- Сообщения
- 2,710
- Оценка реакций
- 27,653
Жиынтық бағалауға арналған әдістемелік ұсыныстар
Химия 7-сынып
Әдістемелік ұсыныстар мұғалімге 7-сынып білім алушыларына «Химия» пәні бойынша жиынтық бағалауды жоспарлау, ұйымдастыру және өткізуге көмек құралы ретінде құрастырылған. Әдістемелік ұсыныстар 7 -сынып «Химия» пәні бойынша ұзақ мерзімді оқу бағдарламасы негізінде дайындалған.
Бөлім / ортақ тақырып бойынша жиынтық бағалаудың тапсырмалары мұғалімге білім алушылардың тоқсан бойынша жоспарланған оқу мақсаттарына жету деңгейін анықтауға мүмкіндік береді.
Әдістемелік ұсыныстарда бөлім / ортақ тақырып бойынша жиынтық бағалауды өткізуге арналған бағалау критерийлері мен дескрипторлары бар тапсырмалар ұсынылған. Сондай-ақ, жинақта білім алушылардың оқу жетістіктерінің мүмкін деңгейлері (рубрикалар) сипатталған. Дескрипторлары мен балдары бар тапсырмалар ұсыныс түрінде берілген.
Әдістемелік ұсыныс жалпы орта білім беретін мектеп мұғалімдеріне, мектеп әкімшілігіне, білім беру бөлімінің әдіскерлеріне, критериалды бағалау бойынша мектеп, өңірлік үйлестірушілеріне және басқа да мүдделі тұлғаларға арналған.
Мазмұны
1-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР ............. 4 «Химия пәніне кіріспе. Таза заттар және қоспалар» бөлімі бойынша жиынтық бағалау ....... 4 «Заттардың агрегаттық күйінің өзгеруі» бөлімі бойынша жиынтық бағалау .......................... 7 2 -ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР .......... 11 «Атомдар. Молекулалар. Заттар» бөлімі бойынша жиынтық бағалау ................................... 11 «Ауа. Жану реакциясы» бөлімі бойынша жиынтық бағалау ................................................... 14 3-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР ........... 16 «Химиялық элементтердің периодтық кестесі»бөлімі бойынша жиынтық бағалау ............ 19 «Салыстырмалы атомдық масса және қарапайым формула» бөлімі бойынша жиынтық бағалау ........................................................................................................................................... 22 4 -ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР .......... 25 «Адам ағзасындағы химиялық элементтер» бөлімі бойынша жиынтық бағалау .................. 25 «Геологиялық химиялық қосылыстар» бөлімі бойынша жиынтық бағалау .......................... 28
3
========3========
1-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР
«Химия пәніне кіріспе. Таза заттар және қоспалар»
бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаты
7.4.1.2 Таза заттардың атомдардың немесе молекулалардың бір түрінен түзілетінін білу
7.4.1.3 Элемент (жай зат), қоспа және қосылыс түсініктерін ажырата алу
7.4.1.5 Қоспалардың түрлерін және оларды бөлу әдістерін білу
Бағалау критерийі
Білім алушы
• Таза заттың құрамын анықтайды
• Элемент, қоспа және қосылысты салыстырады
• Қоспалардың түрлерін және бөлу әдістерін атайды
Ойлау дағдыларының деңгейі
Білу және түсіну Қолдану
Тапсырма
1. A) B) C) D)
(а) Таза затты анықтаңыз. дистилденген су жемісті шырын қаймақты сүт
лимонды шай
(b) Таза затқа мысал келтіріңіз.
__________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________
2. (а) Суреттердің ішінен қайсысы элемент, қосылыс және қоспа екенін көрсетіңіз.
(b) Жауабыңызды түсіндіріңіз.
__________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________
3. Даурен химия кабинетінде практикалық жұмысты жүргізуді бастады. Мұғалім
Дауренге 4 заттың қоспасы: су + май, темір ұнтағы + құм, су + ас тұзы, су + бор
кесегінен тұратын қоспаны бөліп алуды тапсырды. Қоспалардың түрін және бөлу
әдісін анықтаңыз. Жауабыңызды кестеге жазыңыз.
4
========4========
А
В
С
D
Қоспа
Су + май Темір үгіндісі + құм Су + ас тұзы Су + бор кесегі
Қоспаның түрі
Бөлу әдістері
Бағалау критерийі
Тапсырма
№
1
Дескриптор Білім алушы
таза затты белгілейді; таза затқа мысал келтіреді;
Балл
Таза заттың құрамын анықтайды
1 1
Элемент, қоспа және қосылысты салыстырады
2
суреттен элементті ажыратады және түсіндірме жазады;
суреттен қоспаны ажыратады және түсіндірме жазады;
суреттен қосылысты ажыратады және түсіндірме жазады;
су + майдан тұратын қоспа түрін анықтайды;
темір ұнтағы + құмнан тұратын қоспа түрін анықтайды;
су + ас тұзынан тұратын қоспа түрін анықтайды;
су + бор кесегінен тұратын қоспа түрін анықтайды;
су + майдан тұратын қоспаны бөлу әдісін анықтайды;
темір ұнтағы + құмнан тұратын қоспаны бөлу әдісін анықтайды; су + ас тұзынан тұратын қоспаны бөлу әдісін анықтайды;
су + бор кесегінен тұратын қоспаны бөлу әдісін анықтайды.
1
1
1
Қоспалардың түрлерін және бөлу әдістерін атайды
3
1
1
1
1
1
1
1
1
Барлығы
13
5
========5========
«Химия пәніне кіріспе. Таза заттар және қоспалар» бөлімі бойынша
жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні ___________________________________________
Бағалау критерийі
Төмен
Таза заттың құрамын анықтайды
Таза заттарға сипаттама беріп басқа заттардан ажыратып мысалдар келтіргенде қиналады
Таза заттарды ажыратуда / мысал келтіргенде қателіктер жібереді
Элемент, қоспа және қосылысты салыстырады
Элементтер, қоспалар және
Оқу жетістіктерінің деңгейі
Орта
Жоғары
Таза заттарға сипаттама беріп басқа заттардан ажыратады және мысалдар келтіреді
Суреттен элементті / қоспаны / қосылыстар ұғымдарын ажыратуда қосылысты ажыратып жазуда /
түсініктемесін жазуда қателіктер
жібереді
қиналады
Қоспалардың түрлерін және бөлу әдістерін атайды
Қоспалардың түрлерін және бөлу әдістерін атауда қиналады
Су + майдан /темір ұнтағы + құмнан / / су + ас тұзынан / су + бор кесегінен тұратын қоспалардың түрін анықтауда / бөлу әдістерін түсіндіргенде қателіктер жібереді
Элементтер, қоспалар және қосылыстар ұғымдарын дұрыс ажыратады
Қоспалардың түрлерін және бөлу әдістерін дұрыс атайды
6
========6========
«Заттардың агрегаттық күйінің өзгеруі» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаты
7.1.1.3 Физикалық және химиялық құбылыстарды ажырату
7.1.1.4 Заттардың әртүрлі агрегаттық күйлерін білу және бөлшектердің кинетикалық теориясы тұрғысынан қатты, сұйық, газ тәріздес заттардың құрылымын түсіндіру 7.1.1.5 Салқындау үдерісін зерттеу, салқындау қисығын салу және оны талдау, бөлшектердің кинетикалық теориясына сай, өз бақылауларын түсіндіру
Бағалау критерийі
Білім алушы
• Физикалық және химиялық құбылыстарды
салыстырады
• Қатты, сұйық және газ тәрізді заттардың құрылысын
бөлшектер теориясы тұрғысынан түсіндіреді
• Салқындау үдерісіне анализ жасайды
Ойлау дағдыларының деңгейі
Білу және түсіну Қолдану
Жоғары деңгей дағдылары
Тапсырма
1. Төмендегі мысалдарды физикалық және химиялық құбылыстарға жіктеп олардың
белгілерін анықтаңыз.
a) бұлттың түзілуі b) ағаштың жануы c) айранның ашуы d) қыраудың басуы e) шаштың ағаруы f) қорғасынның балқуы g) темірдің тот басуы
Физикалық құбылыс
Физикалық құбылыстың
белгісі
Химиялық құбылыс
Химиялық құбылыстың
белгісі
7
========7========
2. Берілген суреттердің бірінде агрегаттық күйі газ тәрізді заттың бөлшектері
көрсетілген. Осы суретті анықтап, өз таңдауыңызды бөлшектер теориясы
тұрғысынан түсіндіріңіз.
Жауап: _____________________________________________________________________
3. (а) Төмендегі ақпаратты қолданып, нафталиннің салқындау қисығының графигін салыңыз.
Уақыт/ мин Температура/ оС Уақыт/ мин Температура/ оС
0 90 11 79.9
1 88 12 79.8
2 85 13 79.7
3 83 14 78
4 82 15 74
5 80 16
9
6 80 17 66
7 80
8 80
9 80
10 80
(b) Қисық графигінде салқындау және кристалдану үрдістерінің бөліктерін белгілеңіз. ___________________________________________ ___________________________________________
(с) Салқындау және кристалдану үрдістерін бөлшектер теориясы тұрғысынан түсіндіріңіз. ___________________________________________ ___________________________________________
8
========8========
Бағалау критерийі
Тапсырма
№
1
Дескриптор
Білім алушы
физикалық құбылыстарды жіктейді; химиялық құбылыстарды жіктейді; физикалық құбылыстардың белгілерін анықтайды;
химиялық құбылыстардың белгілерін анықтайды;
суреттегі газ тәрізді затты анықтайды;
Балл
Физикалық және химиялық құбылыстарды салыстырады
1 1 1
1
Қатты, сұйық және газ тәрізді заттардың құрылысын бөлшектер теориясы тұрғысынан түсіндіреді
2
1
өз таңдауын бөлшектер теориясы тұрғысынан түсіндіреді;
1
Салқындау үдерісіне анализ жасайды
3
абсцисса және ордината осьтеріне шамаларды енгізеді;
бастапқы кристалдану және минималды температура нүктелерін белгілейді;
нүктелерді кескін сызықпен байланыстырады;
графикте салқындау қисығының бөліктерін анықтайды;
графикте кристалдану үрдісінің бөліктерін анықтайды;
салқындау үрдісін бөлшектер теориясы тұрғысынан түсіндіреді;
кристалдану үрдісін бөлшектер теориясы тұрғысынан түсіндіреді.
1
1
1
1
1
1
1
Барлығы
13
9
========9========
«Заттардың агрегаттық күйінің өзгеруі» бөлімі бойынша
жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні ___________________________________________
Бағалау критерийі
Төмен
Физикалық және химиялық құбылыстарды салыстырады
Физикалық және химиялық құбылыстарды анықтап, белгілерін атаған кезде қиналады
Физикалық / химиялық құбылыстарды жіктеуде / белгілерін анықтауда қателіктер жібереді
Қатты, сұйық және газ тәрізді заттардың құрылысын бөлшектер теориясы тұрғысынан түсіндіреді
Суреттегі қатты агрегаттық күйдегі затты анықтағанда, өз таңдауын бөлшектер теориясы тұрғысынан түсіндіруде қиналады
Суреттегі газ тәрізді затты
анықтағанда / өз таңдауын бөлшектер теориясы тұрғысынан түсіндіргенде қателіктер жібереді
Салқындау үдерісіне анализ жасайды
Салқындау үдерісіне анализ жасауда қиналады
Абсцисса және ордината осьтеріне шамаларды енгізуде / бастапқы, кристалдану және минималды температураларының нүктелерін белгілеуде / нүктелерді кескін сызықпен байланыстыруда / графикте салқындау қисығының бөліктерін / кристалдану үрдісінің бөліктерін анықтауда / бөлшектер теориясы тұрғысынан түсіндіруде қателіктер жібереді
Оқу жетістіктерінің деңгейі
Орта
Жоғары
Физикалық және химиялық құбылыстарды анықтап, белгілерін атайды
Суреттегі қатты агрегаттық күйдегі затты анықтайды. Өз таңдауын бөлшектер теориясы тұрғысынан түсіндіреді
Салқындау үдерісіне анализ жасайды
дұрыс
10
========10========
2 -ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР
«Атомдар. Молекулалар. Заттар» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаты
7.1.2.3 Элементтерді металдар мен бейметалдарға жіктеу 7.1.2.5 Протон, электрон, нейтронды және олардың атомдағы орналасу тәртібін, массасын зарядын білу
7.1.2.7 Изотоп түсінігін білу
Бағалау критерийі
Білім алушы
• Металдар және бейметалдарды ажыратады
• Атом құрылысын сипаттайды
• зотоп И ұғымын сипаттайды
Ойлау дағдыларының деңгейі
Білу және түсіну
Тапсырма
1. Берілген элементтерді металл және бейметалға жіктеңіз: K, Ne, B, Li, N, Ar, Al, P, S, Х.
Металл
Бейметалл
2. Сіздерге литий элементінің атом құрылысы берілген. Осы атом бөлшектерді атаңыз.
құрамындағы
3. Атомның қарапайым бөлшектері бойынша кестені толтырыңыз.
Атом түрі Көміртек-13 Оттек-18 Хлор-37
Атомдық массасы
Протон саны
Нейтрон саны
11
========11========
4. Изотоптардың қасиеттерін алғаш рет ХХ ғасырдың басында анықтаған.
(a) Изотоп терминіне анықтама беріңіз.
____________________________________________________________________________
(b) Кез келген екі элементтің изотоптарына мысал келтіріңіз.
____________________________________________________________________________
Бағалау критерийі
Металдар және бейметалдарды ажыратады
Атом құрылысын сипаттайды
Тапсырма
№
1
2
3
Изотоп ұғымын сипаттайды
4
Барлығы
Дескриптор Білім алушы
металдарды анықтайды; бейметалдарды анықтайды;
Балл
1 1
протонды көрсетеді;
электронды көрсетеді;
нейтронды көрсетеді;
элементтердің атомдық массасын анықтайды;
элементтердің протон санын анықтайды;
элементтердің нейтрон санын анықтайды;
изотоп ұғымына анықтама береді; кез-келген 2 элементтің изотобын жазады.
1 1 1 1
1
1
1 1
10
12
========12========
«Атомдар. Молекулалар. Заттар» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға
арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні ___________________________________________
Бағалау критерийлері
Төмен
Металдар және бейметалдарды ажыратады
Металдар және бейметалдарды ажыратуда қиналады
Атом құрылысын сипаттайды
Атом құрылысын сипаттауда қиналады
Изотоп ұғымын сипаттайды
Изотоп ұғымын сипаттауда қиналады
Оқу жетістіктерінің деңгейі
Орта
Жоғары
Металдарды / бейметалдарды жіктеуде қателіктер жібереді
Металдар және бейметалдарды ажыратады
Атом құрамына кіретін протонды /нейтронды /электронды көрсетуде / элементтердің атомдық массасын / протон / нейтрон санын анықтауда қателіктер жібереді
Атом құрылысын сипаттайды
Изотоптың қасиеттерін сипаттауда / мысал келтіруде қателіктер жібереді
Изотоп ұғымын дұрыс сипаттайды
13
========13========
«Ауа. Жану реакциясы» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаты
7.3.1.1 Ауа құрамын білу
7.3.1.3 Атмосфералық ауаны ластанудан қорғаудың маңызын
түсіну
7.3.1.4 Затты жағуға қажетті жағдайларды және жану реакциясының өнімдерін білу
Бағалау критерийі
Білім алушы
•
•
ауаны
ластанудан қорғау жөнінде
•
Ауаның сапалық және сандық құрамын анықтайды Атмосфералық
анализ жасайды
Жану реакциясын зерттейді
Ойлау дағдыларының деңгейі
Білу және түсіну Жоғары деңгей дағдылары
Тапсырма
1. Ауаның құрамындағы негізгі үш компонентті анықтап, олардың атмосферада таралу
мөлшерін пайызбен жазыңыз.
_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________
2. Үлкен қалаларда ауаның ластануы жоғары дәрежеде байқалады. Атмосфералық
ауаның ластануын азайту үшін екі шара ұсыныңыз.
_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________
3. Асылзат балауыз шамды жақты да, шамның үстін шыны стаканмен жауып қойды.
Біраз уақыттан кейін жалын өшіп, шыны стаканның қабырғаларында тамшылар
байқалады. Жалынның өшу себебін түсіндіріп, жану өнімдерін анықтаңыз.
Жалынның өшу себебі:
_____________________________________________________________________________
Жану өнімдері:
_____________________________________________________________________________
Бағалау критерийі
Ауаның сапалық және сандық құрамын анықтайды
Тапсырма
№
1
Атмосфералық ауаны ластанудан қорғау жөнінде анализ жасайды
2
Жану реакциясын зерттейді
3
Барлығы
Дескриптор
Білім алушы
ауаның құрамындағы негізгі үш компонентті көрсетеді;
компоненттердің мөлшерін пайызбен көрсетеді;
ластануды азайту үшін бір ұсыныс жазады;
ластануды азайту үшін екінші ұсыныс жазады;
жалынның өшу себебін түсіндіреді; жану өнімдерін жазады.
Балл
1
1
1
1
1 1 6
14
========14========
«Ауа. Жану реакциясы» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты
ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні ___________________________________________
Бағалау критерийлері
Төмен
Ауаның сапалық және сандық құрамын анықтайды
Ауаның құрамын сипаттауда қиналады
Атмосфералық ауаны ластанудан қорғау жөнінде анализ жасайды
Атмосфералық ауаны ластанудан қорғау жөнінде анализ жасауда қиналады
Жану реакциясын зерттейді
Жану реакциясын зерттеуде қиналады
Оқу жетістіктерінің деңгейі
Орта
Жоғары
Ауаның құрамын кіретін негізгі үш компонентті / олардың мөлшерін пайызбен көрсетуде қателіктер жібереді
Ауаның құрамын сипаттайды
Ластануды азайтудың шарасын ұсынуда қателіктер жібереді
Атмосфералық ауаны ластанудан қорғау жөнінде анализ жасайды
Жалынның өшу себебін түсіндіргенде / жану өнімдерін жазуда қателіктер жібереді
Жану реакциясын дұрыс зерттейді
15
========15========
3-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР
« Химиялық реакциялар» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаты
7.3.4.1 «Қышқылдық» және «сабындылық» қасиеттер кейбір табиғи қышқылдар мен сілтілердің белгілері болуы мүмкін екендігін білу
7.2.2.2 Сұйылтылған қышқылдардың әртүрлі металдармен реакцияларын зерттеу және сутек газының сапалық реакциясын жүзеге асыру
7.2.2.4 Кейбір карбонаттардың сұйылтылған қышқылдармен реакцияларын зерттеу және көмірқышқыл газының сапалық реакциясын жүзеге асыру
Бағалау критерийі
Білім алушы
• Табиғи қышқылдардың және сілтілердің қасиеттерін
анықтайды
• Сұйылтылған қышқылдардың металмен реакция
нәтижесін анықтайды
• Карбонат тұздарының қышқылмен реакция
нәтижесін көрсетеді
Ойлау дағдыларының деңгейі
Білу және түсіну Жоғары деңгей дағдылары
Тапсырма
1. Қышқылдар көптеген жемістер мен өсімдіктерде кездеседі. (a) Табиғатта кездесетін 2 қышқылды атаңыз.
(b) Қышқылдарды анықтаудың бір әдісін сипаттаңыз.
2. Сутек газы атмосферада аздаған мөлшерде кездеседі.
(a) Қай суретте сутек газын жинау әдісі бейнеленген?
1-сурет
2-сурет
(b) Өз тандауыңызды түсіндіріңіз.
(c) Сутек газын зертханада алу үшін пайдаланатын реагенттерді анықтаңыз.
3. Мәрмәр, бор, әктас құрамы бір-біріне ұқсас болады.
(а) Жоғарыдағы заттарға тұз қышқылымен әсер еткенде қандай газ бөлінеді? (b) (а) бөліміндегі газды анықтаудың бір жолын ұсыныңыз.
16
========16========
Бағалау критерийі
Тапсырма
№
1
Дескриптор
Білім алушы
табиғатта кездесетін қышқылдарға бір мысал келтіреді;
табиғатта кездесетін қышқылдарға екі мысал келтіреді;
қышқылдарға жалпы сипаттама береді; сутек газының алынуы бейнеленген суретті таңдайды;
сутек газының алынуында ескерілетін бір шартты атайды;
сутек газын алу үшін қолданылатын бірінші реагентті атайды;
сутек газын алу үшін қолданылатын екінші реагентті атайды;
реакцияның жүру шарттарын атайды; карбонатты тұздардың қышқылмен әрекеттескендегі түзілетін газды анықтайды;
түзілген газды анықтау жолын атайды.
Балл
Табиғи қышқылдарды анықтайды
1
1
Сұйылтылған қышқылдардың металмен реакция нәтижесін анықтайды
2
1 1
1
1
1
Карбонатты тұздардың қышқылмен реакция нәтижесін көрсетеді
3
1 1
Барлығы
1 10
17
========17========
«Химиялық реакциялар» бөлімі бойынша
жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні ________________________________
Бағалау критерийлері
Төмен
Табиғи қышқылдарды анықтайды
Табиғи қышқылдарды анықтауда қиналады
Табиғати қышқылға бір / екі мысал келтіруде / сипаттама беруде қателіктер жібереді
Сұйылтылған
қышқылдардың металмен реакция нәтижесін анықтайды
Сұйылтылған қышқылдардың металмен реакция нәтижесін анықтауда қиналады
Сутек газын алуда қолданылатын құралдың суретін таңдауда/ ескерілетін бір шартты / қолданылатын бірінші / екінші реагентті / реакция жүру шарттарын атауда қателіктер жібереді.
Карбонатты тұздардың қышқылмен реакция нәтижесін көрсетеді
Карбонатты тұздардың қышқылмен реакция нәтижесін көрсетуде қиналады
Карбонатты тұздардың қышқылмен әрекеттескендегі түзілетін газды анықтауда / анықтаудың жолын атауда қателіктер жібереді.
Оқу жетістіктерінің деңгейі
Орта
Жоғары
Табиғи қышқылдарды дұрыс анықтайды
Сұйылтылған қышқылдардың металмен реакция нәтижесін дұрыс анықтайды
Карбонатты тұздардың қышқылмен реакция нәтижесін дұрыс көрсетеді
18
========18========
«Химиялық элементтердің периодтық кестесі»
бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаты
7.2.1.1 И. Дёберейнер, Дж. Ньюлендс, Д.И. Менделеевтің еңбектерінің мысалында элементтердің жіктелуін білу және салыстыру 7.2.1.2 Периодтық кестенің құрылымын білу және сипаттау: топтар мен периодтар
Бағалау критерийі
Білім алушы
• Химиялық элементтердің жіктелу принциптерін
ажыратады
• Периодтық кестенің құрылу принципін
анықтайды
Ойлау дағдыларының деңгейі
Білу және түсіну Қолдану
Тапсырма
1. Периодтық жүйені зерттеген ғалымдардың принциптерін сипаттап, кестені толтырыңыз.
Ғалымдар И.В. Дёберейнер Д.А. Ньюлендс Д.И. Менделеев
Химиялық элементтерді жүйелеу принциптері
2. Д.И. Менделеев кейбір элементтердің периодтық кестеде оның теориясына сәйкес емес орналасуын не себепті түсіндіре алмады? Мысал келтіріңіз.
______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________
3. Мына элементтерді берілген топтар бойынша жіктеңіз: Cl, Na, F, K, He, Li, Br, Ne, Ar, Rb.
Сілтілік металдар: ___________________________________________________________
Галогендер: ________________________________________________________________
Инертті газдар: _____________________________________________________________
19
========19========
Бағалау критерийі
Тапсырма
№
1
Дескриптор Білім алушы
И.В. Дёберейнердің элементтерді жүйелеу принципін анықтайды; Д.А. Ньюлендстің элементтерді жүйелеу принципін анықтайды; Д.И. Менделеевтің элементтерді жүйелеу принципін анықтайды; Д.И. Менделеевтің кейбір элементтердің периодтық кестеде оның теориясына сәйкес емес орналасуын түсіндіреді; мысал келтіреді;
Балл
Химиялық
элементтердің жіктелу принциптерін анықтайды
1
1
1
Периодтық кестенің құрылу принципін анықтайды
2
1
1
Элементтерді қасиеттеріне қарай ретпен орналасуын анықтайды
3
сілтілік металдарды анықтайды; галогендерді анықтайды; инертті газдарды анықтайды.
1 1 1
Барлығы
8
20
========20========
«Химиялық элементтердің периодтық кестесі» бөлімі бойынша
жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні _________________________
Бағалау критерийлері
Төмен
Химиялық элементтердің жіктелу принциптерін анықтайды
И.В. Дёберейнердің, Д.А. Ньюлендстің және Д.И. Менделеевтің элементтерді
жүйелеу принциптерін сипаттауда қиналады
Периодтық кестенің құрылу принципін анықтайды
Периодтық кестенің құрылу принципін анықтауда қиналады
Элементтерді қасиеттеріне қарай ретпен орналасуын анықтайды
Сілтілік металдарды,
галогендерді, инертті газдарды
анықтауда қиналады
Оқу жетістіктерінің деңгейі
Орта
И.В. Дёберейнердің, Д.А./ Ньюлендстің/Д.И. Менделеевтің
элементтерді жүйелеу принциптерін
сипаттауда қателіктер жібереді
Д.И. Менделеевтің кейбір
элементтердің периодтық кестеде
оның теориясына сәйкес емес орналасуын түсіндіруде / мысал келтіруде қателіктер жібереді
Сілтілік металдарды/ галогендерді/
инертті газдарды анықтауда қателіктер жібереді
21
Жоғары
И.В. Дёберейнердің, Д.А. Ньюлендстің және Д.И.
Менделеевтің элементтерді жүйелеу принциптерін дұрыс сипаттайды
Периодтық кестенің құрылу принципін дұрыс анықтайды
Сілтілік металдарды, галогендерді, инертті газдарды анықтайды
========21========
«Салыстырмалы атомдық масса және қарапайым формула»
бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаты
7.1.2.9 Табиғи изотоптары бар химиялық элементтердің атомдық массалары бөлшек сан болатындығын түсіну 7.1.2.15 Элементтердің атауларын, валенттілікті және олардың қосылыстардағы атомдық қатынастарын қолдана отырып, биэлементті химиялық қосылыстардың формулаларын дұрыс құра білу
7.1.2.16 Химиялық қосылыстың формуласы бойынша салыстырмалы молекулалық/ формулалық массасын есептеу
Бағалау критерийі
Білім алушы
• Табиғи изотоптары бар химиялық элементтердің
атомдық массаларын анықтайды
• Биэлементті химиялық қосылыстардың
формулаларын құрастырады
• Химиялық қосылыстың молекулалық массасын
анықтайды
Ойлау дағдыларының деңгейі
Білу және түсіну Қолдану
Тапсырма
1. Хлордың табиғатта екі изотопы белгілі. Массалық нөмірі 35 және 37-ге тең хлор
изотоптарының табиғатта таралуы сәйкесінше 75% және 25%.
(а) Хлордың атомдық массасы – 35.45. Себебін түсіндіріңіз.
_______________________________________________________________________
(b) Хлордың атомдық массасы – 35.45 екенін есептеулер арқылы дәлелдеңіз. _______________________________________________________________________
2. Атомдық қатынастары 1:2 болатын оттек пен натрийден түзілетін қосылыстың
молекулалық формуласын жазыңыз.
_______________________________________________________________________
3. Құмның қарапайым формуласы SiO2.
SiO2 – нің салыстырмалы молекулалық массасын есептеңіз.
_______________________________________________________________________
22
========22========
Бағалау критерийі
Тапсырма
№
1
Дескриптор
Білім алушы
орташа салыстырмалы атомдық массаның бөлшек сан екенін түсіндіреді;
орташа салыстырмалы атомдық массаның мәнін анықтайды; қосылыстың молекулалық формуласын жазғанда металдардың көбінесе бірінші жазылатынын ескереді; оттек пен натрийден түзілетін қосылыстың молекулалық формуласын жазады;
Балл
Табиғи изотоптары бар химиялық
элементтердің атомдық массаларын анықтайды
1
1
Биэлементті химиялық қосылыстардың формулаларын құрастырады
2
1
1
Химиялық қосылыстың молекулалық массасын анықтайды
3
салыстырмалы молекулалық массасын есептеудің формуласын жазады;
1
салыстырмалы молекулалық массаны есептейді.
1
Барлығы
6
23
========23========
«Салыстырмалы атомдық масса және қарапайым формула» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні __________________________
Бағалау критерийі
Төмен
Табиғи изотоптары бар химиялық элементтердің атомдық массаларын анықтайды
Табиғи изотоптары бар химиялық элементтердің атомдық массаларын анықтауда қиналады
Биэлементті химиялық қосылыстардың
формулаларын құрастырады
Биэлементті химиялық қосылыстардың формулаларын құрастыруда қиналады
Химиялық қосылыстың молекулалық массасын анықтайды
Химиялық қосылыстың молекулалық массасын анықтауда қиналады
Оқу жетістіктерінің деңгейі
Орта
Жоғары
Орташа салыстырмалы атомдық массаның бөлшек сан екенін түсіндіруде/ атомдық массаның мәнін анықтауда қателіктер жібереді.
Табиғи изотоптары бар химиялық элементтердің атомдық массаларын дұрыс анықтайды
Қосылыстың молекулалық формуласын жазғанда металдардың көбінесе бірінші жазылатынын ескеруде / оттек пен натрийден түзілетін қосылыстың молекулалық формуласында индекстерін жазуда қателіктер жібереді
Биэлементті химиялық қосылыстардың формулаларын дұрыс құрастырады
Салыстырмалы молекулалық массасын есептеуде / формуласын жазуда қателіктер жібереді
Химиялық қосылыстың молекулалық массасын дұрыс анықтайды
24
========24========
4 -ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР
«Адам ағзасындағы химиялық элементтер»
бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаты
7.5.1.2 Тағамдық өнімдердің бір қатарын: қант, крахмал, (көмірсулар), нәруыз, майларды білу және анықтай алу 7.5.1.3 Адам ағзасына кіретін элементтерді (О, С, Н, N, Ca, P, K) білу
7.5.1.4 Тыныс алу үдерісін түсіндіру
Бағалау критерийі
Білім алушы
• Көмірсулар, нәруыздар және майларды сапалық
реакциялар нәтижесінде байқалатын өзгеріс арқылы
анықтайды
• Адам ағзасында кездесетін элементтерді сипаттайды
• Тыныс алу үдерісін сипаттайды
Ойлау дағдыларының деңгейі
Білу және түсіну Қолдану
Тапсырма
1. Органикалық заттарды қарапайым реациялар арқылы анықтауға болады. Кестеде
берілген ерітінділер арқылы анықталатын органикалық затты және анықтау
принциптерін жазыңыз.
Реагент
Мыс сульфаты және натрий гидроксиді ерітінділері (Биурет реакциясы) Йодтың спирттегі ерітіндісі
Органикалық зат
Байқалатын өзгеріс
2. Адам ағзасында кездесетін екі элементті атап, олардың маңыздылығын сипаттаңыз. __________________________________________________________________________
3. Тыныс алу үдерісін сипаттаңыз.
Сипаттамасы
Реакцияға түсетін заттар Реакция нәтижесінде түзілетін заттар Энергия (сіңіріледі/ бөлінеді)
Тыныс алу
25
========25========
Бағалау критерийі
Тапсырма
№
1
Дескриптор
Білім алушы
биурет реакциясының қай органикалық қосылысты анықтайтынын жазады; биурет реакциясы нәтижесінде болатын өзгерісті жазады;
йодтың спирттегі ерітіндісінің қай органикалық қосылысты анықтайтынын айтады;
органикалық қосылыстың йодпен реакциясы нәтижесінде болатын өзгерісті жазады;
адам ағзасында кездесетін екі элементті жазады;
екі элементтің маңыздылығын сипаттайды;
тыныс алу үдерісінің реагенттерін жазады;
тыныс алу үдерісінің өнімдерін жазады; тыныс алу үдерісінің барысында энергияның өзгеруін сипаттайды.
Балл
Көмірсулар, нәруыздар және майларды сапалық реакциялар нәтижесінде байқалатын өзгеріс арқылы анықтайды
1
1
1
1
Адам ағзасында кездесетін элементтерді сипаттайды
2
1
1
Тыныс алу процесін сипаттайды
3
1
1 1
Барлығы
9
26
========26========
«Адам ағзасындағы химиялық элементтер» бөлімі бойынша
жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні __________________________________________
Бағалау критерийі
Төмен
Көмірсулар, нәруыздар және майларды сапалық реакциялар нәтижесінде байқалатын өзгеріс арқылы анықтайды
Көмірсулар, нәруыздар және майларды сапалық реакциялар нәтижесінде байқалатын өзгеріс арқылы анықтауда қиналады
Биурет / органикалық қосылыстың йодпен реакциясының нәтижесінде болатын өзгерісті жазуда / анықтайтын органикалық заттың атауын жазуда қателіктер жібереді
Адам ағзасында кездесетін элементтерді сипаттайды
Адам ағзасында кездесетін элементтерді сипаттауда қиналады
Адам ағзасында кездесетін екі элементті жазуда/ маңыздылығын сипаттауда қателіктер жібереді
Тыныс алу үдерісін сипаттайды
Тыныс алу үдерісін сипаттауда қиналады
Тыныс алу үдерісінің реагенттерін / өнімдерін жазуда/ үдеріс барысында энергияның өзгеруін сипаттауда қателіктер жібереді
Оқу жетістіктерінің деңгейі
Орта
Жоғары
Көмірсулар, нәруыздар және майларды сапалық реакциялар нәтижесінде байқалатын өзгеріс арқылы дұрыс анықтайды
Адам ағзасында кездесетін элементтерді сипаттайды
Тыныс алу үдерісін дұрыс сипаттайды
27
========27========
«Геологиялық химиялық қосылыстар» бөлімі бойынша
жиынтық бағалау
Оқу мақсаты
7.4.2.2 Кейбір минералдар мен пайдалы табиғи
қосылыстардың кендерге жататынын білу 7.4.2.3 Металды алу үшін кенді өңдеу үдерісін сипаттау 7.4.2.4 Қазақстан қандай минералды және табиғи
ресурстармен бай екендігін және олардың кен
орындарын білу
7.4.2.5 Табиғи ресурстарды өндірудің қоршаған ортаға
әсерін зерделеу
Бағалау критерийі
Білім алушы
• «Кен» ұғымын сипаттайды
• Металды алу үдерісін сипаттайды
• Қазақстандағы кен орындарын, минералды
және табиғи ресурстарды сипаттайды
• Кен өндірудің қоршаған ортаға әсерін
сипаттайды
Ойлау дағдыларының деңгейі
Білу және түсіну Қолдану
Жоғары деңгей дағдылары
Тапсырма
1. «Кен» ұғымына анықтама беріңіз.
_____________________________________________________________________________
2. Минералдар және олардан алынатын металдарды сәйкестендіріңіз.
А) Мыс B) Темір C) Натрий D) Алюминий
1) боксит 2) малахит 3) пирит 4) галит 5) гематит
A
B
C
D
3. Қазақстанда көп көлемде өндіретін табиғи ресурсқа мысал келтіріп, оны өндіретін кен орнын атаңыз.
__________________________________________________________________________
4. Металды өндіру барысында, оның қоршаған ортаға тигізетінәсерін
сипаттаңыз.
__________________________________________________________________________
28
========28========
Бағалау критерийі
Тапсырма
№
1
Дескриптор
Білім алушы
кеннің құрамына кіретін пайдалы қазба түрлерін атайды;
кеннің экономикалық тиімді шикізат екенін ескереді;
мыс металын сәйкес келетін минералмен сәйкестендіреді;
Балл
«Кен» ұғымын сипаттайды
1
1
Металды алу үдерісін сипаттайды
2
1
темір металын сәйкес келетін минералмен сәйкестендіреді;
1
Қазақстандағы кен орындарын, минералды және табиғи ресурстарды сипаттайды
3
натрий металын сәйкес келетін минералмен сәйкестендіреді; алюминий металын сәйкес келетін минералмен сәйкестендіреді;
1
1
Кен өндірудің қоршаған ортаға әсерін сипаттайды
4
Қазақстанда өндірілетін маңызды табиғи ресурсты атайды;
аталған табиғи ресурстың өндірілетін жерін анықтайды;
металдарды өндіру барысында, оның қоршаған ортаға тигізетін әсерін сипаттайды.
1
1
1
Барлығы
9
29
========29========
«Геологиялық химиялық қосылыстар» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты
ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні ______________________________________________
Бағалау критерийі
Оқу жетістіктерінің деңгейі
Төмен
«Кен» ұғымын сипаттайды
«Кен» ұғымын сипаттауда қиналады
Кеннің құрамына кіретін пайдалы қазба түрлерін атауда / кеннің экономикалық тиімді шикізат екенін ескеруде қателіктер жібереді
Металды алу үдерісін сипаттайды
Металды алу үдерісін сипаттауда қиналады
Мыс / темір / натрий / алюминий металын сәйкес келетін минералмен сәйкестендіруде қателіктер жібереді
Қазақстандағы кен орындарын, минералды және табиғи ресурстарды сипаттайды
Қазақстандағы кен орындарын, минералды және табиғи ресурстарды сипаттауда қиналады
Қазақстанда өндірілетін маңызды табиғи ресурсты атауда / аталған табиғи ресурстың өндірілетін жерін анықтауда/ кен өндіру барысында, оның қоршаған ортаға тигізетін әсерін атауда қателіктер жібереді
Кен өндірудің қоршаған ортаға әсерін сипаттайды
Кен өндірудің қоршаған ортаға әсерін сипаттауда қиналады
Кен орындарын қазған кезде қоршаған ортаға тигізетін оң / теріс әсерін атауда / оларды түсіндіргенде қателіктер жібереді
Орта
Жоғары
«Кен» ұғымын сипаттайды
Металды алу үдерісін дұрыс сипаттайды
Қазақстандағы кен орындарын, минералды және табиғи ресурстарды дұрыс сипаттайды
Кен өндірудің қоршаған ортаға әсерін дұрыс сипаттайды
Химия 7-сынып
Әдістемелік ұсыныстар мұғалімге 7-сынып білім алушыларына «Химия» пәні бойынша жиынтық бағалауды жоспарлау, ұйымдастыру және өткізуге көмек құралы ретінде құрастырылған. Әдістемелік ұсыныстар 7 -сынып «Химия» пәні бойынша ұзақ мерзімді оқу бағдарламасы негізінде дайындалған.
Бөлім / ортақ тақырып бойынша жиынтық бағалаудың тапсырмалары мұғалімге білім алушылардың тоқсан бойынша жоспарланған оқу мақсаттарына жету деңгейін анықтауға мүмкіндік береді.
Әдістемелік ұсыныстарда бөлім / ортақ тақырып бойынша жиынтық бағалауды өткізуге арналған бағалау критерийлері мен дескрипторлары бар тапсырмалар ұсынылған. Сондай-ақ, жинақта білім алушылардың оқу жетістіктерінің мүмкін деңгейлері (рубрикалар) сипатталған. Дескрипторлары мен балдары бар тапсырмалар ұсыныс түрінде берілген.
Әдістемелік ұсыныс жалпы орта білім беретін мектеп мұғалімдеріне, мектеп әкімшілігіне, білім беру бөлімінің әдіскерлеріне, критериалды бағалау бойынша мектеп, өңірлік үйлестірушілеріне және басқа да мүдделі тұлғаларға арналған.
Мазмұны
1-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР ............. 4 «Химия пәніне кіріспе. Таза заттар және қоспалар» бөлімі бойынша жиынтық бағалау ....... 4 «Заттардың агрегаттық күйінің өзгеруі» бөлімі бойынша жиынтық бағалау .......................... 7 2 -ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР .......... 11 «Атомдар. Молекулалар. Заттар» бөлімі бойынша жиынтық бағалау ................................... 11 «Ауа. Жану реакциясы» бөлімі бойынша жиынтық бағалау ................................................... 14 3-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР ........... 16 «Химиялық элементтердің периодтық кестесі»бөлімі бойынша жиынтық бағалау ............ 19 «Салыстырмалы атомдық масса және қарапайым формула» бөлімі бойынша жиынтық бағалау ........................................................................................................................................... 22 4 -ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР .......... 25 «Адам ағзасындағы химиялық элементтер» бөлімі бойынша жиынтық бағалау .................. 25 «Геологиялық химиялық қосылыстар» бөлімі бойынша жиынтық бағалау .......................... 28
3
========3========
1-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР
«Химия пәніне кіріспе. Таза заттар және қоспалар»
бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаты
7.4.1.2 Таза заттардың атомдардың немесе молекулалардың бір түрінен түзілетінін білу
7.4.1.3 Элемент (жай зат), қоспа және қосылыс түсініктерін ажырата алу
7.4.1.5 Қоспалардың түрлерін және оларды бөлу әдістерін білу
Бағалау критерийі
Білім алушы
• Таза заттың құрамын анықтайды
• Элемент, қоспа және қосылысты салыстырады
• Қоспалардың түрлерін және бөлу әдістерін атайды
Ойлау дағдыларының деңгейі
Білу және түсіну Қолдану
Тапсырма
1. A) B) C) D)
(а) Таза затты анықтаңыз. дистилденген су жемісті шырын қаймақты сүт
лимонды шай
(b) Таза затқа мысал келтіріңіз.
__________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________
2. (а) Суреттердің ішінен қайсысы элемент, қосылыс және қоспа екенін көрсетіңіз.
(b) Жауабыңызды түсіндіріңіз.
__________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________
3. Даурен химия кабинетінде практикалық жұмысты жүргізуді бастады. Мұғалім
Дауренге 4 заттың қоспасы: су + май, темір ұнтағы + құм, су + ас тұзы, су + бор
кесегінен тұратын қоспаны бөліп алуды тапсырды. Қоспалардың түрін және бөлу
әдісін анықтаңыз. Жауабыңызды кестеге жазыңыз.
4
========4========
А
В
С
D
Қоспа
Су + май Темір үгіндісі + құм Су + ас тұзы Су + бор кесегі
Қоспаның түрі
Бөлу әдістері
Бағалау критерийі
Тапсырма
№
1
Дескриптор Білім алушы
таза затты белгілейді; таза затқа мысал келтіреді;
Балл
Таза заттың құрамын анықтайды
1 1
Элемент, қоспа және қосылысты салыстырады
2
суреттен элементті ажыратады және түсіндірме жазады;
суреттен қоспаны ажыратады және түсіндірме жазады;
суреттен қосылысты ажыратады және түсіндірме жазады;
су + майдан тұратын қоспа түрін анықтайды;
темір ұнтағы + құмнан тұратын қоспа түрін анықтайды;
су + ас тұзынан тұратын қоспа түрін анықтайды;
су + бор кесегінен тұратын қоспа түрін анықтайды;
су + майдан тұратын қоспаны бөлу әдісін анықтайды;
темір ұнтағы + құмнан тұратын қоспаны бөлу әдісін анықтайды; су + ас тұзынан тұратын қоспаны бөлу әдісін анықтайды;
су + бор кесегінен тұратын қоспаны бөлу әдісін анықтайды.
1
1
1
Қоспалардың түрлерін және бөлу әдістерін атайды
3
1
1
1
1
1
1
1
1
Барлығы
13
5
========5========
«Химия пәніне кіріспе. Таза заттар және қоспалар» бөлімі бойынша
жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні ___________________________________________
Бағалау критерийі
Төмен
Таза заттың құрамын анықтайды
Таза заттарға сипаттама беріп басқа заттардан ажыратып мысалдар келтіргенде қиналады
Таза заттарды ажыратуда / мысал келтіргенде қателіктер жібереді
Элемент, қоспа және қосылысты салыстырады
Элементтер, қоспалар және
Оқу жетістіктерінің деңгейі
Орта
Жоғары
Таза заттарға сипаттама беріп басқа заттардан ажыратады және мысалдар келтіреді
Суреттен элементті / қоспаны / қосылыстар ұғымдарын ажыратуда қосылысты ажыратып жазуда /
түсініктемесін жазуда қателіктер
жібереді
қиналады
Қоспалардың түрлерін және бөлу әдістерін атайды
Қоспалардың түрлерін және бөлу әдістерін атауда қиналады
Су + майдан /темір ұнтағы + құмнан / / су + ас тұзынан / су + бор кесегінен тұратын қоспалардың түрін анықтауда / бөлу әдістерін түсіндіргенде қателіктер жібереді
Элементтер, қоспалар және қосылыстар ұғымдарын дұрыс ажыратады
Қоспалардың түрлерін және бөлу әдістерін дұрыс атайды
6
========6========
«Заттардың агрегаттық күйінің өзгеруі» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаты
7.1.1.3 Физикалық және химиялық құбылыстарды ажырату
7.1.1.4 Заттардың әртүрлі агрегаттық күйлерін білу және бөлшектердің кинетикалық теориясы тұрғысынан қатты, сұйық, газ тәріздес заттардың құрылымын түсіндіру 7.1.1.5 Салқындау үдерісін зерттеу, салқындау қисығын салу және оны талдау, бөлшектердің кинетикалық теориясына сай, өз бақылауларын түсіндіру
Бағалау критерийі
Білім алушы
• Физикалық және химиялық құбылыстарды
салыстырады
• Қатты, сұйық және газ тәрізді заттардың құрылысын
бөлшектер теориясы тұрғысынан түсіндіреді
• Салқындау үдерісіне анализ жасайды
Ойлау дағдыларының деңгейі
Білу және түсіну Қолдану
Жоғары деңгей дағдылары
Тапсырма
1. Төмендегі мысалдарды физикалық және химиялық құбылыстарға жіктеп олардың
белгілерін анықтаңыз.
a) бұлттың түзілуі b) ағаштың жануы c) айранның ашуы d) қыраудың басуы e) шаштың ағаруы f) қорғасынның балқуы g) темірдің тот басуы
Физикалық құбылыс
Физикалық құбылыстың
белгісі
Химиялық құбылыс
Химиялық құбылыстың
белгісі
7
========7========
2. Берілген суреттердің бірінде агрегаттық күйі газ тәрізді заттың бөлшектері
көрсетілген. Осы суретті анықтап, өз таңдауыңызды бөлшектер теориясы
тұрғысынан түсіндіріңіз.
Жауап: _____________________________________________________________________
3. (а) Төмендегі ақпаратты қолданып, нафталиннің салқындау қисығының графигін салыңыз.
Уақыт/ мин Температура/ оС Уақыт/ мин Температура/ оС
0 90 11 79.9
1 88 12 79.8
2 85 13 79.7
3 83 14 78
4 82 15 74
5 80 16
9
6 80 17 66
7 80
8 80
9 80
10 80
(b) Қисық графигінде салқындау және кристалдану үрдістерінің бөліктерін белгілеңіз. ___________________________________________ ___________________________________________
(с) Салқындау және кристалдану үрдістерін бөлшектер теориясы тұрғысынан түсіндіріңіз. ___________________________________________ ___________________________________________
8
========8========
Бағалау критерийі
Тапсырма
№
1
Дескриптор
Білім алушы
физикалық құбылыстарды жіктейді; химиялық құбылыстарды жіктейді; физикалық құбылыстардың белгілерін анықтайды;
химиялық құбылыстардың белгілерін анықтайды;
суреттегі газ тәрізді затты анықтайды;
Балл
Физикалық және химиялық құбылыстарды салыстырады
1 1 1
1
Қатты, сұйық және газ тәрізді заттардың құрылысын бөлшектер теориясы тұрғысынан түсіндіреді
2
1
өз таңдауын бөлшектер теориясы тұрғысынан түсіндіреді;
1
Салқындау үдерісіне анализ жасайды
3
абсцисса және ордината осьтеріне шамаларды енгізеді;
бастапқы кристалдану және минималды температура нүктелерін белгілейді;
нүктелерді кескін сызықпен байланыстырады;
графикте салқындау қисығының бөліктерін анықтайды;
графикте кристалдану үрдісінің бөліктерін анықтайды;
салқындау үрдісін бөлшектер теориясы тұрғысынан түсіндіреді;
кристалдану үрдісін бөлшектер теориясы тұрғысынан түсіндіреді.
1
1
1
1
1
1
1
Барлығы
13
9
========9========
«Заттардың агрегаттық күйінің өзгеруі» бөлімі бойынша
жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні ___________________________________________
Бағалау критерийі
Төмен
Физикалық және химиялық құбылыстарды салыстырады
Физикалық және химиялық құбылыстарды анықтап, белгілерін атаған кезде қиналады
Физикалық / химиялық құбылыстарды жіктеуде / белгілерін анықтауда қателіктер жібереді
Қатты, сұйық және газ тәрізді заттардың құрылысын бөлшектер теориясы тұрғысынан түсіндіреді
Суреттегі қатты агрегаттық күйдегі затты анықтағанда, өз таңдауын бөлшектер теориясы тұрғысынан түсіндіруде қиналады
Суреттегі газ тәрізді затты
анықтағанда / өз таңдауын бөлшектер теориясы тұрғысынан түсіндіргенде қателіктер жібереді
Салқындау үдерісіне анализ жасайды
Салқындау үдерісіне анализ жасауда қиналады
Абсцисса және ордината осьтеріне шамаларды енгізуде / бастапқы, кристалдану және минималды температураларының нүктелерін белгілеуде / нүктелерді кескін сызықпен байланыстыруда / графикте салқындау қисығының бөліктерін / кристалдану үрдісінің бөліктерін анықтауда / бөлшектер теориясы тұрғысынан түсіндіруде қателіктер жібереді
Оқу жетістіктерінің деңгейі
Орта
Жоғары
Физикалық және химиялық құбылыстарды анықтап, белгілерін атайды
Суреттегі қатты агрегаттық күйдегі затты анықтайды. Өз таңдауын бөлшектер теориясы тұрғысынан түсіндіреді
Салқындау үдерісіне анализ жасайды
дұрыс
10
========10========
2 -ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР
«Атомдар. Молекулалар. Заттар» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаты
7.1.2.3 Элементтерді металдар мен бейметалдарға жіктеу 7.1.2.5 Протон, электрон, нейтронды және олардың атомдағы орналасу тәртібін, массасын зарядын білу
7.1.2.7 Изотоп түсінігін білу
Бағалау критерийі
Білім алушы
• Металдар және бейметалдарды ажыратады
• Атом құрылысын сипаттайды
• зотоп И ұғымын сипаттайды
Ойлау дағдыларының деңгейі
Білу және түсіну
Тапсырма
1. Берілген элементтерді металл және бейметалға жіктеңіз: K, Ne, B, Li, N, Ar, Al, P, S, Х.
Металл
Бейметалл
2. Сіздерге литий элементінің атом құрылысы берілген. Осы атом бөлшектерді атаңыз.
құрамындағы
3. Атомның қарапайым бөлшектері бойынша кестені толтырыңыз.
Атом түрі Көміртек-13 Оттек-18 Хлор-37
Атомдық массасы
Протон саны
Нейтрон саны
11
========11========
4. Изотоптардың қасиеттерін алғаш рет ХХ ғасырдың басында анықтаған.
(a) Изотоп терминіне анықтама беріңіз.
____________________________________________________________________________
(b) Кез келген екі элементтің изотоптарына мысал келтіріңіз.
____________________________________________________________________________
Бағалау критерийі
Металдар және бейметалдарды ажыратады
Атом құрылысын сипаттайды
Тапсырма
№
1
2
3
Изотоп ұғымын сипаттайды
4
Барлығы
Дескриптор Білім алушы
металдарды анықтайды; бейметалдарды анықтайды;
Балл
1 1
протонды көрсетеді;
электронды көрсетеді;
нейтронды көрсетеді;
элементтердің атомдық массасын анықтайды;
элементтердің протон санын анықтайды;
элементтердің нейтрон санын анықтайды;
изотоп ұғымына анықтама береді; кез-келген 2 элементтің изотобын жазады.
1 1 1 1
1
1
1 1
10
12
========12========
«Атомдар. Молекулалар. Заттар» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға
арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні ___________________________________________
Бағалау критерийлері
Төмен
Металдар және бейметалдарды ажыратады
Металдар және бейметалдарды ажыратуда қиналады
Атом құрылысын сипаттайды
Атом құрылысын сипаттауда қиналады
Изотоп ұғымын сипаттайды
Изотоп ұғымын сипаттауда қиналады
Оқу жетістіктерінің деңгейі
Орта
Жоғары
Металдарды / бейметалдарды жіктеуде қателіктер жібереді
Металдар және бейметалдарды ажыратады
Атом құрамына кіретін протонды /нейтронды /электронды көрсетуде / элементтердің атомдық массасын / протон / нейтрон санын анықтауда қателіктер жібереді
Атом құрылысын сипаттайды
Изотоптың қасиеттерін сипаттауда / мысал келтіруде қателіктер жібереді
Изотоп ұғымын дұрыс сипаттайды
13
========13========
«Ауа. Жану реакциясы» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаты
7.3.1.1 Ауа құрамын білу
7.3.1.3 Атмосфералық ауаны ластанудан қорғаудың маңызын
түсіну
7.3.1.4 Затты жағуға қажетті жағдайларды және жану реакциясының өнімдерін білу
Бағалау критерийі
Білім алушы
•
•
ауаны
ластанудан қорғау жөнінде
•
Ауаның сапалық және сандық құрамын анықтайды Атмосфералық
анализ жасайды
Жану реакциясын зерттейді
Ойлау дағдыларының деңгейі
Білу және түсіну Жоғары деңгей дағдылары
Тапсырма
1. Ауаның құрамындағы негізгі үш компонентті анықтап, олардың атмосферада таралу
мөлшерін пайызбен жазыңыз.
_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________
2. Үлкен қалаларда ауаның ластануы жоғары дәрежеде байқалады. Атмосфералық
ауаның ластануын азайту үшін екі шара ұсыныңыз.
_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________
3. Асылзат балауыз шамды жақты да, шамның үстін шыны стаканмен жауып қойды.
Біраз уақыттан кейін жалын өшіп, шыны стаканның қабырғаларында тамшылар
байқалады. Жалынның өшу себебін түсіндіріп, жану өнімдерін анықтаңыз.
Жалынның өшу себебі:
_____________________________________________________________________________
Жану өнімдері:
_____________________________________________________________________________
Бағалау критерийі
Ауаның сапалық және сандық құрамын анықтайды
Тапсырма
№
1
Атмосфералық ауаны ластанудан қорғау жөнінде анализ жасайды
2
Жану реакциясын зерттейді
3
Барлығы
Дескриптор
Білім алушы
ауаның құрамындағы негізгі үш компонентті көрсетеді;
компоненттердің мөлшерін пайызбен көрсетеді;
ластануды азайту үшін бір ұсыныс жазады;
ластануды азайту үшін екінші ұсыныс жазады;
жалынның өшу себебін түсіндіреді; жану өнімдерін жазады.
Балл
1
1
1
1
1 1 6
14
========14========
«Ауа. Жану реакциясы» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты
ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні ___________________________________________
Бағалау критерийлері
Төмен
Ауаның сапалық және сандық құрамын анықтайды
Ауаның құрамын сипаттауда қиналады
Атмосфералық ауаны ластанудан қорғау жөнінде анализ жасайды
Атмосфералық ауаны ластанудан қорғау жөнінде анализ жасауда қиналады
Жану реакциясын зерттейді
Жану реакциясын зерттеуде қиналады
Оқу жетістіктерінің деңгейі
Орта
Жоғары
Ауаның құрамын кіретін негізгі үш компонентті / олардың мөлшерін пайызбен көрсетуде қателіктер жібереді
Ауаның құрамын сипаттайды
Ластануды азайтудың шарасын ұсынуда қателіктер жібереді
Атмосфералық ауаны ластанудан қорғау жөнінде анализ жасайды
Жалынның өшу себебін түсіндіргенде / жану өнімдерін жазуда қателіктер жібереді
Жану реакциясын дұрыс зерттейді
15
========15========
3-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР
« Химиялық реакциялар» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаты
7.3.4.1 «Қышқылдық» және «сабындылық» қасиеттер кейбір табиғи қышқылдар мен сілтілердің белгілері болуы мүмкін екендігін білу
7.2.2.2 Сұйылтылған қышқылдардың әртүрлі металдармен реакцияларын зерттеу және сутек газының сапалық реакциясын жүзеге асыру
7.2.2.4 Кейбір карбонаттардың сұйылтылған қышқылдармен реакцияларын зерттеу және көмірқышқыл газының сапалық реакциясын жүзеге асыру
Бағалау критерийі
Білім алушы
• Табиғи қышқылдардың және сілтілердің қасиеттерін
анықтайды
• Сұйылтылған қышқылдардың металмен реакция
нәтижесін анықтайды
• Карбонат тұздарының қышқылмен реакция
нәтижесін көрсетеді
Ойлау дағдыларының деңгейі
Білу және түсіну Жоғары деңгей дағдылары
Тапсырма
1. Қышқылдар көптеген жемістер мен өсімдіктерде кездеседі. (a) Табиғатта кездесетін 2 қышқылды атаңыз.
(b) Қышқылдарды анықтаудың бір әдісін сипаттаңыз.
2. Сутек газы атмосферада аздаған мөлшерде кездеседі.
(a) Қай суретте сутек газын жинау әдісі бейнеленген?
1-сурет
2-сурет
(b) Өз тандауыңызды түсіндіріңіз.
(c) Сутек газын зертханада алу үшін пайдаланатын реагенттерді анықтаңыз.
3. Мәрмәр, бор, әктас құрамы бір-біріне ұқсас болады.
(а) Жоғарыдағы заттарға тұз қышқылымен әсер еткенде қандай газ бөлінеді? (b) (а) бөліміндегі газды анықтаудың бір жолын ұсыныңыз.
16
========16========
Бағалау критерийі
Тапсырма
№
1
Дескриптор
Білім алушы
табиғатта кездесетін қышқылдарға бір мысал келтіреді;
табиғатта кездесетін қышқылдарға екі мысал келтіреді;
қышқылдарға жалпы сипаттама береді; сутек газының алынуы бейнеленген суретті таңдайды;
сутек газының алынуында ескерілетін бір шартты атайды;
сутек газын алу үшін қолданылатын бірінші реагентті атайды;
сутек газын алу үшін қолданылатын екінші реагентті атайды;
реакцияның жүру шарттарын атайды; карбонатты тұздардың қышқылмен әрекеттескендегі түзілетін газды анықтайды;
түзілген газды анықтау жолын атайды.
Балл
Табиғи қышқылдарды анықтайды
1
1
Сұйылтылған қышқылдардың металмен реакция нәтижесін анықтайды
2
1 1
1
1
1
Карбонатты тұздардың қышқылмен реакция нәтижесін көрсетеді
3
1 1
Барлығы
1 10
17
========17========
«Химиялық реакциялар» бөлімі бойынша
жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні ________________________________
Бағалау критерийлері
Төмен
Табиғи қышқылдарды анықтайды
Табиғи қышқылдарды анықтауда қиналады
Табиғати қышқылға бір / екі мысал келтіруде / сипаттама беруде қателіктер жібереді
Сұйылтылған
қышқылдардың металмен реакция нәтижесін анықтайды
Сұйылтылған қышқылдардың металмен реакция нәтижесін анықтауда қиналады
Сутек газын алуда қолданылатын құралдың суретін таңдауда/ ескерілетін бір шартты / қолданылатын бірінші / екінші реагентті / реакция жүру шарттарын атауда қателіктер жібереді.
Карбонатты тұздардың қышқылмен реакция нәтижесін көрсетеді
Карбонатты тұздардың қышқылмен реакция нәтижесін көрсетуде қиналады
Карбонатты тұздардың қышқылмен әрекеттескендегі түзілетін газды анықтауда / анықтаудың жолын атауда қателіктер жібереді.
Оқу жетістіктерінің деңгейі
Орта
Жоғары
Табиғи қышқылдарды дұрыс анықтайды
Сұйылтылған қышқылдардың металмен реакция нәтижесін дұрыс анықтайды
Карбонатты тұздардың қышқылмен реакция нәтижесін дұрыс көрсетеді
18
========18========
«Химиялық элементтердің периодтық кестесі»
бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаты
7.2.1.1 И. Дёберейнер, Дж. Ньюлендс, Д.И. Менделеевтің еңбектерінің мысалында элементтердің жіктелуін білу және салыстыру 7.2.1.2 Периодтық кестенің құрылымын білу және сипаттау: топтар мен периодтар
Бағалау критерийі
Білім алушы
• Химиялық элементтердің жіктелу принциптерін
ажыратады
• Периодтық кестенің құрылу принципін
анықтайды
Ойлау дағдыларының деңгейі
Білу және түсіну Қолдану
Тапсырма
1. Периодтық жүйені зерттеген ғалымдардың принциптерін сипаттап, кестені толтырыңыз.
Ғалымдар И.В. Дёберейнер Д.А. Ньюлендс Д.И. Менделеев
Химиялық элементтерді жүйелеу принциптері
2. Д.И. Менделеев кейбір элементтердің периодтық кестеде оның теориясына сәйкес емес орналасуын не себепті түсіндіре алмады? Мысал келтіріңіз.
______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________
3. Мына элементтерді берілген топтар бойынша жіктеңіз: Cl, Na, F, K, He, Li, Br, Ne, Ar, Rb.
Сілтілік металдар: ___________________________________________________________
Галогендер: ________________________________________________________________
Инертті газдар: _____________________________________________________________
19
========19========
Бағалау критерийі
Тапсырма
№
1
Дескриптор Білім алушы
И.В. Дёберейнердің элементтерді жүйелеу принципін анықтайды; Д.А. Ньюлендстің элементтерді жүйелеу принципін анықтайды; Д.И. Менделеевтің элементтерді жүйелеу принципін анықтайды; Д.И. Менделеевтің кейбір элементтердің периодтық кестеде оның теориясына сәйкес емес орналасуын түсіндіреді; мысал келтіреді;
Балл
Химиялық
элементтердің жіктелу принциптерін анықтайды
1
1
1
Периодтық кестенің құрылу принципін анықтайды
2
1
1
Элементтерді қасиеттеріне қарай ретпен орналасуын анықтайды
3
сілтілік металдарды анықтайды; галогендерді анықтайды; инертті газдарды анықтайды.
1 1 1
Барлығы
8
20
========20========
«Химиялық элементтердің периодтық кестесі» бөлімі бойынша
жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні _________________________
Бағалау критерийлері
Төмен
Химиялық элементтердің жіктелу принциптерін анықтайды
И.В. Дёберейнердің, Д.А. Ньюлендстің және Д.И. Менделеевтің элементтерді
жүйелеу принциптерін сипаттауда қиналады
Периодтық кестенің құрылу принципін анықтайды
Периодтық кестенің құрылу принципін анықтауда қиналады
Элементтерді қасиеттеріне қарай ретпен орналасуын анықтайды
Сілтілік металдарды,
галогендерді, инертті газдарды
анықтауда қиналады
Оқу жетістіктерінің деңгейі
Орта
И.В. Дёберейнердің, Д.А./ Ньюлендстің/Д.И. Менделеевтің
элементтерді жүйелеу принциптерін
сипаттауда қателіктер жібереді
Д.И. Менделеевтің кейбір
элементтердің периодтық кестеде
оның теориясына сәйкес емес орналасуын түсіндіруде / мысал келтіруде қателіктер жібереді
Сілтілік металдарды/ галогендерді/
инертті газдарды анықтауда қателіктер жібереді
21
Жоғары
И.В. Дёберейнердің, Д.А. Ньюлендстің және Д.И.
Менделеевтің элементтерді жүйелеу принциптерін дұрыс сипаттайды
Периодтық кестенің құрылу принципін дұрыс анықтайды
Сілтілік металдарды, галогендерді, инертті газдарды анықтайды
========21========
«Салыстырмалы атомдық масса және қарапайым формула»
бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаты
7.1.2.9 Табиғи изотоптары бар химиялық элементтердің атомдық массалары бөлшек сан болатындығын түсіну 7.1.2.15 Элементтердің атауларын, валенттілікті және олардың қосылыстардағы атомдық қатынастарын қолдана отырып, биэлементті химиялық қосылыстардың формулаларын дұрыс құра білу
7.1.2.16 Химиялық қосылыстың формуласы бойынша салыстырмалы молекулалық/ формулалық массасын есептеу
Бағалау критерийі
Білім алушы
• Табиғи изотоптары бар химиялық элементтердің
атомдық массаларын анықтайды
• Биэлементті химиялық қосылыстардың
формулаларын құрастырады
• Химиялық қосылыстың молекулалық массасын
анықтайды
Ойлау дағдыларының деңгейі
Білу және түсіну Қолдану
Тапсырма
1. Хлордың табиғатта екі изотопы белгілі. Массалық нөмірі 35 және 37-ге тең хлор
изотоптарының табиғатта таралуы сәйкесінше 75% және 25%.
(а) Хлордың атомдық массасы – 35.45. Себебін түсіндіріңіз.
_______________________________________________________________________
(b) Хлордың атомдық массасы – 35.45 екенін есептеулер арқылы дәлелдеңіз. _______________________________________________________________________
2. Атомдық қатынастары 1:2 болатын оттек пен натрийден түзілетін қосылыстың
молекулалық формуласын жазыңыз.
_______________________________________________________________________
3. Құмның қарапайым формуласы SiO2.
SiO2 – нің салыстырмалы молекулалық массасын есептеңіз.
_______________________________________________________________________
22
========22========
Бағалау критерийі
Тапсырма
№
1
Дескриптор
Білім алушы
орташа салыстырмалы атомдық массаның бөлшек сан екенін түсіндіреді;
орташа салыстырмалы атомдық массаның мәнін анықтайды; қосылыстың молекулалық формуласын жазғанда металдардың көбінесе бірінші жазылатынын ескереді; оттек пен натрийден түзілетін қосылыстың молекулалық формуласын жазады;
Балл
Табиғи изотоптары бар химиялық
элементтердің атомдық массаларын анықтайды
1
1
Биэлементті химиялық қосылыстардың формулаларын құрастырады
2
1
1
Химиялық қосылыстың молекулалық массасын анықтайды
3
салыстырмалы молекулалық массасын есептеудің формуласын жазады;
1
салыстырмалы молекулалық массаны есептейді.
1
Барлығы
6
23
========23========
«Салыстырмалы атомдық масса және қарапайым формула» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні __________________________
Бағалау критерийі
Төмен
Табиғи изотоптары бар химиялық элементтердің атомдық массаларын анықтайды
Табиғи изотоптары бар химиялық элементтердің атомдық массаларын анықтауда қиналады
Биэлементті химиялық қосылыстардың
формулаларын құрастырады
Биэлементті химиялық қосылыстардың формулаларын құрастыруда қиналады
Химиялық қосылыстың молекулалық массасын анықтайды
Химиялық қосылыстың молекулалық массасын анықтауда қиналады
Оқу жетістіктерінің деңгейі
Орта
Жоғары
Орташа салыстырмалы атомдық массаның бөлшек сан екенін түсіндіруде/ атомдық массаның мәнін анықтауда қателіктер жібереді.
Табиғи изотоптары бар химиялық элементтердің атомдық массаларын дұрыс анықтайды
Қосылыстың молекулалық формуласын жазғанда металдардың көбінесе бірінші жазылатынын ескеруде / оттек пен натрийден түзілетін қосылыстың молекулалық формуласында индекстерін жазуда қателіктер жібереді
Биэлементті химиялық қосылыстардың формулаларын дұрыс құрастырады
Салыстырмалы молекулалық массасын есептеуде / формуласын жазуда қателіктер жібереді
Химиялық қосылыстың молекулалық массасын дұрыс анықтайды
24
========24========
4 -ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР
«Адам ағзасындағы химиялық элементтер»
бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаты
7.5.1.2 Тағамдық өнімдердің бір қатарын: қант, крахмал, (көмірсулар), нәруыз, майларды білу және анықтай алу 7.5.1.3 Адам ағзасына кіретін элементтерді (О, С, Н, N, Ca, P, K) білу
7.5.1.4 Тыныс алу үдерісін түсіндіру
Бағалау критерийі
Білім алушы
• Көмірсулар, нәруыздар және майларды сапалық
реакциялар нәтижесінде байқалатын өзгеріс арқылы
анықтайды
• Адам ағзасында кездесетін элементтерді сипаттайды
• Тыныс алу үдерісін сипаттайды
Ойлау дағдыларының деңгейі
Білу және түсіну Қолдану
Тапсырма
1. Органикалық заттарды қарапайым реациялар арқылы анықтауға болады. Кестеде
берілген ерітінділер арқылы анықталатын органикалық затты және анықтау
принциптерін жазыңыз.
Реагент
Мыс сульфаты және натрий гидроксиді ерітінділері (Биурет реакциясы) Йодтың спирттегі ерітіндісі
Органикалық зат
Байқалатын өзгеріс
2. Адам ағзасында кездесетін екі элементті атап, олардың маңыздылығын сипаттаңыз. __________________________________________________________________________
3. Тыныс алу үдерісін сипаттаңыз.
Сипаттамасы
Реакцияға түсетін заттар Реакция нәтижесінде түзілетін заттар Энергия (сіңіріледі/ бөлінеді)
Тыныс алу
25
========25========
Бағалау критерийі
Тапсырма
№
1
Дескриптор
Білім алушы
биурет реакциясының қай органикалық қосылысты анықтайтынын жазады; биурет реакциясы нәтижесінде болатын өзгерісті жазады;
йодтың спирттегі ерітіндісінің қай органикалық қосылысты анықтайтынын айтады;
органикалық қосылыстың йодпен реакциясы нәтижесінде болатын өзгерісті жазады;
адам ағзасында кездесетін екі элементті жазады;
екі элементтің маңыздылығын сипаттайды;
тыныс алу үдерісінің реагенттерін жазады;
тыныс алу үдерісінің өнімдерін жазады; тыныс алу үдерісінің барысында энергияның өзгеруін сипаттайды.
Балл
Көмірсулар, нәруыздар және майларды сапалық реакциялар нәтижесінде байқалатын өзгеріс арқылы анықтайды
1
1
1
1
Адам ағзасында кездесетін элементтерді сипаттайды
2
1
1
Тыныс алу процесін сипаттайды
3
1
1 1
Барлығы
9
26
========26========
«Адам ағзасындағы химиялық элементтер» бөлімі бойынша
жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні __________________________________________
Бағалау критерийі
Төмен
Көмірсулар, нәруыздар және майларды сапалық реакциялар нәтижесінде байқалатын өзгеріс арқылы анықтайды
Көмірсулар, нәруыздар және майларды сапалық реакциялар нәтижесінде байқалатын өзгеріс арқылы анықтауда қиналады
Биурет / органикалық қосылыстың йодпен реакциясының нәтижесінде болатын өзгерісті жазуда / анықтайтын органикалық заттың атауын жазуда қателіктер жібереді
Адам ағзасында кездесетін элементтерді сипаттайды
Адам ағзасында кездесетін элементтерді сипаттауда қиналады
Адам ағзасында кездесетін екі элементті жазуда/ маңыздылығын сипаттауда қателіктер жібереді
Тыныс алу үдерісін сипаттайды
Тыныс алу үдерісін сипаттауда қиналады
Тыныс алу үдерісінің реагенттерін / өнімдерін жазуда/ үдеріс барысында энергияның өзгеруін сипаттауда қателіктер жібереді
Оқу жетістіктерінің деңгейі
Орта
Жоғары
Көмірсулар, нәруыздар және майларды сапалық реакциялар нәтижесінде байқалатын өзгеріс арқылы дұрыс анықтайды
Адам ағзасында кездесетін элементтерді сипаттайды
Тыныс алу үдерісін дұрыс сипаттайды
27
========27========
«Геологиялық химиялық қосылыстар» бөлімі бойынша
жиынтық бағалау
Оқу мақсаты
7.4.2.2 Кейбір минералдар мен пайдалы табиғи
қосылыстардың кендерге жататынын білу 7.4.2.3 Металды алу үшін кенді өңдеу үдерісін сипаттау 7.4.2.4 Қазақстан қандай минералды және табиғи
ресурстармен бай екендігін және олардың кен
орындарын білу
7.4.2.5 Табиғи ресурстарды өндірудің қоршаған ортаға
әсерін зерделеу
Бағалау критерийі
Білім алушы
• «Кен» ұғымын сипаттайды
• Металды алу үдерісін сипаттайды
• Қазақстандағы кен орындарын, минералды
және табиғи ресурстарды сипаттайды
• Кен өндірудің қоршаған ортаға әсерін
сипаттайды
Ойлау дағдыларының деңгейі
Білу және түсіну Қолдану
Жоғары деңгей дағдылары
Тапсырма
1. «Кен» ұғымына анықтама беріңіз.
_____________________________________________________________________________
2. Минералдар және олардан алынатын металдарды сәйкестендіріңіз.
А) Мыс B) Темір C) Натрий D) Алюминий
1) боксит 2) малахит 3) пирит 4) галит 5) гематит
A
B
C
D
3. Қазақстанда көп көлемде өндіретін табиғи ресурсқа мысал келтіріп, оны өндіретін кен орнын атаңыз.
__________________________________________________________________________
4. Металды өндіру барысында, оның қоршаған ортаға тигізетінәсерін
сипаттаңыз.
__________________________________________________________________________
28
========28========
Бағалау критерийі
Тапсырма
№
1
Дескриптор
Білім алушы
кеннің құрамына кіретін пайдалы қазба түрлерін атайды;
кеннің экономикалық тиімді шикізат екенін ескереді;
мыс металын сәйкес келетін минералмен сәйкестендіреді;
Балл
«Кен» ұғымын сипаттайды
1
1
Металды алу үдерісін сипаттайды
2
1
темір металын сәйкес келетін минералмен сәйкестендіреді;
1
Қазақстандағы кен орындарын, минералды және табиғи ресурстарды сипаттайды
3
натрий металын сәйкес келетін минералмен сәйкестендіреді; алюминий металын сәйкес келетін минералмен сәйкестендіреді;
1
1
Кен өндірудің қоршаған ортаға әсерін сипаттайды
4
Қазақстанда өндірілетін маңызды табиғи ресурсты атайды;
аталған табиғи ресурстың өндірілетін жерін анықтайды;
металдарды өндіру барысында, оның қоршаған ортаға тигізетін әсерін сипаттайды.
1
1
1
Барлығы
9
29
========29========
«Геологиялық химиялық қосылыстар» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты
ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні ______________________________________________
Бағалау критерийі
Оқу жетістіктерінің деңгейі
Төмен
«Кен» ұғымын сипаттайды
«Кен» ұғымын сипаттауда қиналады
Кеннің құрамына кіретін пайдалы қазба түрлерін атауда / кеннің экономикалық тиімді шикізат екенін ескеруде қателіктер жібереді
Металды алу үдерісін сипаттайды
Металды алу үдерісін сипаттауда қиналады
Мыс / темір / натрий / алюминий металын сәйкес келетін минералмен сәйкестендіруде қателіктер жібереді
Қазақстандағы кен орындарын, минералды және табиғи ресурстарды сипаттайды
Қазақстандағы кен орындарын, минералды және табиғи ресурстарды сипаттауда қиналады
Қазақстанда өндірілетін маңызды табиғи ресурсты атауда / аталған табиғи ресурстың өндірілетін жерін анықтауда/ кен өндіру барысында, оның қоршаған ортаға тигізетін әсерін атауда қателіктер жібереді
Кен өндірудің қоршаған ортаға әсерін сипаттайды
Кен өндірудің қоршаған ортаға әсерін сипаттауда қиналады
Кен орындарын қазған кезде қоршаған ортаға тигізетін оң / теріс әсерін атауда / оларды түсіндіргенде қателіктер жібереді
Орта
Жоғары
«Кен» ұғымын сипаттайды
Металды алу үдерісін дұрыс сипаттайды
Қазақстандағы кен орындарын, минералды және табиғи ресурстарды дұрыс сипаттайды
Кен өндірудің қоршаған ортаға әсерін дұрыс сипаттайды
