- Сообщения
- 2,710
- Оценка реакций
- 27,653
«Әдебиеттік оқу» пәнінен жиынтық бағалауға арналған әдістемелік ұсыныстар 4-сынып
МАЗМҰНЫ
1-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР.....................4
«Менің Отаным - Қазақстан» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау.........4
«Құндылықтар» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау......................7
1 - тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың спецификациясы.....................10
II ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР...................16
«Мәдени мұра» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау.....................16
«Мамандықтар әлемі» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау...............19
2-тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың спецификациясы.......................22
III ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР 29
«Табиғат құбылыстары» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау.............29
«Қоршаған ортаны қорғау» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау..........32
3-тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың спецификациясы.......................36
IV ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР 42
«Ғ арышқа саяхат» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау.................42
«Болашаққа саяхат» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау................45
4-тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың спецификациясы.......................48
3
1-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР «Менің Отаным - Қазақстан» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау Сөйлеу әрекетінің түрлері Тыңдалым және айтылым
Оқу мақсаты
Бағалау критерийі
дағдыларының
Ойлау деңгейі
Орындау уақыты 1-тапсырма
а) Мәтінді мұқият тыңда. Кестедегі сұрақтарға жауап бер.
4.1.1.1 Шығарманың мазмұнын толық түсіну, кейбір тұстарын нақтылау, оқиғаның себеп-салдарын анықтау үшін сұрақтар қою және жауап беру
4.1.4.2 Сөйлеу барысында иллюстрациялар/көрнекіліктер/ фото/ суреттер қолдану, презентация/ видеоролик жасау
Білім алушы
• Мәтіннің мазмұны бойынша сұрақтарға жауап береді
• Шығарманың мазмұнына қатысты нақтылау сұрақтарын қояды және жауап береді
• Иллюстрациялардың/суреттердің негізінде әңгімелейді
Білу және түсіну
Қолдану
20 минут
Біздің Отанымыз — Қазақстан Республнкасы. Ол жер көлемі жағынан дүние жүзінде тогызыншы. мүхитпен шектеспейтін елдердің арасьшда бірінші орын алады. Қазақстан жері батысындағы Каспий маңы ойпатынан шығысьшдағы Алтай тауларына дейін. солтү’стіті Батыс Сібірге. оңтүстігі Тянь-Шянь тауларына дейін созылып жатыр. Жерінің кендігі соншалық оңтүстігі мен солтүстігінің табиғаты да бір-біріне үксамайды. Оңтүстігінде жемістер гүлдеп жатқанда. солтүстігінде элі кар жатады.
Қазақстанньщ табиғаты өте әдемі. Жері пайдалы қазбаларға бай.
Қазақстан — тэуелсіз мемлекет. Тэуелсіздігін 1991 жьшы алды. 16 желгоксанда Қазақстан Респ\гбликасьшың тэуелсіздік мерекесі тойтанады. Қазақстанның өз рэміздері бар. Қазакстан — көпүлтты мемлекет. Мүнда 130- дан астам үлт өкілдері түрады. Олар тату-тэтті гүмыр кешуде. Мемлекеттік тілі — казақ тілі.
Біз Отанымызды мақтан етеміз.
Сұрақтар Жауаптар
Қазақстанның жер көлемі қандай?
1991 жылы қандай оқиға болды?
Ъ) Мәтін бойынша «иә» немесе «жоқ» деп жауап беретіндей 1 сұрақ құрастырып жаз.
4
2-тапсырма
Берілген суреттер мен тірек сөздерді қолданып, «Отаным - мақтанышым» тақырыбында сөйле. Тірек сөздер: тәуелсіз, кең- байтақ, көпұлтты, Байқоңыр, ЭКСПО-2017, сүю, парыз.
Бағалау критерийі Тапсырма № Дескриптор Балл
Білім алушы
Мәтіннің мазмұны бойынша сұрақтарға жауап береді Шығарманың мазмұнына қатысты нақтылау сұрақтарын қояды және жауап береді 1 мәтіннің мазмұнына қатысты сұрақтарға жауап береді: - бірінші сұраққа; - екінші сұраққа; 1 1
мәтіннің мазмұны бойынша нақтылау сұрағын құрастырады; 1
Иллюстрациялардың/суреттердің негізінде әңгімелейді 2 тақырыпқа сәйкес мәтін құрап айтады; 1
мәтінің құрылымдық бөліктерін сақтайды; 1
тірек сөздерді орынды қолданады; 1
ойын жүйелі, әсерлі, еркін жеткізеді; 1
суреттерге/иллюстрацияларға сәйкес мәліметтерді қамтиды. 1
Барлығы 8
5
«Менің Отаным - Қазақстан» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты
ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні
Бағалау критерийі Тапсырма № Оқу жетістіктерінің деңгейі
Төмен Орта Жоғары
Мәтіннің мазмұны бойынша сұрақтарға жауап береді Шығарманың мазмұнына қатысты нақтылау сұрақтарын қояды 1 Мәтіннің мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беруде және мәтіннің мазмұнына қатысты нақтылау сұрақтарын құрастыруда қиналады. Мәтіннің мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беруде/ мәтіннің мазмұнына қатысты нақтылау сұрақтарын құрастыруда қателіктер жібереді. Мәтіннің мазмұны бойынша сұрақтарға жауап береді және мәтін бойынша нақтылау сұрақтарын құрастырады.
Иллюстрациялардың /суреттердің негізінде әңгімелейді 2 Суреттер мен тірек сөздердің негізінде берілген тақырып бойынша мәтін құрап айтуда қиналады. Тақырыпқа сәйкес мәтін құрап айтады, тірек сөздерді қолдануда/ суреттерге/иллюстрациялар ға қатысты мәліметтерді қамтуда қателіктер жібереді. Суреттер мен тірек сөздердің негізінде берілген тақырып бойынша мәтін құрап айтады.
6
«Құндылықтар» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау
Сөйлеу әрекетінің түрлері Оқылым
Жазылым
Оқу мақсаты 4.2.3.1 Шығарманың тақырыбы және негізгі ойды анықтау,
автордың ойын мәтін деректерінен келтіре отырып дәлелдеу
4.3.1.1 Оқылған шығармадағы оқиға жүйесін анықтап, оны бөліктерге бөлу, әр бөлікке ат қойып, жоспар құру Бағалау критерийі Білім алушы
• Мәтіннің негізгі ойын анықтап, тақырып қояды
• Автордың ойына мәтіннен дәлелдер келтіреді
• Мәтінді бөліктерге бөліп, ат қояды
Ойлау дағдыларының Қолдану
деңгейі Жоғары деңгей дағдылары
Орындау уақыты 20 минут
1-тапсырма
Мэтінді түсініп оқы. Тапсырмаларды орында.
Бозторған өзінің туысы қараторғаймен көрші түрады. Ол ертелі-кеш ән салып. көнілін көтеретін еді. Қараторғайдың да шыкылдап бірсыдырғы ынылдайтын «әндері» болатын. Бозторғайдьщ әнінен кенін. қараторғайдың шиқьшы аяк асты болып. ескерусіз калды. Өзін эншілердің санатына косып жүрген караторғайды күншілдік жеңді. Бозторғай әндете бастаса. кабағьш түйіп. ашуын шаЕДфып:
— Сен-ак пшкыпдаудан жалыкпайды екенсің? Не дауыс. не эуен жок. сенің энінді кім тындасын.- деп жактырмайтын.
Енді бозторғай жазык далаға кетіп әндететінді шығарды. Оньщ энін жалпак дала мен ондағы тіршілік тындады. Кен аспанда салған ән бурынғыдан да әуенді естілетін.
— Тым бнік көтерілмесеңші. Мерт боларсың. — деп аяған болады қараторғай.
«Жакыннан тістескенше. алыстан кісінескен артык» деген емес пе. алыстан эуендірек естіледі. — деді бозторғай.
1) Мәтінге тақырып қой._______________________________________________________
2) Мәтіннің негізгі ойына сәйкес мақал-мәтелді анықта.
A) Күншілдің күні қараң
B) Әркімнің өзі шығар биігі бар
C) Адамның ұяты бетінде, адамгершілігі ниетінде Б) Айтысып сөзге келгенше, ақылменен жөнге кел
3) Мәтін арқылы автордың не айтқысы келді деп ойлайсың? Мәтіннен дәлелдер келтір.
2-тапсырма
Оқылымға берілген мәтінді үш бөлікке бөліп, әр бөліктің басталар жерін Ъ таңбасымен белгіле. Әр бөлікке ат қой.
Мәтіннің бөліктері Тақырып
Кіріспе
Негізгі бөлім
Қорытынды
7
Бағалау критерийі Тапсырма № Дескриптор Балл
Мәтіннің негізгі ойын анықтап, тақырып қояды Автордың ойына мәтіннен дәлелдер келтіреді 1 мәтінге тақырып қояды; 1
мәтіннің негізгі ойына сәйкес мақалды анықтайды; 1
автордың ойын мәтіннен дәлелдер келтіре отырып сипаттайды; 1
Мәтінді бөліктерге бөліп, ат қояды 2 мәтіннің құрылымдық бөліктерін анықтайды; 1
мәтіннің әр бөлігіне сәйкес тақырып қояды: -кіріспе; -негізгі бөлім; -қорытынды. 1 1 1
Барлығы 7
8
«Құндылықтар» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні
Бағалау критерийі Тапсырма № Оқу жетістіктерінің деңгейі
Төмен Орта Жоғары
Мәтіннің негізгі ойын анықтап, тақырып қояды Автордың ойына мәтіннен дәлелдер келтіреді 1 Мәтінге тақырып қоюда, мәтіндегі негізгі ойды анықтап, дәлелдер келтіруде қиналады. Мәтінге тақырып қоюда/ мәтіндегі негізгі ойды анықтауда/ автордың ойына мәтіннен дәлелдер келтіруде қателіктер жібереді. Мәтін мазмұнына сәйкес тақырып қояды, мәтіндегі негізгі ойды анықтап, дәлелдейді.
Мәтінді бөліктерге бөліп, ат қояды 2 Мәтіннің құрылымдық бөліктерін анықтауда және әр бөлікке ат қоюда қиналады. Мәтіннің құрылымдық бөліктерін анықтауда/ мәтіннің бөліктеріне ат қоюда қателіктер жібереді. Мәтіннің құрылымдық бөліктерін анықтайды және әр бөлікке сәйкес ат қояды
9
І тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың спецификациясы 1. Тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мақсаты
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау білім беру мазмұнын жаңарту аясындағы оқу бағдарламасының мазмұнына сәйкес білім алушылардың оқу мақсаттарына жеткендігін тексеруге және тоқсан барысында меңгерген білім, білік және дағдыларын анықтауға бағытталған.
Спецификация 4-сыныпта «Әдебиеттік оқу» пәні бойынша тоқсандық жиынтық бағалаудың мазмұны мен өткізу рәсімін сипаттайды.
2. Тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мазмұнын анықтайтын құжаттар
Бастауыш білім беру деңгейінің 2-4-сыныптарына арналған «Әдебиеттік оқу» пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту қазақ тілінде)
3. І тоқсан бойынша жиынтық бағалауға шолу
3.1 Ұзақтығы - 40 минут Балл саны - 18 балл
Тыңдалым мен айтылым бөлек тексеріледі.
3.2 Жиынтық бағалаудың құрылымы
Тоқсан бойынша жиынтық бағалауда әртүрлі: көп таңдауы бар, қысқа және толық жауапты қажет ететін тапсырмалар қолданылады.
Көп таңдауы бар тапсырмаларда білім алушы ұсынылған жауап нұсқаларынан дұрысын таңдайды.
Қысқа жауапты қажет ететін тапсырмаларда білім алушы сөздер немесе сөйлемдер түрінде жауап береді.
Толық жауапты қажет ететін тапсырмалар мәтінді түсінуге, өз ойын ауызша және жазбаша түрде толық, жүйелі, түсінікті етіп жеткізуге бағытталған.
Тапсырма бірнеше құрылымдық бөліктерден/сұрақтардан тұруы мүмкін.
Берілген нұсқа қысқа және толық жауапты қажет ететін 4 тапсырмадан тұрады.
Бірінші және екінші тапсырмалар тыңдалым мен айтылым дағдысын, үшіншісі - оқылым, төртінші тапсырма жазылым дағдысын тексеруге бағытталған.
10
Тоқсандық жиынтық бағалау тапсырмаларының сипаттамасы
Сөйлеу әрекетінің түрлері Ортақ тақырыптар Оқу мақсаттары Тапсырманың сипаттамасы Тапсырма саны Жалпы балл
1 Тыңдалым және айтылым 4.1.3.1 Шығарманың тақырыбы және қорытынды бөлімі негізінде сюжеттің дамуын болжау, оның себебін түсіндіру 4.1.4.2 Сөйлеу барысында иллю стр ациялар/көр некілі ктер/ фото/ суреттер қолдану, презентация/ видеоролик жасау Білім алушы сюжеттің дамуын болжауға және берілген тақырып бойынша мәтін құрауға бағытталған ашық түрдегі толық жауапты қажет ететін тапсырманы орындайды. 2 6
2 Оқылым Менің Отаным - Қазақстан Құндылықтар 4.2.3.1 Шығарманың тақырыбы және негізгі ойды анықтау, автордың ойын мәтін деректерінен келтіре отырып дәлелдеу 4.2.6.1 Кейіпкердің/кейіпкерлердің іс-әрекеті, мінез-құлқының өзгеру себептерін мәтіннен тауып, салыстырып бағалау 4.2.2.1 Шығарманы қайта құруға, интерпретациялауға және бағалауға негізделген сұрақтар қою және жауап беру Білім алушы мәтіннің тақырыбын, негізгі ойын анықтауға, мәтін бойынша бағалау сұрақтарын құрастыруға бағытталған ашық түрдегі толық жауапты қажет ететін тапсырманы орындайды. 1 6
3 Жазылым 4.3.2.1 Таныс мәтінге жаңа кейіпкерлер қосу, жаңа сюжеттер енгізу/өлең (төрт жолды) жазу Білім алушы берілген мәтінді толықтырып жазуға бағытталған ашық түрдегі толық жауапты қажет ететін тапсырманы орындайды. 1 6
Барлығы 4 18
11
4. Тапсырмалар мен балл қою кестесінің үлгілері
«Әдебиеттік оқу» пәні бойынша 1-тоқсанға арналған жиынтық бағалаудың
тапсырмалары
Тыңдалым және айтылым
1-тапсырма
Мәтінді мұқият тыңда. Мәтіннің тақырыбына сүйеніп, берілген оқиғаның дамуына болжам жаса. Жасаған болжамыңның себебін түсіндір.
Біздің Оганымыз - Қазадстан
- Сіз қай елден келдіңіз? - деп сұрады бірде менен франц>гз жазушысы Мэскеуде жолыкканда.
- Қазадстан Республикасынан.
- 0: мен Қазадстанды білемін. Кдндай үлкең ғажап ел! Оныңжеріне бес Франция сыйып кетер еді!
- Иэ. - дедім мен мақтанышты сезіммен. Қазақ даласы кенді Алтайдан Атыра>та дейін созылады. Қазак жері алтъш мен күміске, темір мен көмірге: мүнай менгазға аса бай. Біздің егістікте бидай мен Есүріш: сүлы мен тары: аппак кардай ак макта да өседі. Колеміне көз жетпес бақшалардан шырынды алма. алмүрт. өрік тереміз.
)
[2]
2- тапсырма
Суреттерді пайдаланып, тыңдалған мәтінге сәйкес әңгіме құрап айт.
[4]
12
Балл қою кестесі
Сөйлеу әрекеті Жауап Балл Қосымша ақпарат
Тыңдалы және айтылым Білім алушыныц ықтимал жауабы: Мәтіннің кейіпкері сұхбаттасына өз елінің атақты тұлғалары, халқының ерекшелігі, мемлекеті туралы мақтанышпен әңгімелеп береді. Себебі мәтіннің бастапқы бөлімінде кейіпкердің өз елінің табиғатын сипаттаған тұстары берілген, оның сөзінен еліне деген мақтаныш сезімі байқалады. 1 Тапсырманыц мазмұнына сәйкес баламалы жауап қабылданады. Тақырыпқа сәйкес болжам жасайды.
1 Өз болжамына дәлелді пікір айтады.
Білім алушыныц ықтимал жауабы: Қазақстан Республикасы - тәуелсіз мемлекет. Жерінің үлкендігі жағынан дүниежүзінде 9-орында. Жері шежірелі, кең-байтақ. Жан-жануарлар мен өсімдіктерге өте бай. Елімізде дүние жүзіне танымал адамдар өте көп. Қазақстан - көп ұлтты мемлекет. Елімізде әр ұлт өкілдеріне өмір сүру үшін жан-жақты жағдай жасалған. Барлық ұлт өкілдері өздерінің салт-дәстүрін, ұлттық тілін, дінін, киімдерін сақтап қалған. 1 Тапсырманыц мазмұнына сәйкес баламалы мәтін қабылданады. Тақырыпқа сәйкес мәтін құрастырады.
1 Оқиғаның бірізділігін сақтай отырып, тыңдалған мәтінмен жүйелі байланыстырады.
1 Ойын жүйелі, еркін жеткізеді.
1 Суреттерге/ иллюстрация ларға сәйкес мәліметтерді қамтиды.
Барлығы 6
Оқылым
3- тапсырма
Мәтінді түсініп оқы. Тапсырмаларды орында.
Қощіір күз_ Күн есвзі көрінхенімен= ауа салкын. піскен. Керші үйдегі эжей кішкентай Нүргүлді шақырды
— Кеяе ғой= Нүргүп. Жидені теріс. Бір өзім үпгере алар емесггін. Биыл өте көп салыпты= — деп Нүргүлді демде-аң жанына үйіріпалды
— Әрине. эже. көмектесемін. — деп Нүргүл үлкен тостакка жидені теріп. сала бастады.
Жиде ағашыныңдш жетер жеріндегі «німін екеулеп= эп-сэ-тте теріп апды. Содан соң эжей жиде ағашын колымен -сілкіп-сілкіп калды. Жиделер жерге топ-топ етіп түсе бастады.
— О. эже. жиденіңбэрі түсіп калды.
— Ә. уакыты болды. Күн суымай. жинап алуг керек. Міне. екеуіміз ешбір киналмай= капты да толтырдык= — деп эжей риза көңілін жасыра алмады.
Нүргүл жиде тергенімен, шаршаған жок. Көрші үйдегі эжейдің *Айналайын= Нүргүл болмаса бүл жидені түгел теріп алу кайда?»= «Нүргүп карағым= колғанат болып калыпсың» деген жылы сөздері көңілін өсірді.
— Мынау сенің сыбағаң= Ніүргүл. Үлкен кыз бол != — деп батасын берді эжей.
Әженің алғыс сөзінен Нүргүлдің мерейі тасыды. Әжейдің колынан тостак толы
жидені алыгт үйіне карай томпаңдап, жүтіре жөнелді.
13
1) Мәтіннің негізгі ойына сәйкес болатын мақал -мәтелді анықтап, белгіле (^).
2) Мәтінге тақырып қой._
3) Нұргүлдің шаршамай жұмыс істеуіне не себеп болды?
4) Төртінші абзацтағы «мерейі тасыды» деген сөз тіркесі қандай мағынаны білдіреді? Жаз.
5) Мәтін бойынша кейіпкердің мінез-құлқын немесе іс-әрекетін бағалайтын сұрақ құрастыр және жауап бер.
Сұрақ:_____________________________________________________________________________________
Жауап:_____________________________________________________________________________________
[6]
Балл қою кестесі
Сөйлеу әрекеті Жауап Балл Қосымша ақпарат
Оқылым Жақсылық еккен алғыс орады 1
Қолғабыс/Көрші әжейге көмектесу/Бата алу/... 1 Тапсырманың мазмұнына сәйкес баламалы жауаптар қабылданады.
Көрші әжейдің айтқан жылы сөздері көңілін өсірді/ Өзінің әжейге көмекші бола алғанына қуанды/... 1
Қуанды/қуанышқа бөленді 1
Сен кейіпкер туралы қандай ойдасың?/ Нұргүл қандай бала?/ Кейіпкердің іс-әрекеті саған қандай сезім туғызды?/... 1 Тапсырманың мазмұнына сәйкес баламалы сұрақтар мен жауаптар қабылданады
Мәтіннің кейіпкері өте адал, еңбекқор, үлкенді сыйлайтын бала/ Нұргүл өзінің шаршағанына, жасының кішілігіне қарамастан әжейге көмектесіп, оның айтқан жылы сөздеріне қуанып жүрді. 1
Барлығы 6
Жазылым
4-тапсырма
Оқылымға берілген мәтінге жаңа кейіпкер немесе оқиға қосып, мәтінді аяқтап жаз.
[6]
14
Балл қою кестесі
Сөйлеу әрекеті Жауап Балл Қосымша ақпарат
Жазылым Білім алушының ықтимал жауабы: Үйіне қуаныштан жүзі бал- бұл жанып жеткен Нұргүлді анасы мен кішкентай бауырлары қарсы алды. Нұргүл қолындағы тостақ толы жидені анасына ұсынды. Бауырлары піскен жидені таласа жеп, мәз -мейрам. Нұргүл болса көрші әжейге жиде теруге көмектескенін, ол кісінің бата бергенін айтып тауыса алмай жатыр. Анасы қызына мейірлене қарап, басынан сипады. 1 Тапсырманың мазмұнына сәйкес баламалы мәтін қабылданады. Мәтінге жаңа оқиғалар/ кейіпкерлер қосып, жетілдіріп жазады.
1 Оқиғаның бірізділігін сақтай отырып, берілген мәтінмен жүйелі байланыстырады.
1 Ойын еркін, әсерлі етіп толық жеткізеді.
1 Мәтіннің құрылымдық бөліктерін сақтайды.
1 Орфографиялық және пунктуациялық қателер жібермейді.
1 Грамматикалық нормаларды сақтайды.
Барлығы 6
5. Тоқсан бойынша жиынтық бағалауды өткізу ережелері
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау кезінде кабинетіңіздегі көмек ретінде қолдануға мүмкін болатын кез келген көрнекі құралдарды (диаграммалар, кестелер, постерлер, плакаттар немесе карталарды) жауып қойған дұрыс.
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау басталмас бұрын алғашқы бетінде жазылған нұсқау оқылып, білім алушыларға жұмыстың орындалу ұзақтығы хабарланады. Білім алушыларға жұмыс барысында бір-бірімен сөйлесулеріне болмайтындығы ескертіледі. Нұсқаулықпен таныстырып болғаннан кейін білім алушыларға тоқсан бойынша жиынтық бағалау басталғанға дейін түсінбеген сұрақтарын қоюға болатындығы туралы айтылады.
Білім алушылардың жұмысты өздігінен орындап жатқандығына, жұмысты орындау барысында көмек беретін қосымша ресурстарды, мысалы: сөздіктер немесе калькуляторлар (спецификацияда рұқсат берілген жағдайлардан басқа уақытта) пайдалануларына мүмкіндіктерінің жоқ екендігіне көз жеткізіледі. Олардың жұмыс уақытында бір-біріне көмектесулеріне, көшіріп алуларына және сөйлесулеріне болмайтындығы ескертіледі.
Білім алушыларға дұрыс емес жауапты өшіргішпен өшірудің орнына, қарындашпен сызып қою ұсынылады.
Жұмыс барысында нұсқаулыққа немесе жұмыстың ұзақтығына қатысты білім алушылар тарапынан қойылған сұрақтарға жауап беруге болады. Жекелеген білім алушыларға көмек беруге негізделген кез келген ақпаратты оқуға, айтуға, өзгертіп айтуға немесе көрсетуге тыйым салынады.
Тоқсандық жиынтық бағалаудың аяқталуына 5 минут уақыт қалғандығын үнемі хабарлап отыру қажет.
Тоқсандық жиынтық бағалау аяқталғаннан кейін білім алушылардан жұмыстарын тоқтатып, қалам/ қарындаштарын партаның үстіне қоюларын өтіну керек.
6. Модерация және балл қою
Барлық мұғалімдер балл қою кестесінің бірдей нұсқасын қолданады. Модерация үдерісінде бірыңғай балл қою кестесінен ауытқушылықты болдырмау үшін жұмыс үлгілерін балл қою кестесіне сәйкес тексеру қажет.
15
ІІ ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР «Мәдени мұра» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау
көтеріп: небір асьш жауһар өлеңцер мен тамаша әндер тугдырған. Абай сол кездің өзінде д омбыраны жаңсы тартып: өзі шығарған әндерін домбыраға салып айтып отырған.
Абай аульшың балалары түрлі музыка аспаптарынан музыка үтіірмесін үйымдастырған. Бүл үйірмені Абайдың өз баласы Әбіш жэне Абайдың досы Көкбай баскарған. Абайдың жазған өлеңдерін жаттагт энге салыгь жүртка тараушы іні: достары жэне жас шэвсірттері шыға бастаған.
Жазушы М. Әуезов Абайдың энші: сазгер екеніне үлкен сипаттаулар берді. Ол 1935 жылы Семейде сазгер Л. Хамидиді кездестіріп:: оған Абайдың эндерін нотаға тү_сіріп: жазып алу туралы акыл береді. Л. Хамиди Абайдың 18 энін жазып алыгт нотаға тү_сіреді.
Кдзіргі таңда Қазакстан сазгерлері Абайдың музывсалык мүрасын зерттегг тамаша эндерін пайдаланыгт опера, симфониялык поэмалар: квп дауысты хорлар жэне аспагпык "ығарм алар жазды.
1) Абайдың музыкалық мұрасы дегенді қалай түсінесің?
2) Абайдың қандай музыкалық шығармаларын білесің?
3) Мәтіннің мазмұнына Абайдың музыкалық мұрасы туралы өзің білетін ақпараттарды қосып, мәтінді өлең жолдарымен/нақыл сөздермен өрбітіп әңгімеле.
Сөйлеу әрекетінің түрлері Оқу мақсаты
4.1.2.1** Шығарма мазмұнын түрлі баяндау тәсілдерін (І немесе ІІІ жаққа өзгертіп, жағдаяттар қосып, оқиғаларды өрбітіп) қолданып, шығарманы қысқаша/ толық/ ішінара мазмұндау
Тыңдалым және айтылым
4.1.4.1 Сөйлеу барысында мақал-мәтелдерді/өлең жолдарын/ нақыл сөздерді/ шешендік сөздерді және вербалды емес тілдік құралдарды қолдану
Бағалау критерийі
Білім алушы
• Шығарманың мазмұнын толықтырып, өрбіте баяндайды
• Сөйлеу барысында өлең жолдарын/нақыл сөздерді
қолданады
Ойлау дағдыларының деңгейі Білу және түсіну
Орындау уақыты
Қолдану 20 минут
1-тапсырма
Мәтінді мұқият тыңда. Сұрақтарға жауап бере отырып, тапсырманы орында.
Өшпес мүра
Өз заманынан озык туған Абай казак жазба эдебиеті мен музыка өнерін биік сатыға
16
Бағалау критерийі Тапсырма № Дескриптор Балл
Білім алушы
Шығарманың мазмұнын толықтырып, өрбіте баяндайды Сөйлеу барысында өлең жолдарын/нақыл сөздерді қолданады 1 мәтіннің мазмұны бойынша сұрақтарға жауап береді: -бірінші сұрақ; -екінші сұрақ; 1 1
мәтіннің мазмұнын өрбітіп, жүйелі мақмұндайды; 1
тақырыпқа сәйкес қосымша мәліметтерді қамтиды; 1
сөйлеу барысында өлең жолдарын/нақыл сөздерді орынды қолданады; 1
ойын жүйелі, еркін жеткізеді; 1
сөйлеу барысында грамматикалық нормаларды сақтайды. 1
Барлығы 7
17
«Мәдени мұра» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні
Бағалау критерийі Тапсырма № Оқу жетістіктерінің деңгейі
Төмен Орта Жоғары
Шығарманың мазмұнын толықтырып, өрбіте баяндайды Сөйлеу барысында өлең жолдарын/ нақыл сөздерді қолданады 1 Тыңдалған мәтіннің мазмұнын толықтыра отырып әңгімелеуде және сөйлеу барысында өлеңдерді/нақыл сөздерді қолдануда қиналады. Мәтіннің мазмұнын толықтыра отырып, жүйелі баяндайды, мәтін мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беруде/ сөйлеу барысында грамматикалық нормаларды сақтауда қателіктер жібереді. Мәтіннің мазмұнын толықтыра отырып, жүйелі баяндайды және сөйлеу барысында өлең жолдарын/ нақыл сөздерді орынды қолданады.
18
«Мамандықтар әлемі» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау
Сөйлеу әрекетінің түрлері Оқылым
Жазылым
Оқу мақсаты 4.2.1.2 Шығарманы іштей көз жүгіртіп/шолып/ түртіп алып/
сұрақтар қоя отырып/ қажетті ақпаратты тауып/ белгі қойып оқу/ талдау жасап оқу/ сын тұрғысынан бағалап оқу
4.2.5.1 Мұғалімнің көмегімен шығарманың композициялық құрылымын (сюжеттің басталуы, дамуы, шиеленісуі, шарықтау шегі, шешімі) анықтау
4.3.1.1 Оқылған шығармадағы оқиға жүйесін анықтап, оны бөліктерге бөлу, әр бөлікке ат қойып, жоспар құру
Бағалау критерийі
Ойлау
деңгейі
дағдыларының
Білім алушы
• Мәтіннен тиісті ақпаратты тауып, белгілейді
• Мәтіндегі оқиғаға қатысты көзқарасын білдіреді
• Оқиғаның композициялық бөліктерін ажыратады
• Мәтіннің құрылымдық бөліктерін анықтап, тақырып қояды
Қолдану
Жоғары деңгей дағдылары
Орындау уақыты
20 минут
1-тапсырма
Мәтінді түсініп оқы. Тапсырмаларды орында.
Апайының жаңа сабаңты ыңыластана түсіндіргенін Жарасбек көңіл койьш тыңцап отыр. Кенет Гүлдана мен Мәрзия бір-бірімен сыбырласып, сөйлесе бастадьг
- Апай бүгін жаңа көйлек есиіп келіпті.
- Көгілдір түс апайға жарасады екен.
Сабад үстінде сөйлескен кыздарға мүгалім ескерт>г жасап:
- Тыныш талыңцар, -деді.
Осы сэт Жарасбек те:
- Кдндай көйлек кисе де апайға жарасады, - деді томпиған күйі.
Гүлдана мен Мәрзия с-өзден тосылып қалды. Мүғалім Жарасбектің үлкеңдерше айткан созіне бір сәт таңданды да: жьшы күлімсіреді.
Осы бір жәйттен соң сьшьш ішінде сабакка деген ынта жалғаса түсті. Жарасбек те: Гүлдана мен: Мәрзия да апайдың әр сөзін зая лсібергісі келмегендей: күлактарын түре кальшты. Апайдың жағымды үні: үкыпты киінгені сыньш ішінде жарасымдылык шуағьш себелеп түр.
1) Мұғалім балаларға неліктен ескерту жасады?
19
2) «Құлақтарын түре қалыпты» деген тіркес қандай мағынаны білдіреді?
A) оқушылардың сөйлескендерін
B) оқушылардың таңданғандығын
C) оқушылардың мұқият тыңдағанын Б) оқушылардың құлақтарын жапқанын
3) Мәтіннен «айтқанды мұқият тыңдау» деген мағынада қолданылып тұрған сөзді тауып жаз
4) Мәтіннен оқиғаның дамуын білдіретін бөлікті тауып, қоршап сыз.
2-тапсырма
Баяндалған оқиғаның жүйесі бойынша мәтінді үш бөлікке бөл және әр бөлімге тақырып қой.
Бөлімдер Тақырыбы
Басы
Негізгі бөлім
Соңы
Бағалау критерийі Тапсырма № Дескриптор Балл
Білім алушы
Мәтіннен тиісті ақпаратты тауып, белгілейді Мәтіндегі оқиғаға қатысты көзқарасын білдіреді Оқиғаның композициялық бөліктерін ажыратады 1 берілген оқиғаға қатысты көзқарасын білдіреді; 1
берілген сөз тіркесінің мағынасын анықтайды; 1
мәтіннен қажетті сөзді тауып, белгілейді; 1
оқиғаның дамуын көрсететін бөлікті анықтайды; 1
Мәтіннің құрылымдық бөліктерін анықтап, тақырып қояды 2 Мәтіннің құрылымдық бөліктеріне сәйкес тақырып қояды: -мәтіннің басы; -негізгі бөлімі; -мәтіннің соңы. 1 1 1
Барлығы 7
20
«Мамандық әлемі» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты
ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні
Бағалау критерийі
Тапсырма
№
Оқу жетістіктерінің деңгейі
Төмен
Орта
Жоғары
Мәтіннен тиісті ақпаратты тауып, белгілейді Мәтіндегі оқиғаға қатысты көзқарасын білдіреді Оқиғаның композициялық бөліктерін ажыратады
Мәтіннен қажетті ақпаратты табуда, мәтіндегі оқиғаға қатысты көзқарасын айтуда және оқиғаның дамуын білдіретін бөлікті анықтауда қиналады
Мәтіннен қажетті ақпаратты табуда/ берілген сөз тіркесінің мағынасын анықтауда/ мәтіндегі оқиғаға қатысты көзқарасын айтуда/ мәтіндегі оқиғаның дамуын білдіретін бөлікті анықтауда қателіктер жібереді.
Мәтіннен қажетті ақпаратты табады, мәтіндегі оқиғаға қатысты көзқарасын білдіреді және оқиғаның дамуын білдіретін бөлікті анықтайды.
Мәтіннің құрылымдық бөліктерін анықтап, тақырып қояды
Мәтіннің құрылымдық бөліктерін анықтауда және әр бөлікке тақырып қоюда қиналады.
Мәтіннің құрылымдық
бөліктерін анықтауда/ әр
бөлікке тақырып қоюда қателіктер жібереді.
Мәтіннің құрылымдық
бөліктерін анықтайды және әр бөлікке сәйкес тақырып қояды.
1
2
21
ІІ тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың спецификациясы 1. Тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мақсаты
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау білім беру мазмұнын жаңарту аясындағы оқу бағдарламасының мазмұнына сәйкес білім алушылардың оқу мақсаттарына жеткендігін тексеруге және тоқсан барысында меңгерген білім, білік және дағдыларын анықтауға бағытталған.
Спецификация 4-сыныпта «Әдебиеттік оқу» пәні бойынша тоқсандық жиынтық бағалаудың мазмұны мен өткізу рәсімін сипаттайды.
2. Тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мазмұнын анықтайтын құжаттар
Бастауыш білім беру деңгейінің 2-4-сыныптарына арналған «Әдебиеттік оқу» пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту қазақ тілінде)
3. ІІ тоқсан бойынша жиынтық бағалауға шолу
3.1 Ұзақтығы - 40 минут Балл саны - 18
Тыңдалым мен айтылым бөлек тексеріледі.
3.2 Жиынтық бағалаудың құрылымы
Тоқсан бойынша жиынтық бағалауда әртүрлі: көп таңдауы бар, қысқа және толық жауапты қажет ететін тапсырмалар қолданылады.
Көп таңдауы бар тапсырмаларда білім алушы ұсынылған жауап нұсқаларынан дұрысын таңдайды.
Қысқа жауапты қажет ететін тапсырмаларда білім алушы сөздер немесе сөйлемдер түрінде жауап береді.
Толық жауапты қажет ететін тапсырмалар мәтінді түсінуге, өз ойын ауызша және жазбаша түрде толық, жүйелі, түсінікті етіп жеткізуге бағытталған.
Тапсырма бірнеше құрылымдық бөліктерден/сұрақтардан тұруы мүмкін.
Берілген нұсқа қысқа және толық жауапты қажет ететін 3 тапсырмадан тұрады.
Бірінші тапсырма тыңдалым және айтылым дағдысын, екіншісі - оқылым, үшінші тапсырма жазылым дағдысын тексеруге бағытталған.
22
Тоқсандық жиынтық бағалау тапсырмаларының сипаттамасы
№ Сөйлеу әрекетінің түрлері Ортақ тақырыптар Оқу мақсаттары Тапсырманың сипаттамасы Тапсырма саны Жалпы балл
1 Тыңдалым және айтылым Мәдени мұра Мамандық әлемі 4.1.2.1 Шығарма мазмұнын түрлі баяндау тәсілдерін (І немесе Ш жаққа өзгертіп, жағдаяттар қосып, оқиғаларды өрбітіп) қолданып, шығарманы қысқаша/ толық/ ішінара мазмұндау 4.1.4.1 Сөйлеу барысында мақал-мәтелдерді/ өлең жолдарды/ нақыл сөздерді/ шешендік сөздерді және вербалды емес тілдік құралдарды қолдану Білім алушы мәтінге жаңа кейіпкерлер мен оқиғалар қосып, өрбіте мазмұндауға бағытталған ашық түрдегі толық жауапты қажет ететін тапсырманы орындайды. 1 6
2 Оқылым 4.2.1.2 Шығарманы іштей көз жүгіртіп/ шолып/ түртіп алып/ сұрақтар қоя отырып/ қажетті ақпаратты тауып/ белгі қойып оқу/ талдау жасап оқу/ сын тұрғысынан бағалап оқу 4.2.2.1 Шығарманы қайта құруға, интерпретациялауға және бағалауға негізделген сұрақтар қою және жауап беру Білім алушы мәтіннен қажетті ақпараттарды анықтауға, мәтін бойынша сұрақтар құрастыруға және жауап беруге бағытталған ашық түрдегі қысқа жауапты қажет ететін және жабық түрдегі көп таңдауы бар тапсырмаларды орындайды. 1 6
3 Жазылым 4.3.1.1 Оқылған шығармадағы оқиға жүйесін анықтап, оны бөліктерге бөлу, әр бөлікке ат қойып, жоспар құру Білім алушы мәтіннің құрылымдық бөліктерін анықтап, тақырып қоюға бағытталған ашық түрдегі қысқа жауапты қажет ететін тапсырманы орындайды. 1 6
Барлығы 3 18
23
4. Тапсырмалар мен балл қою кестесінің үлгілері
«Әдебиеттік оқу» пәні бойынша 2-тоқсанға арналған жиынтық бағалаудың
тапсырмалары
Тыңдалым және айтылым
1-тапсырма
Мәтінді мұқият тыңда. Тапсырмаларлы орында.
Дом6ыра: саңцықта жатңан Сыбызғы және керегеде сүйеулі түрған Қобыз еиен. Бүлардың дэл осылайша каңсып түрғанына еоөп уакыт өткен еді. Іштері эбден пысьегт бір-біріне айтатьш эндімелері де таусылған болатын.
Бір күні домбыра аяк астынан «өнер» шығарады.
— Осы біз шынымен-ад үмыт калғанымыз 6а? - деген ол түрған орнында бір сілкініп. күмбір ете далды.
— Иә: иә: мен де дәл солай ойпап түрмын: - деді Сыбызғы да сандыкган мойньш соза сызылып. Бүларды естіп түрған Қобыз да ауыр ьсүрсініп ксйды.
— Бүл тыныш өмірден эбден жальщтым. Сендерге осьшай түраберген үнаск онда өздеріңбіліңцер. Ал мен са>ъщ-сайран: эн-күй үшін жаратылғанмың - деп сыбызғы саңцыдтан секіріп:түсіп: сайраған күйі есікке карай бетгеді.
Мүны көрген Домбыра тағы да сілесініп-сілкініп калды. Қатты сілкінген соншальщ: оны көтеріп түрған исібі шорт үзілді. Домбыра «тарс» етіп: еденге ОЕіЗбай Есүладьь Ьп ектері ызыңцап, үстіндегі шаңы бүрк етіп ауаға тарадьь
— Мен де сенімен барамын.
Кртты күлағаннан есін элі тольщ жимаса да Домбыра кисалаңцаған күйі Сьібызғының соіщінан ерді.
— Бүларыңжөн екең - деп Қобыз да белін жаза бастады. Түрған жерінен көтеріліп: Есе>іп: калған іш ектерінен аянышты үн ш ығ арды:
— Демім де: үнім де шьщпай мына бүрышта жиһаз күсап түрғаныма гсанша болды. Шаршадым. Шыдамым таусыпды. Өстіп түра берсек: ертеңбізді ешьам де колына я™яг Тэуекел: Есеттім сендермен: - деген Қобыз да достарына каоай тиоа жутірді.
1) Аспаптардың қашып кетуінің себебі неде деп ойлайсың?
2) Мәтінге өз ойыңнан жаңа кейіпкерлер немесе жағдаяттар қосып, мазмұнын толықтырып айт. Әңгімелеу барысында мақал - мәтелдер/нақыл сөздерді қолдан.
Үш асгшптыңжорығы
Өте ертедебір үйде үш саз асгшбы бірге түрыпты. Олар- керегедеілулі тұрған
[6]
24
Балл қою кестесі
Сөйлеу әрекеті Жауап Балл Қосымша ақпарат
Тыңдалым және айтылым Білім алушыныц ықтимал жауабы: Өйткені олар босқа ілініп тұрғысы келмеді/Аспаптар халықпен араласқысы келді/Аспаптар өз өнерін көрсеткісі келді. 1 Тапсырманың мазмұнына сәйкес баламалы, қысқа және толық жауаптар қабылданады.
Білім алушыныц ықтимал жауабы: Аспаптар күні-түні тоқтамай, бір сарайдың алдына келеді. Олар сарайдың ішінен шығып жатқан өздерінің сазына ұқсас дыбыстарды естиді. Домбыра есікті ақырын ғана ашып қарайды. Бөлмеде өздеріне ұқсас аспаптардың күмбірлете ойнап жатқанын көреді. Ол достарын шақырып, басқа аспаптарға қуана қосылып кетеді. 1 Тапсырманыц мазмұнына сәйкес баламалы мәтін қабылданады. Мәтінге жаңа оқиғалар/ кейіпкерлер қосып, өрбітеді.
1 Оқиғаның бірізділігін сақтай отырып, мәтіннің мазмұнын жүйелі баяндайды.
1 Ойын жүйелі, еркін жеткізеді;
1 Сөздік қорының жеткілікті деңгейін көрсетеді.
1 Сөйлеу барысында грамматикалық нормаларды сақтайды.
Барлығы 6
Оқылым
2-тапсырма
Мәтінді түсініп оқы. Тапсырмаларды орында.
Көптің ішіңде кішкентай Каныш көрінбенді. Қалғандары сынып ішінде. Даоырлап түрған балалардың бірінщ көзі партаның астындаты қапшыкка түгсті. Әлгі бала қаптьщ аузын ашып: кольш сальш ллберді де: бір үыс усақ тасты: қатырылған гүлдердқ таулардың сүгреті салынған бума қагадды алып шыкты. Осы кезде сыньшка Қаныш та кіріп келді. Балалардын бәрі ашылған қап алдында оны қоршап алып: сурақты жаудырып жатыр.
- Мынау сенщ қапшығың ба?
- Сүретті жщ сатдьщ ба, Қаньппі'
- Тастфды қайдан жинап әкеддің?
Қдныш достарыньщ тосыннан койган сурақіарына саспастан:
- Баянауылдан. Жолда Екібастуз өндірісіне соқгьш. Содан әдейі жинап экелдім, - деді.
- Жарайсың. Қаньппьш. мен сені әдеонепш немесе гүлдерді жаксы көргендшлен ботаннк батады деп ошіап жүрсеы: суретке де ьүштщ)лытъщ бар екен ғой. Қутты болсьш талабын! -деді устазы мерейлене басынан снпап.
25
1) Мәтіннен Қаныштың бойындағы қандай қасиетті байқауға болады? Тиісті жауапты белгіле (^).
2) Мәтіннің соңғы бөлігіндегі ұстаздың айтқан сөздері оның қандай сезімде болғанын көрсетеді?
A) ашулы
B) көңілді
C) ренішті Б) қуанышты
3) Мәтіннен Қаныштың қапшығынан шыққан заттарды сипаттайтын сөйлемді тауып, қоршап сыз.
4) Қаныш ол заттарды қайдан жинап әкелген?
5) Мәтін бойынша түсіндіруге/бағалауға бағытталған бір сұрақ құрастыр және жауап бер.
Сұрақ Жауап
[6]
Балл қою кестесі
Сөйлеу әрекеті Жауап Балл Қосымша ақпарат
Оқылым сабырлылық 1
Б) қуанышты 1
Бір уыс ұсақ тас, қатырылған гүлдер, сурет салынған бума қағаз 1
Баянауылдан/ Екібастұз өндірісінен 1
Балалар қапшықты неліктен ашты деп ойлайсың?/ Сенің ойыңша балалардың жасаған әрекеті дұрыс болды ма? 1 Тапсырманың мазмұнына сәйкес баламалы сұрақтар мен жауаптар қабылданады.
Олар қапшықтың ішіндегі затты көргісі келді/ Қапшықта тәтті тағамдар бар шығар деп ойлады/ Балалардың Қаныштың қапшығын ашқаны дұрыс болмады, себебі, біреудің затына рұқсатсыз тиісуге болмайды/... 1
Барлығы 6
26
Жазылым
3-тапсырма
Оқылымға берілген мәтіннің басын білдіретін сөйлемдерді көшіріп жаз. Негізгі бөлімін тауып, қоршап сыз. Мәтіннің әр бөлігіне сәйкес жоспар құр.
Жоспар:
1)_________________________________________
2)_________________________________________
3)_________________________________________
[6]
Балл қою кестесі
Сөйлеу
әрекеті
Жауап
Балл
Қосымша ақпарат
Көптің ішінде кішкентай Қаныш көрінбейді. Қалғандары сынып ішінде
Мәтіннің бастапқы бөлігін анықтайды.
Орфографиялық және каллиграфиялық нормаларды сақтап жазады.
Көптіңішінде кішкентай Қаныш керінбейді. Қалғандары сынь^п ішінде-’ ДаОырлап тұрған балалардың бірінің көзі партаның астындагы қапш ыңқа түсті. Әлгі ^ бала капіьщ аузын ашып, колын салып жіберді де, бір уыс ұсак тасты, катырылған гүлдерді. таулардың суреті салынған бума қағазды алыпшьщты. Осыкезде сыныпқа Қаныш та кіріп келді. Балалардың бәрі ашылған кап алдында оны коршап алып, сүракты жаудырып жатыр.
— Мынау са-гің қапшығьщ ба?
— Суретіі өзің сащың ба Қдныш?
— Тасгарды кайдан жинап жептін'1 н 1
Қаныш достарының тосыннан коиған с^рактарына сатасган
— Баяна;-ъіплан. Жалда Еыбасгүз өндіріане соиыы. Содан әдеГі жинап әкедшм, - деді.
— Жарайсың Еднышым. мен сагі әдебиетші немесе гүцдфді жақсы кергендіктең ботаник болады деп ойлап жңзсем, сурепсе де күштарлығың бар екен ғсй. Қүпы бслсын тапабьщ!-деді үстазы. меренлене басынан снпап.
Мәтіннің негізгі бөлімін анықтайды.
Үстел астындағы қапшық/Құпия қалта
Қаныш пен балалар/...
Ұстаз мерейі/...
Мәтіннің құрылымдық бөліктерінің мазмұнына сәйкес баламалы
тақырыптар қабылданады.
Барлығы
1
1
1
1
1
1
6
27
5. Тоқсан бойынша жиынтық бағалауды өткізу ережелері
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау кезінде кабинетіңіздегі көмек ретінде қолдануға мүмкін болатын кез келген көрнекі құралдарды (диаграммалар, кестелер, постерлер, плакаттар немесе карталарды) жауып қойған дұрыс.
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау басталмас бұрын алғашқы бетінде жазылған нұсқау оқылып, білім алушыларға жұмыстың орындалу ұзақтығы хабарланады. Білім алушыларға жұмыс барысында бір-бірімен сөйлесулеріне болмайтындығы ескертіледі. Нұсқаулықпен таныстырып болғаннан кейін білім алушыларға тоқсан бойынша жиынтық бағалау басталғанға дейін түсінбеген сұрақтарын қоюға болатындығы туралы айтылады.
Білім алушылардың жұмысты өздігінен орындап жатқандығына, жұмысты орындау барысында көмек беретін қосымша ресурстарды, мысалы: сөздіктер немесе калькуляторлар (спецификацияда рұқсат берілген жағдайлардан басқа уақытта) пайдалануларына мүмкіндіктерінің жоқ екендігіне көз жеткізіледі. Олардың жұмыс уақытында бір-біріне көмектесулеріне, көшіріп алуларына және сөйлесулеріне болмайтындығы ескертіледі.
Білім алушыларға дұрыс емес жауапты өшіргішпен өшірудің орнына, қарындашпен сызып қою ұсынылады.
Жұмыс барысында нұсқаулыққа немесе жұмыстың ұзақтығына қатысты білім алушылар тарапынан қойылған сұрақтарға жауап беруге болады. Жекелеген білім алушыларға көмек беруге негізделген кез келген ақпаратты оқуға, айтуға, өзгертіп айтуға немесе көрсетуге тыйым салынады.
Тоқсандық жиынтық бағалаудың аяқталуына 5 минут уақыт қалғандығын үнемі хабарлап отыру қажет.
Тоқсандық жиынтық бағалау аяқталғаннан кейін білім алушылардан жұмыстарын тоқтатып, қалам/қарындаштарын партаның үстіне қоюларын өтіну керек.
6. Модерация және балл қою
Барлық мұғалімдер балл қою кестесінің бірдей нұсқасын қолданады. Модерация үдерісінде бірыңғай балл қою кестесінен ауытқушылықты болдырмау үшін жұмыс үлгілерін балл қою кестесіне сәйкес тексеру қажет.
28
ІІІ ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР
«Табиғат құбылыстары» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау
Сөйлеу әрекетінің түрлері Тыңдалым және айтылым
Оқу мақсаты
Бағалау критерийі
дағдыларының
Ойлау деңгейі
Орындау уақыты 1-тапсырма
Мэтінді мұқият тыңда. Тапсырмаларды орында.
4.1.1.1 Шығарманың мазмұнын толық түсіну, кейбір тұстарын нақтылау, оқиғаның себеп-салдарын анықтау үшін сұрақтар қою және жауап беру 4.1.2.1** Шығарма мазмұнын түрлі баяндау тәсілдерін (І немесе ІІІ жаққа өзгертіп, жағдаяттар қосып, оқиғаларды өрбітіп) қолданып, шығарманы қысқаша/ толық/ ішінара мазмұндау Білім алушы
• Мәтіннің мазмұнына/оқиғаның себеп-салдарына қатысты сұрақтар қояды және жауап береді
• Мәтіннің мазмұнын өрбітіп, І жақта баяндайды Қолдану
Жоғары деңгей дағдылары 20 минут
Ғажайып дүнне
Мейрамбек мектеітген келді де: ңозыларын өріске айдап шыкты. Күн жылы. Т өмпеш іклің түстік бетіне сарғалдадтар каптап өскен. Мейрамб ек козыларына біраз карайлады. Сөйтті де: сарғалдактар өскен кырға жүтіре жөнелді. Жоғары көтерілді.
Төбенің үстінен а>ъілға карады. Ана түста өзінің үйі; ал сонау жерде өзімен бірге окитъш Марат пен Айгүлдің үйі. Мейрамбек шөп арасына шалкая жатып: заңғар аспанға кез тастады. Көкте әппак макта секілді бүлттар жүзіп барады. Мейрамбек енді 6айкады: аспан керемет екен!
Төбедегі бүлттар түнғиык су ішінде калкып жүзген ак бауыр каздардан аумайды. Анау бір бүлт ш е? Ол тау-тау кып үйген ак бүйра жүндей екен. Мына шетгегі бүлттың үстіне шығъш алып: жер-дүниені серуендер ме еді: шіркін! Мейрамбек бүгін көктемніңғажайып сырьша елжірейкарады.
Биылғы көкгем есінде үзак сакгалар-ау. Әсіресе: жаңа ғана көкке карап шалкалап жатыгт дүниеніңғажап еЕсендігіне кайран калғанын карасаншы.
Анау төмеңцегі ауылда өзімен кол үстасып бірге жүріп. бірге окитъш Марат пен Айгүлдің касында жоғьш айгсайшы! Мейрамбек орнынан түрды да, кырдан еңіске карай квйлегініңтүймелерін ағыткан калпы зымырай жөнелді.
Сұрақтарға жауап бер:
1) Мейрамбек аспандағы бұлттарды нелерге ұқсатты?
2) Бұл көктем Мейрамбектің есінде неліктен ұзақ сақталады деп ойлайсың?
3) Мәтін бойынша «иә» немесе «жоқ» деп жауап беретіндей бір сұрақ құрастырып жаз.
2-тапсырма
Мейрамбектің бұлттарға қарап, ойланған тұсын есіңе түсір. Өзіңді Мейрамбектің орнына қойып көр. Сол сәтте сен бұлттар туралы не айтар едің? Бұлттармен серуендеу туралы ше? Мейрамбектің ойын жалғастырып, мәтінді басқа ойлармен/оқиғалармен толықтырып айт.
29
Бағалау критерийі Тапсырма № Дескриптор Балл
Білім алушы
Мәтіннің мазмұнына/ оқиғаның себеп-салдарына қатысты сұрақтар қояды және жауап береді 1 мәтіннің мазмұны бойынша сұрақтарға жауап береді: -бірінші сұраққа; -екінші сұраққа; 1 1
мәтіннің мазмұны бойынша нақтылау сұрағын құрастырады; 1
Мәтіннің мазмұнын өрбітіп, І жақта баяндайды 2 берілген оқиғамен байланыстыра отырып, мәтінді жүйелі жалғастырады; 1
оқиғаны бірінші жақта баяндайды; 1
ойын жүйелі, еркін жеткізеді; 1
сөйлеу барысында грамматикалық нормаларды сақтайды. 1
Барлығы 7
30
«Табиғат құбылыстары» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты
ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні
Бағалау критерийі
Тапсырма
№
Оқу жетістіктерінің деңгейі
Төмен
Орта
Жоғары
Мәтіннің
мазмұнына/оқуғаның себеп салдарына
қатысты сұрақтар
қояды және жауап береді
Мәтіннің мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беруде және мәтін бойынша нақтылау сұрақтарын құрастыруда қиналады.
Мәтіннің мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беруде/
мәтінде баяндалған оқиғаға қатысты нақтылау сұрақтарын құрастыруда қателеседі.
Мәтіннің мазмұны бойынша сұрақтарға жауап береді, мәтінде баяндалған оқиғаға қатысты нақтылау сұрақтарын қояды.
Мәтіннің мазмұнын өрбітіп, І жақта баяндайды
Мәтіннің форматын өзгерте отырып, мазмұнын І жақта баяндауда қиналады.
Мәтіндегі оқиғаны өрбіте баяндайды, оқиғалардың
байланысын/мәтінді баяндау форматын сақтауда қателеседі.
Мәтіндегі оқиғаны өрбіте отырып, мазмұнын І жақта баяндайды.
1
2
31
«Қоршаған ортаны қорғау» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау
Сөйлеу әрекетінің түрлері Оқылым
Жазылым
Оқу мақсаты
4.2.3.1 Шығарманың тақырыбын және негізгі ойды
анықтау, автордың ойын мәтін деректерінен келтіре отырып дәлелдеу
4.2.7.1 Шығармадан әдеби көркемдегіш құралдарды (теңеу, кейіптеу, эпитет, аллитерация, әсірелеу) табу және оларды қолдану
4.3.2.1 Таныс мәтінге жаңа кейіпкерлер қосу, жаңа сюжеттер енгізу/ өлең (төрт жолды) жазу
• Мәтіннің негізгі ойын анықтап, дәлелдейді
• Мәтінге тақырып қояды
• Мәтіннен теңеу сөздерді табады
• Таныс мәтінді жаңа оқиғалар/кейіпкерлер қосу арқылы өрбітіп жазады
Оіырды дарсыалдымда дараторғай: Аоыржып. әлденеге көндлі толмай. «Торьғып неге байғүс отыр: - дедім: -Жадырап: эн салуға заукы болмай».
Қасьша байқайьш деп бардым жадын: Әндетпей неге отыр деп энші - акын. Түршігіп торғай менен секем алдьь Сезімтал: білесің ғой торғай затын.
¥ш уға элдекайда үмтылады: Қундыздай кара жүні күлпырады.
Көзінен корғасындай мүнды көріп:
Аяныш жан-тәнімді шымшылады.
«¥ясьш бүзды ма» д еп бүзык балш Болғаны капелімде көңілім нала.
Тілі жок: айтар еді-ау сол торғайдың: ыйыңдар бүзыктьь - деп: - ата-ана!»
Бағалау критерийі
Білім алушы:
Ойлау
деңгейі
дағдыларының Қолдану
Жоғары деңгей дағдылары
Орындау уақыты
20 минут
1-тапсырма
Өлеңді түсініп оқы. Тапсырмаларды орында.
32
a) Өлең арқылы автордың не айтқысы келді деп ойлайсың? Белгіле (^)
A) әлемде әнші құстар көп
B) құстар сөйлей алмайды
C) құстар өте сезімтал келеді Б) құстарға қамқор болу керек
b) Ойыңды өлеңнен деректер келтіре отырып, дәлелдеп жаз.
с) Өлеңге ат қой_________________________________________________________________
2-тапсырма
Өлеңнің үшінші шумағынан теңеу сөздерді тауып, байланысқан сөзімен бірге теріп жаз.
1)
2)
3-тапсырма
Өлеңнің мазмұнына жаңа оқиғалар немесе кейіпкерлер қосып, оқиғаны аяқтап жаз (7-8 сөйлем).
33
Бағалау критерийі Тапсырма № Дескриптор Балл
Білім алушы
Мәтіннің негізгі ойын анықтап, дәлелдейді Мәтінге тақырып қояды 1 мәтіннің негізгі ойын анықтайды; 1
мәтіннің негізгі ойына қатысты деректерді табады; 1
өлең мазмұнына сәйкес тақырып қояды; 1
Мәтіннен теңеу сөздерді табады 2 өлеңнен теңеу сөздерді табады: - бірінші; - екінші 1 1
Таныс мәтінді жаңа оқиғалар/кейі пкерлер қосу арқылы өрбітіп жазады 3 берілген оқиғамен жүйелі байланыстырып, шағын мәтін құрап жазады; 1
ойын әсерлі, еркін жеткізеді; 1
орфографиялық және пунктуациялық қателер жібермейді; 1
жазу барысында грамматикалық нормаларды сақтайды. 1
Барлығы 9
34
«Қоршаған ортаны қорғау» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты
ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні
Бағалау критерийі Тапсырма № Оқу жетістіктерінің деңгейі
Төмен Орта Жоғары
Мәтіннің негізгі ойын анықтап, дәлелдейді Мәтінге тақырып қояды 1 Мәтінге тақырып қою мәтіннің негізгі о анықтауда және дәлелде қиналады. да, йын уде Мәтінге тақырып қою мәтіннің негізгі ойын анықта мәтіннен деректер келт дәлелдеуде қателеседі. да/ уда/ іріп Мәтінге сәйкес тақы қояды, мәтіннің негізгі о анықтайды және мәтіі деректер келтіріп дәлелдей рып йын інен ді.
Мәтіннен теңеу сөздерді табады 2 Мәтіннен теңеу сөзд анықтауда қиналады. ерді Мәтіннен бірінші/екінші теңе сөздерді табуда немесе теңеу сөзбен байланысқан сөздерді анықтауда қателіктер жіберед у і. Мәтіннен теңеу сөздерді дұрыс табады.
Таныс мәтінді жаңа оқиғалар/кейі пкерлер қосу арқылы өрбітіп жазады 3 Мәтіннің мазмұнын ж оқиғалар/ кейіпкерлер қ арқылы өрбітіп жаз қиналады. аңа осу уда Мәтіннің мазмұнын өрб жазады, оқиғалар байланысын сақтауда қателес жазу барысында грамматикал орфографиялық/ пунктуация қателіктер жібереді. ітіп дың еді/ іық/ лық Оқылған мәтіннің мазмұн жаңа оқиғалар/кейіпке; қоса отырып, өрбітіп жазад ына лер ы.
35
III тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың спецификациясы 1. Тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мақсаты
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау білім беру мазмұнын жаңарту аясындағы оқу бағдарламасының мазмұнына сәйкес білім алушылардың оқу мақсаттарына жеткендігін тексеруге және тоқсан барысында меңгерген білім, білік және дағдыларын анықтауға бағытталған.
Спецификация 4-сыныпта «Әдебиеттік оқу» пәні бойынша тоқсандық жиынтық бағалаудың мазмұны мен өткізу рәсімін сипаттайды.
2. Тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мазмұнын анықтайтын құжаттар
Бастауыш білім беру деңгейінің 2-4-сыныптарына арналған «Әдебиеттік оқу» пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту қазақ тілінде)
3. III тоқсан бойынша жиынтық бағалауға шолу
3.1 Ұзақтығы - 40 минут Балл саны - 18
Тыңдалым мен айтылым бөлек тексеріледі.
3.2 Жиынтық бағалаудың құрылымы
Тоқсан бойынша жиынтық бағалауда әртүрлі: көп таңдауы бар, қысқа және толық жауапты қажет ететін тапсырмалар қолданылады.
Көп таңдауы бар тапсырмаларда білім алушы ұсынылған жауап нұсқаларынан дұрысын таңдайды.
Қысқа жауапты қажет ететін тапсырмаларда білім алушы сөздер немесе сөйлемдер түрінде жауап береді.
Толық жауапты қажет ететін тапсырмалар мәтінді түсінуге, өз ойын ауызша және жазбаша түрде толық, жүйелі, түсінікті етіп жеткізуге бағытталған.
Тапсырма бірнеше құрылымдық бөліктерден/сұрақтардан тұруы мүмкін.
Берілген нұсқа қысқа және толық жауапты қажет ететін 4 тапсырмадан тұрады.
Бірінші және екінші тапсырмалар тыңдалым мен айтылым дағдысын, үшіншісі -оқылым, төртінші тапсырма жазылым дағдысын тексеруге бағытталған.
36
Тоқсандық жиынтық бағалау тапсырмаларының сипаттамасы
№ Сөйлеу әрекетінің түрлері Ортақ тақырыптар Оқу мақсаттары Тапсырманың сипаттамасы Тапсырма саны Жалпы балл
1 Тыңдалым және айтылым Табиғат құбылыстары Қоршаған ортаны қорғау 4.1.1.1 Шығарманың мазмұнын толық түсіну, кейбір тұстарын нақтылау, оқиғаның себеп-салдарын анықтау үшін сұрақтар қою және жауап беру 4.1.2.1 Шығарма мазмұнын түрлі баяндау тәсілдерін (І немесе Ш жаққа өзгертіп, жағдаяттар қосып, оқиғаларды өрбітіп) қолданып, шығарманы қысқаша/толық/ ішінара мазмұндау Білім алушы мәтін бойынша нақтылау сұрақтарын құрастыруға және жауап беруге, мәтіннің мазмұнын І жақта баяндауға бағытталған ашық түрдегі толық жауапты қажет ететін тапсырманы орындайды. 2 6
2 Оқылым 4.2.3.1 Шығарманың тақырыбы және негізгі ойды анықтау, автордың ойын мәтін деректерінен келтіре отырып дәлелдеу 4.2.7.1 Шығармадан әдеби көркемдегіш құралдарды (теңеу, кейіптеу, эпитет, аллитерация, әсерілеу) табу және оларды қолдану Білім алушы мәтіннің негізгі ойын анықтауға және оған дәлел келтіруге, шығармадан теңеу сөздерді анықтауға бағытталған ашық түрдегі қысқа жауапты қажет ететін тапсырманы орындайды. 1 6
3 Жазылым 4.3.2.1 Таныс мәтінге жаңа кейіпкерлер қосу, жаңа сюжеттер енгізу/өлең (төрт жолды) жазу Білім алушы берілген мәтінді толықтырып жазуға бағытталған ашық түрдегі толық жауапты қажет ететін тапсырманы орындайды. 1 6
Барлығы 4 18
37
4. Тапсырмалар мен балл қою кестесінің үлгілері
Тыңдалым және айтылым
1-тапсырма
Мәтінді мұқият тыңда. Тапсырмаларды орында.
Қыскы кеш
Алғаш қы ңар жауды. Кдеа жер әп-сәтге аппад түск£ малынды. Ағаш тар да аң ұлпа ңарға оранды.
Әлгівде ауа райы суьггқан соң: Жэмнла мен Керімбек үйге тығылған. Қар жауған сэттен бастап. екеуі терезе алдында сыртңа көз салумен болды.
- Жәмилш ңарашы! Аспан тола аппаң ңар. Бірінен соң бірі жерг е асығып түсіп жатыр: - деді Керімбек.
- Анау бір ңар үлпасы үп-үлкен екен. Қадцың мамығындай-ау. Есіктің алды да аппад. Қандай керемет: - деді Жәмила терезеге үніле түсіп.
Екеуі үй іш інде жарты сағаттай отырды. Далағаш ығудыңретін таппады. Ата-анасының жүмыстан келуін асыға күтті.
Ата-аналары келген соң бәрі бірге кешкі ас ішті. Бірак Жәмила мен Керімбектің бүкіл ойы мен көңілі далаға бір рет ойнап келу болатын.
Бүлардың ойынбіліпкойғандай: көрші үйлерден үл-кыздардыңсынңырлаған күлкілері мен бьшдырлаған дауыстары күлактарына анык шалынды.
- Далаға барып ойнап келе койыңдар: - деді әкесі.
Сэлден соң-ак көше бойы ары-бері шапкылап: аппак кардың үстінде аунап-кунап ойнаған балаларға лык толды. Асыр салған жас бүлдіршіндер кыскы кештің көрвсіне көрік коскандай: көшені нагыз кан базарына айналдырғандай болды.
a) Балалар ата-анасының жұмыстан келуін неліктен асыға күтті?
b) Мәтіннің мазмұны бойынша 1 сұрақ құрастыр және оған жауап бер.
Сұрақ:
Жауап:_______________________________________________________
[2]
2-тапсырма
Берілген жоспардан қалаған бөлікті таңдап, мазмұнын І жақта өзгертіп айт.
Жоспар:
1) Жәмила мен Керімбектің алғашқы қарды қызықтауы
2) Балалардың ата-анасын асыға күтуі
3) Қысқы кештің қызығы
[4]
38
Балл қою кестесі
Сөйлеу әрекеті Жауап Балл Қосымша ақпарат
Тыңдалым және айтылым Білім алушының ықтимал жауабы: Себебі олар жаңа жауған қармен ойнағысы келді/ Ата аналарынан рұқсат алып, сыртқа шығу үшін/ ... 1 Тапсырманың мазмұнына сәйкес баламалы сұрақтар мен жауаптар қабылданады.
Ықтимал сұрақтар: Балалар неге терезенің алдында отыр?/ Жәмила қар ұлпасын неге теңеді? /Олар ата-аналарын қанша уақыт күтті?/ Балалар неліктен далаға шығуға асықты?/... 1
Ықтимал жауаптар: Олар сыртта жауып тұрған қарды бақылап отыр./ Қаздың ақ мамығына ұқсатты/ Жарты сағаттай уақыт күтті/ Жаңа жауған қармен ойнау үшін/... 1
Білім алушының ықтимал жауабы: Алғашқы қар жауды. Айнала ақ мамыққа оранды. Інім екеуіміз есік алдында ойнап жүргенбіз. Күн суыта бастаған соң үйге кірдік. Терезеден жауып тұрған қарды бақылап отырдық. - Әпке, қарашы, аспанда қар қандай көп! Тоқтамай жерге түсіп жатыр, - деді інім. -Иә, қар ұлпалары қаздың мамығына ұқсайды екен, - дедім мен. 1 Мәтіннің жоспарға сәйкес бөлігін баяндайды.
1 І жақта баяндау тәсілін сақтайды.
1 Сөйлеу барысында грамматикалық нормаларды сақтайды.
Барлығы 6
Оқылым
2-тапсырма
Өлеңді түсініп оқы. Тапсырмаларды орында.
Табиғат, таң қаламын тамашаңа, Өзіңсің жасыл қорған барша адамға.
Саяңда ләззат алып демаламын,
Қамқор боп жүрем саған әрқашанда.
Таза ауа, жасыл шалғын көмкерілген, Айдын көл - күміс табақ төңкерілген.
Кең дала, жасыл жайлау - мақтанышым, Көкжиектен күлімдеп күн көрінген.
Сұлу Сыр сылаңдайды сылдыр қағып, Жарқырап ақ күмістей сулары ағып.
Тұнған бір айналасы жеміс-жидек, Көргендер сүйсінеді таңдай қағып.
Бой түзеп жайқалады қара ағашың, Алқызыл алма таққан алма ағашың. Жүзімнің шәрбат дәмі бал шырындай, Аралаймын тоймай бір бақ арасын.
Адамзат, аялайық табиғатты, Болмайық табиғатқа аса қатты. Адамның адамдығы біле білсек, Табиғат тазалығы, міне, нақты!
39
1) Өлеңнен негізгі ойды білдіретін жолдарды тауып, көшіріп жаз.
2) Өлеңге ат қой.____________________________________________
3) Өлеңдегі қарамен берілген сөздерді кестеге жіктеп жаз.
Теңеу сөздер Эпитеттер
[6]
Балл қою кестесі
Сөйлеу Жауап Балл Қосымша ақпарат
әрекеті
Адамзат, аялайық табиғатты, 1
Болмайық табиғатқа аса қатты./
Табиғатты аялайық/Табиғатқа қорған бол/ 1 Баламалы тақырыптар
Оқылым Табиғатым -мақтанышым қабылданады.
Теңеу сөздер:
ақ күмістей 1
бал шырындай 1
Эпитеттер: Айдын көл 1
Күміс табақ 1
Барлығы 6
Жазылым
3-тапсырма
Оқылымға берілген өлеңдегі көркем сөздерді қолданып, «Табигат және адам» тақырыбына шағын мәтін құрап жаз. Берілген жоспарды қолдан.
Жоспар:
1) Адам - табиғаттың ажырамас бөлігі
2) Табиғат тіршілік көзі
3) Табиғатты қорғау - әр адамның парызы
[6]
40
Балл қою кестесі
Сөйлеу әрекеті Жауап Балл Қосымша ақпарат
Жазылым Білім алушының ықтимал жауабы: Табиғат пен адам - егіз ұғым. Адамсыз табиғат, табиғатсыз адам өмір сүруі мүмкін емес. Табиғат - сөз жетпес сұлулық, баға жетпес қазына, көз тоймайтын әсемдік. Табиғат тіршіліктің құт-берекесі. Өйткені адамның бар өмірі табиғатпен байланысты. Сондықтан да табиғатты қорғау әр адамның міндеті. Біз табиғаттағы әрбір жайқалып тұрған ағашқа қамқорлық танытуымыз қажет. "Бір тал кессең, он тал ек"деп бекер айтылмаған. 1 Баламалы мәтін қабылданады. Тақырыпқа сәйкес мәтін құрап жазады.
1 Мәтіннің құрылымдық бөліктерін сақтайды.
1 Көркем сөздерді орынды қолданады.
1 Ойын еркін, жүйелі жеткізеді.
1 Сөздер мен сөйлемдердің мағыналық байланысын сақтайды.
1 Орфографиялық және пунктуациялық қателер жібермейді.
Барлығы 6
5. Тоқсан бойынша жиынтық бағалауды өткізу ережелері
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау кезінде кабинетіңіздегі көмек ретінде қолдануға мүмкін болатын кез келген көрнекі құралдарды (диаграммалар, кестелер, постерлер, плакаттар немесе карталарды) жауып қойған дұрыс.
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау басталмас бұрын алғашқы бетінде жазылған нұсқау оқылып, білім алушыларға жұмыстың орындалу ұзақтығы хабарланады. Білім алушыларға жұмыс барысында бір-бірімен сөйлесулеріне болмайтындығы ескертіледі. Нұсқаулықпен таныстырып болғаннан кейін білім алушыларға тоқсан бойынша жиынтық бағалау басталғанға дейін түсінбеген сұрақтарын қоюға болатындығы туралы айтылады.
Білім алушылардың жұмысты өздігінен орындап жатқандығына, жұмысты орындау барысында көмек беретін қосымша ресурстарды, мысалы: сөздіктер немесе калькуляторлар (спецификацияда рұқсат берілген жағдайлардан басқа уақытта) пайдалануларына мүмкіндіктерінің жоқ екендігіне көз жеткізіледі. Олардың жұмыс уақытында бір-біріне көмектесулеріне, көшіріп алуларына және сөйлесулеріне болмайтындығы ескертіледі.
Білім алушыларға дұрыс емес жауапты өшіргішпен өшірудің орнына, қарындашпен сызып қою ұсынылады.
Жұмыс барысында нұсқаулыққа немесе жұмыстың ұзақтығына қатысты білім алушылар тарапынан қойылған сұрақтарға жауап беруге болады. Жекелеген білім алушыларға көмек беруге негізделген кез келген ақпаратты оқуға, айтуға, өзгертіп айтуға немесе көрсетуге тыйым салынады.
Тоқсандық жиынтық бағалаудың аяқталуына 5 минут уақыт қалғандығын үнемі хабарлап отыру қажет.
Тоқсандық жиынтық бағалау аяқталғаннан кейін білім алушылардан жұмыстарын тоқтатып, қалам/ қарындаштарын партаның үстіне қоюларын өтіну керек.
6. Модерация және балл қою
Барлық мұғалімдер балл қою кестесінің бірдей нұсқасын қолданады. Модерация үдерісінде бірыңғай балл қою кестесінен ауытқушылықты болдырмау үшін жұмыс үлгілерін балл қою кестесіне сәйкес тексеру қажет.
41
IV ТОҚСАН БОИЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР «Ғарышқа саяхат» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау
Сөйлеу әрекетінің түрлері Оқу мақсаты
Бағалау критерийі
Ойлау дағдыларының деңгейі:
Орындау уақыты 1-тапсырма
Мәтінді мұқият тыңда. Тапсырмаларды орында.
Тыңдалым және айтылым
4.1.2.1** Шығарма мазмұнын түрлі баяндау
тәсілдерін (І немесе ІІІ жаққа өзгертіп,
жағдаяттар қосып, оқиғаларды өрбітіп)
қолданып, шығарманы қысқаша/ толық/ ішінара мазмұндау
Білім алушы
• Шығарманы өз ойынан өрбітіп, толық
мазмұндайды
• Мәтіннің мазмұнын І жақта баяндайды
Қолдану
Жоғары деңгей дағдылары
20 минут
Ғ арыш ка саяхат
Ғ арыш гүлзарыныңкеркі ғажап. Небір эсем гүлдер өсіп түр. Жердегіден элдекайда шапшаң өніп: бой түзейді. Ал гүл шашканы мүлдем керемет.
Кенет Түйме -Түбіттің даусы елең еткідді.
-Ә>п:эуп! Гүл-Жауһар: бері жүрші! -деді күшік. Етегінен тістелеп: кабырғаға карай тартты.
- Немене: ғашкентаң не боп калды? Мен бос емеспін.
- Жүр: карш терезеге кара:- деді шіңкілдек үнмен үріп-үріп койған Түйме-Түбіт.
- Кеңістік тада емес: көрші барьш...
-Ой, мазасыз Түйме-Түбіт...
Қыз күшігіне ілесіп иллюминаторға келді. Алыстан элдебір космос кемесі көрінді. Айырым белгісі жок. Бейганыс. Оның үшуындағы көзге үрар бір оғаштык
- кауіп-катерге үш ырағандарынан хабардар еткендей: жаркьшдап жарык жағып кел е жатканында еді.
-Кішвсентай: Батыр-Болатка жүгір...
-Мен мүндамыю не нэрсе: Гүл-Жауһар?
-Ана жымыңдаған отты Есөремісің? Біреулер осьшай карай үшып келеді.
-Иэ: бағыты - ғарышкала. Ал бүлайша жаркьшдатугы: әрине: апат белгісі.Қазір сөйлесейік...
a) Сұрақтарға жауап жаз.
1) Кішкентай күщік нені байқады?____________________________________________________
2) Гүл-Жауһар ғарыш кемесінің бейтаныс және апатты жағдайда екенін қалай анықтады?___________________________________________________________________________
b) Тыңдалған мәтіндегі оқиғаны жалғастырып көр. Өзіңді мәтін кейіпкерлерінің біреуінің орнына қойып, оқиғаны І жақта әңгімеле.
42
Бағалау критерийі Тапсырма № Дескриптор Балл
Білім алушы
Шығарманы өз ойынан өрбітіп, толық мазмұндайды Мәтіннің мазмұнын І жақта баяндайды 1 мәтіннің мазмұны бойынша сұрақтарға жауап береді: - бірінші сұраққа; - екінші сұраққа; 1 1
берілген оқиғамен байланыстыра отырып, мәтінді жүйелі жалғастырады; 1
оқиғаны І жақта баяндайды; 1
ойын жүйелі, еркін жеткізеді; 1
сөздер мен сөйлемдердің мағыналық байланысын сақтайды; 1
сөйлеу барысында грамматикалық нормаларды сақтайды. 1
Барлығы 7
43
«Ғарышқа саяхат» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты
ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні
Бағалау критерийі Тапсырма № Оқу жетістіктерінің деңгейі
Төмен Орта Жоғары
Шығарманы өз ойынан өрбітіп, толық мазмұндайды Мәтіннің мазмұнын І жақта баяндайды 1 Тыңдалған мәтіннің мазмұнына жаңа оқиғалар/ кейіпкерлер қоса отырып, баяндау тәсілін өзгертіп әңгімелеуде қиналады. Тыңдалған мәтіннің мазмұнына жаңа оқиғалар/кейіпкерлер қосып өрбіте әңгімелейді, мәтінді берілген оқиғамен байланыстыруда/ оқиғаны І жақта баяндауда/ сөйлеу барысында грамматикалық нормаларды сақтауда қателіктер жібереді. Тыңдалған мәтіннің мазмұнына жаңа оқиғалар/кейіпкерлер қоса отырып, оқиғаны І жақта әңгімелейді.
44
«Болашаққа саяхат» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау
Сөйлеу әрекетінің түрлері
Оқылым
Жазылым
Оқу мақсаты
Бағалау критерийі
4.2.1.2** Шығарманы іштей көз жүгіртіп/ шолып/ түртіп алып/ сұрақтар қоя отырып/ қажетті ақпаратты тауып/ белгі қойып оқу/ талдау жасап оқу/ сын тұрғысынан бағалап оқу
4.3.2.1 Таныс мәтінге жаңа кейіпкерлер қосу, жаңа сюжеттер енгізу/ өлең (төрт жолды) жазу
Білім алушы
• Оқу түрлерін қолдана отырып, мәтіннен қажетті ақпараттарды табады • Таныс мәтінді жаңа оқиғалар/ кейіпкерлер қосу арқылы өрбітіп жазады
Ойлау дағдыларының деңгейі
Орындау уақыты
Қолдану
Жоғары деңгей дағдылары 20 минут
1-тапсырма
Мәтінді түсініп оқы. Тапсырмаларды орында.
Менің болашадта ғарышкер болғым келеді. Сондыктан да көз алдыма өз болашағымды жиі елестетемін. Міне: қазір де киялыммен көзді-ашып жүмғанша болаш акка үш ып бардым.
Жан-жағымда жалт-жрлт еткен жүлдыздар. Бір кезде жарк-жүрк еткен найзағайдан кейін: сатыр-сүтыр жаңбыр жауа бастады. Кемпіркосакты тамашалайын деген оймен гүрс еггіп бір жүлдызға кондым. Алакай: түрлі түсті кемпіркосак та көрінді! Керемет көріністі тамашалап отьрмын. Міне. ғажап! Кемпіркосак арасынан мен болашакты көрдім. Болашактың адамдары жүлдыздарды мекендейді екен. Олар мені Есөрген кезде «Бәрекелді: кош ьселдің! Біз сені танимыз» - деп күлімдей карсы алды. Менде «Бүлар мені кайдан таниды!?» - деген ой туындады.
Пай-пай: олар осыншалык білімдар: озык ойлы болып: авділға байьш: биік-биік кол жешейтін Еоереметтердің бэріне кол жеткізген екен. Аспан денелеріңде орналасып: эртүрлі Еызметтер аткарьш: ойлап тапкан жаңа жегі стіктерім ен бөліседі. Озык дүниелер жасап еңбек етеді. Әр жүлдызда шәьсірттер тэрбиелейіін мектептері бар көрінеді. Бір-бір аспан к-өліктерін мініп альш: жерге конакка келмекші.
Шіркің менде де ссндай көліктердің бірі болса ғой...
1) Мәтіннен болашақтың адамдарының қонақжайлығын білдіретін сөйлемді белгілеп көрсет.
2) Болашақтың адамдарының бірлігін көрсететін сөйлемді белгіле.
A) Ойлап тапқан жаңа жетістіктерімен бөлісіп отырады.
B) Болашақтың адамдары жұлдыздарды мекендейді екен.
C) Бір-бір аспан көліктерін мініп алып, жерге қонаққа келеді.
Б) Әр жұлдызда шәкірттер тәрбиелейтін мектептері бар екен.
45
3) Бірінші абзацтағы «көзді ашып-жұмғанша» деген тұрақты сөз тіркесі қандай мағынаны білдіреді?
A) асықпай
B) тез арада
C) ешқашан Б) қайта-қайта
2-тапсырма
Мәтіннің соңғы сөйлеміне сүйеніп, кейіпкердің ойын жалғастырып жаз. Егер сенде болашақтың көлігі болса, не істер едің?
Бағалау критерийі Тапсырма № Дескриптор Балл
Білім алушы
Оқу түрлерін қолдана отырып, мәтіннен қажетті ақпараттарды табады 1 мәтіннің мазмұнына қатысты ақпараттарды анықтайды: - бірінші; - екінші; 1 1
тұрақты сөз тіркесінің мағынасын түсіндіреді; 1
ойының, қиялының ұшқырлығын танытады; 1
сөздер мен сөйлемдердің мағыналық байланысын сақтайды; 1
орфографиялық және грамматикалық нормаларды сақтайды. 1
Таныс мәтінді жаңа оқиғалар/кейі пкерлер қосу арқылы өрбітіп жазады 2 кейіпкердің ойын жалғастырып, мәтінді жүйелі аяқтайды; 1
Барлығы 7
46
«Болашаққа саяхат» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты
ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні___________________________________________________________
Бағалау критерийі Тапсырма № Оқу жетістіктерінің деңгейі
Төмен Орта Жоғары
Оқу түрлерін қолдана отырып, мәтіннен қажетті ақпараттарды табады 1 Мәтіннен қаж ақпараттарды тау белгілеуде қиналады. етті ып, Мәтіннен қаж ақпараттарды анықта қателеседі. етті уда Мәтіннен қаж ақпараттарды дұрыс таба етті щы.
Таныс мәтінді жаңа оқиғалар/кейіпкерлер қосу арқылы өрбітіп жазады 2 Оқылған мәтінге ж оқиғалар/кейіпкерлер қ арқылы өрбітіп жаз қиналады. аңа осу уда Оқылған мәтінді өрб жазады, оқиғалар байланысын сақтауда/ ж барысында грамматикал орфографиялық қателік жібереді. ітіп дың сазу іык/ тер Оқылған мәтінді ж оқиғалар/кейіпкерлер к арқылы өрбітіп жазады. аңа осу
47
IV тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың спецификациясы 1. Тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мақсаты
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау білім беру мазмұнын жаңарту аясындағы оқу бағдарламасының мазмұнына сәйкес білім алушылардың оқу мақсаттарына жеткендігін тексеруге және тоқсан барысында меңгерген білім, білік және дағдыларын анықтауға бағытталған.
Спецификация 4-сыныпта «Әдебиеттік оқу» пәні бойынша тоқсандық жиынтық бағалаудың мазмұны мен өткізу рәсімін сипаттайды.
2. Тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мазмұнын анықтайтын құжаттар
Бастауыш білім беру деңгейінің 2-4-сыныптарына арналған «Әдебиеттік оқу» пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту қазақ тілінде)
3. IV тоқсан бойынша жиынтық бағалауға шолу
3.1 Ұзақтығы - 40 минут Балл саны - 18
Тыңдалым мен айтылым бөлек жүргізіледі.
3.2 Жиынтық бағалаудың құрылымы
Тоқсан бойынша жиынтық бағалауда әртүрлі: көп таңдауы бар, қысқа және толық жауапты қажет ететін тапсырмалар қолданылады.
Көп таңдауы бар тапсырмаларда білім алушы ұсынылған жауап нұсқаларынан дұрысын таңдайды.
Қысқа жауапты қажет ететін тапсырмаларда білім алушы сөздер немесе сөйлемдер түрінде жауап береді.
Толық жауапты қажет ететін тапсырмалар мәтінді түсінуге, өз ойын ауызша және жазбаша түрде толық, жүйелі, түсінікті етіп жеткізуге бағытталған.
Тапсырма бірнеше құрылымдық бөліктерден/сұрақтардан тұруы мүмкін.
Берілген нұсқа қысқа және толық жауапты қажет ететін 4 тапсырмадан тұрады.
Бірінші тапсырма тыңдалым және айтылым дағдысын, екіншісі - оқылым, үшінші және төртінші тапсырмалар жазылым дағдысын тексеруге бағытталған.
48
Тоқсандық жиынтық бағалау тапсырмаларының сипаттамасы
№ Сөйлеу әрекетінің түрлері Ортақ тақырыптар Оқу мақсаты Тапсырманың сипаттамасы Тапсырма саны Жалпы балл
1 Тыңдалым және айтылым Ғарышқа саяхат Болашаққа саяхат 4.1.2.1** Шығарма мазмұнын түрлі баяндау тәсілдерін (І немесе Ш жаққа өзгертіп, жағдаяттар қосып, оқиғаларды өрбітіп) қолданып, шығарманы қысқаша/ толық/ ішінара мазмұндау Білім алушы мәтінді баяндау тәсілін өзгертіп мазмұндауға бағытталған ашық түрдегі толық жауапты қажет ететін тапсырманы орындайды. 1 6
2 Оқылым 4.2.1.2* Шығарманы іштей көз жүгіртіп/шолып/ түртіп алып/ сұрақтар қоя отырып/ қажетті ақпаратты тауып/ белгі қойып оқу/ талдау жасап оқу/ сын тұрғысынан бағалап оқу 4.2.2.1 Шығарманы қайта құруға, интерпретациялауға және бағалауға негізделген сұрақтар қою және жауап беру Білім алушы мәтіннен қажетті ақпаратты анықтауға, шығарманың мазмұны бойынша бағалау сұрақтарын құрастыруға және жауап беруге бағытталған ашық түрдегі қысқа жауапты қажет ететін тапсырманы орындайды. 1 6
Жазылым 4.3.1.1 Оқылған шығармадағы оқиға жүйесін анықтап, оны бөліктерге бөлу, әр бөлікке ат қойып, жоспар құру 4.3.2.1 Таныс мәтінге жаңа кейіпкерлер қосу, жаңа сюжеттер енгізу, өлең (төрт жолды) жазу Білім алушы мәтін бөліктеріне ат қоюға, мәтінді толықтырып жазуға бағытталған ашық түрдегі толық жауапты қажет ететін тапсырманы орындайды. 2 6
Барлығы 4 18
49
4. Тапсырмалар мен балл қою кестесінің үлгілері
Тыңдалым және айтылым
1-тапсырма
Мәтінді тыңда. Мәтіннің мазмұны бойынша сұрақтарға жауап бер.
1) Мәтіннің кейіпкерлері өздерінің салмақсыздыққа тап болғанын қалай анықтады?
2) Дастанның «таяқшаңды түсіріп алма» деуінің сыры неде деп ойлайсың?
3) Мәтіннің негізгі бөлімінің мазмұнын І жаққа өзгертіп, қысқаша баяндап бер.
Балл қою кестесі
[6]
Сөйлеу әрекеті Жауап Балл Қосымша ақпарат
Тыңдалым және айтылым Олардың күйме-шаналары жеңілдеп кетті/ Олар отырған орындарынан ажырап, өздерінің қалықтап жүргенін сезді/... 1
Білім алушының ықтимал жауабы: Таяқшаны жоғалтып алса, шынайы өмірге қайта орала алмай қалуы мүмкін/ Таяқша арқылы Жермен хабарласып отырады, егер оны түсіріп алса Жермен байланыссыз қалады/... 1 Сұрақтың мазмұнына сәйкес баламалы, қысқа және толық жауаптар қабылданады
Білім алушының ықтимал жауабы: Біз биіктей бердік. Бір кезде өзіміздің де, аттарымыздың да жеңілдеп кеткенін байқадық. Біз салмақсыздыққа тап болғанымызды түсіндік. Енді бір-бірімізден ажырап қалмауды ойладық. Қолдарымызды тас қылып ұстап алдық да, делбенің бір ұшымен өзімізді шанаға байлап қойдық. 1 Мәтіннің мазмұнын қысқартып, жинақы баяндайды.
1 Мәтіннің негізгі бөліміне сәйкес оқиғаларды қамтиды.
1 Мәтінді баяндау тәсілін өзгертіп, І жақта әңгімелейді.
1 Сөйлеу барысында грамматикалық нормаларды сақтайды.
Барлығы 6
50
Оқылым
2-тапсырма
Мәтінді түсініп оқы. Тапсырмаларды орында.
«Аватардың» илін білеин Арман Күн жексенбі болатын. Ауладағы алаңқайда балаларымды ойнатып жүр едім, қасыма мектеп жасындағы бір балақай жүгіріп келді. Таникетпм. Көрші үйде түратын Арман екен. Арман бныл 5-сыныпта оьдап жүр. Өзі бір кісі алдынан қия отпейтін тәрбнелі бала. Көрген жерде күрақ үшып амандасатыны бар.
Арман маған әдеттепдей қос қолын үсынды. Бірақ амандаскдны сол еді, қалтасындағы үялы телефоны «әндетіп» қоя берді. Балакдй анадайға барып, үзақ сөйлесті. Сөз арасында шүлдірлеп бірдеңелерді айтып қояды. Ақырын қүпақ түрсем, бүрын-соңды естімеген бейтаныс тіл. «Бүл бала қай тілде шүлдірлеп отыр!?» -деп аң-таң болдым.
Ақыры шыдамым таусылды. Сөйлесіп болып, телефонын қалтасына сүңпте бергенде, Армаңд ы қасыма шақырдым.
-Қдне, айта қойшы. Жаңа қай тілде сөйледің?
-Нави тілінде, - деді Арман.
-Нави? Ол қай тіл? Қай үлттың тілі? - дедім таңданысымды жасыра алмай.
Арман тақ ете қалды.
-«Аватар» фильміндегі Пандора ғаламшары түрғынд арының тілі ғой.
- А-а-а..Солай ма? -дедімде, артынан ойланып қалдым. «Аватардың» фантастикалық фильм екені есіме сап ете түсті. Бір сәттік аңғалдығыма күлкімкелді. Бірақ оны Арманға сездірпм келмеді.
1) Мәтіннен Арманның мінез -құлқын сипаттайтын сөйлемдерді тауып, көшіріп жаз.
2) ІІ абзацтағы «әндетіп» деген сөзді басқаша қалай айтуға болады?
3) Арманның көршісі неліктен таңданды?
4) Арман Нави тілінде сөйлеуді қайдан үйренді деп ойлайсың?
5) Мәтіннің мазмұны бойынша түсіндіруге немесе бағалауға бағытталған 1 сұрақ құрастыр және жауап бер.
Сұрақ Жауап
[6]
51
Балл қою кестесі
Сөйлеу әрекеті Жауап Балл Қосымша ақпарат
Оқылым Өзі бір кісі алдынан қия өтпейтін тәрбиелі бала. Көрген жерде құрақ ұшып амандасатыны бар. 1
Шырылдап/безілдеп/... 1 Тапсырманың мазмұнына сәйкес баламалы жауаптар қабылданады.
Арманның бейтаныс тілде сөйлегеніне таңданды/ Ол Арманның қай тілде сөйлеп тұрғанын түсінбеді/... 1
Білім алушының ықтимал жауабы: Балалар бейтаныс тілге ұқсатып жаңа сөздер ойлап тауып, өзара сөйлесуі мүмкін/Арман фильм кейіпкерлерінің сөздерін қайталап отыруы мүмкін/... 1
Көршісі Арманның сөйлеген тілін неліктен түсінбеді?/ Көршісінің Арманға күлкісін сездірмеуге тырысуының себебі неде деп ойлайсың?/... 1 Тапсырманың мазмұнына сәйкес болатын баламалы сұрақтар мен жауаптар қабылданады.
Ол фантастикалық фильмдегі ойдан шығарылған тіл болғандықтан/ Өзінің аңғалдығын сездіргісі келмеді/... 1
Барлығы 6
Жазылым
3-тапсырма
Оқылымға берілген мәтіннің құрылымдық бөліктерін анықтап, әр бөлікке сәйкес тақырып қой.
Мәтіннің құрылымдық бөліктері Тақырыптар
Кіріспе
Негізгі бөлім
Қорытынды
[3]
4-тапсырма
Жоғарыда оқыған мәтінге жаңа кейіпкерлер немесе оқиғалар қосып, мәтінді аяқтап жаз.
[3]
Балл қою кестесі
Сөйлеу әрекеті Жауап Балл Қосымша ақпарат
3 5 ■а ев N Арман/Тәрбиелі бала/Арман мен көршісі 1 Мәтін бөліктерінің мазмұнына сәйкес баламалы тақырыптар қабылданады.
Нави тілінде сөйлесу/Бейтаныс тіл/ Көршінің таңданысы 1
Аңғал көрші/... 1
Білім алушының ықтимал жауабы: Осы кезде қасымызға тағы бір бала келді. Арман екеуі «нави» тілінде біраз әңгімелесті. Олардың сөздеріне ауладағы балалар да таңдана қарап қалысыпты. Мұны байқаған бейтаныс баланың: -Сендер де нави тілін үйренгілерің келе ме? -дегені сол-ақ екен, балалар қуанып, шулап қоя берді. Арман мен бейтаныс баланың қасына жиналған балалардың бәрі өзара шүлдірлесіп, мәз болып жатыр. Мен «Аватардың» тілін білетін балаларға сырттай қызыға қарап отырдым. 1 Баламалы мәтін қабылданады. Мәтіндегі оқиғаны жүйелі байланыстырады.
1 Мәтіннің құрылымдық бөліктерін сақтайды.
1 Орфографиялық және грамматикалық нормаларды сақтайды.
Барлығы 6
52
5. Тоқсан бойынша жиынтық бағалауды өткізу ережелері
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау кезінде кабинетіңіздегі көмек ретінде қолдануға мүмкін болатын кез келген көрнекі құралдарды (диаграммалар, кестелер, постерлер, плакаттар немесе карталарды) жауып қойған дұрыс.
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау басталмас бұрын алғашқы бетінде жазылған нұсқау оқылып, білім алушыларға жұмыстың орындалу ұзақтығы хабарланады. Білім алушыларға жұмыс барысында бір-бірімен сөйлесулеріне болмайтындығы ескертіледі. Нұсқаулықпен таныстырып болғаннан кейін білім алушыларға тоқсан бойынша жиынтық бағалау басталғанға дейін түсінбеген сұрақтарын қоюға болатындығы туралы айтылады.
Білім алушылардың жұмысты өздігінен орындап жатқандығына, жұмысты орындау барысында көмек беретін қосымша ресурстарды, мысалы: сөздіктер немесе калькуляторлар (спецификацияда рұқсат берілген жағдайлардан басқа уақытта) пайдалануларына мүмкіндіктерінің жоқ екендігіне көз жеткізіледі. Олардың жұмыс уақытында бір-біріне көмектесулеріне, көшіріп алуларына және сөйлесулеріне болмайтындығы ескертіледі.
Білім алушыларға дұрыс емес жауапты өшіргішпен өшірудің орнына, қарындашпен сызып қою ұсынылады.
Жұмыс барысында нұсқаулыққа немесе жұмыстың ұзақтығына қатысты білім алушылар тарапынан қойылған сұрақтарға жауап беруге болады. Жекелеген білім алушыларға көмек беруге негізделген кез келген ақпаратты оқуға, айтуға, өзгертіп айтуға немесе көрсетуге тыйым салынады.
Тоқсандық жиынтық бағалаудың аяқталуына 5 минут уақыт қалғандығын үнемі хабарлап отыру қажет.
Тоқсандық жиынтық бағалау аяқталғаннан кейін білім алушылардан жұмыстарын тоқтатып, қалам/ қарындаштарын партаның үстіне қоюларын өтіну керек.
6. Модерация және балл қою
Барлық мұғалімдер балл қою кестесінің бірдей нұсқасын қолданады. Модерация үдерісінде бірыңғай балл қою кестесінен ауытқушылықты болдырмау үшін жұмыс үлгілерін балл қою кестесіне сәйкес тексеру қажет.
53
МАЗМҰНЫ
1-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР.....................4
«Менің Отаным - Қазақстан» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау.........4
«Құндылықтар» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау......................7
1 - тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың спецификациясы.....................10
II ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР...................16
«Мәдени мұра» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау.....................16
«Мамандықтар әлемі» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау...............19
2-тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың спецификациясы.......................22
III ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР 29
«Табиғат құбылыстары» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау.............29
«Қоршаған ортаны қорғау» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау..........32
3-тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың спецификациясы.......................36
IV ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР 42
«Ғ арышқа саяхат» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау.................42
«Болашаққа саяхат» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау................45
4-тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың спецификациясы.......................48
3
1-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР «Менің Отаным - Қазақстан» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау Сөйлеу әрекетінің түрлері Тыңдалым және айтылым
Оқу мақсаты
Бағалау критерийі
дағдыларының
Ойлау деңгейі
Орындау уақыты 1-тапсырма
а) Мәтінді мұқият тыңда. Кестедегі сұрақтарға жауап бер.
4.1.1.1 Шығарманың мазмұнын толық түсіну, кейбір тұстарын нақтылау, оқиғаның себеп-салдарын анықтау үшін сұрақтар қою және жауап беру
4.1.4.2 Сөйлеу барысында иллюстрациялар/көрнекіліктер/ фото/ суреттер қолдану, презентация/ видеоролик жасау
Білім алушы
• Мәтіннің мазмұны бойынша сұрақтарға жауап береді
• Шығарманың мазмұнына қатысты нақтылау сұрақтарын қояды және жауап береді
• Иллюстрациялардың/суреттердің негізінде әңгімелейді
Білу және түсіну
Қолдану
20 минут
Біздің Отанымыз — Қазақстан Республнкасы. Ол жер көлемі жағынан дүние жүзінде тогызыншы. мүхитпен шектеспейтін елдердің арасьшда бірінші орын алады. Қазақстан жері батысындағы Каспий маңы ойпатынан шығысьшдағы Алтай тауларына дейін. солтү’стіті Батыс Сібірге. оңтүстігі Тянь-Шянь тауларына дейін созылып жатыр. Жерінің кендігі соншалық оңтүстігі мен солтүстігінің табиғаты да бір-біріне үксамайды. Оңтүстігінде жемістер гүлдеп жатқанда. солтүстігінде элі кар жатады.
Қазақстанньщ табиғаты өте әдемі. Жері пайдалы қазбаларға бай.
Қазақстан — тэуелсіз мемлекет. Тэуелсіздігін 1991 жьшы алды. 16 желгоксанда Қазақстан Респ\гбликасьшың тэуелсіздік мерекесі тойтанады. Қазақстанның өз рэміздері бар. Қазакстан — көпүлтты мемлекет. Мүнда 130- дан астам үлт өкілдері түрады. Олар тату-тэтті гүмыр кешуде. Мемлекеттік тілі — казақ тілі.
Біз Отанымызды мақтан етеміз.
Сұрақтар Жауаптар
Қазақстанның жер көлемі қандай?
1991 жылы қандай оқиға болды?
Ъ) Мәтін бойынша «иә» немесе «жоқ» деп жауап беретіндей 1 сұрақ құрастырып жаз.
4
2-тапсырма
Берілген суреттер мен тірек сөздерді қолданып, «Отаным - мақтанышым» тақырыбында сөйле. Тірек сөздер: тәуелсіз, кең- байтақ, көпұлтты, Байқоңыр, ЭКСПО-2017, сүю, парыз.
Бағалау критерийі Тапсырма № Дескриптор Балл
Білім алушы
Мәтіннің мазмұны бойынша сұрақтарға жауап береді Шығарманың мазмұнына қатысты нақтылау сұрақтарын қояды және жауап береді 1 мәтіннің мазмұнына қатысты сұрақтарға жауап береді: - бірінші сұраққа; - екінші сұраққа; 1 1
мәтіннің мазмұны бойынша нақтылау сұрағын құрастырады; 1
Иллюстрациялардың/суреттердің негізінде әңгімелейді 2 тақырыпқа сәйкес мәтін құрап айтады; 1
мәтінің құрылымдық бөліктерін сақтайды; 1
тірек сөздерді орынды қолданады; 1
ойын жүйелі, әсерлі, еркін жеткізеді; 1
суреттерге/иллюстрацияларға сәйкес мәліметтерді қамтиды. 1
Барлығы 8
5
«Менің Отаным - Қазақстан» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты
ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні
Бағалау критерийі Тапсырма № Оқу жетістіктерінің деңгейі
Төмен Орта Жоғары
Мәтіннің мазмұны бойынша сұрақтарға жауап береді Шығарманың мазмұнына қатысты нақтылау сұрақтарын қояды 1 Мәтіннің мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беруде және мәтіннің мазмұнына қатысты нақтылау сұрақтарын құрастыруда қиналады. Мәтіннің мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беруде/ мәтіннің мазмұнына қатысты нақтылау сұрақтарын құрастыруда қателіктер жібереді. Мәтіннің мазмұны бойынша сұрақтарға жауап береді және мәтін бойынша нақтылау сұрақтарын құрастырады.
Иллюстрациялардың /суреттердің негізінде әңгімелейді 2 Суреттер мен тірек сөздердің негізінде берілген тақырып бойынша мәтін құрап айтуда қиналады. Тақырыпқа сәйкес мәтін құрап айтады, тірек сөздерді қолдануда/ суреттерге/иллюстрациялар ға қатысты мәліметтерді қамтуда қателіктер жібереді. Суреттер мен тірек сөздердің негізінде берілген тақырып бойынша мәтін құрап айтады.
6
«Құндылықтар» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау
Сөйлеу әрекетінің түрлері Оқылым
Жазылым
Оқу мақсаты 4.2.3.1 Шығарманың тақырыбы және негізгі ойды анықтау,
автордың ойын мәтін деректерінен келтіре отырып дәлелдеу
4.3.1.1 Оқылған шығармадағы оқиға жүйесін анықтап, оны бөліктерге бөлу, әр бөлікке ат қойып, жоспар құру Бағалау критерийі Білім алушы
• Мәтіннің негізгі ойын анықтап, тақырып қояды
• Автордың ойына мәтіннен дәлелдер келтіреді
• Мәтінді бөліктерге бөліп, ат қояды
Ойлау дағдыларының Қолдану
деңгейі Жоғары деңгей дағдылары
Орындау уақыты 20 минут
1-тапсырма
Мэтінді түсініп оқы. Тапсырмаларды орында.
Бозторған өзінің туысы қараторғаймен көрші түрады. Ол ертелі-кеш ән салып. көнілін көтеретін еді. Қараторғайдың да шыкылдап бірсыдырғы ынылдайтын «әндері» болатын. Бозторғайдьщ әнінен кенін. қараторғайдың шиқьшы аяк асты болып. ескерусіз калды. Өзін эншілердің санатына косып жүрген караторғайды күншілдік жеңді. Бозторғай әндете бастаса. кабағьш түйіп. ашуын шаЕДфып:
— Сен-ак пшкыпдаудан жалыкпайды екенсің? Не дауыс. не эуен жок. сенің энінді кім тындасын.- деп жактырмайтын.
Енді бозторғай жазык далаға кетіп әндететінді шығарды. Оньщ энін жалпак дала мен ондағы тіршілік тындады. Кен аспанда салған ән бурынғыдан да әуенді естілетін.
— Тым бнік көтерілмесеңші. Мерт боларсың. — деп аяған болады қараторғай.
«Жакыннан тістескенше. алыстан кісінескен артык» деген емес пе. алыстан эуендірек естіледі. — деді бозторғай.
1) Мәтінге тақырып қой._______________________________________________________
2) Мәтіннің негізгі ойына сәйкес мақал-мәтелді анықта.
A) Күншілдің күні қараң
B) Әркімнің өзі шығар биігі бар
C) Адамның ұяты бетінде, адамгершілігі ниетінде Б) Айтысып сөзге келгенше, ақылменен жөнге кел
3) Мәтін арқылы автордың не айтқысы келді деп ойлайсың? Мәтіннен дәлелдер келтір.
2-тапсырма
Оқылымға берілген мәтінді үш бөлікке бөліп, әр бөліктің басталар жерін Ъ таңбасымен белгіле. Әр бөлікке ат қой.
Мәтіннің бөліктері Тақырып
Кіріспе
Негізгі бөлім
Қорытынды
7
Бағалау критерийі Тапсырма № Дескриптор Балл
Мәтіннің негізгі ойын анықтап, тақырып қояды Автордың ойына мәтіннен дәлелдер келтіреді 1 мәтінге тақырып қояды; 1
мәтіннің негізгі ойына сәйкес мақалды анықтайды; 1
автордың ойын мәтіннен дәлелдер келтіре отырып сипаттайды; 1
Мәтінді бөліктерге бөліп, ат қояды 2 мәтіннің құрылымдық бөліктерін анықтайды; 1
мәтіннің әр бөлігіне сәйкес тақырып қояды: -кіріспе; -негізгі бөлім; -қорытынды. 1 1 1
Барлығы 7
8
«Құндылықтар» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні
Бағалау критерийі Тапсырма № Оқу жетістіктерінің деңгейі
Төмен Орта Жоғары
Мәтіннің негізгі ойын анықтап, тақырып қояды Автордың ойына мәтіннен дәлелдер келтіреді 1 Мәтінге тақырып қоюда, мәтіндегі негізгі ойды анықтап, дәлелдер келтіруде қиналады. Мәтінге тақырып қоюда/ мәтіндегі негізгі ойды анықтауда/ автордың ойына мәтіннен дәлелдер келтіруде қателіктер жібереді. Мәтін мазмұнына сәйкес тақырып қояды, мәтіндегі негізгі ойды анықтап, дәлелдейді.
Мәтінді бөліктерге бөліп, ат қояды 2 Мәтіннің құрылымдық бөліктерін анықтауда және әр бөлікке ат қоюда қиналады. Мәтіннің құрылымдық бөліктерін анықтауда/ мәтіннің бөліктеріне ат қоюда қателіктер жібереді. Мәтіннің құрылымдық бөліктерін анықтайды және әр бөлікке сәйкес ат қояды
9
І тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың спецификациясы 1. Тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мақсаты
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау білім беру мазмұнын жаңарту аясындағы оқу бағдарламасының мазмұнына сәйкес білім алушылардың оқу мақсаттарына жеткендігін тексеруге және тоқсан барысында меңгерген білім, білік және дағдыларын анықтауға бағытталған.
Спецификация 4-сыныпта «Әдебиеттік оқу» пәні бойынша тоқсандық жиынтық бағалаудың мазмұны мен өткізу рәсімін сипаттайды.
2. Тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мазмұнын анықтайтын құжаттар
Бастауыш білім беру деңгейінің 2-4-сыныптарына арналған «Әдебиеттік оқу» пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту қазақ тілінде)
3. І тоқсан бойынша жиынтық бағалауға шолу
3.1 Ұзақтығы - 40 минут Балл саны - 18 балл
Тыңдалым мен айтылым бөлек тексеріледі.
3.2 Жиынтық бағалаудың құрылымы
Тоқсан бойынша жиынтық бағалауда әртүрлі: көп таңдауы бар, қысқа және толық жауапты қажет ететін тапсырмалар қолданылады.
Көп таңдауы бар тапсырмаларда білім алушы ұсынылған жауап нұсқаларынан дұрысын таңдайды.
Қысқа жауапты қажет ететін тапсырмаларда білім алушы сөздер немесе сөйлемдер түрінде жауап береді.
Толық жауапты қажет ететін тапсырмалар мәтінді түсінуге, өз ойын ауызша және жазбаша түрде толық, жүйелі, түсінікті етіп жеткізуге бағытталған.
Тапсырма бірнеше құрылымдық бөліктерден/сұрақтардан тұруы мүмкін.
Берілген нұсқа қысқа және толық жауапты қажет ететін 4 тапсырмадан тұрады.
Бірінші және екінші тапсырмалар тыңдалым мен айтылым дағдысын, үшіншісі - оқылым, төртінші тапсырма жазылым дағдысын тексеруге бағытталған.
10
Тоқсандық жиынтық бағалау тапсырмаларының сипаттамасы
Сөйлеу әрекетінің түрлері Ортақ тақырыптар Оқу мақсаттары Тапсырманың сипаттамасы Тапсырма саны Жалпы балл
1 Тыңдалым және айтылым 4.1.3.1 Шығарманың тақырыбы және қорытынды бөлімі негізінде сюжеттің дамуын болжау, оның себебін түсіндіру 4.1.4.2 Сөйлеу барысында иллю стр ациялар/көр некілі ктер/ фото/ суреттер қолдану, презентация/ видеоролик жасау Білім алушы сюжеттің дамуын болжауға және берілген тақырып бойынша мәтін құрауға бағытталған ашық түрдегі толық жауапты қажет ететін тапсырманы орындайды. 2 6
2 Оқылым Менің Отаным - Қазақстан Құндылықтар 4.2.3.1 Шығарманың тақырыбы және негізгі ойды анықтау, автордың ойын мәтін деректерінен келтіре отырып дәлелдеу 4.2.6.1 Кейіпкердің/кейіпкерлердің іс-әрекеті, мінез-құлқының өзгеру себептерін мәтіннен тауып, салыстырып бағалау 4.2.2.1 Шығарманы қайта құруға, интерпретациялауға және бағалауға негізделген сұрақтар қою және жауап беру Білім алушы мәтіннің тақырыбын, негізгі ойын анықтауға, мәтін бойынша бағалау сұрақтарын құрастыруға бағытталған ашық түрдегі толық жауапты қажет ететін тапсырманы орындайды. 1 6
3 Жазылым 4.3.2.1 Таныс мәтінге жаңа кейіпкерлер қосу, жаңа сюжеттер енгізу/өлең (төрт жолды) жазу Білім алушы берілген мәтінді толықтырып жазуға бағытталған ашық түрдегі толық жауапты қажет ететін тапсырманы орындайды. 1 6
Барлығы 4 18
11
4. Тапсырмалар мен балл қою кестесінің үлгілері
«Әдебиеттік оқу» пәні бойынша 1-тоқсанға арналған жиынтық бағалаудың
тапсырмалары
Тыңдалым және айтылым
1-тапсырма
Мәтінді мұқият тыңда. Мәтіннің тақырыбына сүйеніп, берілген оқиғаның дамуына болжам жаса. Жасаған болжамыңның себебін түсіндір.
Біздің Оганымыз - Қазадстан
- Сіз қай елден келдіңіз? - деп сұрады бірде менен франц>гз жазушысы Мэскеуде жолыкканда.
- Қазадстан Республикасынан.
- 0: мен Қазадстанды білемін. Кдндай үлкең ғажап ел! Оныңжеріне бес Франция сыйып кетер еді!
- Иэ. - дедім мен мақтанышты сезіммен. Қазақ даласы кенді Алтайдан Атыра>та дейін созылады. Қазак жері алтъш мен күміске, темір мен көмірге: мүнай менгазға аса бай. Біздің егістікте бидай мен Есүріш: сүлы мен тары: аппак кардай ак макта да өседі. Колеміне көз жетпес бақшалардан шырынды алма. алмүрт. өрік тереміз.
)
[2]
2- тапсырма
Суреттерді пайдаланып, тыңдалған мәтінге сәйкес әңгіме құрап айт.
[4]
12
Балл қою кестесі
Сөйлеу әрекеті Жауап Балл Қосымша ақпарат
Тыңдалы және айтылым Білім алушыныц ықтимал жауабы: Мәтіннің кейіпкері сұхбаттасына өз елінің атақты тұлғалары, халқының ерекшелігі, мемлекеті туралы мақтанышпен әңгімелеп береді. Себебі мәтіннің бастапқы бөлімінде кейіпкердің өз елінің табиғатын сипаттаған тұстары берілген, оның сөзінен еліне деген мақтаныш сезімі байқалады. 1 Тапсырманыц мазмұнына сәйкес баламалы жауап қабылданады. Тақырыпқа сәйкес болжам жасайды.
1 Өз болжамына дәлелді пікір айтады.
Білім алушыныц ықтимал жауабы: Қазақстан Республикасы - тәуелсіз мемлекет. Жерінің үлкендігі жағынан дүниежүзінде 9-орында. Жері шежірелі, кең-байтақ. Жан-жануарлар мен өсімдіктерге өте бай. Елімізде дүние жүзіне танымал адамдар өте көп. Қазақстан - көп ұлтты мемлекет. Елімізде әр ұлт өкілдеріне өмір сүру үшін жан-жақты жағдай жасалған. Барлық ұлт өкілдері өздерінің салт-дәстүрін, ұлттық тілін, дінін, киімдерін сақтап қалған. 1 Тапсырманыц мазмұнына сәйкес баламалы мәтін қабылданады. Тақырыпқа сәйкес мәтін құрастырады.
1 Оқиғаның бірізділігін сақтай отырып, тыңдалған мәтінмен жүйелі байланыстырады.
1 Ойын жүйелі, еркін жеткізеді.
1 Суреттерге/ иллюстрация ларға сәйкес мәліметтерді қамтиды.
Барлығы 6
Оқылым
3- тапсырма
Мәтінді түсініп оқы. Тапсырмаларды орында.
Қощіір күз_ Күн есвзі көрінхенімен= ауа салкын. піскен. Керші үйдегі эжей кішкентай Нүргүлді шақырды
— Кеяе ғой= Нүргүп. Жидені теріс. Бір өзім үпгере алар емесггін. Биыл өте көп салыпты= — деп Нүргүлді демде-аң жанына үйіріпалды
— Әрине. эже. көмектесемін. — деп Нүргүл үлкен тостакка жидені теріп. сала бастады.
Жиде ағашыныңдш жетер жеріндегі «німін екеулеп= эп-сэ-тте теріп апды. Содан соң эжей жиде ағашын колымен -сілкіп-сілкіп калды. Жиделер жерге топ-топ етіп түсе бастады.
— О. эже. жиденіңбэрі түсіп калды.
— Ә. уакыты болды. Күн суымай. жинап алуг керек. Міне. екеуіміз ешбір киналмай= капты да толтырдык= — деп эжей риза көңілін жасыра алмады.
Нүргүл жиде тергенімен, шаршаған жок. Көрші үйдегі эжейдің *Айналайын= Нүргүл болмаса бүл жидені түгел теріп алу кайда?»= «Нүргүп карағым= колғанат болып калыпсың» деген жылы сөздері көңілін өсірді.
— Мынау сенің сыбағаң= Ніүргүл. Үлкен кыз бол != — деп батасын берді эжей.
Әженің алғыс сөзінен Нүргүлдің мерейі тасыды. Әжейдің колынан тостак толы
жидені алыгт үйіне карай томпаңдап, жүтіре жөнелді.
13
1) Мәтіннің негізгі ойына сәйкес болатын мақал -мәтелді анықтап, белгіле (^).
2) Мәтінге тақырып қой._
3) Нұргүлдің шаршамай жұмыс істеуіне не себеп болды?
4) Төртінші абзацтағы «мерейі тасыды» деген сөз тіркесі қандай мағынаны білдіреді? Жаз.
5) Мәтін бойынша кейіпкердің мінез-құлқын немесе іс-әрекетін бағалайтын сұрақ құрастыр және жауап бер.
Сұрақ:_____________________________________________________________________________________
Жауап:_____________________________________________________________________________________
[6]
Балл қою кестесі
Сөйлеу әрекеті Жауап Балл Қосымша ақпарат
Оқылым Жақсылық еккен алғыс орады 1
Қолғабыс/Көрші әжейге көмектесу/Бата алу/... 1 Тапсырманың мазмұнына сәйкес баламалы жауаптар қабылданады.
Көрші әжейдің айтқан жылы сөздері көңілін өсірді/ Өзінің әжейге көмекші бола алғанына қуанды/... 1
Қуанды/қуанышқа бөленді 1
Сен кейіпкер туралы қандай ойдасың?/ Нұргүл қандай бала?/ Кейіпкердің іс-әрекеті саған қандай сезім туғызды?/... 1 Тапсырманың мазмұнына сәйкес баламалы сұрақтар мен жауаптар қабылданады
Мәтіннің кейіпкері өте адал, еңбекқор, үлкенді сыйлайтын бала/ Нұргүл өзінің шаршағанына, жасының кішілігіне қарамастан әжейге көмектесіп, оның айтқан жылы сөздеріне қуанып жүрді. 1
Барлығы 6
Жазылым
4-тапсырма
Оқылымға берілген мәтінге жаңа кейіпкер немесе оқиға қосып, мәтінді аяқтап жаз.
[6]
14
Балл қою кестесі
Сөйлеу әрекеті Жауап Балл Қосымша ақпарат
Жазылым Білім алушының ықтимал жауабы: Үйіне қуаныштан жүзі бал- бұл жанып жеткен Нұргүлді анасы мен кішкентай бауырлары қарсы алды. Нұргүл қолындағы тостақ толы жидені анасына ұсынды. Бауырлары піскен жидені таласа жеп, мәз -мейрам. Нұргүл болса көрші әжейге жиде теруге көмектескенін, ол кісінің бата бергенін айтып тауыса алмай жатыр. Анасы қызына мейірлене қарап, басынан сипады. 1 Тапсырманың мазмұнына сәйкес баламалы мәтін қабылданады. Мәтінге жаңа оқиғалар/ кейіпкерлер қосып, жетілдіріп жазады.
1 Оқиғаның бірізділігін сақтай отырып, берілген мәтінмен жүйелі байланыстырады.
1 Ойын еркін, әсерлі етіп толық жеткізеді.
1 Мәтіннің құрылымдық бөліктерін сақтайды.
1 Орфографиялық және пунктуациялық қателер жібермейді.
1 Грамматикалық нормаларды сақтайды.
Барлығы 6
5. Тоқсан бойынша жиынтық бағалауды өткізу ережелері
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау кезінде кабинетіңіздегі көмек ретінде қолдануға мүмкін болатын кез келген көрнекі құралдарды (диаграммалар, кестелер, постерлер, плакаттар немесе карталарды) жауып қойған дұрыс.
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау басталмас бұрын алғашқы бетінде жазылған нұсқау оқылып, білім алушыларға жұмыстың орындалу ұзақтығы хабарланады. Білім алушыларға жұмыс барысында бір-бірімен сөйлесулеріне болмайтындығы ескертіледі. Нұсқаулықпен таныстырып болғаннан кейін білім алушыларға тоқсан бойынша жиынтық бағалау басталғанға дейін түсінбеген сұрақтарын қоюға болатындығы туралы айтылады.
Білім алушылардың жұмысты өздігінен орындап жатқандығына, жұмысты орындау барысында көмек беретін қосымша ресурстарды, мысалы: сөздіктер немесе калькуляторлар (спецификацияда рұқсат берілген жағдайлардан басқа уақытта) пайдалануларына мүмкіндіктерінің жоқ екендігіне көз жеткізіледі. Олардың жұмыс уақытында бір-біріне көмектесулеріне, көшіріп алуларына және сөйлесулеріне болмайтындығы ескертіледі.
Білім алушыларға дұрыс емес жауапты өшіргішпен өшірудің орнына, қарындашпен сызып қою ұсынылады.
Жұмыс барысында нұсқаулыққа немесе жұмыстың ұзақтығына қатысты білім алушылар тарапынан қойылған сұрақтарға жауап беруге болады. Жекелеген білім алушыларға көмек беруге негізделген кез келген ақпаратты оқуға, айтуға, өзгертіп айтуға немесе көрсетуге тыйым салынады.
Тоқсандық жиынтық бағалаудың аяқталуына 5 минут уақыт қалғандығын үнемі хабарлап отыру қажет.
Тоқсандық жиынтық бағалау аяқталғаннан кейін білім алушылардан жұмыстарын тоқтатып, қалам/ қарындаштарын партаның үстіне қоюларын өтіну керек.
6. Модерация және балл қою
Барлық мұғалімдер балл қою кестесінің бірдей нұсқасын қолданады. Модерация үдерісінде бірыңғай балл қою кестесінен ауытқушылықты болдырмау үшін жұмыс үлгілерін балл қою кестесіне сәйкес тексеру қажет.
15
ІІ ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР «Мәдени мұра» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау
көтеріп: небір асьш жауһар өлеңцер мен тамаша әндер тугдырған. Абай сол кездің өзінде д омбыраны жаңсы тартып: өзі шығарған әндерін домбыраға салып айтып отырған.
Абай аульшың балалары түрлі музыка аспаптарынан музыка үтіірмесін үйымдастырған. Бүл үйірмені Абайдың өз баласы Әбіш жэне Абайдың досы Көкбай баскарған. Абайдың жазған өлеңдерін жаттагт энге салыгь жүртка тараушы іні: достары жэне жас шэвсірттері шыға бастаған.
Жазушы М. Әуезов Абайдың энші: сазгер екеніне үлкен сипаттаулар берді. Ол 1935 жылы Семейде сазгер Л. Хамидиді кездестіріп:: оған Абайдың эндерін нотаға тү_сіріп: жазып алу туралы акыл береді. Л. Хамиди Абайдың 18 энін жазып алыгт нотаға тү_сіреді.
Кдзіргі таңда Қазакстан сазгерлері Абайдың музывсалык мүрасын зерттегг тамаша эндерін пайдаланыгт опера, симфониялык поэмалар: квп дауысты хорлар жэне аспагпык "ығарм алар жазды.
1) Абайдың музыкалық мұрасы дегенді қалай түсінесің?
2) Абайдың қандай музыкалық шығармаларын білесің?
3) Мәтіннің мазмұнына Абайдың музыкалық мұрасы туралы өзің білетін ақпараттарды қосып, мәтінді өлең жолдарымен/нақыл сөздермен өрбітіп әңгімеле.
Сөйлеу әрекетінің түрлері Оқу мақсаты
4.1.2.1** Шығарма мазмұнын түрлі баяндау тәсілдерін (І немесе ІІІ жаққа өзгертіп, жағдаяттар қосып, оқиғаларды өрбітіп) қолданып, шығарманы қысқаша/ толық/ ішінара мазмұндау
Тыңдалым және айтылым
4.1.4.1 Сөйлеу барысында мақал-мәтелдерді/өлең жолдарын/ нақыл сөздерді/ шешендік сөздерді және вербалды емес тілдік құралдарды қолдану
Бағалау критерийі
Білім алушы
• Шығарманың мазмұнын толықтырып, өрбіте баяндайды
• Сөйлеу барысында өлең жолдарын/нақыл сөздерді
қолданады
Ойлау дағдыларының деңгейі Білу және түсіну
Орындау уақыты
Қолдану 20 минут
1-тапсырма
Мәтінді мұқият тыңда. Сұрақтарға жауап бере отырып, тапсырманы орында.
Өшпес мүра
Өз заманынан озык туған Абай казак жазба эдебиеті мен музыка өнерін биік сатыға
16
Бағалау критерийі Тапсырма № Дескриптор Балл
Білім алушы
Шығарманың мазмұнын толықтырып, өрбіте баяндайды Сөйлеу барысында өлең жолдарын/нақыл сөздерді қолданады 1 мәтіннің мазмұны бойынша сұрақтарға жауап береді: -бірінші сұрақ; -екінші сұрақ; 1 1
мәтіннің мазмұнын өрбітіп, жүйелі мақмұндайды; 1
тақырыпқа сәйкес қосымша мәліметтерді қамтиды; 1
сөйлеу барысында өлең жолдарын/нақыл сөздерді орынды қолданады; 1
ойын жүйелі, еркін жеткізеді; 1
сөйлеу барысында грамматикалық нормаларды сақтайды. 1
Барлығы 7
17
«Мәдени мұра» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні
Бағалау критерийі Тапсырма № Оқу жетістіктерінің деңгейі
Төмен Орта Жоғары
Шығарманың мазмұнын толықтырып, өрбіте баяндайды Сөйлеу барысында өлең жолдарын/ нақыл сөздерді қолданады 1 Тыңдалған мәтіннің мазмұнын толықтыра отырып әңгімелеуде және сөйлеу барысында өлеңдерді/нақыл сөздерді қолдануда қиналады. Мәтіннің мазмұнын толықтыра отырып, жүйелі баяндайды, мәтін мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беруде/ сөйлеу барысында грамматикалық нормаларды сақтауда қателіктер жібереді. Мәтіннің мазмұнын толықтыра отырып, жүйелі баяндайды және сөйлеу барысында өлең жолдарын/ нақыл сөздерді орынды қолданады.
18
«Мамандықтар әлемі» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау
Сөйлеу әрекетінің түрлері Оқылым
Жазылым
Оқу мақсаты 4.2.1.2 Шығарманы іштей көз жүгіртіп/шолып/ түртіп алып/
сұрақтар қоя отырып/ қажетті ақпаратты тауып/ белгі қойып оқу/ талдау жасап оқу/ сын тұрғысынан бағалап оқу
4.2.5.1 Мұғалімнің көмегімен шығарманың композициялық құрылымын (сюжеттің басталуы, дамуы, шиеленісуі, шарықтау шегі, шешімі) анықтау
4.3.1.1 Оқылған шығармадағы оқиға жүйесін анықтап, оны бөліктерге бөлу, әр бөлікке ат қойып, жоспар құру
Бағалау критерийі
Ойлау
деңгейі
дағдыларының
Білім алушы
• Мәтіннен тиісті ақпаратты тауып, белгілейді
• Мәтіндегі оқиғаға қатысты көзқарасын білдіреді
• Оқиғаның композициялық бөліктерін ажыратады
• Мәтіннің құрылымдық бөліктерін анықтап, тақырып қояды
Қолдану
Жоғары деңгей дағдылары
Орындау уақыты
20 минут
1-тапсырма
Мәтінді түсініп оқы. Тапсырмаларды орында.
Апайының жаңа сабаңты ыңыластана түсіндіргенін Жарасбек көңіл койьш тыңцап отыр. Кенет Гүлдана мен Мәрзия бір-бірімен сыбырласып, сөйлесе бастадьг
- Апай бүгін жаңа көйлек есиіп келіпті.
- Көгілдір түс апайға жарасады екен.
Сабад үстінде сөйлескен кыздарға мүгалім ескерт>г жасап:
- Тыныш талыңцар, -деді.
Осы сэт Жарасбек те:
- Кдндай көйлек кисе де апайға жарасады, - деді томпиған күйі.
Гүлдана мен Мәрзия с-өзден тосылып қалды. Мүғалім Жарасбектің үлкеңдерше айткан созіне бір сәт таңданды да: жьшы күлімсіреді.
Осы бір жәйттен соң сьшьш ішінде сабакка деген ынта жалғаса түсті. Жарасбек те: Гүлдана мен: Мәрзия да апайдың әр сөзін зая лсібергісі келмегендей: күлактарын түре кальшты. Апайдың жағымды үні: үкыпты киінгені сыньш ішінде жарасымдылык шуағьш себелеп түр.
1) Мұғалім балаларға неліктен ескерту жасады?
19
2) «Құлақтарын түре қалыпты» деген тіркес қандай мағынаны білдіреді?
A) оқушылардың сөйлескендерін
B) оқушылардың таңданғандығын
C) оқушылардың мұқият тыңдағанын Б) оқушылардың құлақтарын жапқанын
3) Мәтіннен «айтқанды мұқият тыңдау» деген мағынада қолданылып тұрған сөзді тауып жаз
4) Мәтіннен оқиғаның дамуын білдіретін бөлікті тауып, қоршап сыз.
2-тапсырма
Баяндалған оқиғаның жүйесі бойынша мәтінді үш бөлікке бөл және әр бөлімге тақырып қой.
Бөлімдер Тақырыбы
Басы
Негізгі бөлім
Соңы
Бағалау критерийі Тапсырма № Дескриптор Балл
Білім алушы
Мәтіннен тиісті ақпаратты тауып, белгілейді Мәтіндегі оқиғаға қатысты көзқарасын білдіреді Оқиғаның композициялық бөліктерін ажыратады 1 берілген оқиғаға қатысты көзқарасын білдіреді; 1
берілген сөз тіркесінің мағынасын анықтайды; 1
мәтіннен қажетті сөзді тауып, белгілейді; 1
оқиғаның дамуын көрсететін бөлікті анықтайды; 1
Мәтіннің құрылымдық бөліктерін анықтап, тақырып қояды 2 Мәтіннің құрылымдық бөліктеріне сәйкес тақырып қояды: -мәтіннің басы; -негізгі бөлімі; -мәтіннің соңы. 1 1 1
Барлығы 7
20
«Мамандық әлемі» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты
ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні
Бағалау критерийі
Тапсырма
№
Оқу жетістіктерінің деңгейі
Төмен
Орта
Жоғары
Мәтіннен тиісті ақпаратты тауып, белгілейді Мәтіндегі оқиғаға қатысты көзқарасын білдіреді Оқиғаның композициялық бөліктерін ажыратады
Мәтіннен қажетті ақпаратты табуда, мәтіндегі оқиғаға қатысты көзқарасын айтуда және оқиғаның дамуын білдіретін бөлікті анықтауда қиналады
Мәтіннен қажетті ақпаратты табуда/ берілген сөз тіркесінің мағынасын анықтауда/ мәтіндегі оқиғаға қатысты көзқарасын айтуда/ мәтіндегі оқиғаның дамуын білдіретін бөлікті анықтауда қателіктер жібереді.
Мәтіннен қажетті ақпаратты табады, мәтіндегі оқиғаға қатысты көзқарасын білдіреді және оқиғаның дамуын білдіретін бөлікті анықтайды.
Мәтіннің құрылымдық бөліктерін анықтап, тақырып қояды
Мәтіннің құрылымдық бөліктерін анықтауда және әр бөлікке тақырып қоюда қиналады.
Мәтіннің құрылымдық
бөліктерін анықтауда/ әр
бөлікке тақырып қоюда қателіктер жібереді.
Мәтіннің құрылымдық
бөліктерін анықтайды және әр бөлікке сәйкес тақырып қояды.
1
2
21
ІІ тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың спецификациясы 1. Тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мақсаты
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау білім беру мазмұнын жаңарту аясындағы оқу бағдарламасының мазмұнына сәйкес білім алушылардың оқу мақсаттарына жеткендігін тексеруге және тоқсан барысында меңгерген білім, білік және дағдыларын анықтауға бағытталған.
Спецификация 4-сыныпта «Әдебиеттік оқу» пәні бойынша тоқсандық жиынтық бағалаудың мазмұны мен өткізу рәсімін сипаттайды.
2. Тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мазмұнын анықтайтын құжаттар
Бастауыш білім беру деңгейінің 2-4-сыныптарына арналған «Әдебиеттік оқу» пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту қазақ тілінде)
3. ІІ тоқсан бойынша жиынтық бағалауға шолу
3.1 Ұзақтығы - 40 минут Балл саны - 18
Тыңдалым мен айтылым бөлек тексеріледі.
3.2 Жиынтық бағалаудың құрылымы
Тоқсан бойынша жиынтық бағалауда әртүрлі: көп таңдауы бар, қысқа және толық жауапты қажет ететін тапсырмалар қолданылады.
Көп таңдауы бар тапсырмаларда білім алушы ұсынылған жауап нұсқаларынан дұрысын таңдайды.
Қысқа жауапты қажет ететін тапсырмаларда білім алушы сөздер немесе сөйлемдер түрінде жауап береді.
Толық жауапты қажет ететін тапсырмалар мәтінді түсінуге, өз ойын ауызша және жазбаша түрде толық, жүйелі, түсінікті етіп жеткізуге бағытталған.
Тапсырма бірнеше құрылымдық бөліктерден/сұрақтардан тұруы мүмкін.
Берілген нұсқа қысқа және толық жауапты қажет ететін 3 тапсырмадан тұрады.
Бірінші тапсырма тыңдалым және айтылым дағдысын, екіншісі - оқылым, үшінші тапсырма жазылым дағдысын тексеруге бағытталған.
22
Тоқсандық жиынтық бағалау тапсырмаларының сипаттамасы
№ Сөйлеу әрекетінің түрлері Ортақ тақырыптар Оқу мақсаттары Тапсырманың сипаттамасы Тапсырма саны Жалпы балл
1 Тыңдалым және айтылым Мәдени мұра Мамандық әлемі 4.1.2.1 Шығарма мазмұнын түрлі баяндау тәсілдерін (І немесе Ш жаққа өзгертіп, жағдаяттар қосып, оқиғаларды өрбітіп) қолданып, шығарманы қысқаша/ толық/ ішінара мазмұндау 4.1.4.1 Сөйлеу барысында мақал-мәтелдерді/ өлең жолдарды/ нақыл сөздерді/ шешендік сөздерді және вербалды емес тілдік құралдарды қолдану Білім алушы мәтінге жаңа кейіпкерлер мен оқиғалар қосып, өрбіте мазмұндауға бағытталған ашық түрдегі толық жауапты қажет ететін тапсырманы орындайды. 1 6
2 Оқылым 4.2.1.2 Шығарманы іштей көз жүгіртіп/ шолып/ түртіп алып/ сұрақтар қоя отырып/ қажетті ақпаратты тауып/ белгі қойып оқу/ талдау жасап оқу/ сын тұрғысынан бағалап оқу 4.2.2.1 Шығарманы қайта құруға, интерпретациялауға және бағалауға негізделген сұрақтар қою және жауап беру Білім алушы мәтіннен қажетті ақпараттарды анықтауға, мәтін бойынша сұрақтар құрастыруға және жауап беруге бағытталған ашық түрдегі қысқа жауапты қажет ететін және жабық түрдегі көп таңдауы бар тапсырмаларды орындайды. 1 6
3 Жазылым 4.3.1.1 Оқылған шығармадағы оқиға жүйесін анықтап, оны бөліктерге бөлу, әр бөлікке ат қойып, жоспар құру Білім алушы мәтіннің құрылымдық бөліктерін анықтап, тақырып қоюға бағытталған ашық түрдегі қысқа жауапты қажет ететін тапсырманы орындайды. 1 6
Барлығы 3 18
23
4. Тапсырмалар мен балл қою кестесінің үлгілері
«Әдебиеттік оқу» пәні бойынша 2-тоқсанға арналған жиынтық бағалаудың
тапсырмалары
Тыңдалым және айтылым
1-тапсырма
Мәтінді мұқият тыңда. Тапсырмаларлы орында.
Дом6ыра: саңцықта жатңан Сыбызғы және керегеде сүйеулі түрған Қобыз еиен. Бүлардың дэл осылайша каңсып түрғанына еоөп уакыт өткен еді. Іштері эбден пысьегт бір-біріне айтатьш эндімелері де таусылған болатын.
Бір күні домбыра аяк астынан «өнер» шығарады.
— Осы біз шынымен-ад үмыт калғанымыз 6а? - деген ол түрған орнында бір сілкініп. күмбір ете далды.
— Иә: иә: мен де дәл солай ойпап түрмын: - деді Сыбызғы да сандыкган мойньш соза сызылып. Бүларды естіп түрған Қобыз да ауыр ьсүрсініп ксйды.
— Бүл тыныш өмірден эбден жальщтым. Сендерге осьшай түраберген үнаск онда өздеріңбіліңцер. Ал мен са>ъщ-сайран: эн-күй үшін жаратылғанмың - деп сыбызғы саңцыдтан секіріп:түсіп: сайраған күйі есікке карай бетгеді.
Мүны көрген Домбыра тағы да сілесініп-сілкініп калды. Қатты сілкінген соншальщ: оны көтеріп түрған исібі шорт үзілді. Домбыра «тарс» етіп: еденге ОЕіЗбай Есүладьь Ьп ектері ызыңцап, үстіндегі шаңы бүрк етіп ауаға тарадьь
— Мен де сенімен барамын.
Кртты күлағаннан есін элі тольщ жимаса да Домбыра кисалаңцаған күйі Сьібызғының соіщінан ерді.
— Бүларыңжөн екең - деп Қобыз да белін жаза бастады. Түрған жерінен көтеріліп: Есе>іп: калған іш ектерінен аянышты үн ш ығ арды:
— Демім де: үнім де шьщпай мына бүрышта жиһаз күсап түрғаныма гсанша болды. Шаршадым. Шыдамым таусыпды. Өстіп түра берсек: ертеңбізді ешьам де колына я™яг Тэуекел: Есеттім сендермен: - деген Қобыз да достарына каоай тиоа жутірді.
1) Аспаптардың қашып кетуінің себебі неде деп ойлайсың?
2) Мәтінге өз ойыңнан жаңа кейіпкерлер немесе жағдаяттар қосып, мазмұнын толықтырып айт. Әңгімелеу барысында мақал - мәтелдер/нақыл сөздерді қолдан.
Үш асгшптыңжорығы
Өте ертедебір үйде үш саз асгшбы бірге түрыпты. Олар- керегедеілулі тұрған
[6]
24
Балл қою кестесі
Сөйлеу әрекеті Жауап Балл Қосымша ақпарат
Тыңдалым және айтылым Білім алушыныц ықтимал жауабы: Өйткені олар босқа ілініп тұрғысы келмеді/Аспаптар халықпен араласқысы келді/Аспаптар өз өнерін көрсеткісі келді. 1 Тапсырманың мазмұнына сәйкес баламалы, қысқа және толық жауаптар қабылданады.
Білім алушыныц ықтимал жауабы: Аспаптар күні-түні тоқтамай, бір сарайдың алдына келеді. Олар сарайдың ішінен шығып жатқан өздерінің сазына ұқсас дыбыстарды естиді. Домбыра есікті ақырын ғана ашып қарайды. Бөлмеде өздеріне ұқсас аспаптардың күмбірлете ойнап жатқанын көреді. Ол достарын шақырып, басқа аспаптарға қуана қосылып кетеді. 1 Тапсырманыц мазмұнына сәйкес баламалы мәтін қабылданады. Мәтінге жаңа оқиғалар/ кейіпкерлер қосып, өрбітеді.
1 Оқиғаның бірізділігін сақтай отырып, мәтіннің мазмұнын жүйелі баяндайды.
1 Ойын жүйелі, еркін жеткізеді;
1 Сөздік қорының жеткілікті деңгейін көрсетеді.
1 Сөйлеу барысында грамматикалық нормаларды сақтайды.
Барлығы 6
Оқылым
2-тапсырма
Мәтінді түсініп оқы. Тапсырмаларды орында.
Көптің ішіңде кішкентай Каныш көрінбенді. Қалғандары сынып ішінде. Даоырлап түрған балалардың бірінщ көзі партаның астындаты қапшыкка түгсті. Әлгі бала қаптьщ аузын ашып: кольш сальш ллберді де: бір үыс усақ тасты: қатырылған гүлдердқ таулардың сүгреті салынған бума қагадды алып шыкты. Осы кезде сыньшка Қаныш та кіріп келді. Балалардын бәрі ашылған қап алдында оны қоршап алып: сурақты жаудырып жатыр.
- Мынау сенщ қапшығың ба?
- Сүретті жщ сатдьщ ба, Қаньппі'
- Тастфды қайдан жинап әкеддің?
Қдныш достарыньщ тосыннан койган сурақіарына саспастан:
- Баянауылдан. Жолда Екібастуз өндірісіне соқгьш. Содан әдейі жинап экелдім, - деді.
- Жарайсың. Қаньппьш. мен сені әдеонепш немесе гүлдерді жаксы көргендшлен ботаннк батады деп ошіап жүрсеы: суретке де ьүштщ)лытъщ бар екен ғой. Қутты болсьш талабын! -деді устазы мерейлене басынан снпап.
25
1) Мәтіннен Қаныштың бойындағы қандай қасиетті байқауға болады? Тиісті жауапты белгіле (^).
2) Мәтіннің соңғы бөлігіндегі ұстаздың айтқан сөздері оның қандай сезімде болғанын көрсетеді?
A) ашулы
B) көңілді
C) ренішті Б) қуанышты
3) Мәтіннен Қаныштың қапшығынан шыққан заттарды сипаттайтын сөйлемді тауып, қоршап сыз.
4) Қаныш ол заттарды қайдан жинап әкелген?
5) Мәтін бойынша түсіндіруге/бағалауға бағытталған бір сұрақ құрастыр және жауап бер.
Сұрақ Жауап
[6]
Балл қою кестесі
Сөйлеу әрекеті Жауап Балл Қосымша ақпарат
Оқылым сабырлылық 1
Б) қуанышты 1
Бір уыс ұсақ тас, қатырылған гүлдер, сурет салынған бума қағаз 1
Баянауылдан/ Екібастұз өндірісінен 1
Балалар қапшықты неліктен ашты деп ойлайсың?/ Сенің ойыңша балалардың жасаған әрекеті дұрыс болды ма? 1 Тапсырманың мазмұнына сәйкес баламалы сұрақтар мен жауаптар қабылданады.
Олар қапшықтың ішіндегі затты көргісі келді/ Қапшықта тәтті тағамдар бар шығар деп ойлады/ Балалардың Қаныштың қапшығын ашқаны дұрыс болмады, себебі, біреудің затына рұқсатсыз тиісуге болмайды/... 1
Барлығы 6
26
Жазылым
3-тапсырма
Оқылымға берілген мәтіннің басын білдіретін сөйлемдерді көшіріп жаз. Негізгі бөлімін тауып, қоршап сыз. Мәтіннің әр бөлігіне сәйкес жоспар құр.
Жоспар:
1)_________________________________________
2)_________________________________________
3)_________________________________________
[6]
Балл қою кестесі
Сөйлеу
әрекеті
Жауап
Балл
Қосымша ақпарат
Көптің ішінде кішкентай Қаныш көрінбейді. Қалғандары сынып ішінде
Мәтіннің бастапқы бөлігін анықтайды.
Орфографиялық және каллиграфиялық нормаларды сақтап жазады.
Көптіңішінде кішкентай Қаныш керінбейді. Қалғандары сынь^п ішінде-’ ДаОырлап тұрған балалардың бірінің көзі партаның астындагы қапш ыңқа түсті. Әлгі ^ бала капіьщ аузын ашып, колын салып жіберді де, бір уыс ұсак тасты, катырылған гүлдерді. таулардың суреті салынған бума қағазды алыпшьщты. Осыкезде сыныпқа Қаныш та кіріп келді. Балалардың бәрі ашылған кап алдында оны коршап алып, сүракты жаудырып жатыр.
— Мынау са-гің қапшығьщ ба?
— Суретіі өзің сащың ба Қдныш?
— Тасгарды кайдан жинап жептін'1 н 1
Қаныш достарының тосыннан коиған с^рактарына сатасган
— Баяна;-ъіплан. Жалда Еыбасгүз өндіріане соиыы. Содан әдеГі жинап әкедшм, - деді.
— Жарайсың Еднышым. мен сагі әдебиетші немесе гүцдфді жақсы кергендіктең ботаник болады деп ойлап жңзсем, сурепсе де күштарлығың бар екен ғсй. Қүпы бслсын тапабьщ!-деді үстазы. меренлене басынан снпап.
Мәтіннің негізгі бөлімін анықтайды.
Үстел астындағы қапшық/Құпия қалта
Қаныш пен балалар/...
Ұстаз мерейі/...
Мәтіннің құрылымдық бөліктерінің мазмұнына сәйкес баламалы
тақырыптар қабылданады.
Барлығы
1
1
1
1
1
1
6
27
5. Тоқсан бойынша жиынтық бағалауды өткізу ережелері
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау кезінде кабинетіңіздегі көмек ретінде қолдануға мүмкін болатын кез келген көрнекі құралдарды (диаграммалар, кестелер, постерлер, плакаттар немесе карталарды) жауып қойған дұрыс.
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау басталмас бұрын алғашқы бетінде жазылған нұсқау оқылып, білім алушыларға жұмыстың орындалу ұзақтығы хабарланады. Білім алушыларға жұмыс барысында бір-бірімен сөйлесулеріне болмайтындығы ескертіледі. Нұсқаулықпен таныстырып болғаннан кейін білім алушыларға тоқсан бойынша жиынтық бағалау басталғанға дейін түсінбеген сұрақтарын қоюға болатындығы туралы айтылады.
Білім алушылардың жұмысты өздігінен орындап жатқандығына, жұмысты орындау барысында көмек беретін қосымша ресурстарды, мысалы: сөздіктер немесе калькуляторлар (спецификацияда рұқсат берілген жағдайлардан басқа уақытта) пайдалануларына мүмкіндіктерінің жоқ екендігіне көз жеткізіледі. Олардың жұмыс уақытында бір-біріне көмектесулеріне, көшіріп алуларына және сөйлесулеріне болмайтындығы ескертіледі.
Білім алушыларға дұрыс емес жауапты өшіргішпен өшірудің орнына, қарындашпен сызып қою ұсынылады.
Жұмыс барысында нұсқаулыққа немесе жұмыстың ұзақтығына қатысты білім алушылар тарапынан қойылған сұрақтарға жауап беруге болады. Жекелеген білім алушыларға көмек беруге негізделген кез келген ақпаратты оқуға, айтуға, өзгертіп айтуға немесе көрсетуге тыйым салынады.
Тоқсандық жиынтық бағалаудың аяқталуына 5 минут уақыт қалғандығын үнемі хабарлап отыру қажет.
Тоқсандық жиынтық бағалау аяқталғаннан кейін білім алушылардан жұмыстарын тоқтатып, қалам/қарындаштарын партаның үстіне қоюларын өтіну керек.
6. Модерация және балл қою
Барлық мұғалімдер балл қою кестесінің бірдей нұсқасын қолданады. Модерация үдерісінде бірыңғай балл қою кестесінен ауытқушылықты болдырмау үшін жұмыс үлгілерін балл қою кестесіне сәйкес тексеру қажет.
28
ІІІ ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР
«Табиғат құбылыстары» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау
Сөйлеу әрекетінің түрлері Тыңдалым және айтылым
Оқу мақсаты
Бағалау критерийі
дағдыларының
Ойлау деңгейі
Орындау уақыты 1-тапсырма
Мэтінді мұқият тыңда. Тапсырмаларды орында.
4.1.1.1 Шығарманың мазмұнын толық түсіну, кейбір тұстарын нақтылау, оқиғаның себеп-салдарын анықтау үшін сұрақтар қою және жауап беру 4.1.2.1** Шығарма мазмұнын түрлі баяндау тәсілдерін (І немесе ІІІ жаққа өзгертіп, жағдаяттар қосып, оқиғаларды өрбітіп) қолданып, шығарманы қысқаша/ толық/ ішінара мазмұндау Білім алушы
• Мәтіннің мазмұнына/оқиғаның себеп-салдарына қатысты сұрақтар қояды және жауап береді
• Мәтіннің мазмұнын өрбітіп, І жақта баяндайды Қолдану
Жоғары деңгей дағдылары 20 минут
Ғажайып дүнне
Мейрамбек мектеітген келді де: ңозыларын өріске айдап шыкты. Күн жылы. Т өмпеш іклің түстік бетіне сарғалдадтар каптап өскен. Мейрамб ек козыларына біраз карайлады. Сөйтті де: сарғалдактар өскен кырға жүтіре жөнелді. Жоғары көтерілді.
Төбенің үстінен а>ъілға карады. Ана түста өзінің үйі; ал сонау жерде өзімен бірге окитъш Марат пен Айгүлдің үйі. Мейрамбек шөп арасына шалкая жатып: заңғар аспанға кез тастады. Көкте әппак макта секілді бүлттар жүзіп барады. Мейрамбек енді 6айкады: аспан керемет екен!
Төбедегі бүлттар түнғиык су ішінде калкып жүзген ак бауыр каздардан аумайды. Анау бір бүлт ш е? Ол тау-тау кып үйген ак бүйра жүндей екен. Мына шетгегі бүлттың үстіне шығъш алып: жер-дүниені серуендер ме еді: шіркін! Мейрамбек бүгін көктемніңғажайып сырьша елжірейкарады.
Биылғы көкгем есінде үзак сакгалар-ау. Әсіресе: жаңа ғана көкке карап шалкалап жатыгт дүниеніңғажап еЕсендігіне кайран калғанын карасаншы.
Анау төмеңцегі ауылда өзімен кол үстасып бірге жүріп. бірге окитъш Марат пен Айгүлдің касында жоғьш айгсайшы! Мейрамбек орнынан түрды да, кырдан еңіске карай квйлегініңтүймелерін ағыткан калпы зымырай жөнелді.
Сұрақтарға жауап бер:
1) Мейрамбек аспандағы бұлттарды нелерге ұқсатты?
2) Бұл көктем Мейрамбектің есінде неліктен ұзақ сақталады деп ойлайсың?
3) Мәтін бойынша «иә» немесе «жоқ» деп жауап беретіндей бір сұрақ құрастырып жаз.
2-тапсырма
Мейрамбектің бұлттарға қарап, ойланған тұсын есіңе түсір. Өзіңді Мейрамбектің орнына қойып көр. Сол сәтте сен бұлттар туралы не айтар едің? Бұлттармен серуендеу туралы ше? Мейрамбектің ойын жалғастырып, мәтінді басқа ойлармен/оқиғалармен толықтырып айт.
29
Бағалау критерийі Тапсырма № Дескриптор Балл
Білім алушы
Мәтіннің мазмұнына/ оқиғаның себеп-салдарына қатысты сұрақтар қояды және жауап береді 1 мәтіннің мазмұны бойынша сұрақтарға жауап береді: -бірінші сұраққа; -екінші сұраққа; 1 1
мәтіннің мазмұны бойынша нақтылау сұрағын құрастырады; 1
Мәтіннің мазмұнын өрбітіп, І жақта баяндайды 2 берілген оқиғамен байланыстыра отырып, мәтінді жүйелі жалғастырады; 1
оқиғаны бірінші жақта баяндайды; 1
ойын жүйелі, еркін жеткізеді; 1
сөйлеу барысында грамматикалық нормаларды сақтайды. 1
Барлығы 7
30
«Табиғат құбылыстары» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты
ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні
Бағалау критерийі
Тапсырма
№
Оқу жетістіктерінің деңгейі
Төмен
Орта
Жоғары
Мәтіннің
мазмұнына/оқуғаның себеп салдарына
қатысты сұрақтар
қояды және жауап береді
Мәтіннің мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беруде және мәтін бойынша нақтылау сұрақтарын құрастыруда қиналады.
Мәтіннің мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беруде/
мәтінде баяндалған оқиғаға қатысты нақтылау сұрақтарын құрастыруда қателеседі.
Мәтіннің мазмұны бойынша сұрақтарға жауап береді, мәтінде баяндалған оқиғаға қатысты нақтылау сұрақтарын қояды.
Мәтіннің мазмұнын өрбітіп, І жақта баяндайды
Мәтіннің форматын өзгерте отырып, мазмұнын І жақта баяндауда қиналады.
Мәтіндегі оқиғаны өрбіте баяндайды, оқиғалардың
байланысын/мәтінді баяндау форматын сақтауда қателеседі.
Мәтіндегі оқиғаны өрбіте отырып, мазмұнын І жақта баяндайды.
1
2
31
«Қоршаған ортаны қорғау» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау
Сөйлеу әрекетінің түрлері Оқылым
Жазылым
Оқу мақсаты
4.2.3.1 Шығарманың тақырыбын және негізгі ойды
анықтау, автордың ойын мәтін деректерінен келтіре отырып дәлелдеу
4.2.7.1 Шығармадан әдеби көркемдегіш құралдарды (теңеу, кейіптеу, эпитет, аллитерация, әсірелеу) табу және оларды қолдану
4.3.2.1 Таныс мәтінге жаңа кейіпкерлер қосу, жаңа сюжеттер енгізу/ өлең (төрт жолды) жазу
• Мәтіннің негізгі ойын анықтап, дәлелдейді
• Мәтінге тақырып қояды
• Мәтіннен теңеу сөздерді табады
• Таныс мәтінді жаңа оқиғалар/кейіпкерлер қосу арқылы өрбітіп жазады
Оіырды дарсыалдымда дараторғай: Аоыржып. әлденеге көндлі толмай. «Торьғып неге байғүс отыр: - дедім: -Жадырап: эн салуға заукы болмай».
Қасьша байқайьш деп бардым жадын: Әндетпей неге отыр деп энші - акын. Түршігіп торғай менен секем алдьь Сезімтал: білесің ғой торғай затын.
¥ш уға элдекайда үмтылады: Қундыздай кара жүні күлпырады.
Көзінен корғасындай мүнды көріп:
Аяныш жан-тәнімді шымшылады.
«¥ясьш бүзды ма» д еп бүзык балш Болғаны капелімде көңілім нала.
Тілі жок: айтар еді-ау сол торғайдың: ыйыңдар бүзыктьь - деп: - ата-ана!»
Бағалау критерийі
Білім алушы:
Ойлау
деңгейі
дағдыларының Қолдану
Жоғары деңгей дағдылары
Орындау уақыты
20 минут
1-тапсырма
Өлеңді түсініп оқы. Тапсырмаларды орында.
32
a) Өлең арқылы автордың не айтқысы келді деп ойлайсың? Белгіле (^)
A) әлемде әнші құстар көп
B) құстар сөйлей алмайды
C) құстар өте сезімтал келеді Б) құстарға қамқор болу керек
b) Ойыңды өлеңнен деректер келтіре отырып, дәлелдеп жаз.
с) Өлеңге ат қой_________________________________________________________________
2-тапсырма
Өлеңнің үшінші шумағынан теңеу сөздерді тауып, байланысқан сөзімен бірге теріп жаз.
1)
2)
3-тапсырма
Өлеңнің мазмұнына жаңа оқиғалар немесе кейіпкерлер қосып, оқиғаны аяқтап жаз (7-8 сөйлем).
33
Бағалау критерийі Тапсырма № Дескриптор Балл
Білім алушы
Мәтіннің негізгі ойын анықтап, дәлелдейді Мәтінге тақырып қояды 1 мәтіннің негізгі ойын анықтайды; 1
мәтіннің негізгі ойына қатысты деректерді табады; 1
өлең мазмұнына сәйкес тақырып қояды; 1
Мәтіннен теңеу сөздерді табады 2 өлеңнен теңеу сөздерді табады: - бірінші; - екінші 1 1
Таныс мәтінді жаңа оқиғалар/кейі пкерлер қосу арқылы өрбітіп жазады 3 берілген оқиғамен жүйелі байланыстырып, шағын мәтін құрап жазады; 1
ойын әсерлі, еркін жеткізеді; 1
орфографиялық және пунктуациялық қателер жібермейді; 1
жазу барысында грамматикалық нормаларды сақтайды. 1
Барлығы 9
34
«Қоршаған ортаны қорғау» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты
ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні
Бағалау критерийі Тапсырма № Оқу жетістіктерінің деңгейі
Төмен Орта Жоғары
Мәтіннің негізгі ойын анықтап, дәлелдейді Мәтінге тақырып қояды 1 Мәтінге тақырып қою мәтіннің негізгі о анықтауда және дәлелде қиналады. да, йын уде Мәтінге тақырып қою мәтіннің негізгі ойын анықта мәтіннен деректер келт дәлелдеуде қателеседі. да/ уда/ іріп Мәтінге сәйкес тақы қояды, мәтіннің негізгі о анықтайды және мәтіі деректер келтіріп дәлелдей рып йын інен ді.
Мәтіннен теңеу сөздерді табады 2 Мәтіннен теңеу сөзд анықтауда қиналады. ерді Мәтіннен бірінші/екінші теңе сөздерді табуда немесе теңеу сөзбен байланысқан сөздерді анықтауда қателіктер жіберед у і. Мәтіннен теңеу сөздерді дұрыс табады.
Таныс мәтінді жаңа оқиғалар/кейі пкерлер қосу арқылы өрбітіп жазады 3 Мәтіннің мазмұнын ж оқиғалар/ кейіпкерлер қ арқылы өрбітіп жаз қиналады. аңа осу уда Мәтіннің мазмұнын өрб жазады, оқиғалар байланысын сақтауда қателес жазу барысында грамматикал орфографиялық/ пунктуация қателіктер жібереді. ітіп дың еді/ іық/ лық Оқылған мәтіннің мазмұн жаңа оқиғалар/кейіпке; қоса отырып, өрбітіп жазад ына лер ы.
35
III тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың спецификациясы 1. Тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мақсаты
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау білім беру мазмұнын жаңарту аясындағы оқу бағдарламасының мазмұнына сәйкес білім алушылардың оқу мақсаттарына жеткендігін тексеруге және тоқсан барысында меңгерген білім, білік және дағдыларын анықтауға бағытталған.
Спецификация 4-сыныпта «Әдебиеттік оқу» пәні бойынша тоқсандық жиынтық бағалаудың мазмұны мен өткізу рәсімін сипаттайды.
2. Тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мазмұнын анықтайтын құжаттар
Бастауыш білім беру деңгейінің 2-4-сыныптарына арналған «Әдебиеттік оқу» пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту қазақ тілінде)
3. III тоқсан бойынша жиынтық бағалауға шолу
3.1 Ұзақтығы - 40 минут Балл саны - 18
Тыңдалым мен айтылым бөлек тексеріледі.
3.2 Жиынтық бағалаудың құрылымы
Тоқсан бойынша жиынтық бағалауда әртүрлі: көп таңдауы бар, қысқа және толық жауапты қажет ететін тапсырмалар қолданылады.
Көп таңдауы бар тапсырмаларда білім алушы ұсынылған жауап нұсқаларынан дұрысын таңдайды.
Қысқа жауапты қажет ететін тапсырмаларда білім алушы сөздер немесе сөйлемдер түрінде жауап береді.
Толық жауапты қажет ететін тапсырмалар мәтінді түсінуге, өз ойын ауызша және жазбаша түрде толық, жүйелі, түсінікті етіп жеткізуге бағытталған.
Тапсырма бірнеше құрылымдық бөліктерден/сұрақтардан тұруы мүмкін.
Берілген нұсқа қысқа және толық жауапты қажет ететін 4 тапсырмадан тұрады.
Бірінші және екінші тапсырмалар тыңдалым мен айтылым дағдысын, үшіншісі -оқылым, төртінші тапсырма жазылым дағдысын тексеруге бағытталған.
36
Тоқсандық жиынтық бағалау тапсырмаларының сипаттамасы
№ Сөйлеу әрекетінің түрлері Ортақ тақырыптар Оқу мақсаттары Тапсырманың сипаттамасы Тапсырма саны Жалпы балл
1 Тыңдалым және айтылым Табиғат құбылыстары Қоршаған ортаны қорғау 4.1.1.1 Шығарманың мазмұнын толық түсіну, кейбір тұстарын нақтылау, оқиғаның себеп-салдарын анықтау үшін сұрақтар қою және жауап беру 4.1.2.1 Шығарма мазмұнын түрлі баяндау тәсілдерін (І немесе Ш жаққа өзгертіп, жағдаяттар қосып, оқиғаларды өрбітіп) қолданып, шығарманы қысқаша/толық/ ішінара мазмұндау Білім алушы мәтін бойынша нақтылау сұрақтарын құрастыруға және жауап беруге, мәтіннің мазмұнын І жақта баяндауға бағытталған ашық түрдегі толық жауапты қажет ететін тапсырманы орындайды. 2 6
2 Оқылым 4.2.3.1 Шығарманың тақырыбы және негізгі ойды анықтау, автордың ойын мәтін деректерінен келтіре отырып дәлелдеу 4.2.7.1 Шығармадан әдеби көркемдегіш құралдарды (теңеу, кейіптеу, эпитет, аллитерация, әсерілеу) табу және оларды қолдану Білім алушы мәтіннің негізгі ойын анықтауға және оған дәлел келтіруге, шығармадан теңеу сөздерді анықтауға бағытталған ашық түрдегі қысқа жауапты қажет ететін тапсырманы орындайды. 1 6
3 Жазылым 4.3.2.1 Таныс мәтінге жаңа кейіпкерлер қосу, жаңа сюжеттер енгізу/өлең (төрт жолды) жазу Білім алушы берілген мәтінді толықтырып жазуға бағытталған ашық түрдегі толық жауапты қажет ететін тапсырманы орындайды. 1 6
Барлығы 4 18
37
4. Тапсырмалар мен балл қою кестесінің үлгілері
Тыңдалым және айтылым
1-тапсырма
Мәтінді мұқият тыңда. Тапсырмаларды орында.
Қыскы кеш
Алғаш қы ңар жауды. Кдеа жер әп-сәтге аппад түск£ малынды. Ағаш тар да аң ұлпа ңарға оранды.
Әлгівде ауа райы суьггқан соң: Жэмнла мен Керімбек үйге тығылған. Қар жауған сэттен бастап. екеуі терезе алдында сыртңа көз салумен болды.
- Жәмилш ңарашы! Аспан тола аппаң ңар. Бірінен соң бірі жерг е асығып түсіп жатыр: - деді Керімбек.
- Анау бір ңар үлпасы үп-үлкен екен. Қадцың мамығындай-ау. Есіктің алды да аппад. Қандай керемет: - деді Жәмила терезеге үніле түсіп.
Екеуі үй іш інде жарты сағаттай отырды. Далағаш ығудыңретін таппады. Ата-анасының жүмыстан келуін асыға күтті.
Ата-аналары келген соң бәрі бірге кешкі ас ішті. Бірак Жәмила мен Керімбектің бүкіл ойы мен көңілі далаға бір рет ойнап келу болатын.
Бүлардың ойынбіліпкойғандай: көрші үйлерден үл-кыздардыңсынңырлаған күлкілері мен бьшдырлаған дауыстары күлактарына анык шалынды.
- Далаға барып ойнап келе койыңдар: - деді әкесі.
Сэлден соң-ак көше бойы ары-бері шапкылап: аппак кардың үстінде аунап-кунап ойнаған балаларға лык толды. Асыр салған жас бүлдіршіндер кыскы кештің көрвсіне көрік коскандай: көшені нагыз кан базарына айналдырғандай болды.
a) Балалар ата-анасының жұмыстан келуін неліктен асыға күтті?
b) Мәтіннің мазмұны бойынша 1 сұрақ құрастыр және оған жауап бер.
Сұрақ:
Жауап:_______________________________________________________
[2]
2-тапсырма
Берілген жоспардан қалаған бөлікті таңдап, мазмұнын І жақта өзгертіп айт.
Жоспар:
1) Жәмила мен Керімбектің алғашқы қарды қызықтауы
2) Балалардың ата-анасын асыға күтуі
3) Қысқы кештің қызығы
[4]
38
Балл қою кестесі
Сөйлеу әрекеті Жауап Балл Қосымша ақпарат
Тыңдалым және айтылым Білім алушының ықтимал жауабы: Себебі олар жаңа жауған қармен ойнағысы келді/ Ата аналарынан рұқсат алып, сыртқа шығу үшін/ ... 1 Тапсырманың мазмұнына сәйкес баламалы сұрақтар мен жауаптар қабылданады.
Ықтимал сұрақтар: Балалар неге терезенің алдында отыр?/ Жәмила қар ұлпасын неге теңеді? /Олар ата-аналарын қанша уақыт күтті?/ Балалар неліктен далаға шығуға асықты?/... 1
Ықтимал жауаптар: Олар сыртта жауып тұрған қарды бақылап отыр./ Қаздың ақ мамығына ұқсатты/ Жарты сағаттай уақыт күтті/ Жаңа жауған қармен ойнау үшін/... 1
Білім алушының ықтимал жауабы: Алғашқы қар жауды. Айнала ақ мамыққа оранды. Інім екеуіміз есік алдында ойнап жүргенбіз. Күн суыта бастаған соң үйге кірдік. Терезеден жауып тұрған қарды бақылап отырдық. - Әпке, қарашы, аспанда қар қандай көп! Тоқтамай жерге түсіп жатыр, - деді інім. -Иә, қар ұлпалары қаздың мамығына ұқсайды екен, - дедім мен. 1 Мәтіннің жоспарға сәйкес бөлігін баяндайды.
1 І жақта баяндау тәсілін сақтайды.
1 Сөйлеу барысында грамматикалық нормаларды сақтайды.
Барлығы 6
Оқылым
2-тапсырма
Өлеңді түсініп оқы. Тапсырмаларды орында.
Табиғат, таң қаламын тамашаңа, Өзіңсің жасыл қорған барша адамға.
Саяңда ләззат алып демаламын,
Қамқор боп жүрем саған әрқашанда.
Таза ауа, жасыл шалғын көмкерілген, Айдын көл - күміс табақ төңкерілген.
Кең дала, жасыл жайлау - мақтанышым, Көкжиектен күлімдеп күн көрінген.
Сұлу Сыр сылаңдайды сылдыр қағып, Жарқырап ақ күмістей сулары ағып.
Тұнған бір айналасы жеміс-жидек, Көргендер сүйсінеді таңдай қағып.
Бой түзеп жайқалады қара ағашың, Алқызыл алма таққан алма ағашың. Жүзімнің шәрбат дәмі бал шырындай, Аралаймын тоймай бір бақ арасын.
Адамзат, аялайық табиғатты, Болмайық табиғатқа аса қатты. Адамның адамдығы біле білсек, Табиғат тазалығы, міне, нақты!
39
1) Өлеңнен негізгі ойды білдіретін жолдарды тауып, көшіріп жаз.
2) Өлеңге ат қой.____________________________________________
3) Өлеңдегі қарамен берілген сөздерді кестеге жіктеп жаз.
Теңеу сөздер Эпитеттер
[6]
Балл қою кестесі
Сөйлеу Жауап Балл Қосымша ақпарат
әрекеті
Адамзат, аялайық табиғатты, 1
Болмайық табиғатқа аса қатты./
Табиғатты аялайық/Табиғатқа қорған бол/ 1 Баламалы тақырыптар
Оқылым Табиғатым -мақтанышым қабылданады.
Теңеу сөздер:
ақ күмістей 1
бал шырындай 1
Эпитеттер: Айдын көл 1
Күміс табақ 1
Барлығы 6
Жазылым
3-тапсырма
Оқылымға берілген өлеңдегі көркем сөздерді қолданып, «Табигат және адам» тақырыбына шағын мәтін құрап жаз. Берілген жоспарды қолдан.
Жоспар:
1) Адам - табиғаттың ажырамас бөлігі
2) Табиғат тіршілік көзі
3) Табиғатты қорғау - әр адамның парызы
[6]
40
Балл қою кестесі
Сөйлеу әрекеті Жауап Балл Қосымша ақпарат
Жазылым Білім алушының ықтимал жауабы: Табиғат пен адам - егіз ұғым. Адамсыз табиғат, табиғатсыз адам өмір сүруі мүмкін емес. Табиғат - сөз жетпес сұлулық, баға жетпес қазына, көз тоймайтын әсемдік. Табиғат тіршіліктің құт-берекесі. Өйткені адамның бар өмірі табиғатпен байланысты. Сондықтан да табиғатты қорғау әр адамның міндеті. Біз табиғаттағы әрбір жайқалып тұрған ағашқа қамқорлық танытуымыз қажет. "Бір тал кессең, он тал ек"деп бекер айтылмаған. 1 Баламалы мәтін қабылданады. Тақырыпқа сәйкес мәтін құрап жазады.
1 Мәтіннің құрылымдық бөліктерін сақтайды.
1 Көркем сөздерді орынды қолданады.
1 Ойын еркін, жүйелі жеткізеді.
1 Сөздер мен сөйлемдердің мағыналық байланысын сақтайды.
1 Орфографиялық және пунктуациялық қателер жібермейді.
Барлығы 6
5. Тоқсан бойынша жиынтық бағалауды өткізу ережелері
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау кезінде кабинетіңіздегі көмек ретінде қолдануға мүмкін болатын кез келген көрнекі құралдарды (диаграммалар, кестелер, постерлер, плакаттар немесе карталарды) жауып қойған дұрыс.
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау басталмас бұрын алғашқы бетінде жазылған нұсқау оқылып, білім алушыларға жұмыстың орындалу ұзақтығы хабарланады. Білім алушыларға жұмыс барысында бір-бірімен сөйлесулеріне болмайтындығы ескертіледі. Нұсқаулықпен таныстырып болғаннан кейін білім алушыларға тоқсан бойынша жиынтық бағалау басталғанға дейін түсінбеген сұрақтарын қоюға болатындығы туралы айтылады.
Білім алушылардың жұмысты өздігінен орындап жатқандығына, жұмысты орындау барысында көмек беретін қосымша ресурстарды, мысалы: сөздіктер немесе калькуляторлар (спецификацияда рұқсат берілген жағдайлардан басқа уақытта) пайдалануларына мүмкіндіктерінің жоқ екендігіне көз жеткізіледі. Олардың жұмыс уақытында бір-біріне көмектесулеріне, көшіріп алуларына және сөйлесулеріне болмайтындығы ескертіледі.
Білім алушыларға дұрыс емес жауапты өшіргішпен өшірудің орнына, қарындашпен сызып қою ұсынылады.
Жұмыс барысында нұсқаулыққа немесе жұмыстың ұзақтығына қатысты білім алушылар тарапынан қойылған сұрақтарға жауап беруге болады. Жекелеген білім алушыларға көмек беруге негізделген кез келген ақпаратты оқуға, айтуға, өзгертіп айтуға немесе көрсетуге тыйым салынады.
Тоқсандық жиынтық бағалаудың аяқталуына 5 минут уақыт қалғандығын үнемі хабарлап отыру қажет.
Тоқсандық жиынтық бағалау аяқталғаннан кейін білім алушылардан жұмыстарын тоқтатып, қалам/ қарындаштарын партаның үстіне қоюларын өтіну керек.
6. Модерация және балл қою
Барлық мұғалімдер балл қою кестесінің бірдей нұсқасын қолданады. Модерация үдерісінде бірыңғай балл қою кестесінен ауытқушылықты болдырмау үшін жұмыс үлгілерін балл қою кестесіне сәйкес тексеру қажет.
41
IV ТОҚСАН БОИЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР «Ғарышқа саяхат» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау
Сөйлеу әрекетінің түрлері Оқу мақсаты
Бағалау критерийі
Ойлау дағдыларының деңгейі:
Орындау уақыты 1-тапсырма
Мәтінді мұқият тыңда. Тапсырмаларды орында.
Тыңдалым және айтылым
4.1.2.1** Шығарма мазмұнын түрлі баяндау
тәсілдерін (І немесе ІІІ жаққа өзгертіп,
жағдаяттар қосып, оқиғаларды өрбітіп)
қолданып, шығарманы қысқаша/ толық/ ішінара мазмұндау
Білім алушы
• Шығарманы өз ойынан өрбітіп, толық
мазмұндайды
• Мәтіннің мазмұнын І жақта баяндайды
Қолдану
Жоғары деңгей дағдылары
20 минут
Ғ арыш ка саяхат
Ғ арыш гүлзарыныңкеркі ғажап. Небір эсем гүлдер өсіп түр. Жердегіден элдекайда шапшаң өніп: бой түзейді. Ал гүл шашканы мүлдем керемет.
Кенет Түйме -Түбіттің даусы елең еткідді.
-Ә>п:эуп! Гүл-Жауһар: бері жүрші! -деді күшік. Етегінен тістелеп: кабырғаға карай тартты.
- Немене: ғашкентаң не боп калды? Мен бос емеспін.
- Жүр: карш терезеге кара:- деді шіңкілдек үнмен үріп-үріп койған Түйме-Түбіт.
- Кеңістік тада емес: көрші барьш...
-Ой, мазасыз Түйме-Түбіт...
Қыз күшігіне ілесіп иллюминаторға келді. Алыстан элдебір космос кемесі көрінді. Айырым белгісі жок. Бейганыс. Оның үшуындағы көзге үрар бір оғаштык
- кауіп-катерге үш ырағандарынан хабардар еткендей: жаркьшдап жарык жағып кел е жатканында еді.
-Кішвсентай: Батыр-Болатка жүгір...
-Мен мүндамыю не нэрсе: Гүл-Жауһар?
-Ана жымыңдаған отты Есөремісің? Біреулер осьшай карай үшып келеді.
-Иэ: бағыты - ғарышкала. Ал бүлайша жаркьшдатугы: әрине: апат белгісі.Қазір сөйлесейік...
a) Сұрақтарға жауап жаз.
1) Кішкентай күщік нені байқады?____________________________________________________
2) Гүл-Жауһар ғарыш кемесінің бейтаныс және апатты жағдайда екенін қалай анықтады?___________________________________________________________________________
b) Тыңдалған мәтіндегі оқиғаны жалғастырып көр. Өзіңді мәтін кейіпкерлерінің біреуінің орнына қойып, оқиғаны І жақта әңгімеле.
42
Бағалау критерийі Тапсырма № Дескриптор Балл
Білім алушы
Шығарманы өз ойынан өрбітіп, толық мазмұндайды Мәтіннің мазмұнын І жақта баяндайды 1 мәтіннің мазмұны бойынша сұрақтарға жауап береді: - бірінші сұраққа; - екінші сұраққа; 1 1
берілген оқиғамен байланыстыра отырып, мәтінді жүйелі жалғастырады; 1
оқиғаны І жақта баяндайды; 1
ойын жүйелі, еркін жеткізеді; 1
сөздер мен сөйлемдердің мағыналық байланысын сақтайды; 1
сөйлеу барысында грамматикалық нормаларды сақтайды. 1
Барлығы 7
43
«Ғарышқа саяхат» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты
ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні
Бағалау критерийі Тапсырма № Оқу жетістіктерінің деңгейі
Төмен Орта Жоғары
Шығарманы өз ойынан өрбітіп, толық мазмұндайды Мәтіннің мазмұнын І жақта баяндайды 1 Тыңдалған мәтіннің мазмұнына жаңа оқиғалар/ кейіпкерлер қоса отырып, баяндау тәсілін өзгертіп әңгімелеуде қиналады. Тыңдалған мәтіннің мазмұнына жаңа оқиғалар/кейіпкерлер қосып өрбіте әңгімелейді, мәтінді берілген оқиғамен байланыстыруда/ оқиғаны І жақта баяндауда/ сөйлеу барысында грамматикалық нормаларды сақтауда қателіктер жібереді. Тыңдалған мәтіннің мазмұнына жаңа оқиғалар/кейіпкерлер қоса отырып, оқиғаны І жақта әңгімелейді.
44
«Болашаққа саяхат» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау
Сөйлеу әрекетінің түрлері
Оқылым
Жазылым
Оқу мақсаты
Бағалау критерийі
4.2.1.2** Шығарманы іштей көз жүгіртіп/ шолып/ түртіп алып/ сұрақтар қоя отырып/ қажетті ақпаратты тауып/ белгі қойып оқу/ талдау жасап оқу/ сын тұрғысынан бағалап оқу
4.3.2.1 Таныс мәтінге жаңа кейіпкерлер қосу, жаңа сюжеттер енгізу/ өлең (төрт жолды) жазу
Білім алушы
• Оқу түрлерін қолдана отырып, мәтіннен қажетті ақпараттарды табады • Таныс мәтінді жаңа оқиғалар/ кейіпкерлер қосу арқылы өрбітіп жазады
Ойлау дағдыларының деңгейі
Орындау уақыты
Қолдану
Жоғары деңгей дағдылары 20 минут
1-тапсырма
Мәтінді түсініп оқы. Тапсырмаларды орында.
Менің болашадта ғарышкер болғым келеді. Сондыктан да көз алдыма өз болашағымды жиі елестетемін. Міне: қазір де киялыммен көзді-ашып жүмғанша болаш акка үш ып бардым.
Жан-жағымда жалт-жрлт еткен жүлдыздар. Бір кезде жарк-жүрк еткен найзағайдан кейін: сатыр-сүтыр жаңбыр жауа бастады. Кемпіркосакты тамашалайын деген оймен гүрс еггіп бір жүлдызға кондым. Алакай: түрлі түсті кемпіркосак та көрінді! Керемет көріністі тамашалап отьрмын. Міне. ғажап! Кемпіркосак арасынан мен болашакты көрдім. Болашактың адамдары жүлдыздарды мекендейді екен. Олар мені Есөрген кезде «Бәрекелді: кош ьселдің! Біз сені танимыз» - деп күлімдей карсы алды. Менде «Бүлар мені кайдан таниды!?» - деген ой туындады.
Пай-пай: олар осыншалык білімдар: озык ойлы болып: авділға байьш: биік-биік кол жешейтін Еоереметтердің бэріне кол жеткізген екен. Аспан денелеріңде орналасып: эртүрлі Еызметтер аткарьш: ойлап тапкан жаңа жегі стіктерім ен бөліседі. Озык дүниелер жасап еңбек етеді. Әр жүлдызда шәьсірттер тэрбиелейіін мектептері бар көрінеді. Бір-бір аспан к-өліктерін мініп альш: жерге конакка келмекші.
Шіркің менде де ссндай көліктердің бірі болса ғой...
1) Мәтіннен болашақтың адамдарының қонақжайлығын білдіретін сөйлемді белгілеп көрсет.
2) Болашақтың адамдарының бірлігін көрсететін сөйлемді белгіле.
A) Ойлап тапқан жаңа жетістіктерімен бөлісіп отырады.
B) Болашақтың адамдары жұлдыздарды мекендейді екен.
C) Бір-бір аспан көліктерін мініп алып, жерге қонаққа келеді.
Б) Әр жұлдызда шәкірттер тәрбиелейтін мектептері бар екен.
45
3) Бірінші абзацтағы «көзді ашып-жұмғанша» деген тұрақты сөз тіркесі қандай мағынаны білдіреді?
A) асықпай
B) тез арада
C) ешқашан Б) қайта-қайта
2-тапсырма
Мәтіннің соңғы сөйлеміне сүйеніп, кейіпкердің ойын жалғастырып жаз. Егер сенде болашақтың көлігі болса, не істер едің?
Бағалау критерийі Тапсырма № Дескриптор Балл
Білім алушы
Оқу түрлерін қолдана отырып, мәтіннен қажетті ақпараттарды табады 1 мәтіннің мазмұнына қатысты ақпараттарды анықтайды: - бірінші; - екінші; 1 1
тұрақты сөз тіркесінің мағынасын түсіндіреді; 1
ойының, қиялының ұшқырлығын танытады; 1
сөздер мен сөйлемдердің мағыналық байланысын сақтайды; 1
орфографиялық және грамматикалық нормаларды сақтайды. 1
Таныс мәтінді жаңа оқиғалар/кейі пкерлер қосу арқылы өрбітіп жазады 2 кейіпкердің ойын жалғастырып, мәтінді жүйелі аяқтайды; 1
Барлығы 7
46
«Болашаққа саяхат» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты
ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні___________________________________________________________
Бағалау критерийі Тапсырма № Оқу жетістіктерінің деңгейі
Төмен Орта Жоғары
Оқу түрлерін қолдана отырып, мәтіннен қажетті ақпараттарды табады 1 Мәтіннен қаж ақпараттарды тау белгілеуде қиналады. етті ып, Мәтіннен қаж ақпараттарды анықта қателеседі. етті уда Мәтіннен қаж ақпараттарды дұрыс таба етті щы.
Таныс мәтінді жаңа оқиғалар/кейіпкерлер қосу арқылы өрбітіп жазады 2 Оқылған мәтінге ж оқиғалар/кейіпкерлер қ арқылы өрбітіп жаз қиналады. аңа осу уда Оқылған мәтінді өрб жазады, оқиғалар байланысын сақтауда/ ж барысында грамматикал орфографиялық қателік жібереді. ітіп дың сазу іык/ тер Оқылған мәтінді ж оқиғалар/кейіпкерлер к арқылы өрбітіп жазады. аңа осу
47
IV тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың спецификациясы 1. Тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мақсаты
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау білім беру мазмұнын жаңарту аясындағы оқу бағдарламасының мазмұнына сәйкес білім алушылардың оқу мақсаттарына жеткендігін тексеруге және тоқсан барысында меңгерген білім, білік және дағдыларын анықтауға бағытталған.
Спецификация 4-сыныпта «Әдебиеттік оқу» пәні бойынша тоқсандық жиынтық бағалаудың мазмұны мен өткізу рәсімін сипаттайды.
2. Тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мазмұнын анықтайтын құжаттар
Бастауыш білім беру деңгейінің 2-4-сыныптарына арналған «Әдебиеттік оқу» пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту қазақ тілінде)
3. IV тоқсан бойынша жиынтық бағалауға шолу
3.1 Ұзақтығы - 40 минут Балл саны - 18
Тыңдалым мен айтылым бөлек жүргізіледі.
3.2 Жиынтық бағалаудың құрылымы
Тоқсан бойынша жиынтық бағалауда әртүрлі: көп таңдауы бар, қысқа және толық жауапты қажет ететін тапсырмалар қолданылады.
Көп таңдауы бар тапсырмаларда білім алушы ұсынылған жауап нұсқаларынан дұрысын таңдайды.
Қысқа жауапты қажет ететін тапсырмаларда білім алушы сөздер немесе сөйлемдер түрінде жауап береді.
Толық жауапты қажет ететін тапсырмалар мәтінді түсінуге, өз ойын ауызша және жазбаша түрде толық, жүйелі, түсінікті етіп жеткізуге бағытталған.
Тапсырма бірнеше құрылымдық бөліктерден/сұрақтардан тұруы мүмкін.
Берілген нұсқа қысқа және толық жауапты қажет ететін 4 тапсырмадан тұрады.
Бірінші тапсырма тыңдалым және айтылым дағдысын, екіншісі - оқылым, үшінші және төртінші тапсырмалар жазылым дағдысын тексеруге бағытталған.
48
Тоқсандық жиынтық бағалау тапсырмаларының сипаттамасы
№ Сөйлеу әрекетінің түрлері Ортақ тақырыптар Оқу мақсаты Тапсырманың сипаттамасы Тапсырма саны Жалпы балл
1 Тыңдалым және айтылым Ғарышқа саяхат Болашаққа саяхат 4.1.2.1** Шығарма мазмұнын түрлі баяндау тәсілдерін (І немесе Ш жаққа өзгертіп, жағдаяттар қосып, оқиғаларды өрбітіп) қолданып, шығарманы қысқаша/ толық/ ішінара мазмұндау Білім алушы мәтінді баяндау тәсілін өзгертіп мазмұндауға бағытталған ашық түрдегі толық жауапты қажет ететін тапсырманы орындайды. 1 6
2 Оқылым 4.2.1.2* Шығарманы іштей көз жүгіртіп/шолып/ түртіп алып/ сұрақтар қоя отырып/ қажетті ақпаратты тауып/ белгі қойып оқу/ талдау жасап оқу/ сын тұрғысынан бағалап оқу 4.2.2.1 Шығарманы қайта құруға, интерпретациялауға және бағалауға негізделген сұрақтар қою және жауап беру Білім алушы мәтіннен қажетті ақпаратты анықтауға, шығарманың мазмұны бойынша бағалау сұрақтарын құрастыруға және жауап беруге бағытталған ашық түрдегі қысқа жауапты қажет ететін тапсырманы орындайды. 1 6
Жазылым 4.3.1.1 Оқылған шығармадағы оқиға жүйесін анықтап, оны бөліктерге бөлу, әр бөлікке ат қойып, жоспар құру 4.3.2.1 Таныс мәтінге жаңа кейіпкерлер қосу, жаңа сюжеттер енгізу, өлең (төрт жолды) жазу Білім алушы мәтін бөліктеріне ат қоюға, мәтінді толықтырып жазуға бағытталған ашық түрдегі толық жауапты қажет ететін тапсырманы орындайды. 2 6
Барлығы 4 18
49
4. Тапсырмалар мен балл қою кестесінің үлгілері
Тыңдалым және айтылым
1-тапсырма
Мәтінді тыңда. Мәтіннің мазмұны бойынша сұрақтарға жауап бер.
1) Мәтіннің кейіпкерлері өздерінің салмақсыздыққа тап болғанын қалай анықтады?
2) Дастанның «таяқшаңды түсіріп алма» деуінің сыры неде деп ойлайсың?
3) Мәтіннің негізгі бөлімінің мазмұнын І жаққа өзгертіп, қысқаша баяндап бер.
Балл қою кестесі
[6]
Сөйлеу әрекеті Жауап Балл Қосымша ақпарат
Тыңдалым және айтылым Олардың күйме-шаналары жеңілдеп кетті/ Олар отырған орындарынан ажырап, өздерінің қалықтап жүргенін сезді/... 1
Білім алушының ықтимал жауабы: Таяқшаны жоғалтып алса, шынайы өмірге қайта орала алмай қалуы мүмкін/ Таяқша арқылы Жермен хабарласып отырады, егер оны түсіріп алса Жермен байланыссыз қалады/... 1 Сұрақтың мазмұнына сәйкес баламалы, қысқа және толық жауаптар қабылданады
Білім алушының ықтимал жауабы: Біз биіктей бердік. Бір кезде өзіміздің де, аттарымыздың да жеңілдеп кеткенін байқадық. Біз салмақсыздыққа тап болғанымызды түсіндік. Енді бір-бірімізден ажырап қалмауды ойладық. Қолдарымызды тас қылып ұстап алдық да, делбенің бір ұшымен өзімізді шанаға байлап қойдық. 1 Мәтіннің мазмұнын қысқартып, жинақы баяндайды.
1 Мәтіннің негізгі бөліміне сәйкес оқиғаларды қамтиды.
1 Мәтінді баяндау тәсілін өзгертіп, І жақта әңгімелейді.
1 Сөйлеу барысында грамматикалық нормаларды сақтайды.
Барлығы 6
50
Оқылым
2-тапсырма
Мәтінді түсініп оқы. Тапсырмаларды орында.
«Аватардың» илін білеин Арман Күн жексенбі болатын. Ауладағы алаңқайда балаларымды ойнатып жүр едім, қасыма мектеп жасындағы бір балақай жүгіріп келді. Таникетпм. Көрші үйде түратын Арман екен. Арман бныл 5-сыныпта оьдап жүр. Өзі бір кісі алдынан қия отпейтін тәрбнелі бала. Көрген жерде күрақ үшып амандасатыны бар.
Арман маған әдеттепдей қос қолын үсынды. Бірақ амандаскдны сол еді, қалтасындағы үялы телефоны «әндетіп» қоя берді. Балакдй анадайға барып, үзақ сөйлесті. Сөз арасында шүлдірлеп бірдеңелерді айтып қояды. Ақырын қүпақ түрсем, бүрын-соңды естімеген бейтаныс тіл. «Бүл бала қай тілде шүлдірлеп отыр!?» -деп аң-таң болдым.
Ақыры шыдамым таусылды. Сөйлесіп болып, телефонын қалтасына сүңпте бергенде, Армаңд ы қасыма шақырдым.
-Қдне, айта қойшы. Жаңа қай тілде сөйледің?
-Нави тілінде, - деді Арман.
-Нави? Ол қай тіл? Қай үлттың тілі? - дедім таңданысымды жасыра алмай.
Арман тақ ете қалды.
-«Аватар» фильміндегі Пандора ғаламшары түрғынд арының тілі ғой.
- А-а-а..Солай ма? -дедімде, артынан ойланып қалдым. «Аватардың» фантастикалық фильм екені есіме сап ете түсті. Бір сәттік аңғалдығыма күлкімкелді. Бірақ оны Арманға сездірпм келмеді.
1) Мәтіннен Арманның мінез -құлқын сипаттайтын сөйлемдерді тауып, көшіріп жаз.
2) ІІ абзацтағы «әндетіп» деген сөзді басқаша қалай айтуға болады?
3) Арманның көршісі неліктен таңданды?
4) Арман Нави тілінде сөйлеуді қайдан үйренді деп ойлайсың?
5) Мәтіннің мазмұны бойынша түсіндіруге немесе бағалауға бағытталған 1 сұрақ құрастыр және жауап бер.
Сұрақ Жауап
[6]
51
Балл қою кестесі
Сөйлеу әрекеті Жауап Балл Қосымша ақпарат
Оқылым Өзі бір кісі алдынан қия өтпейтін тәрбиелі бала. Көрген жерде құрақ ұшып амандасатыны бар. 1
Шырылдап/безілдеп/... 1 Тапсырманың мазмұнына сәйкес баламалы жауаптар қабылданады.
Арманның бейтаныс тілде сөйлегеніне таңданды/ Ол Арманның қай тілде сөйлеп тұрғанын түсінбеді/... 1
Білім алушының ықтимал жауабы: Балалар бейтаныс тілге ұқсатып жаңа сөздер ойлап тауып, өзара сөйлесуі мүмкін/Арман фильм кейіпкерлерінің сөздерін қайталап отыруы мүмкін/... 1
Көршісі Арманның сөйлеген тілін неліктен түсінбеді?/ Көршісінің Арманға күлкісін сездірмеуге тырысуының себебі неде деп ойлайсың?/... 1 Тапсырманың мазмұнына сәйкес болатын баламалы сұрақтар мен жауаптар қабылданады.
Ол фантастикалық фильмдегі ойдан шығарылған тіл болғандықтан/ Өзінің аңғалдығын сездіргісі келмеді/... 1
Барлығы 6
Жазылым
3-тапсырма
Оқылымға берілген мәтіннің құрылымдық бөліктерін анықтап, әр бөлікке сәйкес тақырып қой.
Мәтіннің құрылымдық бөліктері Тақырыптар
Кіріспе
Негізгі бөлім
Қорытынды
[3]
4-тапсырма
Жоғарыда оқыған мәтінге жаңа кейіпкерлер немесе оқиғалар қосып, мәтінді аяқтап жаз.
[3]
Балл қою кестесі
Сөйлеу әрекеті Жауап Балл Қосымша ақпарат
3 5 ■а ев N Арман/Тәрбиелі бала/Арман мен көршісі 1 Мәтін бөліктерінің мазмұнына сәйкес баламалы тақырыптар қабылданады.
Нави тілінде сөйлесу/Бейтаныс тіл/ Көршінің таңданысы 1
Аңғал көрші/... 1
Білім алушының ықтимал жауабы: Осы кезде қасымызға тағы бір бала келді. Арман екеуі «нави» тілінде біраз әңгімелесті. Олардың сөздеріне ауладағы балалар да таңдана қарап қалысыпты. Мұны байқаған бейтаныс баланың: -Сендер де нави тілін үйренгілерің келе ме? -дегені сол-ақ екен, балалар қуанып, шулап қоя берді. Арман мен бейтаныс баланың қасына жиналған балалардың бәрі өзара шүлдірлесіп, мәз болып жатыр. Мен «Аватардың» тілін білетін балаларға сырттай қызыға қарап отырдым. 1 Баламалы мәтін қабылданады. Мәтіндегі оқиғаны жүйелі байланыстырады.
1 Мәтіннің құрылымдық бөліктерін сақтайды.
1 Орфографиялық және грамматикалық нормаларды сақтайды.
Барлығы 6
52
5. Тоқсан бойынша жиынтық бағалауды өткізу ережелері
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау кезінде кабинетіңіздегі көмек ретінде қолдануға мүмкін болатын кез келген көрнекі құралдарды (диаграммалар, кестелер, постерлер, плакаттар немесе карталарды) жауып қойған дұрыс.
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау басталмас бұрын алғашқы бетінде жазылған нұсқау оқылып, білім алушыларға жұмыстың орындалу ұзақтығы хабарланады. Білім алушыларға жұмыс барысында бір-бірімен сөйлесулеріне болмайтындығы ескертіледі. Нұсқаулықпен таныстырып болғаннан кейін білім алушыларға тоқсан бойынша жиынтық бағалау басталғанға дейін түсінбеген сұрақтарын қоюға болатындығы туралы айтылады.
Білім алушылардың жұмысты өздігінен орындап жатқандығына, жұмысты орындау барысында көмек беретін қосымша ресурстарды, мысалы: сөздіктер немесе калькуляторлар (спецификацияда рұқсат берілген жағдайлардан басқа уақытта) пайдалануларына мүмкіндіктерінің жоқ екендігіне көз жеткізіледі. Олардың жұмыс уақытында бір-біріне көмектесулеріне, көшіріп алуларына және сөйлесулеріне болмайтындығы ескертіледі.
Білім алушыларға дұрыс емес жауапты өшіргішпен өшірудің орнына, қарындашпен сызып қою ұсынылады.
Жұмыс барысында нұсқаулыққа немесе жұмыстың ұзақтығына қатысты білім алушылар тарапынан қойылған сұрақтарға жауап беруге болады. Жекелеген білім алушыларға көмек беруге негізделген кез келген ақпаратты оқуға, айтуға, өзгертіп айтуға немесе көрсетуге тыйым салынады.
Тоқсандық жиынтық бағалаудың аяқталуына 5 минут уақыт қалғандығын үнемі хабарлап отыру қажет.
Тоқсандық жиынтық бағалау аяқталғаннан кейін білім алушылардан жұмыстарын тоқтатып, қалам/ қарындаштарын партаның үстіне қоюларын өтіну керек.
6. Модерация және балл қою
Барлық мұғалімдер балл қою кестесінің бірдей нұсқасын қолданады. Модерация үдерісінде бірыңғай балл қою кестесінен ауытқушылықты болдырмау үшін жұмыс үлгілерін балл қою кестесіне сәйкес тексеру қажет.
53