- Сообщения
- 2,710
- Оценка реакций
- 27,653
«Жаратылыстану» пәнінен жиынтық бағалауға арналған әдістемелік ұсыныстар 4-сынып
МАЗМҰНЫ
I ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР.......................4
«Жанды табиғат. Өсімдіктер» бөлімі бойынша жиынтық бағалау..................4
«Жанды табиғат. Жануарлар» бөлімі бойынша жиынтық бағалау...................7
I тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың спецификациясы.........................11
II ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР.....................17
«Жанды табиғат. Адам» бөлімі бойынша жиынтық бағалау.......................17
«Заттар және олардың қасиеттері» бөлімі бойынша жиынтық бағалау............20
II тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың спецификациясы........................23
III ТОҚСАН БОЙЫНШ1А ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР...................29
«Табиғат физикасы» бөлімі бойынша жиынтық бағалау..........................29
«Заттар және олардың қасиеттері» бөлімі бойынша жиынтық бағалау............32
III тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың спецификациясы.......................35
IV ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР.....................41
«Жер және ғарыш» бөлімі бойынша жиынтық бағалау............................41
«Табиғат физикасы» бөлімі бойынша жиынтық бағалау..........................44
IV тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың спецификациясы........................47
3
І ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР
«Жанды табиғат. Өсімдіктер» бөлімі бойынша жиынтық бағалау Бөлімше 2.1 Өсімдіктер
Оқу мақсаты 4.2.1.4 Тұқым таралу жолдарын сипаттау
4.2.1.5 Төменгі және жоғарғы сатыдағы өсімдіктерді ажырату
Бағалау критерийі Білім алушы
• Өсімдік тұқымының таралу жолдарын атайды
• Төменгі және жоғары сатыдағы өсімдіктерді ажыратады
• Төменгі және жоғары сатыдағы өсімдіктердің ерекшелігін сипаттайды
Ойлау дағдыларының Білу және түсіну
деңгейі Қолдану
Орындау уақыты 20 минут
1-тапсырма
Суреттерге мұқият қара. Өсімдіктің тұқымы қандай жолдармен таралады? Жаз.
4
2-тапсырма
a) Өсімдіктер мен олардың топтары арасындағы сәйкестікті анықта.
қайың жоғары сатыдағы өсімдік
балдыр төменгі сатыдағы өсімдік
бәйшешек
b) Төменгі және жоғары сатыдағы өсімдіктердің қандай айырмашылығы бар?
Бағалау критерийі Тапсырма № Дескриптор Білім алушы Балл
Өсімдік тұқымының таралу жолдарын атайды 1 өсімдік тұқымының таралу тәсілдерін атайды: - бірінші тәсіл; - екінші тәсіл; - үшінші тәсіл; - төртінші тәсіл; 1 1 1 1
Төменгі және жоғары сатыдағы өсімдіктерді ажыратады Төменгі және жоғары сатыдағы өсімдіктердің ерекшелігін сипаттайды 2 төменгі сатыдағы өсімдікті анықтайды; 1
жоғары сатыдағы өсімдіктерді анықтайды: - бірінші; - екінші; 1 1
төменгі және жоғары сатыдағы өсімдіктердің айырмашылығын сипаттайды. 1
Барлығы 8
5
«Жанды табиғат. Өсімдіктер» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты
ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні:_______________________________________________________
Бағалау критерийі Тапсырма № Оқу жетістіктерінің деңгейі
Төмен Орта Жоғары
Өсімдік тұқымының таралу жолдарын атайды 1 Өсімдік тұқымының тар жолдарын сипатта қиналады. алу уда Өсімдік тұқымының су арқь жел арқылы/жануарлар арқылы/ өздігінен таралу жолдарын анықтауда қателіктер жібереді. щы/ Өсімдік тұқымының тарал жолдарын дұрыс атайды. у
Төменгі және жоғары сатыдағы өсімдіктерді ажыратады Төменгі және жоғары сатыдағы өсімдіктердің ерекшелігін сипаттайды 2 Төменгі және жоғары сатыдағы өсімдіктерді ажыратуда және олардың айырмашылығын сипаттау қиналады. да Төменгі сатыдағы/ жоғары сатыдағы өсімдіктерді ажыратуда/олардың айырмашылығын сипаттауда қателіктер жібереді. і Төменгі және жоғары сатыдағы өсімдіктерді ажыратады, олардың айырмашылығын сипаттаі нды.
6
«Жанды табиғат. Жануарлар» бөлімі бойынша жиынтық бағалау Бөлімше 2.2 Жануарлар
Оқу мақсаты 4.2.2.2 Бунақденелілердің тіршілік циклін сипаттау
4.2.2.3 Өсімдікқоректі және жыртқыш жануарларды ажырату
4.2.2.4 Симбиоздық қарым-қатынасқа мысал келтіру 4.2.2.7 Жойылу шегінде тұрған жануарларға мысал келтіру
Бағалау критерийі Білім алушы
• Бунақденелілердің даму кезеңдерін атайды
• Жануарларды қоректену түріне қарай жіктейді
• Симбиоздық қарым-қатынаста тіршілік ететін жануарларды атайды
• Жойылу қаупі төніп тұрған жануарларды атайды
Ойлау дағдыларының Білу және түсіну
деңгейі Қолдану
Орындау уақыты 20 минут
1-тапсырма
Суретті пайдаланып, көбелектің даму кезеңдерінің атауын жаз.
7
2-тапсырма
Көрсетілген жануарлардың қоректену түріне қарай қай топқа жататынын анықта. Кестеге сәйкес нөмірін жаз.
12 3 4
Қоректену түрі Нөмірлері
шөпқоректі
жыртқыш
3-тапсырма
а) Суретте жануарлар арасындағы қарым-қатынастың қай түрі бейнеленген?
Ъ) Осындай қарым-қатынаста болатын жануарларға 1 мысал келтір.
4-тапсырма
а) Жойылып кету қаупі бар жануарларды «+» таңбасымен белгіле.
Ъ) Жойылып бара жатқан жануарларға 1 мысал келтір.
8
Бағалау критерийі Тапсырма № Дескриптор Білім алушы Балл
Бунақденелілердің даму кезеңдерін атайды 1 көбелектің тіршілік циклінің кезеңдерін атайды: - бірінші кезең; - екінші кезең; - үшінші кезең; - төртінші кезең; 1 1 1 1
Жануарларды қоректену түріне қарай жіктейді 2 шөпқоректі жануарларды анықтайды; 1
жыртқыш жануарларды анықтайды; 1
Симбиоздық қарым-қатынаста тіршілік ететін жануарларды анықтайды 3 суретте бейнеленген қарым-қатынас түрін атайды; 1
аталған қарым-қатынас түріне мысал келтіреді; 1
Жойылу қаупі төніп тұрған жануарларды атайды 4 жойылу шегінде тұрған жануарларды анықтайды: - бірінші жануарды; - екінші жануарды; 1 1
жойылу шегінде тұрған жануарларға мысал келтіреді. 1
Барлығы 11
9
«Жанды табиғат. Жануарлар» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты
ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні:
Бағалау критерийі Тапсырма № Оқу жетістіктерінің деңгейі
Төмен Орта Жоғары
Бунақденелілердің даму кезеңдерін атайды 1 Көбелектің даму кезеңде атауда қиналады. рін Көбелектің даму кезеңдерін атау қателіктер жібереді: жұмырт дернәсіл/ қуыршақ/ ересек көбел да қа/ ек Көбелектің даму кезеңде атайды. рін
Жануарларды қоректену түріне қарай жіктейді 2 Шөпқоректі және жыртқі жануарларды ажырату қиналады. ш да Шөпқоректі жануарлар /жыртқыш жануарлар ажыратуда қателеседі. ды ды Шөпқоректі және жыртқ жануарларды ажыратад ыш ы.
Симбиоздық қарым-қатынаста тіршілік ететін жануарларды анықтайды 3 Жануарлар арасында қарым-қатынас тү анықтауда және атал қарым-қатынас түр мысал келтіруде қиналад ғы рін ған іне ы. Жануарлар арасындағы қары қатынас түрін анықтауда/ атал қарым-қатынас түріне мы келтіруде қателеседі. м- ан ал Жануарлар арасынд қарым-қатынас тү анықтайды және атал қарым-қатынас тү мысал келтіреді. ағы рін ған іне
Жойылу қаупі төніп тұрған жануарларды атайды 4 Жойылу шегінде тұрған жануарларды анықтауда және оларға мысал келтіруде қиналады. Жойылу шегінде тұрған жануарларды анықтауда/ оларға мысал келтіруде қателеседі. Жойылу шегінде тұрған жануарларды атайды жә оларға мысал келтіреді. не
10
І тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың спецификациясы 1. Тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мақсаты
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау білім беру мазмұнын жаңарту аясындағы оқу бағдарламасының мазмұнына сәйкес білім алушылардың оқу мақсаттарына жеткендігін тексеруге және тоқсан барысында меңгерген білім, білік және дағдыларын анықтауға бағытталған.
Спецификация 4-сыныпта «Жаратылыстану» пәнінен тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мазмұны мен өткізу рәсімін сипаттайды.
2. Тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мазмұнын анықтайтын құжаттар
Бастауыш білім беру деңгейінің 1 -4-сыныптарына арналған «Жаратылыстану» пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы
3. І тоқсан бойынша жиынтық бағалауға шолу
3.1 Ұзақтығы - 40 минут Балл саны - 18
3.2 Жиынтық бағалаудың құрылымы
Тоқсан бойынша жиынтық бағалауда әртүрлі: көп таңдауы бар, қысқа және толық жауапты қажет ететін тапсырмалар қолданылады.
Көп таңдауы бар тапсырмаларда білім алушы ұсынылған жауап нұсқаларынан дұрысын таңдайды.
Қысқа жауапты қажет ететін тапсырмаларға білім алушы сөздер немесе сөйлемдер түрінде жауап береді.
Толық жауапты қажет ететін тапсырмаларда максималды балл жинау үшін білім алушыдан тапсырманы орындаудың әр қадамын анық көрсетуі талап етіледі.
Тапсырма бірнеше құрылымдық бөліктерден/сұрақтардан тұруы мүмкін.
Берілген нұсқа қысқа және толық жауапты қажет ететін 6 тапсырмадан тұрады.
11
Тоқсандық жиынтық бағалау тапсырмаларының сипаттамасы
№ Бөлім Бөлімше Оқу мақсаты Тапсырманың сипаттамасы Тапсырма саны Жалпы балл
4.2.1. 2 Өсімдіктің тіршілік циклін сипаттау Білім алушы ашық түрдегі қысқа жауапты қажет ететін тапсырманы орындайды. 1 6
2.1 Өсімдіктер 4.2.1.3 Тозаңдану нәтижесінде тұқымның түзілуін сипаттау Білім алушы ашық түрдегі толық 1 2
Жанды табиғат («Менің 4.2.1.6 Өсімдіктерді қорғау жолдарын ұсыну жауапты қажет ететін тапсырмаларды орындайды. 1 2
1 Отаным- Қазақстан», «Құндылықтар» ортақ тақырыптары аясында) 2.2 Жануарлар 4.2.2.7 Жойылу шегінде тұрған жануарларға мысал келтіру 4.2.2.8 Ұлттық саябақтар мен қорықтарды құрудың мақсаттарын түсіндіру Білім алушы ашық түрдегі қысқа және толық жауапты қажет ететін тапсырманы орындайды. 1 3
4.2.2.6 Белгілі бір тіршілік ортасындағы қоректік тізбектердің модельдерін құрастыру Білім алушы ашық түрдегі қысқа жауапты қажет ететін тапсырмаларды орындайды. 1 3
4.2.2.3 Өсімдікқоректі және жыртқыш жануарларды ажырату 1 2
Барлығы 6 18
12
4. Тапсырмалар мен балл қою кестесінің үлгісі
«Жаратылыстану» пәнінен 1-тоқсанға арналған жиынтық бағалаудың тапсырмалары
1-тапсырма
а) Қиярдың өсу кезеңдерінің ретін анықтап, нөмірлеп көрсет.
[1]
Ь) Суретке сүйеніп, қиярдың өсу кезеңдерін сипаттап жаз.
1)
2) _______________________________________________________________________________________
3) _______________________________________________________________________________________
4) _______________________________________________________________________________________
5) _______________________________________________________________________________________
[5]
2-тапсырма
а) Суретте бейнеленген үдеріс қалай аталады?
Ь) Бұл үдерістің нәтижесінде не түзіледі?_____________________________________________
[2]
3-тапсырма
Өсімдіктерді қалай сақтап қалуға болады? 2 мысал келтір.
1)
2)
[2]
13
4-тапсырма
а) Суретте бейнеленген жануарлардың атауын жаз.
Ъ) Бұл жануарлардың саны неліктен азайып бара жатыр?
5-тапсырма
Сурет бойынша үш қоректік тізбек құрастыр.
[3]
6-тапсырма
Сызбаны толтыр. Әр топқа 1 мысал келтір.
[3]
[2]
14
Балл қою кестесі
№
Жауап
Балл
Қосымша ақпарат
1а
Толық жауапқа 1 балл қойылады.
1 Ъ
1) тұқымның өнуі
2) өскіннің пайда болуы
3) өсімдік сабағының өсіп-жетілуі
4) өсімдіктің гүлдеуі
5 ) өсімдіктің жеміс беруі
Тапсырмаға сәйкес баламалы, қысқа немесе толық жауаптар қабылданады.
2а
Тозаңдану/өсімдіктің тозаңдануы
2Ъ
тұқым/өсімдіктің тұқымы түзіледі
Қызыл кітапқа енгізу/ өсімдіктерді қорғау туралы заң шығару/қорықтар құру/көгалдандыру/ арнайы бақ ұйымдастыру/ өсімдіктерді зерттеу, бақылау жұмыстарын ұйымдастыру/өсімдіктерді босқа жұлмау/далада, орманда от жақпау/өсімдіктерді таптамау керек...______________________________
Әр дұрыс жауапқа 1 балл қойылады. Тапсырманың мазмұнына сәйкес баламалы жауаптар қабылданады.
4 а
қарақұйрық
дуадақ
4Ъ
Жайылымдардың азайып кетуі/тіршілік ортасының бұзылуы/қоректің азаюы/табиғи апаттардың болуы/адамдардың қасқөйлігі (аулау/ату т.б)/
Тапсырманың мазмұнына сәйкес баламалы жауаптар қабылданады.
Әр дұрыс жауапқа 1 балл қойылады.
Кез келген дұрыс жауап қабылданады.
Шөпқоректілер: қоян/ бұлан/ сиыр/ тышқан/ қой/.
Жыртқыштар: жолбарыс/бүркіт/қасқыр/ түлкі/.
Баламалы,
жауаптар
қабылданады.
дұрыс
Барлығы
18
3
2
5
3
6
15
5. Тоқсан бойынша жиынтық бағалауды өткізу ережелері
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау кезінде кабинетіңіздегі көмек ретінде қолдануға мүмкін болатын кез келген көрнекі құралдарды (диаграммалар, кестелер, постерлер, плакаттар немесе карталарды) жауып қойған дұрыс.
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау басталмас бұрын алғашқы бетінде жазылған нұсқау оқылып, білім алушыларға жұмыстың орындалу ұзақтығы хабарланады. Білім алушыларға жұмыс барысында бір-бірімен сөйлесулеріне болмайтындығы ескертіледі. Нұсқаулықпен таныстырып болғаннан кейін білім алушыларға тоқсан бойынша жиынтық бағалау басталғанға дейін түсінбеген сұрақтарын қоюға болатындығы туралы айтылады.
Білім алушылардың жұмысты өздігінен орындап жатқандығына, жұмысты орындау барысында көмек беретін қосымша ресурстарды, мысалы: сөздіктер немесе калькуляторлар (спецификацияда рұқсат берілген жағдайлардан басқа уақытта) пайдалануларына мүмкіндіктерінің жоқ екендігіне көз жеткізіледі. Олардың жұмыс уақытында бір-біріне көмектесулеріне, көшіріп алуларына және сөйлесулеріне болмайтындығы ескертіледі.
Білім алушыларға дұрыс емес жауапты өшіргішпен өшірудің орнына, қарындашпен сызып қою ұсынылады.
Жұмыс барысында нұсқаулыққа немесе жұмыстың ұзақтығына қатысты білім алушылар тарапынан қойылған сұрақтарға жауап беруге болады. Жекелеген білім алушыларға көмек беруге негізделген кез келген ақпаратты оқуға, айтуға, өзгертіп айтуға немесе көрсетуге тыйым салынады.
Тоқсандық жиынтық бағалаудың аяқталуына 5 минут уақыт қалғандығын үнемі хабарлап отыру қажет.
Тоқсандық жиынтық бағалау аяқталғаннан кейін білім алушылардан жұмыстарын тоқтатып, қалам/қарындаштарын партаның үстіне қоюларын өтіну керек.
6. Модерация және балл қою
Барлық мұғалімдер балл қою кестесінің бірдей нұсқасын қолданады. Модерация үдерісінде бірыңғай балл қою кестесінен ауытқушылықты болдырмау үшін жұмыс үлгілерін балл қою кестесіне сәйкес тексеру қажет.
16
ІІ ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР «Жанды табиғат. Адам» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Бөлімше Оқу мақсаты
Бағалау критерийі
2.3 Адам
4.2.3.2.Жүйке жүйесі мен оның адам ағзасындағы рөлін сипаттау
4.2.3.1 Зәр шығару жүйесі мен оның адам ағзасындағы рөлін сипаттау
Білім алушы
• Адамның жүйке жүйесінің мүшелерін атайды және олардың қызметін сипаттайды
• Зәр шығару жүйесінің мүшелерін атайды және қызметін түсіндіреді
Ойлау дағдыларының деңгейі Білу және түсіну
Қолдану
Орындау уақыты
15 минут
1-тапсырма
а) Адамның жүйке жүйесінің мүшелерін жаз.
Ь) Адамның жүйке жүйесі қандай қызметтер атқарады? 1 мысал келтір.
17
2-тапсырма
а) Адамның зэр шығару жүйесінің мүшелерін жаз.
Ъ) Зәр шығару жүйесі қандай қызмет атқарады?
Бағалау критерийі Тапсырма № Дескриптор Білім алушы Балл
Адамның жүйке жүйесінің мүшелерін жүйке жүйесінің мүшелерін анықтайды: - бірінші; 1
атайды және 1 - екінші; 1
олардың қызметін - үшінші; 1
сипаттайды жүйке жүйесінің қызметін сипаттайды; 1
Зәр шығару жүйесінің мүшелерін зәр шығару жүйесінің мүшелерін атайды: - бірінші; 1
атайды және 2 - екінші; 1
олардың қызметін - үшінші; 1
түсіндіреді зәр шығару жүйесінің қызметін сипаттайды. 1
Барлығы 8
18
«Жанды табиғат. Адам» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні:_______________________________________________________
Бағалау критерийі Тапсырма № Оқу жетістіктерінің деңгейі
Төмен Орта Жоғары
Адамның жүйке жүйесінің мүшелерін атайды және олардың қызметін сипаттайды 1 Адамның жүйке жүйесінің мүшелерін анықтауда және оның қызметін сипаттауда қиналады. Адамның жүйке жүйесінің мүшелерін анықтауда/ жүйке жүйесінің қызметін сипаттауда қателеседі. Адамның жүйке жүйесінің мүшелерін анықтайды және оның қызметін сипаттайды.
Зәр шығару жүйесінің мүшелерін атайды және олардың қызметін түсіндіреді 2 Зәр шығару жүйесінің мүшелерін атауда және оның атқаратын қызметін түсіндіруде қиналады. Зәр шығару жүйесінің мүшелерін атауда/ олардың атқаратын қызметін түсіндіруде қателеседі. Зәр шығару жүйесінің мүшелерін атайды және олардың атқаратын қызметін түсіндіреді.
19
«Заттар және олардың қасиеттері» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Бөлімше 3.2 Ауа
3.3 Су
Оқу мақсаты 4.3.2.1 Адам тіршілігінің түрлі салаларында ауаны
қолдану жолдарын анықтау
4.3.2.2 Ауаның ластану көздерін анықтау
4.3.2.3 Ауа тазалығын сақтау жолдарын және оны тазарту шараларын ұсыну
4.3.3.2 Атмосферада жауын-шашын түзілу процесін сипаттау
Бағалау критерийі Білім алушы
• Адамдардың ауаның қасиеттерін қолдану жолдарын сипаттайды
• Ауаның ластану көздерін атайды
• Ауаны ластанудан сақтау жолдарын ұсынады
• Жауын-шашынның түзілу үдерісін сипаттайды
Ойлау дағдыларының Қолдану
деңгейі Жоғары деңгей дағдылары
Орындау уақыты 20 минут
1-тапсырма
а) Ауаның түрлі қасиеттері пайдаланылған суреттерді белгіле (✓).
Ъ) Адамдар ауаның серпімділік және сығылу қасиеттерін қалай қолданады? 1мысал келтір.
2-тапсырма
Сұрақтарға жауап жаз.
а) Ауаның ластануына нелер әсер етеді?
Ъ) Ауаның тазалығын сақтау үшін не істеу керек?
20
3-тапсырма
а) Сызбаны толтыр.
Ь) Жауын-шашын қалай пайда болады? Сипаттап жаз.
Бағалау критерийі Тапсырма № Дескриптор Білім алушы Балл
Адамдардың ауаның қасиеттерін қолдану жолдарын сипаттайды 1 ауаның қасиеттері қолданылғандығын бейнелейтін суреттерді анықтайды: - бірінші суретті; - екінші суретті; - үшінші суретті; 1 1 1
ауаны қасиеттеріне қарай қолдануға қатысты мысал келтіреді; 1
Ауаның ластану көздерін атайды. Ауаны ластанудан сақтау жолдарын ұсынады 2 ауаның ластану себептерін анықтайды; 1
ауа тазалығын сақтау жолдарын ұсынады; 1
Жауын-шашынның түзілу үдерісін сипаттайды 3 сұйық күйдегі жауын-шашын түрлерін атайды; 1
қатты күйдегі жауын-шашын түрлерін атайды; 1
жауын-шашынның түзілу үдерісін сипаттайды. 1
Барлығы 9
21
«Заттар және олардың қасиеттері» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты
ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні:
Бағалау критерийі Тапсырма № Оқу жетістіктерінің деңгейі
Төмен Орта Жоғары
Адамдардың ауаның қасиеттерін қолдану жолдарын сипаттайды 1 Адамдардың ауаның қасиеттерін пайдалану жолдарын анықтауда және мысал келтіруде қиналады Адамдардың ауаның қасиеттерін пайдалану жолдарын анықтауда/ мысалд келтіруде қателіктер жібереді ар Адамдардың ауаның қасиеттерін пайдалану жолдарын анықтайды және мысалдар келтіреді.
Ауаның ластану көздерін атайды Ауаны ластанудан сақтау жолдарын ұсынады 2 Ауаның ластану көздерін атауда және ауаны ластанудан сақтау жолдарі ұсынуда қиналады. н Ауаның ластану көздерін атауда/ ауаны ластанудан сақтаудың жолдарын ұсынуд қателіктер жібереді. а Ауаның ластану көздерін атайды және ауаны ластанудан сақтау жолдары ұсынады. н
Жауын-шашынның түзілу үдерісін сипаттайды 3 Жауын-шашынның түрлер атауда және олардың түзіл үдерісін сипаттауда қиналады. ін у Жауын-шашынның түрлерін атауда/ олардың түзілу үдеріс сипаттауда қателіктер жібере ін ді. Жауын-шашынның түрлері атайды және олардың түзіл үдерісін сипаттайды. н у
22
ІІ тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың спецификациясы 1. Тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мақсаты
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау білім беру мазмұнын жаңарту аясындағы оқу бағдарламасының мазмұнына сәйкес білім алушылардың оқу мақсаттарына жеткендігін тексеруге және тоқсан барысында меңгерген білім, білік және дағдыларын анықтауға бағытталған.
Спецификация 4-сыныпта «Жаратылыстану» пәнінен тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мазмұны мен өткізу рәсімін сипаттайды.
2. Тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мазмұнын анықтайтын құжаттар
Бастауыш білім беру деңгейінің 1-4-сыныптарына арналған «Жаратылыстану» пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы
3. ІІ тоқсан бойынша жиынтық бағалауға шолу
3.1 Ұзақтығы - 40 минут Балл саны - 18
3.2 Жиынтық бағалаудың құрылымы
Тоқсан бойынша жиынтық бағалауда әртүрлі: көп таңдауы бар, қысқа және толық жауапты қажет ететін тапсырмалар қолданылады.
Көп таңдауы бар тапсырмаларда білім алушы ұсынылған жауап нұсқаларынан дұрысын таңдайды.
Қысқа жауапты қажет ететін тапсырмаларға білім алушы сөздер немесе сөйлемдер түрінде жауап береді.
Толық жауапты қажет ететін тапсырмаларда максималды балл жинау үшін білім алушыдан тапсырманы орындаудың әр қадамын анық көрсетуі талап етіледі.
Тапсырма бірнеше құрылымдық бөліктерден/ сұрақтардан тұруы мүмкін.
Берілген нұсқа көп таңдауы бар, қысқа және толық жауапты қажет ететін 7 тапсырмадан тұрады.
23
Тоқсандық жиынтық бағалау тапсырмаларының сипаттамасы
№ Бөлім Бөлімше Оқу мақсаты Тапсырманың сипаттамасы Тапсырма саны Жалпы балл
1 Жанды табиғат Заттар және олардың қасиеттері («Мәдени мұра», «Мамандықтар әлемі» ортақ 2.3 Адам 4.2.3.2 Жүйке жүйесі мен оның адам ағзасындағы рөлін сипаттау Білім алушы жабық түрдегі көп жауапты және ашық түрдегі қысқа жауапты қажет ететін тапсырманы орындайды. 1 2
3.1 Заттардың типтері 4.3.1.1 Заттың қасиетіне байланысты қолдану аясын анықтау 4.3.1.2 Құрылған эксперимент жоспарына сәйкес жаңа зат алу Білім алушы ашық түрдегі қысқа жауапты қажет ететін тапсырмаларды орындайды. 1 2
тақырыптары аясында) 1 4
3.2 Ауа 4.3.2.4 Ауаның табиғаттағы орын ауыстыру процесін түсіндіру 4.3.2.5 Желдің пайдасы мен зияны туралы мысал келтіру Білім алушы ашық түрдегі толық жауапты қажет ететін тапсырманы орындайды. 1 3
2 3.3 Су 4.3.3.5 Түрлі заттардың судағы ерігіштігін зерттеу Білім алушы жабық түрдегі көп жауапты қажет ететін тапсырманы орындайды. 1 1
4.3.3.1 Табиғаттағы су айналымын сипаттау Білім алушы ашық түрдегі қысқа жауапты қажет ететін тапсырмаларды орындайды. 1 3
4.3.3.3 Судың ластану көздерін анықтау; 4.3.3.4 Судың ластануының түрлі ағзаларға әсерін түсіндіру Білім алушы ашық түрдегі толық жауапты қажет ететін тапсырманы орындайды 1 3
Барлығы 7 18
24
Тапсырмалар мен балл қою кестесінің үлгісі
«Жаратылыстану» пәнінен 2-тоқсанға арналғанжиынтық бағалаудың тапсырмалары
1-тапсырма
a) Сен қолыңды ыстық затқа тигізсең, оны бірден тартып аласың. Бұл адам ағзасының қай жүйесімен байланысты? Дұрыс жауабын тап.
A) қан айналым жүйесі
B) тыныс алу жүйесі
C) ас қорыту жүйесі
О) жүйке жүйесі
[1]
b) Бұл жүйе қандай мүшелерден құралады?
[1]
2-тапсырма
Кестені толтыр.
Саз
Заттың қасиеті Қолданылуы
[2]
3-тапсырма
а) Суреттерге мұқият қара. Жаңа зат алу үдерісі бейнеленген суреттер қатарын белгіле
К).
Ь) Аталған жаңа затты алу кезеңдерін жазып көрсет.
1)
2)
3)
[1]
[3]
25
4-тапсырма
Сұрақтарға жауап жаз.
а) Жел деген не?
Ъ) Желдің қандай пайдасы және қандай зияны бар? Желдің пайдасы:___________________________________
Желдің зияны:___________________________________________________________________________________
[3]
5-тапсырма
Суретке қара. Суда еритін заттарды белгіле (^)
ірімшік Д
ас түзы
■ — — қүм
қант ас содасы
[1]
6-тапсырма
Суретте табиғаттағы су айналымы көрсетілген. Суретті пайдаланып, сұрақтарға жауап бер.
a) Судың сұйық күйден газға айналу үдерісі қалай аталады?
_ _ [1]
b) Су жер бетіне не түрінде қайта оралады?
_ _ _ [1]
c) Жер бетіне қайта оралған судың айналымдағы келесі кезеңін жаз.
[1]
7-тапсырма
Суретке қара және сұрақтарға жауап бер.
а) Құстың денесі неліктен майланып кеткен деп ойлайсың? Ол құсқа қалай әсер етуі
мүмкін?
26
Ъ) Су тағы қандай себептермен ластанады? 2 мысал келтір.
[2]
Балл қою кестесі
№ Жауап Балл Қосымша ақпарат
1 О) 1
жұлын, ми, жүйке тамырлары 1 Толық жауапқа 1 балл қойылады.
2 Қасиеті: жұмсақ/иілгіш/жабысқақ және тұтқыр/тығыз/отқа төзімді/су өткізбейді/... 1 Тапсырманың мазмұнына сәйкес баламалы жауаптар қабылданады.
Қолданылуы: Құрылыста/медицинада/ косметологияда/ ыдыстар, музыкалық аспаптар, кірпіш, ойыншықтар жасауда/... 1
3 1
1) қамыр илеу 2) қамырды ашыту 3) нан пісіру 3 Дұрыс көрсетілген әрбір әрекетке 1 балл қойылады.
4 Жел дегеніміз ауаның қозғалысы/Жел деген жылы және суық ауаның орын ауыстыруы/ 1 Тапсырманың мазмұнына сәйкес баламалы жауаптар қабылданады.
Желдің көмегімен желкенді қайықтар суда жүзеді/ Бұрынғы кезде жел диірменімен ұн тартқан/ Желдің көмегімен электр энергиясын өндіреді/Желмен өсімдіктердің тұқымы таралады/ Жел бұлттарды жинақтап, жаңбырдың жаууына көмектеседі/Жел ластанған ауаны тазартады/... 1
Құйындар мен дауылдар адам өміріне қауіп төндіреді/ Қатты дауылдар су тасқынын тудырып,елді мекендерді су басады/Жел даладағы, ормандағы өртті өршітеді/ электр желілерін үзеді/ 1
5 Суда ериді: ас тұзы, қант, ас содасы 1 2-ден кем емес
6 булану/конденсация 1 Тапсырманың мазмұнына сәйкес баламалы, қысқа және толық жауаптар қабылданады.
жауын- шашын/жаңбыр/қар/бұршақ/... 1
жер асты сулары түзіледі/өзен-көлдерге қосылады/ топыраққа сіңеді/... 1
7 Құстың денесі суға төгілген мұнайдан майланған, бұл құстың өміріне қауіп төндіреді/жойылуына әкеледі/түрлі аурулар тудырады/... 1
Тұрмыстық сарқынды суларды төгуден/зауыттар мен фабрикалардың қалдықтарын төгуден/мұнайдың қалдықтарын төгуден/тыңайтқыштарды көп қолданудан/ Қышқылды жаңбырдың жауғаны/ өнеркәсіптік қалдық сулар/ауыл шаруашылығы қалдықтары/ мал шаруашылығының қалдықтары/... 2 Әр дұрыс жауапқа 1 балл қойылады.
Барлығы 18
27
5. Тоқсан бойынша жиынтық бағалауды өткізу ережелері
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау кезінде кабинетіңіздегі көмек ретінде қолдануға мүмкін болатын кез келген көрнекі құралдарды (диаграммалар, кестелер, постерлер, плакаттар немесе карталарды) жауып қойған дұрыс.
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау басталмас бұрын алғашқы бетінде жазылған нұсқау оқылып, білім алушыларға жұмыстың орындалу ұзақтығы хабарланады. Білім алушыларға жұмыс барысында бір-бірімен сөйлесулеріне болмайтындығы ескертіледі. Нұсқаулықпен таныстырып болғаннан кейін білім алушыларға тоқсан бойынша жиынтық бағалау басталғанға дейін түсінбеген сұрақтарын қоюға болатындығы туралы айтылады.
Білім алушылардың жұмысты өздігінен орындап жатқандығына, жұмысты орындау барысында көмек беретін қосымша ресурстарды, мысалы: сөздіктер немесе калькуляторлар (спецификацияда рұқсат берілген жағдайлардан басқа уақытта) пайдалануларына мүмкіндіктерінің жоқ екендігіне көз жеткізіледі. Олардың жұмыс уақытында бір-біріне көмектесулеріне, көшіріп алуларына және сөйлесулеріне болмайтындығы ескертіледі.
Білім алушыларға дұрыс емес жауапты өшіргішпен өшірудің орнына, қарындашпен сызып қою ұсынылады.
Жұмыс барысында нұсқаулыққа немесе жұмыстың ұзақтығына қатысты білім алушылар тарапынан қойылған сұрақтарға жауап беруге болады. Жекелеген білім алушыларға көмек беруге негізделген кез келген ақпаратты оқуға, айтуға, өзгертіп айтуға немесе көрсетуге тыйым салынады.
Тоқсандық жиынтық бағалаудың аяқталуына 5 минут уақыт қалғандығын үнемі хабарлап отыру қажет.
Тоқсандық жиынтық бағалау аяқталғаннан кейін білім алушылардан жұмыстарын тоқтатып, қалам/қарындаштарын партаның үстіне қоюларын өтіну керек.
6. Модерация және балл қою
Барлық мұғалімдер балл қою кестесінің бірдей нұсқасын қолданады. Модерация үдерісінде бірыңғай балл қою кестесінен ауытқушылықты болдырмау үшін жұмыс үлгілерін балл қою кестесіне сәйкес тексеру қажет.
28
ІІІ ТОҚСАН БОЙЫНШ1А ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР «Табиғат физикасы» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Бөлімше
Оқу мақсаты
Бағалау критерийі
Ойлау дағдыларының деңгейі
Орындау уақыты
5.2 Жарық
5.4 Жылу
4.5.2.2 Жарықтың шағылуы, жұтылуы сияқты қасиеттерін зерттеу және түсіндіру
4.5.4.1 Түрлі материалдардың жылуөткізгіштігін зерттеу
Білім алушы
• Жарықты шағылдыратын және жұтатын денелерді анықтап, түсіндіреді
• Әртүрлі материалдардың жылуөткізгіштік қасиетін анықтайды
Білу және түсіну
Қолдану
20 минут
1-тапсырма
Суреттерге мұқият қара. Қай заттар жарықты жұтады, қай заттар жарықты шағылдырады? Неліктен? Сөйлемдерді толықтыр.
\
ақ түсті картон
қара түсті мата
аина
1) Ақ түсті картон жарықты
себебі
2) Қара түсті мата жарықты
себебі
3) Айна жарықты
себебі
29
2-тапсырма
Суреттерге қара. Жылуды жақсы өткізетін денелерді белгіле (^).
Бағалау критерийі Тапсырма № Дескриптор Білім алушы Балл
Жарықты 1 жарықты шағылдыратын денені анықтайды; 1
шағылдыратын және жұтатын денелерді анықтап, түсіндіреді дененің жарықты шағылдыру қасиеті туралы қорытынды жасайды; 1
жарықты шағылдыратын екінші денені анықтайды; 1
дененің жарықты шағылдыру қасиеті туралы қорытынды жасайды; 1
жарықты жұтатын денені анықтайды; 1
дененің жарықты жұту қасиеті туралы қорытынды жасайды; 1
Әртүрлі материалдардың жылуөткізгіштік қасиетін анықтайды 2 жылуды жақсы өткізетін денелерді ажыратады: - бірінші; - екінші; - үшінші. 1 1 1
Барлығы 9
30
«Табиғат физикасы» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні:_______________________________________________________
Бағалау критерийі Тапсырма № Оқу жетістіктерінің деңгейі
Төмен Орта Жоғары
Жарықты шағылдыратын және жұтатын денелерді анықтап, түсіндіреді 1 Жарықты шағылдыратын, жұтатын денелерді анықтауда және себебін түсіндіруде қиналады. □ Жарықты шағылдыратын/ жарықты жұтатын денелерді анықтауда немесе себебін түсіндіруде қателіктер жібереді. ^ ^ Жарықты шағылдыратын, жұтатын денелерді анықтайды және себебін түсіндіреді. □
Әртүрлі материалдардың жылуөткізгіштік қасиетін анықтайды 2 Жылуды жақсы өткізетін денелерді анықтауда қиналады. □ Жылуды жақсы өткізетін денелерді анықтауда қателіктер жібереді. □ Жылуды жақсы өткізетін денелерді дұрыс ажыратады. □
31
Бөлімше Оқу мақсаты
«Заттар және олардың қасиеттері» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
3.4 Табиғат ресурстары
Бағалау критерийі
Ойлау дағдыларының деңгейі
Орындау уақыты
4.3.4.1 Кейбір пайдалы қазбалардың (бор, тұз, әктас, саз, мұнай, гранит, көмір) қолданылу саласын анықтау
4.3.4.3 Пайдалы қазбаларды сақтау және үнемді қолданудың жолдарын ұсыну
Білім алушы
• Пайдалы қазбалардың қолданылу саласын сипаттайды
• Пайдалы қазбаларды сақтау және үнемдеу жолдарын ұсынады
Қолдану
Жоғары деңгей дағдылары
20 минут
1-тапсырма
Берілген пайдалы қазбалар қайда қолданылады? Кестеге жаз.
Пайдалы қазбалар Қолданылуы
тұз
^ көмір
саз
әктас
мұнай
гранит
32
2-тапсырма
Сұрақтарға жауап жаз.
а) Пайдалы қазбаларды сақтап қалу үшін адамдар не істеуі керек?
Ъ) Пайдалы қазбаларды неліктен қорғау керек?
Бағалау критерийі Тапсырма № Дескриптор Білім алушы Балл
Пайдалы қазбалардың қолданылу саласын сипаттайды 1 пайдалы қазбалардың қолданылу салаларын атайды: - бор; - саз; - тұз; - әктас; - мұнай; - гранит; - тас көмір; 1 1 1 1 1 1 1
Пайдалы қазбаларды сақтау және үнемдеу жолдарын ұсынады 2 пайдалы қазбаларды сақтау жолдарын ұсынады; 1
пайдалы қазбаларды қорғаудың маңызын сипаттайды. 1
Барлығы 9
33
«Заттар және олардың қасиеттері» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты
ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні:
Бағалау критерийі Тапсырма № Оқу жетістіктерінің деңгейі
Төмен Орта Жоғары
Пайдалы қазбалардың қолданылу саласын сипаттайды 1 Пайдалы қазбалардың қолданылу салаларын атау қиналады. да Бор/ саз /тұз/ әктас /мұнай/ гранит/ тас көмірдің қолданы салаларын атауда қателеседі. лу Пайдалы қазбалардың қолданылу салаларын атайды.
Пайдалы қазбаларды сақтау және үнемдеу жолдарын ұсынады 2 Пайдалы қазбаларды сақта қалу жолдарын ұсынуда және оларды қорғаудың маңыздылығын сипаттауд қиналады. п і Пайдалы қазбаларды сақтап қалу жолдарын ұсынуда/ пайдалы қазбаларды қорғауді маңыздылығын сипаттауда қателеседі. ң Пайдалы қазбаларды сақта қалу жолдарын ұсынады және оларды қорғаудың маңыздылығын сипаттайді п зі.
34
ІІІ тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың спецификациясы 1. Тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мақсаты
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау білім беру мазмұнын жаңарту аясындағы оқу бағдарламасының мазмұнына сәйкес білім алушылардың оқу мақсаттарына жеткендігін тексеруге және тоқсан барысында меңгерген білім, білік және дағдыларын анықтауға бағытталған.
Спецификация 4-сыныпта «Жаратылыстану» пәнінен тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мазмұны мен өткізу рәсімін сипаттайды.
2. Тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мазмұнын анықтайтын құжаттар
Бастауыш білім беру деңгейінің 1 -4-сыныптарына арналған «Жаратылыстану» пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы
3. ІІІ тоқсан бойынша жиынтық бағалауға шолу
3.1 Ұзақтығы - 40 минут Балл саны - 18
3.2 Жиынтық бағалаудың құрылымы
Тоқсан бойынша жиынтық бағалауда әртүрлі: көп таңдауы бар, қысқа және толық жауапты қажет ететін тапсырмалар қолданылады.
Көп таңдауы бар тапсырмаларда білім алушы ұсынылған жауап нұсқаларынан дұрысын таңдайды.
Қысқа жауапты қажет ететін тапсырмаларға білім алушы сөздер немесе сөйлемдер түрінде жауап береді.
Толық жауапты қажет ететін тапсырмаларда максималды балл жинау үшін білім алушыдан тапсырманы орындаудың әр қадамын анық көрсетуі талап етіледі.
Тапсырма бірнеше құрылымдық бөліктерден/сұрақтардан тұруы мүмкін.
Берілген нұсқа көп таңдауы бар, қысқа және толық жауапты қажет ететін 7 тапсырмадан тұрады.
35
Тоқсандық жиынтық бағалау тапсырмаларының сипаттамасы
№ Бөлім Бөлімше Оқу мақсаты Тапсырманың сипаттамасы Тапсырма саны Жалпы балл
Табиғат физикасы Заттар және олардың қасиеттері 5.2 Жарық 4.5.2.1 Көлеңкенің кедергі өлшеміне және жарық көзінен кедергіге дейінгі қашықтыққа тәуелділігін зерттеу және түсіндіру Білім алушы ашық түрдегі қысқа жауапты қажет ететін тапсырманы орындайды. 1 2
1 («Табиғат құбылыстары», «Қоршаған ортаны қорғау» ортақ тақырыптары аясында) 5.5 Электрлік 4.5.5.1 Әртүрлі материалдардың электрөткізгіштігін зерттеу Білім алушы бірнеше дұрыс жауапты таңдауды қажет ететін жабық түрдегі тапсырманы орындайды. 1 3
5.3 Дыбыс 4.5.3.1 Белгілі бір кедергілердің дыбыстың қаттылығы мен таралуына әсерін зерттеу және түсіндіру Білім алушы бір дұрыс жауабын таңдауды қажет ететін жабық түрдегі және толық жауапты қажет ететін ашық түрдегі тапсырманы орындайды. 2 4
5.4 Жылу 4.5.4.1 Түрлі материалдардың жылуөткізгіштігін зерттеу Білім алушы ашық түрдегі толық жауапты қажет ететін тапсырманы орындайды. 1 1
2 3.4 Табиғат ресурстары 4.3.4.1 Кейбір пайдалы қазбалардың (бор, тұз, әктас, саз, мұнай, гранит, көмір) қолданылу саласын анықтау Білім алушы ашық түрдегі қысқа жауапты қажет ететін тапсырманы орындайды. 1 4
4.3.4.2 Қазақстанның негізгі пайдалы қазбалары өндірілетін кен орындарын картадан көрсету Білім алушы ашық түрдегі қысқа жауапты қажет ететін тапсырманы орындайды. 1 4
Барлығы 7 18
36
4. Тапсырмалар мен балл қою кестесінің үлгісі
«Жаратылыстану» пәнінен 3-тоқсанға арналған жиынтық бағалаудың тапсырмалары
1-тапсырма
Жарық көзі мен дененің арасындағы қашықтық көлеңкенің өлшеміне қалай әсер етеді? Суреттерге мұқият қара және сөйлемдерді толықтыр.
1) Жарық көзі мен дененің арасы жақын болса, көлеңкенің өлшемі
2) Жарық көзі мен кедергінің арасы алыс болса, көлеңкенің өлшемі
[2]
2-тапсырма
Электр тогын өткізетін денелерді белгіле (^).
атауы электр тогын өткізеді
пластмасса сызғыш
аллюминий қасық
резеңке қолғап
шыны ыдыс
темір шеге
тұзды су
3-тапсырма
Сұрақтарды оқы және дұрыс жауапты белгіле (^)
а) Қай қабаттағы жабық терезеден даладағы шу қаттырақ естіледі?
Үстінгі қабаттағы \ \ Төменгі қабаттағы
Ь) Қандай залда ойнаған о Адам толы залда
ркестрдің даусы қаттырақ естіледі?
| Бос тұрған залда | |
□
[3]
[2]
37
4-тапсырма
Ішінде ауасы бар және ауасы жоқ, бірақ көлемі бірдей екі шыны ыдыстың ішіне қоңыраулы сағаттар қойылды.
а) Қай суреттегі сағаттың дыбысы сыртқа естілмейді? Белгіле (^).
1.
ішінде ауа бар | |
ішінде ауа жоқ
Ъ) Неліктен? Себебін түсіндіріп жаз.
[2]
5-тапсырма
Суреттерге мұқият қара.
ыдыстың тұтқасы металдан жасалған ыдыстың тұтқасы пластмассадан жасалған
Тұтқасы металдан жасалған ыстық ыдысты оттан алу үшін тұтқыш (матадан немесе киізден жасалган цолгап) қажет болады, ал тұтқасы пластмассадан жасалған ыдысты оттан тұтқыштың көмегінсіз де алуға болады. Неліктен? Себебін түсіндіріп жаз.
38
7-тапсырма
Қазақстанның пайдалы қазбалар картасына қара.
„ . — * оПв^ролавл
*- ОралУ ^ ■ Қарашь*аиақА
Қостамай <
Соколс^в- АО/ .
Сарь^5ай
! + Жггіқара
Лвкшетау
®А,Су п\0 .
О Паөоодар
— V
' \ Епбастүз ^оЕреішектау5- " Астайа О ■ Өскемен
5г \
V® Қарағанды
1*
ЖҚаламцас Ч Қаражаі
6 . . • Ақтау кпЖетйаи ]
V Жаңавзеи
} /
О» ’> /
Қоқыраг £,яқ
® С^^Овт^""
-Л.ват.у ' Оалмяты /
ОТараз у ’ С ~ Ч. Д
, о ®л’еигір"*«<
Іымкеит /
Шартты белгілер бойынша анықтап, жаз:
a) көмір өндірілетін үш кен орнының атауын
1)_____________________________________________________________
2)_____________________________________________________________
3)_____________________________________________________________
[3]
b) мұнай мен газ қатар өндірілетін бір кен орнының атауын
1)_____________________________________________________________
[1]
Балл қою кестесі
№ Жауап Балл Қосымша ақпарат
1 қысқарады/қысқа болады/кіші болады/ кішірейеді 1
ұзарады/ ұзын болады/ үлкен болады... 1
аллюминий қасық 1
2 темір шеге 1
тұзды су 1
3 1) төменгі қабаттағы 2) бос залда 1 1
4 Екінші суретте/ ішінде ауасы жоқ ыдыста 1
Ішінде ауа жоқ болғандықтан дыбыс естілмейді/Ауа жоқ жерде дыбыс таралмайды. 1 Тапсырманың мазмұнына сәйкес баламалы жауаптар қабылданады.
5 Себебі металл жылуды өте тез өткізеді, ал пластмасса жылуды нашар өткізеді/... 1
тас көмір/көмір/бояуды көмірден алады 1 Тапсырманың мазмұнына сәйкес
6 гранит/баспалдақ граниттен жасалған 1 қысқа және толық жауаптар
мұнай/целлофанды мұнайдан жасайды 1 қабылданады.
саз/ыдыстар саздан жасалған 1
7 Қарағанды, Екібастұз, Жаңғызтөбе, Рудный, Өскемен, Ленгір, Арал 3 Кез келген 3 кен орнының атауы қабылданады. Әр дұрыс жауапқа 1 балдан қойылады.
Қарашығанақ, Жетібай, Жаңаөзен 1 Тек қана мұнай өндірілетін кен орнының атауы қабылданбайды.
Барлығы 18
39
5. Тоқсан бойынша жиынтық бағалауды өткізу ережелері
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау кезінде кабинетіңіздегі көмек ретінде қолдануға мүмкін болатын кез келген көрнекі құралдарды (диаграммалар, кестелер, постерлер, плакаттар немесе карталарды) жауып қойған дұрыс.
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау басталмас бұрын алғашқы бетінде жазылған нұсқау оқылып, білім алушыларға жұмыстың орындалу ұзақтығы хабарланады. Білім алушыларға жұмыс барысында бір-бірімен сөйлесулеріне болмайтындығы ескертіледі. Нұсқаулықпен таныстырып болғаннан кейін білім алушыларға тоқсан бойынша жиынтық бағалау басталғанға дейін түсінбеген сұрақтарын қоюға болатындығы туралы айтылады.
Білім алушылардың жұмысты өздігінен орындап жатқандығына, жұмысты орындау барысында көмек беретін қосымша ресурстарды, мысалы: сөздіктер немесе калькуляторлар (спецификацияда рұқсат берілген жағдайлардан басқа уақытта) пайдалануларына мүмкіндіктерінің жоқ екендігіне көз жеткізіледі. Олардың жұмыс уақытында бір-біріне көмектесулеріне, көшіріп алуларына және сөйлесулеріне болмайтындығы ескертіледі.
Білім алушыларға дұрыс емес жауапты өшіргішпен өшірудің орнына, қарындашпен сызып қою ұсынылады.
Жұмыс барысында нұсқаулыққа немесе жұмыстың ұзақтығына қатысты білім алушылар тарапынан қойылған сұрақтарға жауап беруге болады. Жекелеген білім алушыларға көмек беруге негізделген кез келген ақпаратты оқуға, айтуға, өзгертіп айтуға немесе көрсетуге тыйым салынады.
Тоқсандық жиынтық бағалаудың аяқталуына 5 минут уақыт қалғандығын үнемі хабарлап отыру қажет.
Тоқсандық жиынтық бағалау аяқталғаннан кейін білім алушылардан жұмыстарын тоқтатып, қалам/қарындаштарын партаның үстіне қоюларын өтіну керек.
6. Модерация және балл қою
Барлық мұғалімдер балл қою кестесінің бірдей нұсқасын қолданады. Модерация үдерісінде бірыңғай балл қою кестесінен ауытқушылықты болдырмау үшін жұмыс үлгілерін балл қою кестесіне сәйкес тексеру қажет.
40
IV ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР
«Жер және ғарыш» бөлімі бойынша жиынтық бағалау Бөлімше 1.1.Жер
1.2 Ғарыш
Оқу мақсаты 4.4.1.1 Жер бетінің ірі элементтерін атау және сипаттау
4.4.2.1 Жекелеген ғарыш денелерін сипаттау
4.4.2.2 Жердегі тіршілікке ғарыштың әсерін анықтау
Бағалау критерийі Білім алушы
• Жер бедерінің түрлерін атайды және ерекшелігін сипаттайды
• Жекелеген ғарыштық денелерді сипаттайды
• Ғарыштық денелердің Жер бетіндегі тіршілікке тигізетін әсерін түсіндіреді
Ойлау дағдыларының Білу және түсіну
деңгейі Қолдану
Орындау уақыты 20 минут
1-тапсырма
а) Суретте бейнеленген жер бедерлерінің атауын жаз.
Ъ) Олардың біреуін сипаттап жаз.
2-тапсырма
а) Суретте қандай ғарыш денесі бейнеленген? Атауын жаз.
Бұл -
41
Ъ) Аталған ғарыш денесін сипаттап жаз.
с) Тағы қандай ғарыштық денелерді білесің? 1 мысал келтір.
3-тапсырма
Жер бетіндегі тіршілікке Күннің қандай әсері бар? Түсіндіріп жаз.
Бағалау критерийі Тапсырма № Дескриптор Білім алушы Балл
Жер бедерінің түрлерін атайды және ерекшелігін сипаттайды 1 жер бедерінің негізгі түрлерін атайды: - бірінші сурет бойынша; - екінші сурет бойынша; 1 1
жер бедерінің бір түрін сипаттайды; 1
Жекелеген ғарыштық денелерді сипаттайды 2 суретте бейнеленген ғарыш денесін атайды; 1
бейнеленген ғарыш денесін сипаттайды; 1
кіші ғарыш денелеріне мысал келтіреді; 1
Ғарыштық денелердің Жер бетіндегі тіршілікке тигізетін әсерін түсіндіреді 3 Күннің Жер бетіндегі тіршілікке тигізетін әсерін сипаттайды. 1
Барлығы 7
42
«Жер және ғарыш» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні:
Бағалау критерийі Тапсырма № Оқу жетістіктерінің деңгейі
Төмен Орта Жоғары
Жер бедерінің түрлерін атайды және ерекшелігін сипаттайды 1 Жер бедерінің түрлерін атау және олардың ерекшелігін сипаттауда қиналады. да Жер бедерінің түрлерін (тау, жазық) атауда/ олардың ерекшелігін сипаттауда қателікт жібереді. ер Жер бедерінің түрлерін атайд және ерешеліктерін сипаттай ы ды.
Жекелеген ғарыштық денелерді сипаттайды 2 Бейнеленген кіші ғарыш денелерін атауда және сипаттауда, оларға мысалда] келтіруде қиналады. э Бейнеленген кіші ғарыш денесін анықтауда/кіші ғарыі денесін сипаттауда/ оларға мысалдар келтіруде қателікте жібереді. л р Бейнеленген кіші ғарыш денелерін дұрыс анықтап, сипаттайды және мысалдар келтіреді.
Ғарыштық денелердің Жер бетіндегі тіршілікке тигізетін әсерін түсіндіреді 3 Күннің Жер бетіндегі тіршілікке тигізетін әсерін сипаттауда қиналады. і Күннің Жер бетіндегі тіршілікке тигізетін әсерін сипаттауда қателіктер жібере ді. Күннің Жер бетіндегі тіршілікке тигізетін әсерін сипаттайды.
43
«Табиғат физикасы» бөлімі бойынша жиынтық бағалау Бөлімше 5.1 Күш және қозғалыс
Оқу мақсаты 4.5.1.2 Судағы әртүрлі денелерге әсер ететін Архимед
күшін бақылау және болжау
4.5.1.1 Архимед күшін сипаттау және оның білінуіне мысал келтіру
Бағалау критерийі Білім алушы
• Архимед күшінің судағы денелерге әсерін болжайды және түсіндіреді
• Архимед күшін түсіндіреді және мысалдар келтіреді
Ойлау дағдыларының Білу және түсіну
деңгейі Қолдану
Орындау уақыты 15 минут
Тапсырма
а) Болаттан, балауыздан және пенопластан жасалған, өлшемдері бірдей үш шарды жартылай су құйылған ыдысқа салды. Олардың қайсысы суға батады, қайсысы батпайды? Неліктен? Сөйлемдерді толықтырып жаз.
1) Болаттан жасалған шар суға_____________________________________________, себебі
2) Балауыздан жасалған шар суға , себебі
3) Пенопластан жасалған шар суға__________________________________________, себебі
Ъ) Шарларға қандай күш әсер етті?
с) Осы күшке өзің 1 мысал келтір.
44
Бағалау критерийі Тапсырма № Дескриптор Білім алушы Балл
Архимед күшінің судағы денелерге әсерін болжайды және түсіндіреді Архимед күшін түсіндіреді және мысалдар келтіреді 1 бірінші дененің судағы орнын анықтайды; 1
себебін түсіндіреді; 1
екінші дененің судағы орнын анықтайды; 1
себебін түсіндіреді; 1
үшінші дененің судағы орнын анықтайды; 1
себебін түсіндіреді; 1
судағы денелерге әсер етуші күшті атайды; 1
Архимед күшіне мысал келтіреді. 1
Барлығы 8
45
«Табиғат физикасы» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Оқушының аты-жөні____________________________________________________________
Бағалау критерийі Тапсырма № Оқу жетістіктерінің деңгейі
Төмен Орта Жоғары
Архимед күшінің судағы денелерге әсерін болжайды және түсіндіреді Архимед күшін түсіндіреді және мысалдар келтіреді 1 Архимед күшінің судағы денелерге әсерін болжауда және себебін түсіндіруде, Архимед күшін анықтап, мысал келтіруде қиналады. Әртүрлі денелердің судағы орнын анықтауда/ себебін түсіндіруде/ судағы денелерге әсер етуші күшті атауда/ Архимед күшіне мысал келтіруде қателеседі. Әртүрлі денелердің судағы орнын анықтап, түсіндіреді, Архимед күшіне мысал келтіреді.
46
IV тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың спецификациясы 1. Тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мақсаты
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау білім беру мазмұнын жаңарту аясындағы оқу бағдарламасының мазмұнына сәйкес білім алушылардың оқу мақсаттарына жеткендігін тексеруге және тоқсан барысында меңгерген білім, білік және дағдыларын анықтауға бағытталған.
Спецификация 4-сыныпта «Жаратылыстану» пәнінен тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мазмұны мен өткізу рәсімін сипаттайды.
2. Тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мазмұнын анықтайтын құжаттар
Бастауыш білім беру деңгейінің 1 -4-сыныптарына арналған «Жаратылыстану» пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы
3. ІҮтоқсан бойынша жиынтық бағалауға шолу
3.1 Ұзақтығы - 40 минут Балл саны - 18
3.2 Жиынтық бағалаудың құрылымы
Тоқсан бойынша жиынтық бағалауда әртүрлі: көп таңдауы бар, қысқа және толық жауапты қажет ететін тапсырмалар қолданылады.
Көп таңдауы бар тапсырмаларда білім алушы ұсынылған жауап нұсқаларынан дұрысын таңдайды.
Қысқа жауапты қажет ететін тапсырмаларға білім алушы сөздер немесе сөйлемдер түрінде жауап береді.
Толық жауапты қажет ететін тапсырмаларда максималды балл жинау үшін білім алушыдан тапсырманы орындаудың әр қадамын анық көрсетуі талап етіледі.
Тапсырма бірнеше құрылымдық бөліктерден/ сұрақтардан тұруы мүмкін.
Берілген нұсқа қысқа және толық жауапты қажет ететін 5 тапсырмадан тұрады.
47
Тоқсандық жиынтық бағалау тапсырмаларының сипаттамасы
№ Бөлім Бөлімше Оқу мақсаты Тапсырманың сипаттамасы Тапсырма саны Жалпы балл
Жер және ғарыш Табиғат физикасы («Ғарышқа 4.1 Жер 4.4.1.1 Жер бетінің ірі элементтерін атау және сипаттау Білім алушы ашық түрдегі қысқа жауапты қажет ететін тапсырманы орындайды. 1 6
1 саяхат», «Болашаққа саяхат» ортақ 4.2 Ғарыш 4.4.2.1 Жекелеген ғарыш денелерін сипаттау Білім алушы ашық түрдегі толық жауапты қажет ететін тапсырмаларды орындайды. 1 2
тақырыптары аясында) 4.4.2.2 Жердегі тіршілікке ғарыштың әсерін анықтау 1 1
4.3 Кеңістік және уақыт 4.4.3.1 Жердің орбиталық айналуының салдарын түсіндіру Білім алушы ашық түрдегі қысқа жауапты қажет ететін тапсырманы орындайды. 1 4
2 5.1 Күш және қозғалыс 4.5.1.1 Архимед күшін сипаттау және оның білінуіне мысал келтіру 4.5.1.2 Судағы әртүрлі денелерге әсер ететін Архимед күшін бақылау және болжау 1 5
Барлығы 5 18
48
4. Тапсырмалар мен балл қою кестесінің үлгісі
«Жаратылыстану» пәнінен 4-тоқсанға арналған жиынтық бағалаудың тапсырмалары
1-тапсырма
Картаға мұқият қара. Картада барлық материктер 1-6 сандарымен белгіленген.
Әр материктің атауын жаз.
1)
2)
3) _________________________________________________
4) _________________________________________________
5) _________________________________________________
6) _________________________________________________
[6]
2-тапсырма
Суретте қандай ғарыш денесі бейнеленген? Атауын жаз және сипатта.
Ғарыш денесі Сипаттамасы
Бұл -___________________________________
[2]
3-тапсырма
Жердегі тіршілікке ғарыш қалай әсер етеді? 1 мысал келтір.
[1]
49
4-тапсырма
а) Суретте Жердің өз орбитасы бойымен Күнді айнала қозғалу көрінісі бейнеленген. Сурет бойынша Солтүстік полюсте қай жыл мезгілі екенін анықта.
Жауабы:
Ъ) Жыл мезгілдерінің ауысуы неге байланысты?
1)__________________________________________________
2)__________________________________________________
[1]
с) Жер Күнді неше уақытта айналып өтеді?
[3]
5-тапсырма
а) Суретке мұқият қара және сұрақтарға жауап бер, сөйлемдерді толықтыр.
1) Денені суға батырған кезде қандай күш пайда болады?
2) Бұл күш қайда бағытталады?_
3) Егер дененің тығыздығы судың тығыздығынан төмен болса, онда дене суға___________________________
4) Егер дененің тығыздығы судың тығыздығынан жоғары болса, онда дене суға___________________________
[4]
Ъ) Судағы денелерге әсер етуші күшке қатысты 1 мысал келтір.
[1]
50
Балл қою кестесі
№ Жауап Балл Қосымша ақпарат
1 1) Солтүстік Америка 2) Оңтүстік Америка 3) Еуразия 4) Африка 5) Аустралия 6) Антарктида 6 Әр дұрыс жауапқа 1 балл қойылады.
2 астеройд 1
Астероидтар - көлемі кішілеу ғарыш денесі. Ол тас кесектерінен немесе металл араласқан тастардан тұрады. Олар Күнді айнала қозғалады. 1 Тапсырманың мазмұнына сәйкес баламалы жауаптар қабылданады.
3 Күн- Жердегі тіршіліктің көзі/ Күн Жерді өзіне тартып, қозғалысқа келтіреді, соның әсерінен Жер Күнді айнала қозғалады да, жыл мезгілдері мен тәулік ауысады/ Күннің қызуы шамадан тыс болса, адамның денсаулығына кері әсерін тигізеді/Күннің әсерінен Жерде магниттік дауылдар тұрады/Айдың тартылыс күшінің әсерінен судың деңгейі көтеріледі және қайтады/ Атмосфера жер бетін ғарыштан құлайтын кіші ғарыш денелерінен қорғайды/ /Метеориттер мен астероидтер Жерге құлап, жер бедерін бұзады/... 1 Тапсырманың мазмұнына сәйкес болатын баламалы жауаптар қабылданады.
4 жаз мезгілі/жаз 1
1) Жердің Күнді айнала қозғалуына 1
2) Жердің жорамал осінің көлбеулігіне 1
365/366 күнде/ 1 жылда 1
5 Архимед күші/ кері итеруші күш 1 Тапсырманың мазмұнына сәйкес қысқа және толық жауаптар қабылданады.
жоғары қарай бағытталады/жоғары қарай 1
батпайды/ суда жүзеді 1
батады 1
Тұзды суға салынған жұмыртқа/ Қабығы бар апельсинді, лимонды суға салса батпайды/ Су бетінде қалқып жүрген мұздар/суда жүзіп бара жатқан кемелер мен қайықтар/... 1
Барлығы 18
51
5. Тоқсан бойынша жиынтық бағалауды өткізу ережелері
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау кезінде кабинетіңіздегі көмек ретінде қолдануға мүмкін болатын кез келген көрнекі құралдарды (диаграммалар, кестелер, постерлер, плакаттар немесе карталарды) жауып қойған дұрыс.
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау басталмас бұрын алғашқы бетінде жазылған нұсқау оқылып, білім алушыларға жұмыстың орындалу ұзақтығы хабарланады. Білім алушыларға жұмыс барысында бір-бірімен сөйлесулеріне болмайтындығы ескертіледі. Нұсқаулықпен таныстырып болғаннан кейін білім алушыларға тоқсан бойынша жиынтық бағалау басталғанға дейін түсінбеген сұрақтарын қоюға болатындығы туралы айтылады.
Білім алушылардың жұмысты өздігінен орындап жатқандығына, жұмысты орындау барысында көмек беретін қосымша ресурстарды, мысалы: сөздіктер немесе калькуляторлар (спецификацияда рұқсат берілген жағдайлардан басқа уақытта) пайдалануларына мүмкіндіктерінің жоқ екендігіне көз жеткізіледі. Олардың жұмыс уақытында бір-біріне көмектесулеріне, көшіріп алуларына және сөйлесулеріне болмайтындығы ескертіледі.
Білім алушыларға дұрыс емес жауапты өшіргішпен өшірудің орнына, қарындашпен сызып қою ұсынылады.
Жұмыс барысында нұсқаулыққа немесе жұмыстың ұзақтығына қатысты білім алушылар тарапынан қойылған сұрақтарға жауап беруге болады. Жекелеген білім алушыларға көмек беруге негізделген кез келген ақпаратты оқуға, айтуға, өзгертіп айтуға немесе көрсетуге тыйым салынады.
Тоқсандық жиынтық бағалаудың аяқталуына 5 минут уақыт қалғандығын үнемі хабарлап отыру қажет.
Тоқсандық жиынтық бағалау аяқталғаннан кейін білім алушылардан жұмыстарын тоқтатып, қалам/ қарындаштарын партаның үстіне қоюларын өтіну керек.
6. Модерация және балл қою
Барлық мұғалімдер балл қою кестесінің бірдей нұсқасын қолданады. Модерация үдерісінде бірыңғай балл қою кестесінен ауытқушылықты болдырмау үшін жұмыс үлгілерін балл қою кестесіне сәйкес тексеру қажет.
52
МАЗМҰНЫ
I ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР.......................4
«Жанды табиғат. Өсімдіктер» бөлімі бойынша жиынтық бағалау..................4
«Жанды табиғат. Жануарлар» бөлімі бойынша жиынтық бағалау...................7
I тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың спецификациясы.........................11
II ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР.....................17
«Жанды табиғат. Адам» бөлімі бойынша жиынтық бағалау.......................17
«Заттар және олардың қасиеттері» бөлімі бойынша жиынтық бағалау............20
II тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың спецификациясы........................23
III ТОҚСАН БОЙЫНШ1А ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР...................29
«Табиғат физикасы» бөлімі бойынша жиынтық бағалау..........................29
«Заттар және олардың қасиеттері» бөлімі бойынша жиынтық бағалау............32
III тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың спецификациясы.......................35
IV ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР.....................41
«Жер және ғарыш» бөлімі бойынша жиынтық бағалау............................41
«Табиғат физикасы» бөлімі бойынша жиынтық бағалау..........................44
IV тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың спецификациясы........................47
3
І ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР
«Жанды табиғат. Өсімдіктер» бөлімі бойынша жиынтық бағалау Бөлімше 2.1 Өсімдіктер
Оқу мақсаты 4.2.1.4 Тұқым таралу жолдарын сипаттау
4.2.1.5 Төменгі және жоғарғы сатыдағы өсімдіктерді ажырату
Бағалау критерийі Білім алушы
• Өсімдік тұқымының таралу жолдарын атайды
• Төменгі және жоғары сатыдағы өсімдіктерді ажыратады
• Төменгі және жоғары сатыдағы өсімдіктердің ерекшелігін сипаттайды
Ойлау дағдыларының Білу және түсіну
деңгейі Қолдану
Орындау уақыты 20 минут
1-тапсырма
Суреттерге мұқият қара. Өсімдіктің тұқымы қандай жолдармен таралады? Жаз.
4
2-тапсырма
a) Өсімдіктер мен олардың топтары арасындағы сәйкестікті анықта.
қайың жоғары сатыдағы өсімдік
балдыр төменгі сатыдағы өсімдік
бәйшешек
b) Төменгі және жоғары сатыдағы өсімдіктердің қандай айырмашылығы бар?
Бағалау критерийі Тапсырма № Дескриптор Білім алушы Балл
Өсімдік тұқымының таралу жолдарын атайды 1 өсімдік тұқымының таралу тәсілдерін атайды: - бірінші тәсіл; - екінші тәсіл; - үшінші тәсіл; - төртінші тәсіл; 1 1 1 1
Төменгі және жоғары сатыдағы өсімдіктерді ажыратады Төменгі және жоғары сатыдағы өсімдіктердің ерекшелігін сипаттайды 2 төменгі сатыдағы өсімдікті анықтайды; 1
жоғары сатыдағы өсімдіктерді анықтайды: - бірінші; - екінші; 1 1
төменгі және жоғары сатыдағы өсімдіктердің айырмашылығын сипаттайды. 1
Барлығы 8
5
«Жанды табиғат. Өсімдіктер» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты
ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні:_______________________________________________________
Бағалау критерийі Тапсырма № Оқу жетістіктерінің деңгейі
Төмен Орта Жоғары
Өсімдік тұқымының таралу жолдарын атайды 1 Өсімдік тұқымының тар жолдарын сипатта қиналады. алу уда Өсімдік тұқымының су арқь жел арқылы/жануарлар арқылы/ өздігінен таралу жолдарын анықтауда қателіктер жібереді. щы/ Өсімдік тұқымының тарал жолдарын дұрыс атайды. у
Төменгі және жоғары сатыдағы өсімдіктерді ажыратады Төменгі және жоғары сатыдағы өсімдіктердің ерекшелігін сипаттайды 2 Төменгі және жоғары сатыдағы өсімдіктерді ажыратуда және олардың айырмашылығын сипаттау қиналады. да Төменгі сатыдағы/ жоғары сатыдағы өсімдіктерді ажыратуда/олардың айырмашылығын сипаттауда қателіктер жібереді. і Төменгі және жоғары сатыдағы өсімдіктерді ажыратады, олардың айырмашылығын сипаттаі нды.
6
«Жанды табиғат. Жануарлар» бөлімі бойынша жиынтық бағалау Бөлімше 2.2 Жануарлар
Оқу мақсаты 4.2.2.2 Бунақденелілердің тіршілік циклін сипаттау
4.2.2.3 Өсімдікқоректі және жыртқыш жануарларды ажырату
4.2.2.4 Симбиоздық қарым-қатынасқа мысал келтіру 4.2.2.7 Жойылу шегінде тұрған жануарларға мысал келтіру
Бағалау критерийі Білім алушы
• Бунақденелілердің даму кезеңдерін атайды
• Жануарларды қоректену түріне қарай жіктейді
• Симбиоздық қарым-қатынаста тіршілік ететін жануарларды атайды
• Жойылу қаупі төніп тұрған жануарларды атайды
Ойлау дағдыларының Білу және түсіну
деңгейі Қолдану
Орындау уақыты 20 минут
1-тапсырма
Суретті пайдаланып, көбелектің даму кезеңдерінің атауын жаз.
7
2-тапсырма
Көрсетілген жануарлардың қоректену түріне қарай қай топқа жататынын анықта. Кестеге сәйкес нөмірін жаз.
12 3 4
Қоректену түрі Нөмірлері
шөпқоректі
жыртқыш
3-тапсырма
а) Суретте жануарлар арасындағы қарым-қатынастың қай түрі бейнеленген?
Ъ) Осындай қарым-қатынаста болатын жануарларға 1 мысал келтір.
4-тапсырма
а) Жойылып кету қаупі бар жануарларды «+» таңбасымен белгіле.
Ъ) Жойылып бара жатқан жануарларға 1 мысал келтір.
8
Бағалау критерийі Тапсырма № Дескриптор Білім алушы Балл
Бунақденелілердің даму кезеңдерін атайды 1 көбелектің тіршілік циклінің кезеңдерін атайды: - бірінші кезең; - екінші кезең; - үшінші кезең; - төртінші кезең; 1 1 1 1
Жануарларды қоректену түріне қарай жіктейді 2 шөпқоректі жануарларды анықтайды; 1
жыртқыш жануарларды анықтайды; 1
Симбиоздық қарым-қатынаста тіршілік ететін жануарларды анықтайды 3 суретте бейнеленген қарым-қатынас түрін атайды; 1
аталған қарым-қатынас түріне мысал келтіреді; 1
Жойылу қаупі төніп тұрған жануарларды атайды 4 жойылу шегінде тұрған жануарларды анықтайды: - бірінші жануарды; - екінші жануарды; 1 1
жойылу шегінде тұрған жануарларға мысал келтіреді. 1
Барлығы 11
9
«Жанды табиғат. Жануарлар» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты
ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні:
Бағалау критерийі Тапсырма № Оқу жетістіктерінің деңгейі
Төмен Орта Жоғары
Бунақденелілердің даму кезеңдерін атайды 1 Көбелектің даму кезеңде атауда қиналады. рін Көбелектің даму кезеңдерін атау қателіктер жібереді: жұмырт дернәсіл/ қуыршақ/ ересек көбел да қа/ ек Көбелектің даму кезеңде атайды. рін
Жануарларды қоректену түріне қарай жіктейді 2 Шөпқоректі және жыртқі жануарларды ажырату қиналады. ш да Шөпқоректі жануарлар /жыртқыш жануарлар ажыратуда қателеседі. ды ды Шөпқоректі және жыртқ жануарларды ажыратад ыш ы.
Симбиоздық қарым-қатынаста тіршілік ететін жануарларды анықтайды 3 Жануарлар арасында қарым-қатынас тү анықтауда және атал қарым-қатынас түр мысал келтіруде қиналад ғы рін ған іне ы. Жануарлар арасындағы қары қатынас түрін анықтауда/ атал қарым-қатынас түріне мы келтіруде қателеседі. м- ан ал Жануарлар арасынд қарым-қатынас тү анықтайды және атал қарым-қатынас тү мысал келтіреді. ағы рін ған іне
Жойылу қаупі төніп тұрған жануарларды атайды 4 Жойылу шегінде тұрған жануарларды анықтауда және оларға мысал келтіруде қиналады. Жойылу шегінде тұрған жануарларды анықтауда/ оларға мысал келтіруде қателеседі. Жойылу шегінде тұрған жануарларды атайды жә оларға мысал келтіреді. не
10
І тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың спецификациясы 1. Тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мақсаты
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау білім беру мазмұнын жаңарту аясындағы оқу бағдарламасының мазмұнына сәйкес білім алушылардың оқу мақсаттарына жеткендігін тексеруге және тоқсан барысында меңгерген білім, білік және дағдыларын анықтауға бағытталған.
Спецификация 4-сыныпта «Жаратылыстану» пәнінен тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мазмұны мен өткізу рәсімін сипаттайды.
2. Тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мазмұнын анықтайтын құжаттар
Бастауыш білім беру деңгейінің 1 -4-сыныптарына арналған «Жаратылыстану» пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы
3. І тоқсан бойынша жиынтық бағалауға шолу
3.1 Ұзақтығы - 40 минут Балл саны - 18
3.2 Жиынтық бағалаудың құрылымы
Тоқсан бойынша жиынтық бағалауда әртүрлі: көп таңдауы бар, қысқа және толық жауапты қажет ететін тапсырмалар қолданылады.
Көп таңдауы бар тапсырмаларда білім алушы ұсынылған жауап нұсқаларынан дұрысын таңдайды.
Қысқа жауапты қажет ететін тапсырмаларға білім алушы сөздер немесе сөйлемдер түрінде жауап береді.
Толық жауапты қажет ететін тапсырмаларда максималды балл жинау үшін білім алушыдан тапсырманы орындаудың әр қадамын анық көрсетуі талап етіледі.
Тапсырма бірнеше құрылымдық бөліктерден/сұрақтардан тұруы мүмкін.
Берілген нұсқа қысқа және толық жауапты қажет ететін 6 тапсырмадан тұрады.
11
Тоқсандық жиынтық бағалау тапсырмаларының сипаттамасы
№ Бөлім Бөлімше Оқу мақсаты Тапсырманың сипаттамасы Тапсырма саны Жалпы балл
4.2.1. 2 Өсімдіктің тіршілік циклін сипаттау Білім алушы ашық түрдегі қысқа жауапты қажет ететін тапсырманы орындайды. 1 6
2.1 Өсімдіктер 4.2.1.3 Тозаңдану нәтижесінде тұқымның түзілуін сипаттау Білім алушы ашық түрдегі толық 1 2
Жанды табиғат («Менің 4.2.1.6 Өсімдіктерді қорғау жолдарын ұсыну жауапты қажет ететін тапсырмаларды орындайды. 1 2
1 Отаным- Қазақстан», «Құндылықтар» ортақ тақырыптары аясында) 2.2 Жануарлар 4.2.2.7 Жойылу шегінде тұрған жануарларға мысал келтіру 4.2.2.8 Ұлттық саябақтар мен қорықтарды құрудың мақсаттарын түсіндіру Білім алушы ашық түрдегі қысқа және толық жауапты қажет ететін тапсырманы орындайды. 1 3
4.2.2.6 Белгілі бір тіршілік ортасындағы қоректік тізбектердің модельдерін құрастыру Білім алушы ашық түрдегі қысқа жауапты қажет ететін тапсырмаларды орындайды. 1 3
4.2.2.3 Өсімдікқоректі және жыртқыш жануарларды ажырату 1 2
Барлығы 6 18
12
4. Тапсырмалар мен балл қою кестесінің үлгісі
«Жаратылыстану» пәнінен 1-тоқсанға арналған жиынтық бағалаудың тапсырмалары
1-тапсырма
а) Қиярдың өсу кезеңдерінің ретін анықтап, нөмірлеп көрсет.
[1]
Ь) Суретке сүйеніп, қиярдың өсу кезеңдерін сипаттап жаз.
1)
2) _______________________________________________________________________________________
3) _______________________________________________________________________________________
4) _______________________________________________________________________________________
5) _______________________________________________________________________________________
[5]
2-тапсырма
а) Суретте бейнеленген үдеріс қалай аталады?
Ь) Бұл үдерістің нәтижесінде не түзіледі?_____________________________________________
[2]
3-тапсырма
Өсімдіктерді қалай сақтап қалуға болады? 2 мысал келтір.
1)
2)
[2]
13
4-тапсырма
а) Суретте бейнеленген жануарлардың атауын жаз.
Ъ) Бұл жануарлардың саны неліктен азайып бара жатыр?
5-тапсырма
Сурет бойынша үш қоректік тізбек құрастыр.
[3]
6-тапсырма
Сызбаны толтыр. Әр топқа 1 мысал келтір.
[3]
[2]
14
Балл қою кестесі
№
Жауап
Балл
Қосымша ақпарат
1а
Толық жауапқа 1 балл қойылады.
1 Ъ
1) тұқымның өнуі
2) өскіннің пайда болуы
3) өсімдік сабағының өсіп-жетілуі
4) өсімдіктің гүлдеуі
5 ) өсімдіктің жеміс беруі
Тапсырмаға сәйкес баламалы, қысқа немесе толық жауаптар қабылданады.
2а
Тозаңдану/өсімдіктің тозаңдануы
2Ъ
тұқым/өсімдіктің тұқымы түзіледі
Қызыл кітапқа енгізу/ өсімдіктерді қорғау туралы заң шығару/қорықтар құру/көгалдандыру/ арнайы бақ ұйымдастыру/ өсімдіктерді зерттеу, бақылау жұмыстарын ұйымдастыру/өсімдіктерді босқа жұлмау/далада, орманда от жақпау/өсімдіктерді таптамау керек...______________________________
Әр дұрыс жауапқа 1 балл қойылады. Тапсырманың мазмұнына сәйкес баламалы жауаптар қабылданады.
4 а
қарақұйрық
дуадақ
4Ъ
Жайылымдардың азайып кетуі/тіршілік ортасының бұзылуы/қоректің азаюы/табиғи апаттардың болуы/адамдардың қасқөйлігі (аулау/ату т.б)/
Тапсырманың мазмұнына сәйкес баламалы жауаптар қабылданады.
Әр дұрыс жауапқа 1 балл қойылады.
Кез келген дұрыс жауап қабылданады.
Шөпқоректілер: қоян/ бұлан/ сиыр/ тышқан/ қой/.
Жыртқыштар: жолбарыс/бүркіт/қасқыр/ түлкі/.
Баламалы,
жауаптар
қабылданады.
дұрыс
Барлығы
18
3
2
5
3
6
15
5. Тоқсан бойынша жиынтық бағалауды өткізу ережелері
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау кезінде кабинетіңіздегі көмек ретінде қолдануға мүмкін болатын кез келген көрнекі құралдарды (диаграммалар, кестелер, постерлер, плакаттар немесе карталарды) жауып қойған дұрыс.
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау басталмас бұрын алғашқы бетінде жазылған нұсқау оқылып, білім алушыларға жұмыстың орындалу ұзақтығы хабарланады. Білім алушыларға жұмыс барысында бір-бірімен сөйлесулеріне болмайтындығы ескертіледі. Нұсқаулықпен таныстырып болғаннан кейін білім алушыларға тоқсан бойынша жиынтық бағалау басталғанға дейін түсінбеген сұрақтарын қоюға болатындығы туралы айтылады.
Білім алушылардың жұмысты өздігінен орындап жатқандығына, жұмысты орындау барысында көмек беретін қосымша ресурстарды, мысалы: сөздіктер немесе калькуляторлар (спецификацияда рұқсат берілген жағдайлардан басқа уақытта) пайдалануларына мүмкіндіктерінің жоқ екендігіне көз жеткізіледі. Олардың жұмыс уақытында бір-біріне көмектесулеріне, көшіріп алуларына және сөйлесулеріне болмайтындығы ескертіледі.
Білім алушыларға дұрыс емес жауапты өшіргішпен өшірудің орнына, қарындашпен сызып қою ұсынылады.
Жұмыс барысында нұсқаулыққа немесе жұмыстың ұзақтығына қатысты білім алушылар тарапынан қойылған сұрақтарға жауап беруге болады. Жекелеген білім алушыларға көмек беруге негізделген кез келген ақпаратты оқуға, айтуға, өзгертіп айтуға немесе көрсетуге тыйым салынады.
Тоқсандық жиынтық бағалаудың аяқталуына 5 минут уақыт қалғандығын үнемі хабарлап отыру қажет.
Тоқсандық жиынтық бағалау аяқталғаннан кейін білім алушылардан жұмыстарын тоқтатып, қалам/қарындаштарын партаның үстіне қоюларын өтіну керек.
6. Модерация және балл қою
Барлық мұғалімдер балл қою кестесінің бірдей нұсқасын қолданады. Модерация үдерісінде бірыңғай балл қою кестесінен ауытқушылықты болдырмау үшін жұмыс үлгілерін балл қою кестесіне сәйкес тексеру қажет.
16
ІІ ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР «Жанды табиғат. Адам» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Бөлімше Оқу мақсаты
Бағалау критерийі
2.3 Адам
4.2.3.2.Жүйке жүйесі мен оның адам ағзасындағы рөлін сипаттау
4.2.3.1 Зәр шығару жүйесі мен оның адам ағзасындағы рөлін сипаттау
Білім алушы
• Адамның жүйке жүйесінің мүшелерін атайды және олардың қызметін сипаттайды
• Зәр шығару жүйесінің мүшелерін атайды және қызметін түсіндіреді
Ойлау дағдыларының деңгейі Білу және түсіну
Қолдану
Орындау уақыты
15 минут
1-тапсырма
а) Адамның жүйке жүйесінің мүшелерін жаз.
Ь) Адамның жүйке жүйесі қандай қызметтер атқарады? 1 мысал келтір.
17
2-тапсырма
а) Адамның зэр шығару жүйесінің мүшелерін жаз.
Ъ) Зәр шығару жүйесі қандай қызмет атқарады?
Бағалау критерийі Тапсырма № Дескриптор Білім алушы Балл
Адамның жүйке жүйесінің мүшелерін жүйке жүйесінің мүшелерін анықтайды: - бірінші; 1
атайды және 1 - екінші; 1
олардың қызметін - үшінші; 1
сипаттайды жүйке жүйесінің қызметін сипаттайды; 1
Зәр шығару жүйесінің мүшелерін зәр шығару жүйесінің мүшелерін атайды: - бірінші; 1
атайды және 2 - екінші; 1
олардың қызметін - үшінші; 1
түсіндіреді зәр шығару жүйесінің қызметін сипаттайды. 1
Барлығы 8
18
«Жанды табиғат. Адам» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні:_______________________________________________________
Бағалау критерийі Тапсырма № Оқу жетістіктерінің деңгейі
Төмен Орта Жоғары
Адамның жүйке жүйесінің мүшелерін атайды және олардың қызметін сипаттайды 1 Адамның жүйке жүйесінің мүшелерін анықтауда және оның қызметін сипаттауда қиналады. Адамның жүйке жүйесінің мүшелерін анықтауда/ жүйке жүйесінің қызметін сипаттауда қателеседі. Адамның жүйке жүйесінің мүшелерін анықтайды және оның қызметін сипаттайды.
Зәр шығару жүйесінің мүшелерін атайды және олардың қызметін түсіндіреді 2 Зәр шығару жүйесінің мүшелерін атауда және оның атқаратын қызметін түсіндіруде қиналады. Зәр шығару жүйесінің мүшелерін атауда/ олардың атқаратын қызметін түсіндіруде қателеседі. Зәр шығару жүйесінің мүшелерін атайды және олардың атқаратын қызметін түсіндіреді.
19
«Заттар және олардың қасиеттері» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Бөлімше 3.2 Ауа
3.3 Су
Оқу мақсаты 4.3.2.1 Адам тіршілігінің түрлі салаларында ауаны
қолдану жолдарын анықтау
4.3.2.2 Ауаның ластану көздерін анықтау
4.3.2.3 Ауа тазалығын сақтау жолдарын және оны тазарту шараларын ұсыну
4.3.3.2 Атмосферада жауын-шашын түзілу процесін сипаттау
Бағалау критерийі Білім алушы
• Адамдардың ауаның қасиеттерін қолдану жолдарын сипаттайды
• Ауаның ластану көздерін атайды
• Ауаны ластанудан сақтау жолдарын ұсынады
• Жауын-шашынның түзілу үдерісін сипаттайды
Ойлау дағдыларының Қолдану
деңгейі Жоғары деңгей дағдылары
Орындау уақыты 20 минут
1-тапсырма
а) Ауаның түрлі қасиеттері пайдаланылған суреттерді белгіле (✓).
Ъ) Адамдар ауаның серпімділік және сығылу қасиеттерін қалай қолданады? 1мысал келтір.
2-тапсырма
Сұрақтарға жауап жаз.
а) Ауаның ластануына нелер әсер етеді?
Ъ) Ауаның тазалығын сақтау үшін не істеу керек?
20
3-тапсырма
а) Сызбаны толтыр.
Ь) Жауын-шашын қалай пайда болады? Сипаттап жаз.
Бағалау критерийі Тапсырма № Дескриптор Білім алушы Балл
Адамдардың ауаның қасиеттерін қолдану жолдарын сипаттайды 1 ауаның қасиеттері қолданылғандығын бейнелейтін суреттерді анықтайды: - бірінші суретті; - екінші суретті; - үшінші суретті; 1 1 1
ауаны қасиеттеріне қарай қолдануға қатысты мысал келтіреді; 1
Ауаның ластану көздерін атайды. Ауаны ластанудан сақтау жолдарын ұсынады 2 ауаның ластану себептерін анықтайды; 1
ауа тазалығын сақтау жолдарын ұсынады; 1
Жауын-шашынның түзілу үдерісін сипаттайды 3 сұйық күйдегі жауын-шашын түрлерін атайды; 1
қатты күйдегі жауын-шашын түрлерін атайды; 1
жауын-шашынның түзілу үдерісін сипаттайды. 1
Барлығы 9
21
«Заттар және олардың қасиеттері» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты
ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні:
Бағалау критерийі Тапсырма № Оқу жетістіктерінің деңгейі
Төмен Орта Жоғары
Адамдардың ауаның қасиеттерін қолдану жолдарын сипаттайды 1 Адамдардың ауаның қасиеттерін пайдалану жолдарын анықтауда және мысал келтіруде қиналады Адамдардың ауаның қасиеттерін пайдалану жолдарын анықтауда/ мысалд келтіруде қателіктер жібереді ар Адамдардың ауаның қасиеттерін пайдалану жолдарын анықтайды және мысалдар келтіреді.
Ауаның ластану көздерін атайды Ауаны ластанудан сақтау жолдарын ұсынады 2 Ауаның ластану көздерін атауда және ауаны ластанудан сақтау жолдарі ұсынуда қиналады. н Ауаның ластану көздерін атауда/ ауаны ластанудан сақтаудың жолдарын ұсынуд қателіктер жібереді. а Ауаның ластану көздерін атайды және ауаны ластанудан сақтау жолдары ұсынады. н
Жауын-шашынның түзілу үдерісін сипаттайды 3 Жауын-шашынның түрлер атауда және олардың түзіл үдерісін сипаттауда қиналады. ін у Жауын-шашынның түрлерін атауда/ олардың түзілу үдеріс сипаттауда қателіктер жібере ін ді. Жауын-шашынның түрлері атайды және олардың түзіл үдерісін сипаттайды. н у
22
ІІ тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың спецификациясы 1. Тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мақсаты
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау білім беру мазмұнын жаңарту аясындағы оқу бағдарламасының мазмұнына сәйкес білім алушылардың оқу мақсаттарына жеткендігін тексеруге және тоқсан барысында меңгерген білім, білік және дағдыларын анықтауға бағытталған.
Спецификация 4-сыныпта «Жаратылыстану» пәнінен тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мазмұны мен өткізу рәсімін сипаттайды.
2. Тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мазмұнын анықтайтын құжаттар
Бастауыш білім беру деңгейінің 1-4-сыныптарына арналған «Жаратылыстану» пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы
3. ІІ тоқсан бойынша жиынтық бағалауға шолу
3.1 Ұзақтығы - 40 минут Балл саны - 18
3.2 Жиынтық бағалаудың құрылымы
Тоқсан бойынша жиынтық бағалауда әртүрлі: көп таңдауы бар, қысқа және толық жауапты қажет ететін тапсырмалар қолданылады.
Көп таңдауы бар тапсырмаларда білім алушы ұсынылған жауап нұсқаларынан дұрысын таңдайды.
Қысқа жауапты қажет ететін тапсырмаларға білім алушы сөздер немесе сөйлемдер түрінде жауап береді.
Толық жауапты қажет ететін тапсырмаларда максималды балл жинау үшін білім алушыдан тапсырманы орындаудың әр қадамын анық көрсетуі талап етіледі.
Тапсырма бірнеше құрылымдық бөліктерден/ сұрақтардан тұруы мүмкін.
Берілген нұсқа көп таңдауы бар, қысқа және толық жауапты қажет ететін 7 тапсырмадан тұрады.
23
Тоқсандық жиынтық бағалау тапсырмаларының сипаттамасы
№ Бөлім Бөлімше Оқу мақсаты Тапсырманың сипаттамасы Тапсырма саны Жалпы балл
1 Жанды табиғат Заттар және олардың қасиеттері («Мәдени мұра», «Мамандықтар әлемі» ортақ 2.3 Адам 4.2.3.2 Жүйке жүйесі мен оның адам ағзасындағы рөлін сипаттау Білім алушы жабық түрдегі көп жауапты және ашық түрдегі қысқа жауапты қажет ететін тапсырманы орындайды. 1 2
3.1 Заттардың типтері 4.3.1.1 Заттың қасиетіне байланысты қолдану аясын анықтау 4.3.1.2 Құрылған эксперимент жоспарына сәйкес жаңа зат алу Білім алушы ашық түрдегі қысқа жауапты қажет ететін тапсырмаларды орындайды. 1 2
тақырыптары аясында) 1 4
3.2 Ауа 4.3.2.4 Ауаның табиғаттағы орын ауыстыру процесін түсіндіру 4.3.2.5 Желдің пайдасы мен зияны туралы мысал келтіру Білім алушы ашық түрдегі толық жауапты қажет ететін тапсырманы орындайды. 1 3
2 3.3 Су 4.3.3.5 Түрлі заттардың судағы ерігіштігін зерттеу Білім алушы жабық түрдегі көп жауапты қажет ететін тапсырманы орындайды. 1 1
4.3.3.1 Табиғаттағы су айналымын сипаттау Білім алушы ашық түрдегі қысқа жауапты қажет ететін тапсырмаларды орындайды. 1 3
4.3.3.3 Судың ластану көздерін анықтау; 4.3.3.4 Судың ластануының түрлі ағзаларға әсерін түсіндіру Білім алушы ашық түрдегі толық жауапты қажет ететін тапсырманы орындайды 1 3
Барлығы 7 18
24
Тапсырмалар мен балл қою кестесінің үлгісі
«Жаратылыстану» пәнінен 2-тоқсанға арналғанжиынтық бағалаудың тапсырмалары
1-тапсырма
a) Сен қолыңды ыстық затқа тигізсең, оны бірден тартып аласың. Бұл адам ағзасының қай жүйесімен байланысты? Дұрыс жауабын тап.
A) қан айналым жүйесі
B) тыныс алу жүйесі
C) ас қорыту жүйесі
О) жүйке жүйесі
[1]
b) Бұл жүйе қандай мүшелерден құралады?
[1]
2-тапсырма
Кестені толтыр.
Саз
Заттың қасиеті Қолданылуы
[2]
3-тапсырма
а) Суреттерге мұқият қара. Жаңа зат алу үдерісі бейнеленген суреттер қатарын белгіле
К).
Ь) Аталған жаңа затты алу кезеңдерін жазып көрсет.
1)
2)
3)
[1]
[3]
25
4-тапсырма
Сұрақтарға жауап жаз.
а) Жел деген не?
Ъ) Желдің қандай пайдасы және қандай зияны бар? Желдің пайдасы:___________________________________
Желдің зияны:___________________________________________________________________________________
[3]
5-тапсырма
Суретке қара. Суда еритін заттарды белгіле (^)
ірімшік Д
ас түзы
■ — — қүм
қант ас содасы
[1]
6-тапсырма
Суретте табиғаттағы су айналымы көрсетілген. Суретті пайдаланып, сұрақтарға жауап бер.
a) Судың сұйық күйден газға айналу үдерісі қалай аталады?
_ _ [1]
b) Су жер бетіне не түрінде қайта оралады?
_ _ _ [1]
c) Жер бетіне қайта оралған судың айналымдағы келесі кезеңін жаз.
[1]
7-тапсырма
Суретке қара және сұрақтарға жауап бер.
а) Құстың денесі неліктен майланып кеткен деп ойлайсың? Ол құсқа қалай әсер етуі
мүмкін?
26
Ъ) Су тағы қандай себептермен ластанады? 2 мысал келтір.
[2]
Балл қою кестесі
№ Жауап Балл Қосымша ақпарат
1 О) 1
жұлын, ми, жүйке тамырлары 1 Толық жауапқа 1 балл қойылады.
2 Қасиеті: жұмсақ/иілгіш/жабысқақ және тұтқыр/тығыз/отқа төзімді/су өткізбейді/... 1 Тапсырманың мазмұнына сәйкес баламалы жауаптар қабылданады.
Қолданылуы: Құрылыста/медицинада/ косметологияда/ ыдыстар, музыкалық аспаптар, кірпіш, ойыншықтар жасауда/... 1
3 1
1) қамыр илеу 2) қамырды ашыту 3) нан пісіру 3 Дұрыс көрсетілген әрбір әрекетке 1 балл қойылады.
4 Жел дегеніміз ауаның қозғалысы/Жел деген жылы және суық ауаның орын ауыстыруы/ 1 Тапсырманың мазмұнына сәйкес баламалы жауаптар қабылданады.
Желдің көмегімен желкенді қайықтар суда жүзеді/ Бұрынғы кезде жел диірменімен ұн тартқан/ Желдің көмегімен электр энергиясын өндіреді/Желмен өсімдіктердің тұқымы таралады/ Жел бұлттарды жинақтап, жаңбырдың жаууына көмектеседі/Жел ластанған ауаны тазартады/... 1
Құйындар мен дауылдар адам өміріне қауіп төндіреді/ Қатты дауылдар су тасқынын тудырып,елді мекендерді су басады/Жел даладағы, ормандағы өртті өршітеді/ электр желілерін үзеді/ 1
5 Суда ериді: ас тұзы, қант, ас содасы 1 2-ден кем емес
6 булану/конденсация 1 Тапсырманың мазмұнына сәйкес баламалы, қысқа және толық жауаптар қабылданады.
жауын- шашын/жаңбыр/қар/бұршақ/... 1
жер асты сулары түзіледі/өзен-көлдерге қосылады/ топыраққа сіңеді/... 1
7 Құстың денесі суға төгілген мұнайдан майланған, бұл құстың өміріне қауіп төндіреді/жойылуына әкеледі/түрлі аурулар тудырады/... 1
Тұрмыстық сарқынды суларды төгуден/зауыттар мен фабрикалардың қалдықтарын төгуден/мұнайдың қалдықтарын төгуден/тыңайтқыштарды көп қолданудан/ Қышқылды жаңбырдың жауғаны/ өнеркәсіптік қалдық сулар/ауыл шаруашылығы қалдықтары/ мал шаруашылығының қалдықтары/... 2 Әр дұрыс жауапқа 1 балл қойылады.
Барлығы 18
27
5. Тоқсан бойынша жиынтық бағалауды өткізу ережелері
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау кезінде кабинетіңіздегі көмек ретінде қолдануға мүмкін болатын кез келген көрнекі құралдарды (диаграммалар, кестелер, постерлер, плакаттар немесе карталарды) жауып қойған дұрыс.
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау басталмас бұрын алғашқы бетінде жазылған нұсқау оқылып, білім алушыларға жұмыстың орындалу ұзақтығы хабарланады. Білім алушыларға жұмыс барысында бір-бірімен сөйлесулеріне болмайтындығы ескертіледі. Нұсқаулықпен таныстырып болғаннан кейін білім алушыларға тоқсан бойынша жиынтық бағалау басталғанға дейін түсінбеген сұрақтарын қоюға болатындығы туралы айтылады.
Білім алушылардың жұмысты өздігінен орындап жатқандығына, жұмысты орындау барысында көмек беретін қосымша ресурстарды, мысалы: сөздіктер немесе калькуляторлар (спецификацияда рұқсат берілген жағдайлардан басқа уақытта) пайдалануларына мүмкіндіктерінің жоқ екендігіне көз жеткізіледі. Олардың жұмыс уақытында бір-біріне көмектесулеріне, көшіріп алуларына және сөйлесулеріне болмайтындығы ескертіледі.
Білім алушыларға дұрыс емес жауапты өшіргішпен өшірудің орнына, қарындашпен сызып қою ұсынылады.
Жұмыс барысында нұсқаулыққа немесе жұмыстың ұзақтығына қатысты білім алушылар тарапынан қойылған сұрақтарға жауап беруге болады. Жекелеген білім алушыларға көмек беруге негізделген кез келген ақпаратты оқуға, айтуға, өзгертіп айтуға немесе көрсетуге тыйым салынады.
Тоқсандық жиынтық бағалаудың аяқталуына 5 минут уақыт қалғандығын үнемі хабарлап отыру қажет.
Тоқсандық жиынтық бағалау аяқталғаннан кейін білім алушылардан жұмыстарын тоқтатып, қалам/қарындаштарын партаның үстіне қоюларын өтіну керек.
6. Модерация және балл қою
Барлық мұғалімдер балл қою кестесінің бірдей нұсқасын қолданады. Модерация үдерісінде бірыңғай балл қою кестесінен ауытқушылықты болдырмау үшін жұмыс үлгілерін балл қою кестесіне сәйкес тексеру қажет.
28
ІІІ ТОҚСАН БОЙЫНШ1А ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР «Табиғат физикасы» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Бөлімше
Оқу мақсаты
Бағалау критерийі
Ойлау дағдыларының деңгейі
Орындау уақыты
5.2 Жарық
5.4 Жылу
4.5.2.2 Жарықтың шағылуы, жұтылуы сияқты қасиеттерін зерттеу және түсіндіру
4.5.4.1 Түрлі материалдардың жылуөткізгіштігін зерттеу
Білім алушы
• Жарықты шағылдыратын және жұтатын денелерді анықтап, түсіндіреді
• Әртүрлі материалдардың жылуөткізгіштік қасиетін анықтайды
Білу және түсіну
Қолдану
20 минут
1-тапсырма
Суреттерге мұқият қара. Қай заттар жарықты жұтады, қай заттар жарықты шағылдырады? Неліктен? Сөйлемдерді толықтыр.
\
ақ түсті картон
қара түсті мата
аина
1) Ақ түсті картон жарықты
себебі
2) Қара түсті мата жарықты
себебі
3) Айна жарықты
себебі
29
2-тапсырма
Суреттерге қара. Жылуды жақсы өткізетін денелерді белгіле (^).
Бағалау критерийі Тапсырма № Дескриптор Білім алушы Балл
Жарықты 1 жарықты шағылдыратын денені анықтайды; 1
шағылдыратын және жұтатын денелерді анықтап, түсіндіреді дененің жарықты шағылдыру қасиеті туралы қорытынды жасайды; 1
жарықты шағылдыратын екінші денені анықтайды; 1
дененің жарықты шағылдыру қасиеті туралы қорытынды жасайды; 1
жарықты жұтатын денені анықтайды; 1
дененің жарықты жұту қасиеті туралы қорытынды жасайды; 1
Әртүрлі материалдардың жылуөткізгіштік қасиетін анықтайды 2 жылуды жақсы өткізетін денелерді ажыратады: - бірінші; - екінші; - үшінші. 1 1 1
Барлығы 9
30
«Табиғат физикасы» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні:_______________________________________________________
Бағалау критерийі Тапсырма № Оқу жетістіктерінің деңгейі
Төмен Орта Жоғары
Жарықты шағылдыратын және жұтатын денелерді анықтап, түсіндіреді 1 Жарықты шағылдыратын, жұтатын денелерді анықтауда және себебін түсіндіруде қиналады. □ Жарықты шағылдыратын/ жарықты жұтатын денелерді анықтауда немесе себебін түсіндіруде қателіктер жібереді. ^ ^ Жарықты шағылдыратын, жұтатын денелерді анықтайды және себебін түсіндіреді. □
Әртүрлі материалдардың жылуөткізгіштік қасиетін анықтайды 2 Жылуды жақсы өткізетін денелерді анықтауда қиналады. □ Жылуды жақсы өткізетін денелерді анықтауда қателіктер жібереді. □ Жылуды жақсы өткізетін денелерді дұрыс ажыратады. □
31
Бөлімше Оқу мақсаты
«Заттар және олардың қасиеттері» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
3.4 Табиғат ресурстары
Бағалау критерийі
Ойлау дағдыларының деңгейі
Орындау уақыты
4.3.4.1 Кейбір пайдалы қазбалардың (бор, тұз, әктас, саз, мұнай, гранит, көмір) қолданылу саласын анықтау
4.3.4.3 Пайдалы қазбаларды сақтау және үнемді қолданудың жолдарын ұсыну
Білім алушы
• Пайдалы қазбалардың қолданылу саласын сипаттайды
• Пайдалы қазбаларды сақтау және үнемдеу жолдарын ұсынады
Қолдану
Жоғары деңгей дағдылары
20 минут
1-тапсырма
Берілген пайдалы қазбалар қайда қолданылады? Кестеге жаз.
Пайдалы қазбалар Қолданылуы
тұз
^ көмір
саз
әктас
мұнай
гранит
32
2-тапсырма
Сұрақтарға жауап жаз.
а) Пайдалы қазбаларды сақтап қалу үшін адамдар не істеуі керек?
Ъ) Пайдалы қазбаларды неліктен қорғау керек?
Бағалау критерийі Тапсырма № Дескриптор Білім алушы Балл
Пайдалы қазбалардың қолданылу саласын сипаттайды 1 пайдалы қазбалардың қолданылу салаларын атайды: - бор; - саз; - тұз; - әктас; - мұнай; - гранит; - тас көмір; 1 1 1 1 1 1 1
Пайдалы қазбаларды сақтау және үнемдеу жолдарын ұсынады 2 пайдалы қазбаларды сақтау жолдарын ұсынады; 1
пайдалы қазбаларды қорғаудың маңызын сипаттайды. 1
Барлығы 9
33
«Заттар және олардың қасиеттері» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты
ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні:
Бағалау критерийі Тапсырма № Оқу жетістіктерінің деңгейі
Төмен Орта Жоғары
Пайдалы қазбалардың қолданылу саласын сипаттайды 1 Пайдалы қазбалардың қолданылу салаларын атау қиналады. да Бор/ саз /тұз/ әктас /мұнай/ гранит/ тас көмірдің қолданы салаларын атауда қателеседі. лу Пайдалы қазбалардың қолданылу салаларын атайды.
Пайдалы қазбаларды сақтау және үнемдеу жолдарын ұсынады 2 Пайдалы қазбаларды сақта қалу жолдарын ұсынуда және оларды қорғаудың маңыздылығын сипаттауд қиналады. п і Пайдалы қазбаларды сақтап қалу жолдарын ұсынуда/ пайдалы қазбаларды қорғауді маңыздылығын сипаттауда қателеседі. ң Пайдалы қазбаларды сақта қалу жолдарын ұсынады және оларды қорғаудың маңыздылығын сипаттайді п зі.
34
ІІІ тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың спецификациясы 1. Тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мақсаты
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау білім беру мазмұнын жаңарту аясындағы оқу бағдарламасының мазмұнына сәйкес білім алушылардың оқу мақсаттарына жеткендігін тексеруге және тоқсан барысында меңгерген білім, білік және дағдыларын анықтауға бағытталған.
Спецификация 4-сыныпта «Жаратылыстану» пәнінен тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мазмұны мен өткізу рәсімін сипаттайды.
2. Тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мазмұнын анықтайтын құжаттар
Бастауыш білім беру деңгейінің 1 -4-сыныптарына арналған «Жаратылыстану» пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы
3. ІІІ тоқсан бойынша жиынтық бағалауға шолу
3.1 Ұзақтығы - 40 минут Балл саны - 18
3.2 Жиынтық бағалаудың құрылымы
Тоқсан бойынша жиынтық бағалауда әртүрлі: көп таңдауы бар, қысқа және толық жауапты қажет ететін тапсырмалар қолданылады.
Көп таңдауы бар тапсырмаларда білім алушы ұсынылған жауап нұсқаларынан дұрысын таңдайды.
Қысқа жауапты қажет ететін тапсырмаларға білім алушы сөздер немесе сөйлемдер түрінде жауап береді.
Толық жауапты қажет ететін тапсырмаларда максималды балл жинау үшін білім алушыдан тапсырманы орындаудың әр қадамын анық көрсетуі талап етіледі.
Тапсырма бірнеше құрылымдық бөліктерден/сұрақтардан тұруы мүмкін.
Берілген нұсқа көп таңдауы бар, қысқа және толық жауапты қажет ететін 7 тапсырмадан тұрады.
35
Тоқсандық жиынтық бағалау тапсырмаларының сипаттамасы
№ Бөлім Бөлімше Оқу мақсаты Тапсырманың сипаттамасы Тапсырма саны Жалпы балл
Табиғат физикасы Заттар және олардың қасиеттері 5.2 Жарық 4.5.2.1 Көлеңкенің кедергі өлшеміне және жарық көзінен кедергіге дейінгі қашықтыққа тәуелділігін зерттеу және түсіндіру Білім алушы ашық түрдегі қысқа жауапты қажет ететін тапсырманы орындайды. 1 2
1 («Табиғат құбылыстары», «Қоршаған ортаны қорғау» ортақ тақырыптары аясында) 5.5 Электрлік 4.5.5.1 Әртүрлі материалдардың электрөткізгіштігін зерттеу Білім алушы бірнеше дұрыс жауапты таңдауды қажет ететін жабық түрдегі тапсырманы орындайды. 1 3
5.3 Дыбыс 4.5.3.1 Белгілі бір кедергілердің дыбыстың қаттылығы мен таралуына әсерін зерттеу және түсіндіру Білім алушы бір дұрыс жауабын таңдауды қажет ететін жабық түрдегі және толық жауапты қажет ететін ашық түрдегі тапсырманы орындайды. 2 4
5.4 Жылу 4.5.4.1 Түрлі материалдардың жылуөткізгіштігін зерттеу Білім алушы ашық түрдегі толық жауапты қажет ететін тапсырманы орындайды. 1 1
2 3.4 Табиғат ресурстары 4.3.4.1 Кейбір пайдалы қазбалардың (бор, тұз, әктас, саз, мұнай, гранит, көмір) қолданылу саласын анықтау Білім алушы ашық түрдегі қысқа жауапты қажет ететін тапсырманы орындайды. 1 4
4.3.4.2 Қазақстанның негізгі пайдалы қазбалары өндірілетін кен орындарын картадан көрсету Білім алушы ашық түрдегі қысқа жауапты қажет ететін тапсырманы орындайды. 1 4
Барлығы 7 18
36
4. Тапсырмалар мен балл қою кестесінің үлгісі
«Жаратылыстану» пәнінен 3-тоқсанға арналған жиынтық бағалаудың тапсырмалары
1-тапсырма
Жарық көзі мен дененің арасындағы қашықтық көлеңкенің өлшеміне қалай әсер етеді? Суреттерге мұқият қара және сөйлемдерді толықтыр.
1) Жарық көзі мен дененің арасы жақын болса, көлеңкенің өлшемі
2) Жарық көзі мен кедергінің арасы алыс болса, көлеңкенің өлшемі
[2]
2-тапсырма
Электр тогын өткізетін денелерді белгіле (^).
атауы электр тогын өткізеді
пластмасса сызғыш
аллюминий қасық
резеңке қолғап
шыны ыдыс
темір шеге
тұзды су
3-тапсырма
Сұрақтарды оқы және дұрыс жауапты белгіле (^)
а) Қай қабаттағы жабық терезеден даладағы шу қаттырақ естіледі?
Үстінгі қабаттағы \ \ Төменгі қабаттағы
Ь) Қандай залда ойнаған о Адам толы залда
ркестрдің даусы қаттырақ естіледі?
| Бос тұрған залда | |
□
[3]
[2]
37
4-тапсырма
Ішінде ауасы бар және ауасы жоқ, бірақ көлемі бірдей екі шыны ыдыстың ішіне қоңыраулы сағаттар қойылды.
а) Қай суреттегі сағаттың дыбысы сыртқа естілмейді? Белгіле (^).
1.
ішінде ауа бар | |
ішінде ауа жоқ
Ъ) Неліктен? Себебін түсіндіріп жаз.
[2]
5-тапсырма
Суреттерге мұқият қара.
ыдыстың тұтқасы металдан жасалған ыдыстың тұтқасы пластмассадан жасалған
Тұтқасы металдан жасалған ыстық ыдысты оттан алу үшін тұтқыш (матадан немесе киізден жасалган цолгап) қажет болады, ал тұтқасы пластмассадан жасалған ыдысты оттан тұтқыштың көмегінсіз де алуға болады. Неліктен? Себебін түсіндіріп жаз.
38
7-тапсырма
Қазақстанның пайдалы қазбалар картасына қара.
„ . — * оПв^ролавл
*- ОралУ ^ ■ Қарашь*аиақА
Қостамай <
Соколс^в- АО/ .
Сарь^5ай
! + Жггіқара
Лвкшетау
®А,Су п\0 .
О Паөоодар
— V
' \ Епбастүз ^оЕреішектау5- " Астайа О ■ Өскемен
5г \
V® Қарағанды
1*
ЖҚаламцас Ч Қаражаі
6 . . • Ақтау кпЖетйаи ]
V Жаңавзеи
} /
О» ’> /
Қоқыраг £,яқ
® С^^Овт^""
-Л.ват.у ' Оалмяты /
ОТараз у ’ С ~ Ч. Д
, о ®л’еигір"*«<
Іымкеит /
Шартты белгілер бойынша анықтап, жаз:
a) көмір өндірілетін үш кен орнының атауын
1)_____________________________________________________________
2)_____________________________________________________________
3)_____________________________________________________________
[3]
b) мұнай мен газ қатар өндірілетін бір кен орнының атауын
1)_____________________________________________________________
[1]
Балл қою кестесі
№ Жауап Балл Қосымша ақпарат
1 қысқарады/қысқа болады/кіші болады/ кішірейеді 1
ұзарады/ ұзын болады/ үлкен болады... 1
аллюминий қасық 1
2 темір шеге 1
тұзды су 1
3 1) төменгі қабаттағы 2) бос залда 1 1
4 Екінші суретте/ ішінде ауасы жоқ ыдыста 1
Ішінде ауа жоқ болғандықтан дыбыс естілмейді/Ауа жоқ жерде дыбыс таралмайды. 1 Тапсырманың мазмұнына сәйкес баламалы жауаптар қабылданады.
5 Себебі металл жылуды өте тез өткізеді, ал пластмасса жылуды нашар өткізеді/... 1
тас көмір/көмір/бояуды көмірден алады 1 Тапсырманың мазмұнына сәйкес
6 гранит/баспалдақ граниттен жасалған 1 қысқа және толық жауаптар
мұнай/целлофанды мұнайдан жасайды 1 қабылданады.
саз/ыдыстар саздан жасалған 1
7 Қарағанды, Екібастұз, Жаңғызтөбе, Рудный, Өскемен, Ленгір, Арал 3 Кез келген 3 кен орнының атауы қабылданады. Әр дұрыс жауапқа 1 балдан қойылады.
Қарашығанақ, Жетібай, Жаңаөзен 1 Тек қана мұнай өндірілетін кен орнының атауы қабылданбайды.
Барлығы 18
39
5. Тоқсан бойынша жиынтық бағалауды өткізу ережелері
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау кезінде кабинетіңіздегі көмек ретінде қолдануға мүмкін болатын кез келген көрнекі құралдарды (диаграммалар, кестелер, постерлер, плакаттар немесе карталарды) жауып қойған дұрыс.
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау басталмас бұрын алғашқы бетінде жазылған нұсқау оқылып, білім алушыларға жұмыстың орындалу ұзақтығы хабарланады. Білім алушыларға жұмыс барысында бір-бірімен сөйлесулеріне болмайтындығы ескертіледі. Нұсқаулықпен таныстырып болғаннан кейін білім алушыларға тоқсан бойынша жиынтық бағалау басталғанға дейін түсінбеген сұрақтарын қоюға болатындығы туралы айтылады.
Білім алушылардың жұмысты өздігінен орындап жатқандығына, жұмысты орындау барысында көмек беретін қосымша ресурстарды, мысалы: сөздіктер немесе калькуляторлар (спецификацияда рұқсат берілген жағдайлардан басқа уақытта) пайдалануларына мүмкіндіктерінің жоқ екендігіне көз жеткізіледі. Олардың жұмыс уақытында бір-біріне көмектесулеріне, көшіріп алуларына және сөйлесулеріне болмайтындығы ескертіледі.
Білім алушыларға дұрыс емес жауапты өшіргішпен өшірудің орнына, қарындашпен сызып қою ұсынылады.
Жұмыс барысында нұсқаулыққа немесе жұмыстың ұзақтығына қатысты білім алушылар тарапынан қойылған сұрақтарға жауап беруге болады. Жекелеген білім алушыларға көмек беруге негізделген кез келген ақпаратты оқуға, айтуға, өзгертіп айтуға немесе көрсетуге тыйым салынады.
Тоқсандық жиынтық бағалаудың аяқталуына 5 минут уақыт қалғандығын үнемі хабарлап отыру қажет.
Тоқсандық жиынтық бағалау аяқталғаннан кейін білім алушылардан жұмыстарын тоқтатып, қалам/қарындаштарын партаның үстіне қоюларын өтіну керек.
6. Модерация және балл қою
Барлық мұғалімдер балл қою кестесінің бірдей нұсқасын қолданады. Модерация үдерісінде бірыңғай балл қою кестесінен ауытқушылықты болдырмау үшін жұмыс үлгілерін балл қою кестесіне сәйкес тексеру қажет.
40
IV ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР
«Жер және ғарыш» бөлімі бойынша жиынтық бағалау Бөлімше 1.1.Жер
1.2 Ғарыш
Оқу мақсаты 4.4.1.1 Жер бетінің ірі элементтерін атау және сипаттау
4.4.2.1 Жекелеген ғарыш денелерін сипаттау
4.4.2.2 Жердегі тіршілікке ғарыштың әсерін анықтау
Бағалау критерийі Білім алушы
• Жер бедерінің түрлерін атайды және ерекшелігін сипаттайды
• Жекелеген ғарыштық денелерді сипаттайды
• Ғарыштық денелердің Жер бетіндегі тіршілікке тигізетін әсерін түсіндіреді
Ойлау дағдыларының Білу және түсіну
деңгейі Қолдану
Орындау уақыты 20 минут
1-тапсырма
а) Суретте бейнеленген жер бедерлерінің атауын жаз.
Ъ) Олардың біреуін сипаттап жаз.
2-тапсырма
а) Суретте қандай ғарыш денесі бейнеленген? Атауын жаз.
Бұл -
41
Ъ) Аталған ғарыш денесін сипаттап жаз.
с) Тағы қандай ғарыштық денелерді білесің? 1 мысал келтір.
3-тапсырма
Жер бетіндегі тіршілікке Күннің қандай әсері бар? Түсіндіріп жаз.
Бағалау критерийі Тапсырма № Дескриптор Білім алушы Балл
Жер бедерінің түрлерін атайды және ерекшелігін сипаттайды 1 жер бедерінің негізгі түрлерін атайды: - бірінші сурет бойынша; - екінші сурет бойынша; 1 1
жер бедерінің бір түрін сипаттайды; 1
Жекелеген ғарыштық денелерді сипаттайды 2 суретте бейнеленген ғарыш денесін атайды; 1
бейнеленген ғарыш денесін сипаттайды; 1
кіші ғарыш денелеріне мысал келтіреді; 1
Ғарыштық денелердің Жер бетіндегі тіршілікке тигізетін әсерін түсіндіреді 3 Күннің Жер бетіндегі тіршілікке тигізетін әсерін сипаттайды. 1
Барлығы 7
42
«Жер және ғарыш» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні:
Бағалау критерийі Тапсырма № Оқу жетістіктерінің деңгейі
Төмен Орта Жоғары
Жер бедерінің түрлерін атайды және ерекшелігін сипаттайды 1 Жер бедерінің түрлерін атау және олардың ерекшелігін сипаттауда қиналады. да Жер бедерінің түрлерін (тау, жазық) атауда/ олардың ерекшелігін сипаттауда қателікт жібереді. ер Жер бедерінің түрлерін атайд және ерешеліктерін сипаттай ы ды.
Жекелеген ғарыштық денелерді сипаттайды 2 Бейнеленген кіші ғарыш денелерін атауда және сипаттауда, оларға мысалда] келтіруде қиналады. э Бейнеленген кіші ғарыш денесін анықтауда/кіші ғарыі денесін сипаттауда/ оларға мысалдар келтіруде қателікте жібереді. л р Бейнеленген кіші ғарыш денелерін дұрыс анықтап, сипаттайды және мысалдар келтіреді.
Ғарыштық денелердің Жер бетіндегі тіршілікке тигізетін әсерін түсіндіреді 3 Күннің Жер бетіндегі тіршілікке тигізетін әсерін сипаттауда қиналады. і Күннің Жер бетіндегі тіршілікке тигізетін әсерін сипаттауда қателіктер жібере ді. Күннің Жер бетіндегі тіршілікке тигізетін әсерін сипаттайды.
43
«Табиғат физикасы» бөлімі бойынша жиынтық бағалау Бөлімше 5.1 Күш және қозғалыс
Оқу мақсаты 4.5.1.2 Судағы әртүрлі денелерге әсер ететін Архимед
күшін бақылау және болжау
4.5.1.1 Архимед күшін сипаттау және оның білінуіне мысал келтіру
Бағалау критерийі Білім алушы
• Архимед күшінің судағы денелерге әсерін болжайды және түсіндіреді
• Архимед күшін түсіндіреді және мысалдар келтіреді
Ойлау дағдыларының Білу және түсіну
деңгейі Қолдану
Орындау уақыты 15 минут
Тапсырма
а) Болаттан, балауыздан және пенопластан жасалған, өлшемдері бірдей үш шарды жартылай су құйылған ыдысқа салды. Олардың қайсысы суға батады, қайсысы батпайды? Неліктен? Сөйлемдерді толықтырып жаз.
1) Болаттан жасалған шар суға_____________________________________________, себебі
2) Балауыздан жасалған шар суға , себебі
3) Пенопластан жасалған шар суға__________________________________________, себебі
Ъ) Шарларға қандай күш әсер етті?
с) Осы күшке өзің 1 мысал келтір.
44
Бағалау критерийі Тапсырма № Дескриптор Білім алушы Балл
Архимед күшінің судағы денелерге әсерін болжайды және түсіндіреді Архимед күшін түсіндіреді және мысалдар келтіреді 1 бірінші дененің судағы орнын анықтайды; 1
себебін түсіндіреді; 1
екінші дененің судағы орнын анықтайды; 1
себебін түсіндіреді; 1
үшінші дененің судағы орнын анықтайды; 1
себебін түсіндіреді; 1
судағы денелерге әсер етуші күшті атайды; 1
Архимед күшіне мысал келтіреді. 1
Барлығы 8
45
«Табиғат физикасы» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Оқушының аты-жөні____________________________________________________________
Бағалау критерийі Тапсырма № Оқу жетістіктерінің деңгейі
Төмен Орта Жоғары
Архимед күшінің судағы денелерге әсерін болжайды және түсіндіреді Архимед күшін түсіндіреді және мысалдар келтіреді 1 Архимед күшінің судағы денелерге әсерін болжауда және себебін түсіндіруде, Архимед күшін анықтап, мысал келтіруде қиналады. Әртүрлі денелердің судағы орнын анықтауда/ себебін түсіндіруде/ судағы денелерге әсер етуші күшті атауда/ Архимед күшіне мысал келтіруде қателеседі. Әртүрлі денелердің судағы орнын анықтап, түсіндіреді, Архимед күшіне мысал келтіреді.
46
IV тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың спецификациясы 1. Тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мақсаты
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау білім беру мазмұнын жаңарту аясындағы оқу бағдарламасының мазмұнына сәйкес білім алушылардың оқу мақсаттарына жеткендігін тексеруге және тоқсан барысында меңгерген білім, білік және дағдыларын анықтауға бағытталған.
Спецификация 4-сыныпта «Жаратылыстану» пәнінен тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мазмұны мен өткізу рәсімін сипаттайды.
2. Тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мазмұнын анықтайтын құжаттар
Бастауыш білім беру деңгейінің 1 -4-сыныптарына арналған «Жаратылыстану» пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы
3. ІҮтоқсан бойынша жиынтық бағалауға шолу
3.1 Ұзақтығы - 40 минут Балл саны - 18
3.2 Жиынтық бағалаудың құрылымы
Тоқсан бойынша жиынтық бағалауда әртүрлі: көп таңдауы бар, қысқа және толық жауапты қажет ететін тапсырмалар қолданылады.
Көп таңдауы бар тапсырмаларда білім алушы ұсынылған жауап нұсқаларынан дұрысын таңдайды.
Қысқа жауапты қажет ететін тапсырмаларға білім алушы сөздер немесе сөйлемдер түрінде жауап береді.
Толық жауапты қажет ететін тапсырмаларда максималды балл жинау үшін білім алушыдан тапсырманы орындаудың әр қадамын анық көрсетуі талап етіледі.
Тапсырма бірнеше құрылымдық бөліктерден/ сұрақтардан тұруы мүмкін.
Берілген нұсқа қысқа және толық жауапты қажет ететін 5 тапсырмадан тұрады.
47
Тоқсандық жиынтық бағалау тапсырмаларының сипаттамасы
№ Бөлім Бөлімше Оқу мақсаты Тапсырманың сипаттамасы Тапсырма саны Жалпы балл
Жер және ғарыш Табиғат физикасы («Ғарышқа 4.1 Жер 4.4.1.1 Жер бетінің ірі элементтерін атау және сипаттау Білім алушы ашық түрдегі қысқа жауапты қажет ететін тапсырманы орындайды. 1 6
1 саяхат», «Болашаққа саяхат» ортақ 4.2 Ғарыш 4.4.2.1 Жекелеген ғарыш денелерін сипаттау Білім алушы ашық түрдегі толық жауапты қажет ететін тапсырмаларды орындайды. 1 2
тақырыптары аясында) 4.4.2.2 Жердегі тіршілікке ғарыштың әсерін анықтау 1 1
4.3 Кеңістік және уақыт 4.4.3.1 Жердің орбиталық айналуының салдарын түсіндіру Білім алушы ашық түрдегі қысқа жауапты қажет ететін тапсырманы орындайды. 1 4
2 5.1 Күш және қозғалыс 4.5.1.1 Архимед күшін сипаттау және оның білінуіне мысал келтіру 4.5.1.2 Судағы әртүрлі денелерге әсер ететін Архимед күшін бақылау және болжау 1 5
Барлығы 5 18
48
4. Тапсырмалар мен балл қою кестесінің үлгісі
«Жаратылыстану» пәнінен 4-тоқсанға арналған жиынтық бағалаудың тапсырмалары
1-тапсырма
Картаға мұқият қара. Картада барлық материктер 1-6 сандарымен белгіленген.
Әр материктің атауын жаз.
1)
2)
3) _________________________________________________
4) _________________________________________________
5) _________________________________________________
6) _________________________________________________
[6]
2-тапсырма
Суретте қандай ғарыш денесі бейнеленген? Атауын жаз және сипатта.
Ғарыш денесі Сипаттамасы
Бұл -___________________________________
[2]
3-тапсырма
Жердегі тіршілікке ғарыш қалай әсер етеді? 1 мысал келтір.
[1]
49
4-тапсырма
а) Суретте Жердің өз орбитасы бойымен Күнді айнала қозғалу көрінісі бейнеленген. Сурет бойынша Солтүстік полюсте қай жыл мезгілі екенін анықта.
Жауабы:
Ъ) Жыл мезгілдерінің ауысуы неге байланысты?
1)__________________________________________________
2)__________________________________________________
[1]
с) Жер Күнді неше уақытта айналып өтеді?
[3]
5-тапсырма
а) Суретке мұқият қара және сұрақтарға жауап бер, сөйлемдерді толықтыр.
1) Денені суға батырған кезде қандай күш пайда болады?
2) Бұл күш қайда бағытталады?_
3) Егер дененің тығыздығы судың тығыздығынан төмен болса, онда дене суға___________________________
4) Егер дененің тығыздығы судың тығыздығынан жоғары болса, онда дене суға___________________________
[4]
Ъ) Судағы денелерге әсер етуші күшке қатысты 1 мысал келтір.
[1]
50
Балл қою кестесі
№ Жауап Балл Қосымша ақпарат
1 1) Солтүстік Америка 2) Оңтүстік Америка 3) Еуразия 4) Африка 5) Аустралия 6) Антарктида 6 Әр дұрыс жауапқа 1 балл қойылады.
2 астеройд 1
Астероидтар - көлемі кішілеу ғарыш денесі. Ол тас кесектерінен немесе металл араласқан тастардан тұрады. Олар Күнді айнала қозғалады. 1 Тапсырманың мазмұнына сәйкес баламалы жауаптар қабылданады.
3 Күн- Жердегі тіршіліктің көзі/ Күн Жерді өзіне тартып, қозғалысқа келтіреді, соның әсерінен Жер Күнді айнала қозғалады да, жыл мезгілдері мен тәулік ауысады/ Күннің қызуы шамадан тыс болса, адамның денсаулығына кері әсерін тигізеді/Күннің әсерінен Жерде магниттік дауылдар тұрады/Айдың тартылыс күшінің әсерінен судың деңгейі көтеріледі және қайтады/ Атмосфера жер бетін ғарыштан құлайтын кіші ғарыш денелерінен қорғайды/ /Метеориттер мен астероидтер Жерге құлап, жер бедерін бұзады/... 1 Тапсырманың мазмұнына сәйкес болатын баламалы жауаптар қабылданады.
4 жаз мезгілі/жаз 1
1) Жердің Күнді айнала қозғалуына 1
2) Жердің жорамал осінің көлбеулігіне 1
365/366 күнде/ 1 жылда 1
5 Архимед күші/ кері итеруші күш 1 Тапсырманың мазмұнына сәйкес қысқа және толық жауаптар қабылданады.
жоғары қарай бағытталады/жоғары қарай 1
батпайды/ суда жүзеді 1
батады 1
Тұзды суға салынған жұмыртқа/ Қабығы бар апельсинді, лимонды суға салса батпайды/ Су бетінде қалқып жүрген мұздар/суда жүзіп бара жатқан кемелер мен қайықтар/... 1
Барлығы 18
51
5. Тоқсан бойынша жиынтық бағалауды өткізу ережелері
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау кезінде кабинетіңіздегі көмек ретінде қолдануға мүмкін болатын кез келген көрнекі құралдарды (диаграммалар, кестелер, постерлер, плакаттар немесе карталарды) жауып қойған дұрыс.
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау басталмас бұрын алғашқы бетінде жазылған нұсқау оқылып, білім алушыларға жұмыстың орындалу ұзақтығы хабарланады. Білім алушыларға жұмыс барысында бір-бірімен сөйлесулеріне болмайтындығы ескертіледі. Нұсқаулықпен таныстырып болғаннан кейін білім алушыларға тоқсан бойынша жиынтық бағалау басталғанға дейін түсінбеген сұрақтарын қоюға болатындығы туралы айтылады.
Білім алушылардың жұмысты өздігінен орындап жатқандығына, жұмысты орындау барысында көмек беретін қосымша ресурстарды, мысалы: сөздіктер немесе калькуляторлар (спецификацияда рұқсат берілген жағдайлардан басқа уақытта) пайдалануларына мүмкіндіктерінің жоқ екендігіне көз жеткізіледі. Олардың жұмыс уақытында бір-біріне көмектесулеріне, көшіріп алуларына және сөйлесулеріне болмайтындығы ескертіледі.
Білім алушыларға дұрыс емес жауапты өшіргішпен өшірудің орнына, қарындашпен сызып қою ұсынылады.
Жұмыс барысында нұсқаулыққа немесе жұмыстың ұзақтығына қатысты білім алушылар тарапынан қойылған сұрақтарға жауап беруге болады. Жекелеген білім алушыларға көмек беруге негізделген кез келген ақпаратты оқуға, айтуға, өзгертіп айтуға немесе көрсетуге тыйым салынады.
Тоқсандық жиынтық бағалаудың аяқталуына 5 минут уақыт қалғандығын үнемі хабарлап отыру қажет.
Тоқсандық жиынтық бағалау аяқталғаннан кейін білім алушылардан жұмыстарын тоқтатып, қалам/ қарындаштарын партаның үстіне қоюларын өтіну керек.
6. Модерация және балл қою
Барлық мұғалімдер балл қою кестесінің бірдей нұсқасын қолданады. Модерация үдерісінде бірыңғай балл қою кестесінен ауытқушылықты болдырмау үшін жұмыс үлгілерін балл қою кестесіне сәйкес тексеру қажет.
52