 Тл біртекті магнит өрісінде қозғалған электрон үдеуін анықтаңыз. Электрон магнит индукциясына перпендикуляр бағытталған.
6. Ұзындығы 0,2 м өткізгіш магнит индукциясы 4 Тл магнит өрісінде 30° бұрыш жасап орналасқан. Өткізгіштің бойындағы 2 А токқа магнит өрісі тарапынан әсер ететін күштің шамасын табыңыз.
7. Суретте кілт арқылы ток көзіне қосылған катушка көрсетілген. Екі магниттелмеген темір жолақтары катушканың екі жағында еркін ілулі тұр.
40
Кілтті тұйықтаған кезде темір жолақтарына не болады?
Х жолағы катушкаға қарай қозғалады, ал У жолағы тебіледі.
У жолағы катушкаға қарай қозғалады, ал Х жолағы катушкадан тебіледі. Х және У жолақтарының екеуі де катушкадан тебіледі.
Х және У жолақтарының екеуі де катушкаға қарай қозғалады.
А) Х
В) У
С) Х
О) Х
41
Бағалау критерийі Тапсырма № Дескриптор Балл
Білім алушы
Магнит өрісінінін қасиеттерін сипаттайды 1 А жолағын анықтайды; 1
В жолағын анықтайды; 1
С жолағын анықтайды; 1
Б жолағын анықтайды; 1
Ампер және Лоренц күштерін анықтайды 2 сол қол ережесін сипаттайды; 1
ток күшінің, өрістің, күштің бағытын анықтайды; 1
3 бөлшектің ауытқуын сипаттайды; 1
4 сол қол ережесі бойынша Ампер күшін анықтайды; 1
5 Лоренц күшінің формуласын қолданады; 1
бөлшектің үдеуін анықтайды; 1
6 Ампер күшінің формуласын қолданады; 1
күштің шамасын табады; 1
Соленоидтың магнит өрісін сипаттайды 7 соленоидтың магниттік полюстарын анықтайды; 1
өзара әрекеттесуді сипаттайды. 1
Жалпы балл 14
42
«Магнит өрісі» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика Білім алушының аты-жөні_________________________________________________
Бағалау критерийі Оқу жетістігінің деңгейі
Төмен Орташа Жоғары
Магнит өрісінінін қасиеттерін сипаттайды Магнит өрісінің қасиеттерін біл бірақ заттардың магниттел түсіндіру және материалдард өзара әрекеттесуін сипат қиындық тудырады. еді, уін ың тау Магнит өрісінің қасиеттерін біл бірақ заттардың магниттел сипаттауда/ материалдардың өз әрекеттесуін сипаттауда қателесед еді, іуін ара і. Магнит өрісінің қасиеттерін біл заттардың магниттелуін ж материалдардың өзара әрекеттес дұрыс сипаттады. еді, әне уін
Ампер және Лоренц күштерін анықтайды Сол қол ережесін біледі, Ампер және Лоренц күштері бағытын анықтауда қолдана бірақ Ампер күшін анықт формулаларды қолдану ж зарядтардың алатын үдеуін есеп қиындық тудырады. ны нің ды, гау, әне теу Сол қол ережесін біледі, оны Ам және Лоренц күштерінің бағы анықтауда қолданды, бірақ Ам күшін анықтауда / формулала қолдануда/ зарядтардың ала үдеуін есептеуде қателеседі. пер тын пер ды тын Сол қол ережесін біледі, оны Ам және Лоренц күштерінің бағыт анықтауда қолданады, Ампер күш анықтайды, формулаларды дұр қолданып, зарядтардың алатын үде есептейді. пер ын ін ыс уін
Соленоидтың магнит өрісін сипаттайды Соленоидтың магни полюстарын анықтайды, бірақ оі магниттерге әсерін түсіну ж магниттердің қозғалысын сипат қиындықтар тудырады. гтік ың әне тау Соленоидтың магниттік полюста анықтайды, бірақ оның магнитте әсерін / магниттердің қозғалы сипаттауда қателестеді. ын ;рге сын Соленоидтың магниттік полюстар анықтайды, оның магниттерге әсе біледі және магниттердің қозғалыс дұрыс сипаттайды. ын рін ын
43
«Электромагниттік индукция» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаттары 10.3.5.1 - магнит ағыны өзгеруі салдарынан электр
қозғаушы күштің пайда болуын түсіндіру
10.3.5.2 - Ленц ережесін түсіндіру
10.3.5.3 - электромагниттік құралдардың
(электромагниттік реле, генератор,
трансформатор) жұмыс істеу принципін түсіну
Бағалау критерийі Білім алушы
• Электромагниттік индукция құбылысын түсіндіреді
• Ленц ережесін қолданады
• Трансформатордың жұмыс істеу принципін сипаттайды
Ойлау дағдыларының Білу және түсіну
деңгейлері
Орындау уақыты 25 минут
Тапсырмалар
1. 1- және 2- суреттерде берілген контурларда пайда болатын индукциялық токтар бағытын анықтап, суретте белгілеңіз.
2. Суретте бір орамды катушкасы бар екі полюсті электрқозғалтқыш берілген.
колпекгор
Коллектор үзік сақина түрінде жасалған және катушка айналған кезде, ондағы токтың бағытын өзгертеді. Егер катушка бір рет айналым жасаса, ток бағыты неше рет өзгереді?
A) 1
B) 2
C) 3 Б) 4
3. Жолақ магнит стержені металдан жасалған. Суретте катушкаға қарай қозғалып келе жатқан магнит стержені көрсетілген. Магнит полюстері белгіленген.
44
Катушкаға гальванометр жалғанған.
(a) Түсіндіріңіз, неліктен магнит стерженді катушкаға енгізу кезінде гальванометр тілшесі ауытқиды?
(b) Гальванометр тілшесінің ауытқу бағытын өзгертуге бола ма?
4. Трансформатордың бір орамасы ойыншық пойыз жиынтығына, ал екінші орамасы 240 В
айнымалы ток көзіне суретте көрсетілгендей қосылған.
(a) Суретке қарап берілген трансформатордың төмендеткіш екенін қалай айтар едіңіз?
(b) Ойыншық пойызға түсірілген кернеуді есептеңіз.
(c) Қоректендіруші ток көзіндегі кернеу төмендейді. Пойыз жиынтығына түсірілетін кернеуге не болады? Ұяшыққа белгілеңіз.
артады
кемиді
өзгермейді
(й) Пойыз жиынтығын ток көзінің кернеуі 110 В болатын елде қолдануға әрекет жасалды. Ойыншық пойыз жұмысында байқалатын айырмашылықтың бірін ұсыныңыз.
5. Трансформатордың жұмыс істеу принципі туралы қай тұжырым дұрыс?
A) Бірінші орамға айнымалы кернеу берген кезде, екінші орамда үнемі айнымалы ток ағады.
B) Екінші орамдағы ток үнемі бірінші орамдағы токтан үлкен.
C) Бірінші орамға айнымалы кернеу берген кезде, екінші орамда индукциялық ЭҚК пайда болады.
Б) Бірінші орамда тұрақты ток бар болса, екінші орамда индукциялық ЭҚК пайда болады.
45
Бағалау критерийі Тапсырма № Дескриптор Балл
Білім алушы
Электромагниттік индукция құбылысын түсіндіреді 1 1-суреттегі индукциялық токтың бағытын анықтайды; 1
2-суреттегі индукциялық токтың бағытын анықтайды; 1
2 ток бағытының өзгерісін анықтайды; 1
Ленц ережесін қолданады 3 гальванометр тілшесінің ауытқуын түсіндіреді; 1
оның тілшесінің бағытын қалай өзгертуге болатынын сипаттайды; 1
Трансформатордың жұмыс істеу принципін сипаттайды 4 төмендеткіш трансформаторды сипаттайды; 1
шығысындағы кернеуді есептейді; 1
кернеуді анықтайтын формуланы қолданады; 1
кернеудің өзгерісін сипаттайды; 1
ойыншық пойыз жұмысында байқалатын айырмашылықты жазады; 1
5 трансформатордың жұмыс істеу принципін сипаттайды. 1
Жалпы балл 11
46
«Электромагниттік индукция» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні_________________________________________
Бағалау критерийі
Электромагниттік индукция құбылысын түсіндіреді
Ленц ережесін қолданады
Трансформатордың жұмыс істеу принципін сипаттайды
Төмен
Электромагниттік индукция құбылысын түсіндіреді, бірақ индукциялық токтын бағытын және мотордағы токтың бағыты неше рет өзгеретінін анықтау қиындық тудырады.
Ленц ережесін қолданады, бірақ токтың пайда болуын және ток бағытының өзгеруін сипаттау қиындық тудырады.
Трансформатордың жұмыс істеу принципін, оның түрлерін біледі, бірақ трансформатор теңдеуін қолдану және кернеудің өзгеруіне байланысты болатын өзгерісті сипаттау қиындықтар тудырады.
Оқу жетістігінің деңгейі
Орташа
Электромагниттік индукция құбылысын түсіндіреді, бірақ индукциялық токтын бағытын анықтауда/ мотордағы токтың бағыты неше рет өзгеретінін анықтауда қателеседі.
Ленц ережесін қолданады, бірақ токтың пайда болуын
сипаттауда/ ток бағытының
өзгеруін сипаттауда қателеседі.
Трансформатордың жұмыс істеу принципін және оның түрлерін біледі, бірақ трансформатор теңдеуін қолдануда/ кернеудің өзгеруіне байланысты болатын өзгерісті сипаттауда қателеседі.
Жоғары
Электромагниттік индукция
құбылысын түсіндіреді,
индукциялық токтын бағытын анықтайды және мотордағы токтың бағыты неше рет өзгеретінін дұрыс табады.
Ленц ережесін қолданады, токтың пайда болуын және ток бағытының өзгеруін дұрыс сипаттайды.
Трансформатордың жұмыс істеу принципін және оның түрлерін біледі, трансформатор теңдеуін қолданады және кернеудің өзгеруіне байланысты болатын өзгерісті дұрыс сипаттайды.
47
(қогамдық-гуманитарлық багыт)
МАЗМҰНЫ
1-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ ТАПСЫРМАЛАРЫ...........................4
«Кинематика» бөлімі бойынша жиынтық бағалау...........................4
«Динамика» бөлімі бойынша жиынтық бағалау.............................8
«Статика және гидростатика», «Сақталу заңдары» және «Гидродинамика» бөлімдері бойынша жиынтық бағалау..............................................12
2-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ ТАПСЫРМАЛАРЫ..........................16
«Молекулалық кинетикалық теорияның негіздері» бөлімі бойынша жиынтық бағалау 16 «Газ заңдары» және «Термодинамика негіздері» бөлімдері бойынша жиынтық бағалау20 «Сұйық және қатты денелер» бөлімі бойынша жиынтық бағалау..........24
3-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ ТАПСЫРМАЛАРЫ..........................27
«Электростатика» бөлімі бойынша жиынтық бағалау......................27
«Тұрақты ток» бөлімі бойынша жиынтық бағалау.........................31
«Әртүрлі ортадағы электр тогы» бөлімі бойынша жиынтық бағалау........35
4-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ ТАПСЫРМАЛАРЫ..........................39
«Магнит өрісі» бөлімі бойынша жиынтық бағалау........................39
«Электромагниттік индукция» бөлімі бойынша жиынтық бағалау...........44
3
1-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ ТАПСЫРМАЛАРЫ
«Кинематика» бөлімі бойынша жиынтық бағалау Оқу мақсаттары 10.1.1.1 - кинематика теңдеулерін қолдану және орын
ауыстыру, жылдамдық, үдеудің графиктерін талдай білу
10.1.1.2 - жылдамдықтар мен орын ауыстыруды қосудың классикалық заңына күнделікті өмірден мысалдар келтіру
10.1.1.3 - қисықсызықты қозғалысты сипаттайтын шамаларды анықтау
Бағалау критерийі Білім алушы
• Кинематика теңдеулерін қолданады және
графиктерді талдайды
• Орын ауыстыру векторын қосу ережесін сипаттайды
• Қисықсызықты қозғалысты сипаттайды
Ойлау дағдыларының Қолдану деңгейлері
Орындау уақыты 25 минут
Тапсырмалар
1. (а) Оқушы үдемелі қозғалған автомобильдің әртүрлі орын ауыстыруы кезіндегі
соңғы жылдамдығын өлшеді. Алынған нәтижелерді төмендегі кестеге жазды. д2 бағанын толтырыңыз.
Соңғы жылдамдық д2 Орын ауыстыру
(м/с) (м2/с2) (м)
5,9 2,0
6,5 4,0
7,2 6,0
7,9 8,0
8,4 10,0
9,0 12,0
(Ъ) Автомобильдің соңғы жылдамдығының квадратының д2 орын ауыстыруға ё тәуелділік графигін тұрғызыңыз.
4
(с) График градиенті арқылы қандай физикалық шама анықталады? Сол шаманы анықтаңыз.
(ё) Алынған графикті пайдаланып, автомобильдің бастапқы жылдамдығын анықтаңыз.
2. График бойынша дененің теңүдемелі қозғалу уақытын көрсетіңіз.
3. Келесі тапсырмаларды орындаңыз:
(a) Берілген екі векторды сызыңыз: а = 5,5 см [200]; Ъ = 1,8 см [ 1600].
(b)а және Ь векторларының х және у осьтеріндегі құраушыларын анықтаңыз.
(c) Екі векторды қосыңыз және қорытқы вектордың мәні мен бағытын анықтаңыз.
4. Кір жуғыш машинаның барабаны 1 минутта 1200 айналым жасайды. Барабанның диаметрі 30 см.
(a) Радианға анықтама беріңіз.
(b) Есептеңіз:
(i) Барабанның айналу периодын;
(ii) Жиілігін;
(iii) Бұрыштық жылдамдығын;
(іү) Сызықтық жылдамдығын.
5
Бағалау критерийі Тапсы рма № Дескриптор Балл
Білім алушы
Кинематика теңдеулерін қолданады және графиктерді талдайды 1 жылдамдықтың квадраттық мәнін толтырады; 1
графикті тұрғызу үшін масштабты белгілейді; 1
екі шама арасындағы тәуелділіктің түзуін жүргізеді; 1
график градиенті арқылы анықталатын шаманы көрсетеді; 1
градиентті есептейді; 1
автомобильдің бастапқы жылдамдығын анықтайды; 1
2 дененің теңүдемелі қозғалу уақытын көрсетеді; 1
Орын ауыстыру векторын қосу ережесін сипаттайды 3 екі векторды сызады; 1
векторлардың осьтердегі құраушыларын анықтайды; 1
векторларды қосу ережесін пайдаланады, қорытқы вектордың бағыты мен модулін табады; 1
Қисықсызықты қозғалысты сипаттайды 4 радианға анықтама береді; 1
барабанның периодын есептейді; 1
айналу жиілігін анықтайды; 1
бұрыштық жылдамдықты есептейді; 1
сызықтық жылдамдықты анықтайды. 1
Жалпы балл 15
6
«Кинематика» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні_______________________________________
Бағалау критерийі
Оқу жетістігінің деңгейі
Төмен
Орташа
Жоғары
Кинематика теңдеулерін қолданады және
графиктерді талдайды
Кинематика теңдеулерін
қолданады, бірақ берілгендер арқылы графиктер тұрғызу мен график градиентін анықтау қиындық туғызады. ____
Кинематика теңдеулерін қолданады, берілгендер арқылы графиктер
тұрғызуда/ график градиентін
анықтауда/ үдемелі қозғалған жол бөлігін анықтауда қателеседі.
Кинематика теңдеулерін қолданады, берілгендер арқылы графиктер
тұрғызады, график градиентін дұрыс анықтайды, үдемелі қозғалған жол бөлігін дұрыс анықтайды.
Орын ауыстыру
векторын қосу ережесін сипаттайды
Векторды сызады, олардың координата осьтеріндегі
құраушыларын анықтайды, бірақ қорытқы векторды және оның бағытын анықтау қиындық тудырады.
Векторды сызады, олардың координата осьтеріндегі құраушыларын анықтайды, қорытқы векторды табуда/ бағытын көрсетуде қателеседі.
Векторды сызады, олардың координата осьтеріндегі құраушыларын анықтайды, қорытқы векторды табады және бағытын дұрыс көрсетеді.
Қисықсызықты қозғалысты сипаттайды
Радианның түсінігін сипаттауда, қисықсызықты қозғалысты
сипаттайтын шамаларды
анықтауда қиналады.
Қисықсызықты қозғалысты
сипаттайтын шамаларды анықтайды, бірақ радианға анықтама бергенде қателеседі.
Радианның түсінігін сипаттайды, қисықсызықты қозғалысты сипаттайтын шамаларды дұрыс анықтайды.
7
«Динамика» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаттары 10.1.2.1 - Ньютон заңдарын түсіну және теңәрекетті күшті
табу
10.1.2.2 - бүкіл әлемдік тартылыс заңын түсіну және ғарыш
аппаратының қозғалысын сипаттау
10.1.2.3 - көкжиекке бұрыш жасай және вертикаль
лақтырылған дененің қозғалысы кезіндегі
физикалық шамалардың өзгерісін сипаттау
Бағалау критерийі Білім алушы
• Ньютонның заңдарын қолданады
• Бүкіләлемдік тартылыс заңын сипаттайды және күштерді салыстырады
• Көкжиекке бұрыш жасай лақытырылған дене
қозғалысын сипаттайды
Ойлау дағдыларының Қолдану деңгейлері
Орындау уақыты 25 минут
Тапсырмалар
1. Суретте массасы 3,5 кг денеге әрекет ететін күштер берілген. Егер Ғ2 күштің модулі
21 Н тең болса, дене қандай үдеумен қозғалады.
2. Массасы 12 кг болатын арбашаның жылдамдығы тұрақты болып қалатындай өте аз биіктіктен төмен қарай қозғалып келе жатыр.
12 кг
(a) Көлбеу жазықтық бойымен қозғалып келе жатса да, арбаша неліктен үдеу алмайтынын түсіндіріңіз.
(b) Одан кейін жазықтықтың көлбеулігін үлкейтеді және арбаша үдемелі қозғалады. Үдемелі қозғалыстың себебін түсіндіріңіз.
3. Суреттегі ақпаратты пайдаланып, Мх белгісіз массалы және т массалы денелер арасындағы тартылу күші мен Мх белгісіз массалы және 2т массалы денелер арасындағы тартылу күші арасындағы айырмашылықты анықтаңыз.
8
4. Массасы 2,5 кг болатын снаряд суретте көрсетілгендей қабырғаға қарай атылды.
(a) Қанша уақыттан соң снаряд қабырғаға тиеді?
(b) Снаряд қабырғаға қандай жылдамдықпен соғылады?
9
Бағалау критерийі Тапсырм а № Дескриптор Балл
Білім алушы
Ньютонның заңдарын қолданады 1 Ньютонның екінші заңын жазады; 1
бірінші күштің шамасын анықтайды; 1
теңәрекет күшін анықтайды; 1
дененің алатын үдеуін есептейді; 1
2 арбашаның тұрақты жылдамдықпен қозғалуын түсіндіреді; 1
арбашаның үдемелі қозғалуын түсіндіреді; 1
Бүкіләлемдік тартылыс заңын сипаттайды және күштерді салыстырады 3 бүкіләлемдік тартылыс заңының формуласын қолданады; 1
белгісіз массалы денеге әрекет ететін күштерді анықтайды; 1
күштерді салыстырады; 1
Көкжиекке бұрыш жасай лақытырылған дене қозғалысын сипаттайды 4 көкжиекке бұрыш жасай лақтырылған дененің қозғалысын сипаттау теңдеуін жазады; 1
қабырғаға соғылу уақытын анықтайды; 1
дененің соғылу жылдамдығын есептейді. 1
Жалпы балл 12
10
«Динамика» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика Білім алушының аты-жөні_________________________________________________
Бағалау критерийі
Оқу жетістігінің деңгейі
Төмен
Орташа
Жоғары
Ньютонның заңдарын қолданады
Ньютон заңдарын қолданады, бірақ теңәрекет күшін, дененің үдеуін анықтау, тұрақты жылдамдықпен және үдемелі қозғалыстың пайда болуын түсіндіру қиындық тудырады.
Ньютон заңдарын қолданады, теңәрекет күшін анықтайды, бірақ дененің үдеуін анықтауда/ тұрақты жылдамдықпен қозғалыстың пайда болуын түсіндіруде/ үдемелі қозғалыстың пайда болуын түсіндіруде қателеседі.
Ньютон заңдарын қолданады, теңәрекет күшін, дененің үдеуін дұрыс анықтайды, тұрақты жылдамдықпен және үдемелі қозғалыстың пайда болуын түсіндіреді.
Бүкіләлемдік тартылыс заңын сипаттайды және күштерді салыстырады
Бүкіләлемдік тартылыс заңын қолданады, бірақ оның биіктікке тәуелділігін түсіндіру, денеге әрекет ететін күштерді салыстыру қиындық тудырады.
Бүкіләлемдік тартылыс заңын қолданады, оның биіктікке тәуелділігін түсіндіреді, бірақ денеге әрекет ететін күштерді салыстыруда қателеседі.
Бүкіләлемдік тартылыс заңын қолданады, оның биіктікке тәуелділігін түсіндіреді, денеге әрекет ететін күштерді дұрыс салыстырады.
Көкжиекке бұрыш жасай лақытырылған дене қозғалысын
сипаттайды
Гравитациялық өрістегі дене қозғалысын сипаттайды, бірақ теңдеулерді қолдану, уақытты және жылдамдықты анықтау қиындық тудырады. —
Гравитациялық өрістегі дене
қозғалысын сипаттайды, бірақ
уақытты/ жылдамдықты анықтауда қателеседі.
Гравитациялық өрістегі дене қозғалысын сипаттайды, уақытты және жылдамдықты дұрыс анықтайды.
11
«Статика және гидростатика», «Сақталу заңдары» және «Гидродинамика» бөлімдері
бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаттары 10.1.3.1 - абсолют қатты дененің массалар центрін анықтау және
әртүрлі тепе-теңдікті түсіндіру
10.1.3.2 - Паскаль заңын сипаттау және оның қолданылуы
10.1.3.3 - гидростатикалық қысым терминін түсіндіру
10.1.4.1 - сақталу заңдарын түсіндіру
10.1.5.1 - сұйықтар мен газдардың ағыстарын сипаттау
Бағалау критерийі Білім алушы
• Денелердің тепе-теңдігін сипаттайды
• Гидростатикалық қысымды анықтайды
• Импульс пен энергияның сақталу заңдарын сипаттайды
• Г идродинамика заңдарын қолданады
Ойлау дағдыларының Қолдану деңгейлері
Орындау уақыты 30 минут
Тапсырма
a) 1-суретте көрсетілгендей ^ нүктесіне 5 Н горизонталь күш әсер етеді. Күш әсерінің нәтижесінде қандай процесс болатынын тұжырымдаңыз.
b) Басқа екінші жағдайда пластик бөлігіне 2-суретте көрсетілгендей екі горизонталь 5 Н күштер әсер етеді.
2-сурет
i. Күштер әсерінің нәтижесінде пластик бөлігімен қандай процесс болатынын сипаттаңыз.
ii. Егер дене тепе-теңдікте тұрса, онда айналу осі тарапынан пластик бөлігіне әсер ететін күштің бағытын 2-суретке стрелкамен сызып көрсетіңіз және бұл күштің сан мәнін жазыңыз.
12
2. Табанының өлшемдері 1,5 м х 1,2 м тіктөртбұрыш болатын ыдыста 1440 кг су бар. Төмендегі шамаларды есептеңіз:
(a) Судың салмағын;
(b) Судың ыдыс табанына түсіретін қысымын.
3. Төмендегі суретте әртүрлі пішінге ие екі Р және 0 суы бар ыдыс көрсетілген. Жоғарыдан қарағанда екі ыдыста дөңгелек пішінді. Екі ыдыстағы судың көлемі бірдей. Ыдыстардағы су 1,4 метр бірдей деңгейлерге ие.
1.4 м
Р 0
(а) Судың тығыздығы 1000 кг/м3. Судың ыдыс түбіне түсіретін қысымы екі ыдыстада
бірдей. Қысымды есептеңіз.
(Ъ)Әрбір ыдыстан бірдей кіші көлемде су алынды. Қай ыдыстағы (Р немесе 0) судың ыдыс түбіне түсіретін қысымы үлкен болады. Жауабыңызды түсіндіріңіз.
4. Келесі тапсырманы орындаңыз:
(a) Импульстің сақталу заңын тұжырымдаңыз.
(b)Серпімді және серпімсіз соқтығысу арасындағы айырмашылықты тұжырымдаңыз.
5. Массасы 4,2 кг және горизонталь жылдамдығы 3,6 м/с болатын А объект В объектіге қарай суретте көрсетілгендей қозғалады. Массасы 1,5 кг болатын В объекті 1,2 м/с жылдамдықпен А объектіне қарай қозғалады.
Екі объект соқтығысады содан кейін екеуіде келесі суретте көрсетілгендей оңға қарай қозғалады.
Соқтығысқаннан кейін А объектінің жылдамдығы $ және В объектінің жылдамдығы 3,0 м/с-қа тең болды.
(a) Соқтығысудан кейінгі А объетінің $ жылдамдығын есептеңіз.
(b) Серпімді немесе серпімсіз соқтығысу болатынын анықтаңыз.
6. Шприц поршенінің ауданы 5і = 2 см2, ал саңылау ауданы 82 = 1 мм2. Егер поршеньге 5 Н күшпен әсер етсе, онда шприц ішіндегі су қанша уақыт ағады? Поршень қадамы 1=5 см.
13
Бағалау критерийі Тапсырма № Дескриптор Балл
Білім алушы
Денелердің тепе-теңдігін сипаттайды 1а денеге түсірілген күш әсерін сипаттайды; 1
1Ъ екінші жағдайдағы денеге түсірілген күш әсерін сипаттайды; 1
күш моменті ұғымын сипаттайды; 1
дененің тепе-теңдігін сипаттайды; 1
күш векторы мен модулін анықтайды; 1
Гидростатикалық қысымды анықтайды 3 судың салмағын анықтайды; 1
ыдыс табанына түсірілетін қысым формуласын қолданады; 1
қысымды анықтайды; 1
4 гидростатикалық қысымды есептеу формуласын қолданады; 1
гидростатикалық қысымды анықтайды; 1
су деңгейінің өзгерісіне байланысты қысымның өзгеруін сипаттайды; 1
Импульс пен энергияның сақталу заңдарын сипаттайды 5 импульстің сақталу заңын тұжырымдайды; 1
серпімді және серпімсіз соқтығысу түрлерін ажыратады; 1
6 импульстың сақталу заңын векторлық және скалярлық түрде жазады; 1
А денесінің жылдамдығын анықтайды; 1
соқтығысу түрін анықтайды; 1
Г идродинамика заңдарын қолданады 7 Бернулли теңдеуін қолданады; 1
жылдамдықтың көлденең қимасынын ауданына тәуелділігін сипаттайды; 1
судың ағу уақытын есептейтін формуланы қорытып шығарады; 1
уақытты анықтайды. 1
Жалпы балл 20
14
«Статика және гидростатика», «Сақталу заңдары» және «Гидродинамика» бөлімдері бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні_______________________________________
Бағалау критерийі
Оқу жетістігінің деңгейі
Төмен
Орташа
Жоғары
Денелердің тепе-теңдігін сипаттайды
Денелердің тепе-теңдігін және күш әсерін сипаттайды, бірақ дененің тепе-теңдік шартын векторлық түрде көрсету қиындық тудырады.
Денелердің тепе-теңдігін және күш әсерін сипаттайды, бірақ дененің тепе-теңдік шартын векторлық түрде көрсетуде қателеседі.
Денелердің тепе-теңдігін және күш әсерін сипаттайды, дененің тепе-теңдік шартын векторлық түрде дұрыс көрсетеді.
Гидростатикалық
қысымды
анықтайды
Судың салмағын, оның ыдыс түбіне түсіретін қысымын анықтайды, бірақ гидростатикалық қысымды есептеу формуласын қолдану қиындық тудырады.
Судың салмағын, оның ыдыс түбіне түсіретін қысымын анықтайды, гидростатикалық қысымды есептеу формуласын қолдануда/ шамаларға тәуелділігін сипаттауда қателеседі.
Судың салмағын, оның ыдыс түбіне түсіретін қысымын анықтайды, гидростатикалық қысымды есептеу формуласын қолданады,
гидростатикалық қысымның қандай шамаларға тәуелді екенін дұрыс көрсетеді.
Импульс пен
энергияның сақталу заңдарын сипаттайды
Импульстің сақталу заңын қолданады, бірақ соқтығысу түрлерін ажырату, оны энергиялық түрде түсіндіру қиындық тудырады.
Импульстің сақталу заңын қолданады, соқтығысу түрлерін ажыратады, бірақ оны энергиялық түрде түсіндіруде/ жылдамдықты анықтауда қателеседі.
Импульстің сақталу заңын қолданады, соқтығысу түрлерін ажыратады, оны энергиялық түрде түсіндіреді, жылдамдықты дұрыс анықтайды.
Гидродинамика
заңдарын
қолданады
Бернулли теңдеуін қолданады, бірақ жылдамдықтың ауданға тәуелділік теңдеуін қолдану, судың ағыс жылдамдығы мен ағып шығу уақытын есептеу қиындық тудырады. ____
Бернулли теңдеуін, жылдамдықтың ауданға тәуелділік теңдеуін қолданады, бірақ судың ағыс жылдамдығын/ ағып шығу уақытын есептеуде қателеседі. __
Бернулли теңдеуін қолданады,
жылдамдықтың ауданға тәуелділік теңдеуін қолданады, судың ағыс жылдамдығы мен ағып шығу уақытын дұрыс есептейді. ___
15
2-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ ТАПСЫРМАЛАРЫ
«Молекулалық кинетикалық теорияның негіздері» бөлімі бойынша жиынтық
бағалау
Оқу мақсаттары
10.2.1.1
10.2.1.2
■ молекулалық кинетикалық теорияның негізгі қағидалары мен идеал газды сипаттау
Бағалау критерийі
қатты дененің, сұйықтың, газдың модельдерін молекулалық кинетикалық теорияның негізінде сипаттау
10.2.1.3 - кристалл және кристалл емес қатты заттардың құрылысын ажырату
Білім алушы
• МКТ негізгі қағидаларын түсіндіреді және физикалық шамалардың тәуелділігін сипаттайды
• Зат күйлерін МКТ негізінде сипаттайды
• Заттардың құрылысын ажыратады
Ойлау дағдыларының Білу және түсіну
деңгейлері
Орындау уақыты 20 минут
Тапсырмалар
1. Жабық газ баллоны ыстық, шуақты күні далада қалдырылған. Газ температурасы көтерілетіндіктен, газ қысымы мен газ молекулаларының орташа квадраттық жылдамдығы өзгереді.
(a) Газ молекулаларының орташа квадраттық жылдамдығы қалай өзгереді?
(b) Баллондағы газ қысымы қалай өзгереді?
2. Өте ұсақ бидай тозаңының бөлшектері стакандағы суда ериді. Стаканға жарық түсіп тұр. Микроскоп көмегімен судағы анық нүктелерді көруге болады. Нүктелер өте тез, хаосты, кез-келген бағытта қозғалады.
(а)
Бұл нүктелер туралы тұжырымдардың қайсысы дұрыс?
А) Өзара әсерлесетін тозаң бөлшектері Өзара әсерлесетін су молекулалары Су молекулаларымен әрекеттесетін тозаң бөлшектері Тозаң бөлшектерімен әрекеттесетін су молекулалары.
B)
C) О)
(b) Броундық қозғалыс пен диффузияның айырмашылығын атаңыз.
(c) Идеал газ дегеніміз не?
16
3. Төменде заттың молекулаларының сипаттамаларының тізімі берілген.
(а) Сипаттамаларға іргелес тұрған бағаналарға қанат белгісін (ү) қойыңыз:
Сипаттамалары Қатты дене Газ
Бір орыннан екінші орынға еркін қозғалады
Белгілі нүкте маңайында ғана тербелуі мүмкін
Тығыз орналасқан
Салыстырмалы алыс орналасқан
Молекулалар арасында әлсіз әсерлесу болады
Молекулалар арасында күшті әсерлесу болады
(Ъ) Қатты дене, сұйық және газ молекулаларының орналасу тәртібін сызып көрсетіңіз.
4. Қатарлардың қайсысы (аморфты, кристалды және полимерлі) материалдардағы атомдардың орналасуының дұрыс сипатын береді?
Атомдар өте ірі тізбектелген молекулалар түзеді:..................
Атомдардың барлығы белгілі ретпен орналасқан:.....................
5. Қандай да бір заттың молекулалары бір-біріне жақын орналасқан және заттың ішінде еркін қозғала алмайды. Молекулалар орналасуының белгілі бір реті жоқ. Бұл заттың қай түрі?
17
Бағалау критерийі Тапсырма № Дескриптор Балл
Білім алушы
МКТ негізгі қағидаларын түсіндіреді және физикалық шамалардың тәуелділігін сипаттайды 1 газ молекулаларының орташа квадраттық жылдамдығының өзгерісін сипаттайды; 1
баллондағы газ қысымының өзгерісін сипаттайды; 1
2 Броундық қозғалысты сипаттайды; 1
Броундық қозғалыс пен диффузияны салыстырады; 1
идеал газға анықтама береді; 1
Зат күйлерін МКТ негізінде сипаттайды 3 қатты денеге сипаттамалар береді; 1
газға сипаттамалар береді; 1
зат күйлеріндегі молекулалардың орналасу тәртібін сызады; 1
Заттардың құрылысын ажыратады 4 атомдар өте ірі тізбектелген молекулалар түзетін материалды анықтайды; 1
атомдардың барлығы белгілі ретпен орналасқан материалды анықтайды; 1
5 берілген сипаттама бойынша зат түрін анықтайды. 1
Жалпы балл 11
18
«Молекулалық кинетикалық теорияның негіздері» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні_____________________________________
Бағалау критерийі
Оқу жетістігінің деңгейі
Төмен
Орташа
Жоғары
МКТ негізгі қағидаларын түсіндіреді және
физикалық шамалардың тәуелділігін сипаттайды
Температура өзгерісі бойынша орташа квадраттық жылдамдық пен қысымның өзгерісін сипаттайды, бірақ идеал газ анықтамасын беру, броундық бөлшек пен диффузияны ажырату қиындық тудырады.
Температура өзгерісі бойынша орташа квадраттық жылдамдық пен қысымның өзгерісін сипаттайды, бірақ идеал газ анықтамасын беруде/ броундық бөлшек пен диффузияны ажыратуда қателеседі.
Температура өзгерісі бойынша орташа квадраттық жылдамдық пен қысымның өзгерісін сипаттайды, идеал газ анықтамасын келтіреді, броундық бөлшек пен диффузияны дұрыс ажыратады.
Зат күйлерін МКТ негізінде сипаттайды
Зат күйлерін ажыратады, бірақ зат күйлерінің модельдерін МКТ
негізінде сипаттау, бір күйден
екіншісіне өту процесін түсіндіру қиындық тудырады.
Зат күйлерін ажыратады, зат күйлерінің модельдерін МКТ негізінде сипаттауда/ бір күйден екіншісіне өту процесін түсіндіруде қателеседі.
Зат күйлерін ажыратады, зат күйлерінің модельдерін МКТ
негізінде сипаттайды, бір күйден екіншісіне өту процесін дұрыс түсіндіреді.
Заттардың құрылысын ажыратады
Заттардың құрылысын қиындықтар тудырады.
ажырату
Атомдар өте ірі тізбектелген молекулалар түзетін материалды анықтауда/ атомдардың барлығы белгілі ретпен орналасқан материалды анықтауда/ берілген сипаттама бойынша зат түрін анықтауда қателеседі.
Заттардың
ажыратады.
құрылысын дұрыс
19
«Газ заңдары» және «Термодинамика негіздері» бөлімдері бойынша жиынтық
бағалау
Оқу мақсаттары 10.2.2.1 - идеал газ күйінің негізгі теңдеуін қолдану және
изопроцестер графиктерін ажырату
10.2.3.1 - термодинамиканың бірінші және екінші заңының
мағынасын түсіндіру
10.2.3.2 - жылу қозғалтқышының жұмыс істеу принципі
мен қолданылуын сипаттау
Бағалау критерийі
Ойлау дағдыларының деңгейлері
Орындау уақыты
Білім алушы
• Изопроцестерді сипаттайды және графикті тұрғызады
• Идеал газ күйінің теңдеуін қолданады
• Термодинамика заңдарын түсіндіреді
• Жылу қозғалтқыштың жұмыс істеу принципін сипаттайды
Қолдану
25 минут
Тапсырмалар
1. Суретте газ күйінің өзгеру графигі берілген.
(а) Графикке сүйене отырып, кестедегі бос ұяшықтарды толтырыңыз.
Изопроцестің атауы Заңнын атауы Формула
изобара
Шарль
РіУі = Р2У2
(Ъ) Суретте берілген газ күйінің өзгерісін р(Г) графигінде тұрғызыңыз.
2. Идеал газдың қысымыр және көлемі V. Осы газ үшін төмендегі өрнек берілген.
1
рУ = —Мтд1
(a) Келесі шамаларға анықтама беріңіз:
i. N -................................................
ii. д - ..............................................
(b) Ішінде гелий газы бар көлемі 2,4 • 104 см3 цилиндр ішіндегі қысым 6,2 • 105 Па-ға тең. Ал температурасы 150С. Гелийді идеал газ ретінде қарастырамыз. Гелийдің мөлшерін анықтаңыз.
3. Суретте температуралары әртүрлі бір-біріне жанастырыла орналасқан денелердің жылу
алмасу бағыттары көрсетілген. Алайда, бағытшалардың біреуі қате. Сол бағытшаны
белгілеп көрсетіңіз және жауабыңызды дәлелдеңіз.
20
50 1 20 Г II і °С || -10 г т лс 1
60 *с 1
4. Суретте жылу қозғалтқышының жумыс істеу принципі кескінделген.
"~Г
X
2
Суыгкыш
(a) X, Ү, 2-ке сәйкес келетін шамаларды жазыңыз.
X -.........................
Ү -.........................
2 -.........................
(b) Жылу қозғалтқышының жұмыс атқару температуралары 580 0С және 380 0С. Максималды ПӘК-ін есептеңіз.
21
Бағалау критерийі Тапсырма № Дескриптор Балл
Білім алушы
Изопроцестерді сипаттайды және графикті тұрғызады 1 изопроцестің атауларын кестеге толтырады; 1
заңнын атауларын кестеге толтырады; 1
формулаларды кестеге толтырады; 1
1-бөліктің өзгерісін р(Т) графигінде тұрғызады; 1
2-бөліктің өзгерісін р(Т) графигінде тұрғызады; 1
3-бөліктің өзгерісін р(Т) графигінде тұрғызады; 1
Идеал газ күйінің теңдеуін қолданады 2 өрнектегі N физикалық шамасын анықтайды; 1
өрнектегі $ физикалық шамасын анықтайды; 1
идеал газ күйінің теңдеуін қолданады; 1
гелийдің мөлшерін анықтайды; 1
Термодинамика заңдарын түсіндіреді 3 бағытшаны белгілеп көрсетеді; 1
дәлелдемені келтіреді; 1
Жылу қозғалтқыштың жұмыс істеу принципін сипаттайды 4 Х-ке сәйкес келетін шаманы жазады; 1
Ү-ке сәйкес келетін шаманы жазады; 1
2-ке сәйкес келетін шаманы жазады; 1
ПӘК-ті есептеу формуласын қолданады; 1
ПӘК-ті анықтайды. 1
Жалпы балл 17
22
«Газ заңдары» және «Термодинамика негіздері» бөлімдері бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні______________________________________
Бағалау критерийі Оқу жетістігінің деңгейі
Төмен Орташа Жоғары
Изопроцестерді сипаттайды және графикті тұрғызады Изопроцестерді, газ заңдар сипаттайды, бірақ графикг изопроцестерді ажыра макропараметрлердің тәуелді графиктерін тұрғызу қиынд тудырады. ын егі іту, лік ык Изопроцестерді, газ заңда сипаттайды, график изопроцестерді окиды, б макропараметрлердің тәуелд графиктерін тұрғызуда қателеседі. рын тег ірак ілік і і Изопроцестерді, газ заңда сипаттайды, график изопроцестерді оки макропараметрлердің тәуелд графиктерін дұрыс тұрғызады. рын тег ды ііліі т і , к
Идеал газ күйінің теңдеуін қолданады Идеал газ күйінің теңдеуін қолд және зат мөлшерін анык қиындық тудырады. ану тау Идеал газ күйінің теңдеуін колдана бірақ зат мөлшерін анықта қателеседі. ды уда , і Идеал газ күйінің теңд қолданады және зат мөлшерін дұ анықтайды. еуіі ры і с
Термодинамика заңдарын түсіндіреді Термодинамика заңдарын түсіндіреді, бірак жылу берілуді сипаттау және дәлелдемелер жасау киындык тудырады. Термодинамика заңдарын түсіндіреді, жылу берілуді сипаттауда/ жауабына дәлелдеме келтіруде қателеседі. Термодинамика заңдарын түсіндіреді, жылу берілуді сипаттайды және жауабын дәлелдемелер арқылы нақтылайды.
Жылу қозғалтқыштың жұмыс істеу принципін сипаттайды Жылу қозғалтқыштарының жұм істеу принципін сипаттау, ПӘІ анықтау формуласын қолд киындык тудырады. ыс С-ті ану Жылу қозғалтқыштарының жұ істеу принципін сипаттауда/ ПӘ анықтау формуласын қолдан дұрыс жауап алуда қателеседі. мыс К-т уда і / Жылу қозғалтқыштарының жұ істеу принципін сипаттайды, ПӘ анықтау формуласын қолдан және дұрыс жауап алады. мы К-т ады с і >1
23
«Сұйық және қатты денелер» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаттары 10.2.4.1 - ауаның салыстырмалы ылғалдылығын анықтау
10.2.4.2 - сұйықтың беттік керілу құбылысының табиғатын түсіну және қылтүтіктік құбылыстардың өмірдегі маңызы
Бағалау критерийі Білім алушы
• Ауаның салыстырмалы ылғалдылығын анықтайды
• Сұйықтың беттік керілуін және қылтүтіктік құбылысын түсіндіреді
Ойлау дағдыларының Қолдану деңгейлері
Орындау уақыты 20 минут
Тапсырмалар
1. Келесі сұрақтарға жауап беріңіз:
(a) Салыстырмалы ылғалдылық деген не?
(b)Бу тығыздығы температура мен атмосфералық қысымға қалай тәуелді?
(c) Метеорологияда салыстырмалы ылғалдылықты қалай анықтайды?
2. Психрометрдің құрғақ термометрі 20°С-ты көрсетіп тұр, бөлмедегі салыстырмалы ылғалдылық 58 %.
a) Абсолюттік ылғалдылықты анықтаңыз.
b) Психрометрдің дымқыл термометрі нені көрсетеді?
c) Шық түсу үшін максималды температура қандай болуы керек?
3. Қандай энергия есебінен сұйық қылтүтікте көтеріледі? Сұйықтың қылтүтікте көтерілу биіктігі оның диаметріне қалай тәуелді?
4. Еденге төгілген суды қандай шүберекпен сүрткен дұрыс - құрғақ па, әлде дымқыл ма? Жауабыңызды дәлелдеңіз.
24
Бағалау критерийі Тапсырма № Дескриптор Балл
Білім алушы
Ауаның салыстырмалы ылғалдылығын анықтайды 1 салыстырмалы ылғалдылыққа анықтама береді; 1
бу тығыздығының температура мен атмосфералық қысымға тәуелділігін түсіндіреді; 1
салыстырмалы ылғалдылықтың қалай анықталатынын түсіндіреді; 1
2 абсолюттік ылғалдылықты анықтайды; 1
дымқыл термометрдің көрсетуін табады; 1
шықтың түсу температурасын анықтайды; 1
Сұйықтың беттік керілуін және қылтүтіктік құбылысын түсіндіреді 3 сұйықтың көтерілуі себебін түсіндіреді; 1
сұйықтың көтерілу биіктігінің диаметрге тәуелділігін түсіндіреді; 1
4 сұраққа жауап береді; 1
өз жауабын дәлелдейді. 1
Жалпы балл 10
25
«Сұйық және қатты денелер» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні___________________________________________
Бағалау критерийі Оқу жетістігінің деңгейі
Төмен Орташа Жоғары
Ауаның салыстырмалы ылғалдылығын анықтайды Ауаның салыстырмалы ылғалдылығын анықтау қиындық тудырады. Абсолюттік және салыстырмалы ылғалдылықтарды сипаттауда/ анықтауда/ шықтың түсу нүктесін есептеуде қателеседі. Ауаның салыстырмалы ылғалдылығын дұрыс анықтайды.
Сұйықтың беттік керілуін және қылтүтіктік құбылысын түсіндіреді Қылтүтіктік құбылысты түсіндіреді, бірақ көтерілу биіктігінің қандай шамаларға тәуелді екенін түсіндіру, өмірде кездесетін құбылыстарды түсіндіру қиындық тудырады. Қылтүтіктік құбылысты түсіндіреді, көтерілу биіктігінің қандай шамаларға тәуелді екенін/ өмірде кездесетін құбылыстарды түсіндіруде қателеседі. Қылтүтіктік құбылысты түсіндіреді, көтерілу биіктігінің қандай шамаларға тәуелді екенін және өмірде кездесетін құбылыстарды тұжырымды түрде түсіндіреді.
26
3-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ ТАПСЫРМАЛАРЫ «Электростатика» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаттары 10.3.1.1 - электр өрісінің қасиетін талқылау және оның
күштік сипаттамасын анықтау
10.3.1.2 - электр өрісінің қозғалыстағы зарядтарға әсерін сипаттау
10.3.1.4 - қарапайым электр тізбегіндегі конденсатордың ролі
Бағалау критерийі Білім алушы
• Электр өрісінің қасиеттерін сипаттайды және күштік сипаттамасын анықтайды
• Зарядтарға әрекет ететін күштік әрекетті анықтайды
• Конденсатордың сыйымдылығын және оның параметрлерге тәуелділігін анықтайды
Ойлау дағдыларының Қолдану деңгейлері
Орындау уақыты 25 минут
Тапсырмалар
2. Суретте қозғалмайтын екі нүктелік электр зарядтарының көрсетілген.
—ц және +ц (ц > 0) орналасуы
Осы зарядтардың электр өрістері кернеулік векторының А нүктесіндегі бағытын көрсетіңіз.
3. Суретте бір-бірінен 3,0 см қашықтықта орналасқан горизонталь екі параллель пластина көрсетілген. Пластиналар арасындағы потенциалдар айырымы 600 В.
27
(a) Пластиналар арасындағы электр өрісі кернеулігінің шамасы мен бағытын анықтаңыз.
(b) Пластиналар арасындағы электр өрісін сызып көрсетіңіз.
4. 3-ші есептегі май тамшысының салмағы 6,4 • 10-15 Н, ол пластиналар арасында тепе-теңдікте тұр.
(a) Май тамшысы зарядының таңбасын анықтаңыз.
(b) Тамшы зарядын есептеңіз.
5. Екі металл пластиналар суретте көрсетілгендей бір-бірінен 1,2 см қашықтықта орналасқан.
Пластиналар арасындағы өріс кернеулігі 3,0 • 104 Н • Кл 1.
(a) Суретте потенциалы жоғары болатын пластинаны «+» таңбасы арқылы белгілеңіз.
(b) Пластиналар арасындағы потенциалдар айырымын есептеңіз.
6. Суретте өлшемдері, астарларының арасындағы қашықтықпен салыстырғанда өте үлкен жазық конденсатор берілген. Астарларының арақашықтығы ^=0,5 мм.
(a) Жазық ауа конденсаторы сыйымдылығы 1 пФ болуы үшін, астарларының ауданы қандай болу керек?
(b) Егер конденсатордың астарларының арасын диэлектрлік өтімділігі £ = 7 слюдамен толтырса, нәтиже қалай өзгереді?
28
Бағалау критерийі Тапсырма № Дескриптор Балл
Білім алушы
Электр өрісінің қасиеттерін сипаттайды және күштік сипаттамасын анықтайды 1 зарядтардың таңбасын анықтайды; 1
2 А нүктесіндегі электр өрісінің кернеулігінің бағытын көрсетеді; 1
Зарядтарға әрекет ететін күштік әрекетті анықтайды 3 кернеуліктің шамасын есептейді; 1
кернеуліктің бағытын анықтайды; 1
электр өрісінің күш сызықтарын көрсетеді; 1
4 зарядтың таңбасын анықтайды; 1
зарядтың шамасын есептейді; 1
Конденсатордың сыйымдылығын және оның параметрлерге тәуелділігін анықтайды 5 потенциалы жоғары пластинаны белгілейді; 1
потенциалдар айырымын есептейді; 1
6 пластина астарларының ауданын анықтайды; 1
диэлектриктің электр сыйымдылығына әсерін сипаттайды. 1
Жалпы балл 11
29
«Электростатика» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні_________________________________________
Бағалау критерийі
Оқу жетістігінің деңгейі
Төмен
Орташа
Жоғары
Электр өрісінің
қасиеттерін сипаттайды және күштік
сипаттамасын анықтайды
Электр өрісінің қасиеттерін сипаттайды, бірақ электр өрісінің зарядқа күштік әрекетін сипаттау және оның күш сызықтарынын бағытын анықтау қиындық тудырады.
Электр өрісінің қасиеттерін сипаттайды, бірақ электр өрісінің зарядқа күштік әрекетін сипаттауда/ оның күш сызықтарының бағытын анықтауда қателеседі.
Электр өрісінің қасиеттерін сипаттайды, электр өрісінің зарядқа күштік әрекетін сипаттайды және оның күш сызықтарынын бағытын дұрыс анықтайды.
Зарядтарға әрекет ететін күштік әрекетті
анықтайды
Электр өрісінің кернеулігін және оның бағытын анықтайды, бірақ электр өрісінің күш сызықтарын сызып көрсету, кернеуліктің формуласын қолданып, зарядтың шамасын анықтау қиындық тудырады. ---
Электр өрісінің кернеулігін және оның бағытын анықтайды, бірақ электр өрісінің күш сызықтарын сызып көрсетуде/ кернеуліктің формуласын қолданып, зарядтың шамасын анықтауда қателеседі.
Электр өрісінің кернеулігін және оның бағытын дұрыс анықтайды, электр өрісінің күш сызықтарын сызып көрсетеді, кернеуліктің формуласын қолданып, зарядтың шамасын дұрыс анықтайды.
Конденсатордың сыйымдылығын және оның параметрлерге тәуелділігін анықтайды
Конденсатордың потенциалын анықтайды, бірақ электр сыйымдылығын анықтау және электр сыйымдылығының
параметрлерге тәуелділігін сипаттау қиындықтар тудырады.
Конденсатордың потенциалын және электр сыйымдылығын анықтайды, бірақ электр сыйымдылығының параметрлерге тәуелділігін сипаттауда қателеседі.
Конденсатордың потенциалын және электр сыйымдылығын дұрыс анықтайды, электр
сыйымдылығының параметрлерге тәуелділігін сипаттайды.
30
«Тұрақты ток» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаттары 10.3.2.1 - ток көзінің электр қозғаушы күші мен ішкі
кедергі ұғымын түсіну
10.3.2.2 - сыртқы тізбектегі электр қозғаушы күші мен
кернеу түсуінің айырмашылығын түсіну
10.3.2.3 - толық тізбек үшін Ом заңын қолдану және
қысқа тұйықталудың салдарын түсіну
10.3.2.4 - тұрмыстағы электр құралдарының жұмыс құны
мен қуатына практикалық есептеулер жүргізу
Бағалау критерийі Білім алушы
• Ток көзінің электр қозғаушы күші мен ішкі кедергі ұғымын түсіндіреді
• Сыртқы тізбектегі электр қозғаушы күші мен кернеу түсуінің айырмашылығын сипаттайды
• Толық тізбек үшін Ом заңын қолданады
• Электр құралдарының энергиясын, қуатын есептейді
Ойлау дағдыларының Қолдану
деңгейлері
Орындау уақыты 30 минут
Тапсырмалар
1. Тізбекке бірнеше ток көзі қосылған. Әрқайсысының ЭҚК-і 1,5 В-қа тең. Әрбір жағдай үшін тізбектегі қорытқы ЭҚК-інің мәнін анықтаңыз.
(а) (Ъ) (с)
2. Кернеу дегеніміз ...
A) Гальваний элементінде жинақталған заряд мөлшері.
B) Зарядталған объектке берілетін энергия.
C) Белгілі уақыт аралығында тізбек бөлігі арқылы өткен заряд мөлшері.
Б) Зарядталған бөлшектер ағынына жасалатын кедергі.
3. Төменде берілген тізбектегі ток күші 0,2 А-ге тең болса, онда ток көзінің ішкі кедергісі
неге тең?
31
4. Шам суретте көрсетілгендей 12 В батареяға қосылғанда барынша жарқырап жанады.
(a) Кедергіні потенциалдар айырымы мен ток күшімен байланыстыратын теңдеуді жазыңыз:
(b) Суретті пайдаланып, шамның кедергісін есептеңіз.
5. 4-ші есептегі резистор суретте көрсетілгендей шамға тізбектей жалғанды.
(a) Ойланып жауап беріңіз, резистор қосылған соң, шамдағы ток күші қалай өзгереді?
(b) Шамда қандай өзгерістер байқалатынын жазыңыз:
6. Электромашина батареясы қозғағыш моторды 96 А және 120 В болатын токпен қамтамасыз етеді.
(a) Батареяда қандай энергия түрленулері болады? Түсіндіріңіз.
(b) Мотордың 10 минут уақыт ішінде тұтынатын энергиясын анықтаңыз.
(c) Қозғалтқыштың ПӘК-і 80%. Қозғалтқыштың пайдалы қуатын анықтаңыз.
32
Бағалау критерийі Тапсырма № Дескриптор Балл
Білім алушы
Ток көзінің электр қозғаушы күші мен ішкі кедергі ұғымын түсіндіреді 1 (а) жағдайы үшін тізбектегі қорытқы ЭҚК-інің мәнін анықтайды; 1
(Ъ) жағдайы үшін тізбектегі қорытқы ЭҚК-інің мәнін анықтайды; 1
(с) жағдайы үшін тізбектегі қорытқы ЭҚК-інің мәнін анықтайды; 1
2 кернеудің анықтамасын табады; 1
Сыртқы тізбектегі электр қозғаушы күші мен кернеу түсуінің айырмашылығын сипаттайды 3 толық тізбек үшін Ом заңын қолданады; 1
ішкі кедергіні есептейді; 1
Толық тізбек үшін Ом заңын қолданады 4 кедергіні ток күшімен және кернеумен байланыстыратын формуланы жазады; 1
шамның кедергісін есептейді; 1
5 ток күшінің қалай өзгеретінін анықтайды; 1
шамдағы өзгерісті сипаттайды; 1
Электр құралдарының энергиясын, қуатын есептейді 6 батареяда болатын энергия түрленулерін сипаттайды; 1
Джоуль-Ленц формуласын қолданады; 1
энергияның шамасын анықтайды; 1
ПӘК-тің формуласын қолданады; 1
тұтынатын қуатты есептейді. 1
Жалпы балл 15
33
Білім алушының аты-жөні
«Тұрақты ток» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Бағалау критерийі Оқу жетістігінің деңгейі
Төмен Орташа Жоғары
Ток көзінің электр қозғаушы күші мен ішкі кедергі ұғымын түсіндіреді Ток көзінің электр қозғау күші мен ішкі кедергі ұғьв түсіндіру қиындық тудырады. шы ын ЭҚК/ кернеу терминдерін сипатта қателеседі. уда Ток көзінің электр қозғаушы күші ішкі кедергі ұғымын дұрыс түсіндір мен еді і
Сыртқы тізбектегі электр қозғаушы күші мен кернеу түсуінің айырмашылығын сипаттайды Сыртқы тізбектегі эле қозғаушы күші мен кер түсуінің айырмашылы сипаттау қиындық тудырады. ктр неу ғын Толық тізбек үшін Ом заі қолдануда/ ішкі кедергіні есепте қателеседі. ын уде Сыртқы тізбектегі электр қозғау күші мен кернеу түсу айырмашылығын дұрыс сипаттайды шы ініі і і і
Толық тізбек үшін Ом заңын қолданады Толық тізбек үшін Ом заі қолдану қиындық тудырады. ын Толық тізбек үшін Ом заі қолданады, бірақ тізбектегі кедерг өзгерісіне байланысты бола өзгерістерді сипаттауда/ жауапта дәлелдеуде қателеседі. ын інің тын ын Толық тізбек үшін Ом заңын дұ қолданады. рыс
Электр құралдарының энергиясын, қуатын есептейді Тұрақты ток заңда қолданады, энергияі түрленуін сипаттайды, б электр энергиясын есептеу ж қуатты анықтау қиын тудырады. рын ың рақ ;әне дық Тұрақты ток заңдарын қолдан және энергияның түрлеі сипаттайды, бірақ электр энергияс қуатты анықтауда қателеседі. ады іуін ын/ Тұрақты ток заңдарын қолданады ж энергияның түрленуін сипаттаі электр энергиясын және қуатты дұ анықтайды. әне ды рыс 2
34
«Әртүрлі ортадағы электр тогы» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаттары 10.3.3.1 - әртүрлі ортадағы электр тогының пайда болуын
салыстыру
10.3.3.3 - жартылай өткізгішті құралдардың қолданылуына
мысалдар келтіру
10.3.3.4 - асқын өткізгіштік құбылысы мен практикалық
қолданылуын сипаттау
Бағалау критерийі Білім алушы
• Әртүрлі ортадағы электр тогын сипаттайды
• Жартылай өткізгіштердің қолданылуын түсіндіреді
• Асқын өткізгіштік құбылысын сипаттайды
Ойлау дағдыларының Білу және түсіну деңгейлері
Орындау уақыты 20 минут
Тапсырмалар
1. Графиктерде төрт мүмкін болатын вольт-амперлік сипаттама (І-У) берілген. Жартылай өткізгішті диод үшін қай график дұрыс?
А В
2. Заттардағы электр тогын тасымалдаушы бөлшектерді ата:
Металдарда........................................
Электролиттерде ..................................
Жартылай өткізгіштерде............................
Газдарда .........................................
Вакуумда..........................................
3. Термистор сезгіш амперметрмен және ток көзі батареясымен тізбектей жалғанған. Амперметрдің көрсетуінің арту себебі неде болуы мүмкін?
A) Тағы бір термистордың тізбектей жалғануы
B) Термистор температурасының төмендеуі
C) Термистор температурасының артуы Б) Батареядағы ток көзі санының азаюы
35
4. Суретте 6,0 В батареяға тізбектей жалғанған 1,2 кОм резистор және термистор көрсетілген.
1
1.2 кОм
б.о -.в ! ^
і___________
(a) Белгілі бір температурада термистордың кедергісі 2,4 кОм болады. Вольтметрдің көрсетуін есептеңіз.
(b) Суреттегі тізбекке қосылған батарея өзгермейді.
Тізбектегі вольтметрдің көрсеткішінің төмендеуіне әкелетін өзгерісті анықтаңыз.
5. Қандай заттар асқын өткізгіштерге жатады?
Асқын өткізгіштердің металл өткізгіштерден бір артықшылыгын атаңыз?
36
Бағалау критерийі Тапсырма № Дескриптор Балл
Білім алушы
Әртүрлі ортадағы электр тогын сипаттайды 1 диодтың вольт-амперлік сипаттамасын анықтайды; 1
2 металдағы электр тогын тасымалдаушы бөлшектерді жазады; 1
электролиттегі электр тогын тасымалдаушы бөлшектерді жазады; 1
жартылай өткізгіштердегі электр тогын тасымалдаушы бөлшектерді жазады; 1
газдардадағы электр тогын тасымалдаушы бөлшектерді жазады; 1
вакуумдегі электр тогын тасымалдаушы бөлшектерді жазады; 1
Жартылай өткізгіштердің қолданылуын түсіндіреді 3 термистордағы ток күшінің артуын сипаттайды; 1
4 вольтметрдің көрсетуін анықтайды; 1
кернеудің өзгерісін анықтайды; 1
Асқын өткізгіштік құбылысын сипаттайды 5 асқын өткізгіштерге мысал келтіреді; 1
асқын өткізгіштердің металдан бір айырмашылығын жазады. 1
Жалпы балл 11
37
«Әртүрлі ортадағы электр тогы» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика Білім алушының аты-жөні__________________________________________________
Бағалау критерийі Оқу жетістігінің деңгейі
Төмен Орташа Жоғары
Әртүрлі ортадағы электр тогын сипаттайды Әртүрлі ортадағы электр тогын сипаттайды, бірақ электр тогын тасымалдаушы бөлшектерді атау және термоэлектрондық эммисия құбылысын ажырату қиындық тудырады. Әртүрлі ортадағы электр тогын сипаттайды, бірақ электр тогын тасымалдаушы бөлшектерді атауда/термоэлектрондық эммисия құбылысын түсіндіруде қателеседі. Әртүрлі ортадағы электр тогын сипаттайды, электр тогын тасымалдаушы бөлшектерді атайды, термоэлектрондық эммисия құбылысын дұрыс сипаттайды.
Жартылай Жартылай өткізгіштерді біледі және Жартылай өткізгіштерді біледі және Жартылай өткізгіштерді біледі және
өткізгіштердің олардың қандай мақсатта олардың қандай мақсатта олардың қандай мақсатта
қолданылуын қолданылатынын сипаттайды, бірақ қолданылатынын сипаттайды, бірақ қолданылатынын сипаттайды,
түсіндіреді олардың қандай факторларға тәуелді олардың қандай факторларға тәуелді олардың қандай факторларға тәуелді
екенін анықтау және сұраққа жауап екенін анықтауда/сұраққа жауап екенін анықтайды және сұраққа
беру қиындық тудырды. беруде қателеседі. тұжырымды жауап береді.
Асқын өткізгіштік Асқын өткізгіштік құбылысын Асқын өткізгіштік құбылысын Асқын өткізгіштік құбылысын
құбылысын сипаттайды, бірақ олардың сипаттайды, бірақ олардың сипаттайды және олардың
сипаттайды өткізгіштердің артықшылығын көрсету қиындықтар тудырады. өткізгіштердің артықшылығын көрсетуде қателеседі. өткізгіштердің артықшылығын біледі.
38
4-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ ТАПСЫРМАЛАРЫ «Магнит өрісі» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаттары 10.3.4.1 - өткізгіштің магнит өрісін сипаттайтын
шамаларды түсіну
10.3.4.2 - сол қол ережесін қолдануды және зарядталған бөлшектердің қозғалысы мен тогы бар өткізгішке магнит өрісінің әсерін сипаттау
10.3.4.5 - соленоидтың магнит өрісіне әсер ететін
факторларды сипаттау
Бағалау критерийі
Білім алушы
• Магнит өрісінінің қасиеттерін сипаттайды
• Ампер және Лоренц күштерін анықтайды
• Соленоидтың магнит өрісін сипаттайды
Ойлау дағдыларының Білу және түсіну деңгейлері
Орындау уақыты
20 минут
Тапсырмалар
1. А, В, С, ^ алюминий жолағы, магниттелген темір жолағы және екі магнит стержень берілген. Олардың қайсысы қай зат екенін анықтау үшін, тест өткізілді. Суретте берілген жолақтардың екеуін уштарымен жанастыру нэтижесі көрсетілген.
тебіпеді
А В
А С
В 0
тартъшацы
әрекетгеспеқді
Қай жолақ қандай зат болатынын анықтаңыз. Төменге жазыңыз:
А жолағы__________________________________________________
В жолағы__________________________________________________
С жолағы__________________________________________________
^ жолағы
2. Диаграммада өзара перпендикуляр үш Х, Ү және 2 бағыттары көрсетілген. Қай әріп ток күшін, өрісті және күштің бағытын көрсетеді?
3. Суретте магнит өрісіне енген ^-бөлшектің шоғы берілген. Магнит өрісі бет жазықтығына бағытталған.
39
магнит өрісінің бағьпы
х х х х
электрон шоғы х х х х
х х х х
Өріс арқылы өткен ^-бөлшектің бастапқы бағыты қалай ауытқиды? ^-бөлшектің траекториясын сызыңыз.
4. Өткізгіш сымды доға тәрізді магниттің полюстарының арасына орналастырды. Суретте өткізгіштегі токтың бағыты және өткізгішке әрекет ететін күштің бағыты көрсетілген.
күш
Төменде магниттің жэне өткізгіштің орналасуы көрсетіген Р, <3 жэне К. суреттері берілген.
р С! к
Магнит ауыстырылған ток кері бағытта ток кері бағытта және магннт
Ауыс тыр ыл ған
Қай жағдайда тогы бар өткізгішке әрекет ететін күштің бағыты бастапқы жағдаймен бірдей болады?
A) Р, ^ және К
B) тек Р және ^
C) тек Р Б) тек К.
5. Электронға біртекті магнит өрісі тарапынан 5 • 10-13 Н Лоренц күші әсер етеді. Магнит индукциясы 0,05 Тл біртекті магнит өрісінде қозғалған электрон үдеуін анықтаңыз. Электрон магнит индукциясына перпендикуляр бағытталған.
6. Ұзындығы 0,2 м өткізгіш магнит индукциясы 4 Тл магнит өрісінде 30° бұрыш жасап орналасқан. Өткізгіштің бойындағы 2 А токқа магнит өрісі тарапынан әсер ететін күштің шамасын табыңыз.
7. Суретте кілт арқылы ток көзіне қосылған катушка көрсетілген. Екі магниттелмеген темір жолақтары катушканың екі жағында еркін ілулі тұр.
40
Кілтті тұйықтаған кезде темір жолақтарына не болады?
Х жолағы катушкаға қарай қозғалады, ал У жолағы тебіледі.
У жолағы катушкаға қарай қозғалады, ал Х жолағы катушкадан тебіледі. Х және У жолақтарының екеуі де катушкадан тебіледі.
Х және У жолақтарының екеуі де катушкаға қарай қозғалады.
А) Х
В) У
С) Х
О) Х
41
Бағалау критерийі Тапсырма № Дескриптор Балл
Білім алушы
Магнит өрісінінін қасиеттерін сипаттайды 1 А жолағын анықтайды; 1
В жолағын анықтайды; 1
С жолағын анықтайды; 1
Б жолағын анықтайды; 1
Ампер және Лоренц күштерін анықтайды 2 сол қол ережесін сипаттайды; 1
ток күшінің, өрістің, күштің бағытын анықтайды; 1
3 бөлшектің ауытқуын сипаттайды; 1
4 сол қол ережесі бойынша Ампер күшін анықтайды; 1
5 Лоренц күшінің формуласын қолданады; 1
бөлшектің үдеуін анықтайды; 1
6 Ампер күшінің формуласын қолданады; 1
күштің шамасын табады; 1
Соленоидтың магнит өрісін сипаттайды 7 соленоидтың магниттік полюстарын анықтайды; 1
өзара әрекеттесуді сипаттайды. 1
Жалпы балл 14
42
«Магнит өрісі» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика Білім алушының аты-жөні_________________________________________________
Бағалау критерийі Оқу жетістігінің деңгейі
Төмен Орташа Жоғары
Магнит өрісінінін қасиеттерін сипаттайды Магнит өрісінің қасиеттерін біл бірақ заттардың магниттел түсіндіру және материалдард өзара әрекеттесуін сипат қиындық тудырады. еді, уін ың тау Магнит өрісінің қасиеттерін біл бірақ заттардың магниттел сипаттауда/ материалдардың өз әрекеттесуін сипаттауда қателесед еді, іуін ара і. Магнит өрісінің қасиеттерін біл заттардың магниттелуін ж материалдардың өзара әрекеттес дұрыс сипаттады. еді, әне уін
Ампер және Лоренц күштерін анықтайды Сол қол ережесін біледі, Ампер және Лоренц күштері бағытын анықтауда қолдана бірақ Ампер күшін анықт формулаларды қолдану ж зарядтардың алатын үдеуін есеп қиындық тудырады. ны нің ды, гау, әне теу Сол қол ережесін біледі, оны Ам және Лоренц күштерінің бағы анықтауда қолданды, бірақ Ам күшін анықтауда / формулала қолдануда/ зарядтардың ала үдеуін есептеуде қателеседі. пер тын пер ды тын Сол қол ережесін біледі, оны Ам және Лоренц күштерінің бағыт анықтауда қолданады, Ампер күш анықтайды, формулаларды дұр қолданып, зарядтардың алатын үде есептейді. пер ын ін ыс уін
Соленоидтың магнит өрісін сипаттайды Соленоидтың магни полюстарын анықтайды, бірақ оі магниттерге әсерін түсіну ж магниттердің қозғалысын сипат қиындықтар тудырады. гтік ың әне тау Соленоидтың магниттік полюста анықтайды, бірақ оның магнитте әсерін / магниттердің қозғалы сипаттауда қателестеді. ын ;рге сын Соленоидтың магниттік полюстар анықтайды, оның магниттерге әсе біледі және магниттердің қозғалыс дұрыс сипаттайды. ын рін ын
43
«Электромагниттік индукция» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаттары 10.3.5.1 - магнит ағыны өзгеруі салдарынан электр
қозғаушы күштің пайда болуын түсіндіру
10.3.5.2 - Ленц ережесін түсіндіру
10.3.5.3 - электромагниттік құралдардың
(электромагниттік реле, генератор,
трансформатор) жұмыс істеу принципін түсіну
Бағалау критерийі Білім алушы
• Электромагниттік индукция құбылысын түсіндіреді
• Ленц ережесін қолданады
• Трансформатордың жұмыс істеу принципін сипаттайды
Ойлау дағдыларының Білу және түсіну
деңгейлері
Орындау уақыты 25 минут
Тапсырмалар
1. 1- және 2- суреттерде берілген контурларда пайда болатын индукциялық токтар бағытын анықтап, суретте белгілеңіз.
2. Суретте бір орамды катушкасы бар екі полюсті электрқозғалтқыш берілген.
колпекгор
Коллектор үзік сақина түрінде жасалған және катушка айналған кезде, ондағы токтың бағытын өзгертеді. Егер катушка бір рет айналым жасаса, ток бағыты неше рет өзгереді?
A) 1
B) 2
C) 3 Б) 4
3. Жолақ магнит стержені металдан жасалған. Суретте катушкаға қарай қозғалып келе жатқан магнит стержені көрсетілген. Магнит полюстері белгіленген.
44
Катушкаға гальванометр жалғанған.
(a) Түсіндіріңіз, неліктен магнит стерженді катушкаға енгізу кезінде гальванометр тілшесі ауытқиды?
(b) Гальванометр тілшесінің ауытқу бағытын өзгертуге бола ма?
4. Трансформатордың бір орамасы ойыншық пойыз жиынтығына, ал екінші орамасы 240 В
айнымалы ток көзіне суретте көрсетілгендей қосылған.
(a) Суретке қарап берілген трансформатордың төмендеткіш екенін қалай айтар едіңіз?
(b) Ойыншық пойызға түсірілген кернеуді есептеңіз.
(c) Қоректендіруші ток көзіндегі кернеу төмендейді. Пойыз жиынтығына түсірілетін кернеуге не болады? Ұяшыққа белгілеңіз.
артады
кемиді
өзгермейді
(й) Пойыз жиынтығын ток көзінің кернеуі 110 В болатын елде қолдануға әрекет жасалды. Ойыншық пойыз жұмысында байқалатын айырмашылықтың бірін ұсыныңыз.
5. Трансформатордың жұмыс істеу принципі туралы қай тұжырым дұрыс?
A) Бірінші орамға айнымалы кернеу берген кезде, екінші орамда үнемі айнымалы ток ағады.
B) Екінші орамдағы ток үнемі бірінші орамдағы токтан үлкен.
C) Бірінші орамға айнымалы кернеу берген кезде, екінші орамда индукциялық ЭҚК пайда болады.
Б) Бірінші орамда тұрақты ток бар болса, екінші орамда индукциялық ЭҚК пайда болады.
45
Бағалау критерийі Тапсырма № Дескриптор Балл
Білім алушы
Электромагниттік индукция құбылысын түсіндіреді 1 1-суреттегі индукциялық токтың бағытын анықтайды; 1
2-суреттегі индукциялық токтың бағытын анықтайды; 1
2 ток бағытының өзгерісін анықтайды; 1
Ленц ережесін қолданады 3 гальванометр тілшесінің ауытқуын түсіндіреді; 1
оның тілшесінің бағытын қалай өзгертуге болатынын сипаттайды; 1
Трансформатордың жұмыс істеу принципін сипаттайды 4 төмендеткіш трансформаторды сипаттайды; 1
шығысындағы кернеуді есептейді; 1
кернеуді анықтайтын формуланы қолданады; 1
кернеудің өзгерісін сипаттайды; 1
ойыншық пойыз жұмысында байқалатын айырмашылықты жазады; 1
5 трансформатордың жұмыс істеу принципін сипаттайды. 1
Жалпы балл 11
46
«Электромагниттік индукция» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні_________________________________________
Бағалау критерийі
Электромагниттік индукция құбылысын түсіндіреді
Ленц ережесін қолданады
Трансформатордың жұмыс істеу принципін сипаттайды
Төмен
Электромагниттік индукция құбылысын түсіндіреді, бірақ индукциялық токтын бағытын және мотордағы токтың бағыты неше рет өзгеретінін анықтау қиындық тудырады.
Ленц ережесін қолданады, бірақ токтың пайда болуын және ток бағытының өзгеруін сипаттау қиындық тудырады.
Трансформатордың жұмыс істеу принципін, оның түрлерін біледі, бірақ трансформатор теңдеуін қолдану және кернеудің өзгеруіне байланысты болатын өзгерісті сипаттау қиындықтар тудырады.
Оқу жетістігінің деңгейі
Орташа
Электромагниттік индукция құбылысын түсіндіреді, бірақ индукциялық токтын бағытын анықтауда/ мотордағы токтың бағыты неше рет өзгеретінін анықтауда қателеседі.
Ленц ережесін қолданады, бірақ токтың пайда болуын
сипаттауда/ ток бағытының
өзгеруін сипаттауда қателеседі.
Трансформатордың жұмыс істеу принципін және оның түрлерін біледі, бірақ трансформатор теңдеуін қолдануда/ кернеудің өзгеруіне байланысты болатын өзгерісті сипаттауда қателеседі.
Жоғары
Электромагниттік индукция
құбылысын түсіндіреді,
индукциялық токтын бағытын анықтайды және мотордағы токтың бағыты неше рет өзгеретінін дұрыс табады.
Ленц ережесін қолданады, токтың пайда болуын және ток бағытының өзгеруін дұрыс сипаттайды.
Трансформатордың жұмыс істеу принципін және оның түрлерін біледі, трансформатор теңдеуін қолданады және кернеудің өзгеруіне байланысты болатын өзгерісті дұрыс сипаттайды.
47