- Сообщения
- 2,710
- Оценка реакций
- 27,653
«Құқық негіздері» пәнінен жиынтық бағалауға арналған әдістемелік ұсыныстар 9 - сынып
МАЗМҰНЫ
I ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ ТАПСЫРМАЛАРЫ.......................4
«Құқық түсінігі, адам және азаматтың құқықтары мен бостандықтары, еңбек құқығы түсінігі» бөлімдері бойынша жиынтық бағалау.....................4
II ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ ТАПСЫРМАЛАРЫ......................8
«Мемлекеттік органдардың конституциялық құрылысы, еңбек жағдайлары, неке қию және тоқтату жолдары» бөлімі бойынша жиынтық бағалау.................8
III ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ ТАПСЫРМАЛАРЫ....................12
«Еңбекті қорғау, отбасы мүшелерінің құқығы мен міндеттері, әкімшілік жауапкершілік» бөлімдері бойынша жиынтық бағалау..............................12
IV ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ ТАПСЫРМАЛАРЫ.....................16
«Құқықтық мемлекет және азаматтық қоғам, тұтынушылар құқығын қорғау, отбасының қоғамдағы маңыздылығы» бөлімдері бойынша жиынтық бағалау.......16
3
І ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ ТАПСЫРМАЛАРЫ
«Құқық түсінігі, адам және азаматтың құқықтары мен бостандықтары, еңбек құқығы
түсінігі» бөлімдері бойынша жиынтық бағалау
Құқық дегеніміз не және ол қоғамдық қатынастарға қалай әсер етеді?
Қазақстан Республикасында адам мен азаматтың қандай құқықтары мен міндеттері бар?
ҚР Конституциясының 24-ші бабы нені көздейді?
9.1.1.1 Әлеуметтік нормалар жүйесінде құқықтың ұғымы мен ролін түсіндіру
9.2.1.2 ҚР Конституциясын талдау арқылы адамның және азаматтың конституциялық құқықтары, бостандықтары мен міндеттерін анықтау
9.4.1.1 Еңбек құқығы ұғымын түсіндіру
Бағалау критерийі Білім алушы:
• Әлеуметтік нормалар жүйесінде құқықтың ұғымы мен ролін ажыратады
• ҚР Конституциясын талдау арқылы адамның және азаматтың конституциялық құқықтары,
бостандықтары мен міндеттерін анықтайды
• Еңбек құқығының адам қызметінде алатын орнын түсіндіреді
Ойлау дағдыларының Білу және түсіну
деңгейі Қолдану
Орындау уақыты 20 минут
Тапсырма
1. Берілген мәтіндегі бос орынды төменде берілген қажетті сөздермен толықтырыңыз. Мораль және құқық: әрекет аялары. Моральдің құқықтан мәнділік айырмашылығы мынада:
мораль — жазылмаған қағидалардың жиынтығы, сондықтан ол қоғамдық_____________________
реттеледі. Құқық мемлекеттегі жазылып, қабылданған заңдылықтар жүйесін құрайды,
сондықтан ол _________________ ықпалымен, билік орындарының араласуымен жүзеге
асырылады. Бұлардың алдыңғысына адамдардың ыңғайсыз жағдайға түсіп, өз
_________________мойындауы адам санасында басты рөл атқарса, соңғысына жазалау, күштеу
(айып, абақты) түрінде қолданылатын_________________ықпал етеді.
Қажетті сөздер:
1 2 3 4
заң мемлекеттің кінәсін пікірмен
2. Адам құқықтары мен бостандықтары мен міндеттерін төмендегі салаларға сай жіктеп, кестені толтырыңыз.
a) өмір сүру
b) табиғатты қорғау және табиғат байлықтарын ұқыпты пайдалану
c) референдумдарға қатысу
Ъ) қызмет пен кәсіп түрін таңдау еркіндігі е) жеке басының қауіпсіздігі
Ъ) мемлекеттік және жергілікті органдарын сайлау және сайлану
Тақырып
Оқу мақсаты
4
§) шығармашылық еркіндігі һ) жеке меншік иесі болу құқығы і) денсаулығын сақтау ]) жұмыссыздықтан әлеуметтік қорғалу
к) Қазақстан Республикасының конституциясын және заңдарын орындау сақтау
Табиги және тумысынан берілетін құқықтары мен бостандықтар ы Экономикалы ц цщыцтары Саяси цүцыцтар ы Әлеуметті к цұцыцтары Мәдени цұцыцтар ы Міндеттер і
3. ҚР Конституциясының 24-бабының 1 - 4 - тармақтарының мазмұнын түсіндіруде қажетті сөздерді қолданыңыз, қортыныды жазыңыз.
Қажетті сөздер: еркін таңдау, төтенше жағдай, қауіпсіздік пен тазалық, әлеуметтік қорғалу, ереуіл жасау, еңбек даулары, тынығу, ақылы демалыс.
ҚР Конституциясы 24 - бап__________________________________________________________
1-тармақ
2-тармақ
3-тармақ
4-тармақ
Қорытынды
5
Бағалау критерийі Тапсырма № Дескриптор Балл
Білім алушы
Әлеуметтік нормалар жүйесінде құқықтың ұғымы мен рөлін ажыратады 1 мәтіндегі 1 - бос орынға қажетті сөзді қояды; 1
мәтіндегі 2 - бос орынға қажетті сөзді қояды; 1
мәтіндегі 3 - бос орынға қажетті сөзді қояды; 1
мәтіндегі 4 - бос орынға қажетті сөзді қояды; 1
ҚР Конституциясын талдау арқылы адамның және азаматтың конституциялық құқықтары, бостандықтары мен міндеттерін анықтайды 2 табиғи және тумысынан берілетін құқықтары мен бостандықтардың біреуін анықтайды; 1
экономикалық құқықтың біреуін анықтайды; 1
саяси құқықтың біреуін анықтайды; 1
әлеуметтік құқықтың біреуін анықтайды; 1
мәдени құқықтың біреуін анықтайды; 1
адам және заматтардың міндетінің біреуін анықтайды; 1
Еңбек құқығының адам қызметінде алатын орнын түсіндіреді 3 ҚР Конституциясының 24-бабының 1-тармағының мазмұнын түсіндіреді; 1
ҚР Конституциясының 24-бабының 2-тармағының мазмұнын түсіндіреді; 1
ҚР Конституциясының 24-бабының 3-тармағының мазмұнын түсіндіреді; 1
ҚР Конституциясының 24-бабының 4-тармағының мазмұнын түсіндіреді; 1
ҚР Конституциясының 24-бабы туралы қорытынды ой жазады. 1
Барлығы 15
6
«Құқық түсінігі, адам және азаматтың құқықтары мен бостандықтары, еңбек құқығы түсінігі» бөлімдері бойынша жиынтық
бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні:
Бағалау
критерийлері
Әлеуметтік нормалар жүйесінде құқықтың ұғымы мен рөлін ажыратады
түсіндіреді
Төмен
Әлеуметтік нормалар
жүйесінде құқық пен моральдің айырмашылығын көрсетуде мәтіндегі 1/2/3/4-бос орынға қажетті сөздердің қоюда қиналады ____
тармақтарының мазмұнын түсіндіріп, еңбек құқығы бойынша қорытынды жасауда қиналады
Оқу жетістігі деңгейі Орта
Әлеуметтік нормалар
жүйесінде құқық пен моральдің айырмашылығын көрсетуде мәтіндегі 1/2/3/4-бос орынға қажетті сөздерді қоюда қателіктер жібереді
ҚР Конституциясы негізінде табиғи және тумысынан берілетін құқықтары мен бостандықтарды/экономикалық /саяси/әлеуметтік құқықтарды/адам және
заматтардың міндеттерін
анықтауда қателіктер жібереді
ҚР Конституциясының 24-бабының 1/2/3/4-
тармақтарының мазмұнын
түсіндіріп, еңбек құқығы бойынша қорытынды жасауда қателіктер жібереді
Жоғары
Әлеуметтік нормалар
жүйесінде құқық пен моральдің айырмашылығын көрсетуде
мәтіндегі 1/2/3/4-бос орынға қажетті сөздерді қояды
ҚР Конституциясы негізінде табиғи және тумысынан берілетін құқықтары мен бостандықтарды/экономикалық /саяси/әлеуметтік құқықтарды/адам және
заматтардың міндеттерін
анықтайды
ҚР Конституциясының 24-бабының 1/2/3/4-
тармақтарының мазмұнын
түсіндіріп, еңбек құқығы қорытындылайды
ҚР Конституциясын талдау арқылы адамның және азаматтың конституциялық құқықтары, бостандықтары мен міндеттерін анықтайды
Еңбек құқығының адам
қызметінде алатын орнын
ҚР Конституциясы негізінде табиғи және тумысынан берілетін құқықтары мен бостандықтарды/экономикалық /саяси/әлеуметтік құқықтарды/адам және
заматтардың міндеттерін
анықтауда қиналады
ҚР Конституциясының 24-бабының 1/2/3/4-
7
ІІ ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ ТАПСЫРМАЛАРЫ
«Мемлекеттік органдардың конституциялық құрылысы, еңбек жағдайлары, неке қию және тоқтату жолдары» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Заңнамамен еңбек жағдайлары қалай реттеледі? Неке қандай жағдайда қиылады және тоқтатылады? Мемлекеттік органдардың құрылуында сайлаудың маңызы мен ролі қандай?
9.4.2.1 ҚР Еңбек кодексінің баптарын негізге ала отырып еңбек жағдайларын анықтау
9.5.2.1 Неке қию және тоқтатылу шарттарын анықтау
9.2.2.2 Мемлекеттік органдардың құрылуында сайлаудың маңызы мен ролін анықтау
Бағалау критерийі Білім алушы:
• Жұмыскердің еңбек жағдайларын жіктейді
• Неке қию және тоқтатылу шарттарын сипаттайды
• Мемлекеттік органдардың құрылуында сайлаудың маңызы мен ролін ажыратады
Ойлау дағдыларының Жоғары деңгей дағдылары деңгейі
Орындау уақыты 20 минут
Тапсырма
1. ҚР Еңбек кодексіне сай жұмыскердің еңбек жағдайларын кестеде ажыратып жазыңыз.
Тарауга байланысты сипаттамалар
a) Сынақ мерзімін белгілеуге
b) Тамақтануға ұзақтығы жарты сағаттан кем болмайтын бір үзіліс берілуге
c) Жұмыс уақытының қалыпты ұзақтығы аптасына 40 сағаттан аспауға Ь) Жыл сайынғы ақы төленетін еңбек демалысын беруге
е) Еңбек тәртібін сақтауға
Ь) Аптасына 24 сағаттан аспайтын жұмыс уақыты болуға §) Тамақтануға ұзақтығы үш сағаттан кем болмайтын бір үзіліс берілуге һ) Еңбек жағдайлары мен еңбекті қорғаудың жай-күйі туралы толық және анық ақпарат алуға
і) Аптасына 36 сағаттан аспайтын жұмыс уақытының қысқартылған ұзақтығы белгіленеді
Жауаптары
Еңбек жагдайлары
Жұмыскердің құқығы Жұмыскердің міндеті Жұмыскердің аптадағы жұмыс уақыты Жұмыскердің тынығу уақыты
2. Неке қиюдың және тоқтатылудың екі жолын көрсетіңіз.
Қандай жағдайда неке қиылады? Қандай жағдайда неке тоқтатылады.
1 2 1 2
Тақырып
Оқу мақсаты
8
3. Төмендегі жағдайларды оқып, берілген сұрақтарға жауап беріңіз.
А. Ерлі зайыптыларда кәмелетке толмаған екі баласы бар. Күйеуі ұзақ уақыт жоқ болғандықтан, соттың шешімі бойынша оны хабарсыз кеткен деп таныды. Әйелі қалай және қай жерде некені тоқтата алады?________________________________________________________
В. 18 жасқа толған Арман 16 жасқа толған Аселмен некеге тұруға АХАЖ бөлімне өтініш жазады, бірақ АХАЖ бөліміндегі қызметкер олардың арызын қабылдамады. АХАЖ органы бөліміндегі қызметкер неліктен арыз қабылдамады?
4. «Қазақстан Республикасындағы сайлау жүйесі» кестесіндегі сұрақтарға жауап беріңіз.
Сайлау дегеніміз
Қазақстандағы сайлау жүйесі
Бірінші түрін сипаттаңыз. " " Екінші түрін сипаттаңыз.
Сайлаудың рөлі қандай? Сайлаудың маңызы қандай?
9
Бағалау критерийі Тапсырма № Дескриптор Балл
Білім алушы
Жұмыскердің еңбек жағдайларын жіктейді 1 жұмыскердің еңбек құқығын көрсетеді; 1
жұмыскердің еңбектегі міндетін көрсетеді; 1
жұмыскердің жұмыс уақытын көрсетеді; 1
жұмыскердің тынығу уақытын көрсетеді; 1
Неке қию және тоқтатылу шарттарын сипаттайды 2-3 неке қиюдың 1 - жолын көрсетеді; 1
неке қиюдың 2 - жолын көрсетеді; 1
неке тоқтатудың 1 - жолын 1
некс тоқтатудың 2 - жолын 1
А жағдаятына жауап береді; 1
В жағдаятына жауап береді; 1
Мемлекеттік органдардың құрылуында сайлаудың маңызы мен ролін ажыратады 4 сайлауға анықтама береді; 1
сайлау жүйесінің 1 - түрін ажыратып, сипаттайды; 1
сайлау жүйесінің 2 - түрін ажыратып, сипаттайды; 1
сайлаудың рөлін көрсетеді; 1
сайлаудың маңызын көрсетеді. 1
Барлығы 15
10
«Мемлекеттік органдардың конституциялық құрылысы, еңбек жағдайлары, некені қию және тоқтату жолдары»
бөлімдері бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні:
Бағалау критерийлері Оқу жетістігі деңгейі
Төмен Орта Жоғары
Жұмыскердің еңбек жағдайларын жіктейді ҚР Еңбек кодексінің баптары негізінде жұмыскердің еңбек құқығын/еңбектегі міндетін/ жұмыс уақытын/тынығу уақытын қиналады | | ҚР Еңбек кодексінің баптары негізінде жұмыскердің еңбек құқығын/еңбектегі міндетін/жұмыс уақытын/тынығу уақытын көрсетуде қателіктер жібереді □ ҚР Еңбек кодексінің баптары негізінде жұмыскердің еңбек құқығын/еңбектегі міндетін/жұмыс уақытын/тынығу уақытын көрсетеді
Неке қию және тоқтатылу шарттарын сипаттайды Неке қиюдың және тоқтатылудың 1/2 жолын көрсетуде және А және В жағдаяттарға жауап беруде қиналады ^ Неке қиюдың және тоқтатылудың 1/2 жолын көрсетуде және А және В жағдаяттарға жауап беруде қателіктер жібереді |—| Неке қиюдың және тоқтатылудың 1/2 жолын көрсетуде және А және В жағдаяттарға жауап береді □
Мемлекеттік органдардың құрылуында сайлаудың маңызы мен ролін ажыратады Сайлауға анықтама беруде, сайлау жүйесін сипаттауда және маңызы мен ролін ажыратуда қиналады □ Сайлауға анықтама беруде, сайлау жүйесін сипаттауда және маңызы мен ролін ажыратуда қателіктер жібереді □ Сайлауға анықтама беруде, сайлау жүйесін сипаттауда және маңызы мен ролін ажыратады □
11
ІІІ ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ ТАПСЫРМАЛАРЫ
«Еңбекті қорғау, отбасы мүшелерінің құқығы мен міндеттері, әкімшілік жауапкершілік» бөлімдері бойынша жиынтық бағалау
Тақырып Қандай жағдайларда әкімшілік жауапкершілік туындайды? Бала
құқығы қалай қорғалады?
Кәмелетке толмағандардың еңбегі заңнамамен қалай қорғалады?
Оқу мақсаты 9.6.2.2 Құқықтық жағдаяттарды талдау арқылы әкімшілік
жауапкершілік түрлерін және оларды қолдану тәртібін түсіндіру
9.5.3.2 Құқықтық актілерге сүйене отырып, қоғам мен отбасындағы балалар құқығын талдау
9.4.3.1 Кәмелетке толмағандардың еңбегіне қатысты құқық нормаларын талдау
Бағалау Білім алушы:
критерийі • Құқықтық жағдаяттарды талдау арқылы әкімшілік
жауапкершілік түрлерін және оларды қолдану тәртібін түсіндіреді
• Құқықтық актілерге сүйене отырып, қоғам мен отбасындағы балалар құқығын талдайды
• Кәмелетке толмағандардың еңбегіне қатысты құқық нормаларын талдайды
Ойлау Білу мен түсіну
дағдыларының Жоғары деңгейдегі дағдылар деңгейі
Орындау 20 минут
уақыты
Тапсырма
1.Құқықтық жағдаяттарды талдап, әкімшілік жауапкершілік түрлерін анықтаңыз.
№ Жағдаяттар Талдау
1. Азамат А. ойын - сауықтан оралған соң пәтеріне кіріп теледидарды қосып, дауысын жоғарлатты. Сол кезде уақыт 00.35 сағат болатын. Мұны естіген көршілер келесі күні полицияға арыз берді. Азамат А. әкімшілік құқықбұзушылық жасады ма?
2. Жолаушы В. поезд вагонының ішінде шылым тартып тұрған жерінен көлік полиция қызметшілері ұстап алады да, әкімшілік құқықбұзушылық жөнінде хаттама толтырады. Ол әкімшілік құқықбұзушылық кодексінің қай нормасын бұзды деп ойлайсыз?
3. Азамат С. аңшылықпен айналысатын. Ол үйіне келгенде мылтықты шкафтың ішіне қоя салды, сол қойғаннан бері бір жылдай уақыт өтті. Учаскелік инспектор рұқсат қағаз бен қаруды тексеру кезінде мылтықты көреді. Азамат С. әкімшілік құқықбұзушылық жасады ма?
12
4. 15 жастағы Д. Мектепте өзінің досын жаман сөздермен
қорлап айтты. Мұны байқаған мекептің күзетшісі мен сынып жетекшісі 15 жасар Д.-ны мектеп директорына алып барады. 15 жасар Д. қандай құқықты бұзды?_______
2. ҚР «Неке және отбасы» заңының 70-бабынан берілген үзіндіні оқып, жағдаятты талдап, берілген сұрақтарға жауап беріңіз.
70-бап. «Ата-аналардың баланы тәрбиелеу және оған білім беру жөніндегі құқықтары мен міндеттері
1. Ата-аналар өз баласының денсаулығына қамқорлық жасауға міндетті.
2. Ата-аналардың өз баласын тәрбиелеуге құқығы бар және осыған міндетті.
3. Ата-аналар баласының міндетті орта білім алуын қамтамасыз етуге міндетті.»
Азаматша Т. қызын секталардың жиналысына баруға мәжбүрлеп, дінге қатыстырады. Онда ол салт-жораларды ұстанып, бірнеше сағат бойы дұға ету талаптарын міндетті түрде орындау керек. Сонымен қатар азаматша Т. «мектеп қызына ештеңе бермейді», - деп санап, қызының сабаққа баруына тыйым салады. Бұл жағдайға алаңдап, Т. -ның күйеуі заңгерден кеңес сұрайды.
Анасы қызының қандай құқықтарын бұзған?
Қай мемлекеттік орган бала құқықтарын қорғайды?
Баланың құқығын қорғайтын құжатты атаңыз.
Заңгер ретінде 2 кеңес беріңіз.
1.___________________________________________________________________________________
2.___________________________________________________________________________________
3. Кәмелетке толмағандардың еңбегіне қатысты құқық нормаларын талдаңыз.
«2017 жылдың 10 маусымында А-ның анасы өзінің көршісімен ауызша келісіп, 2003 жылы туылған баласын көршісінің дүкеніне квас сатушы ретінде жұмысқа алуын сұрайды. Жұмыс беруші жұмысқа ол таңертең тоғызда келіп, кешкі сегізде қайту керектігін айтады. Азамат А. сол күні бірден жұмысқа қабылдайды.
Еңбек құқығы бойынша заң бұзушылық бар ма?
Қандай заң бұзушылықты байқадыңыз? Заң бойынша дұрыс жауабы
Кәмелетке толмағандардың қандай еңбек құқығы бар?
1.
2.
13
Бағалау критерийі Тапсырма № Дескриптор Балл
Білім алушы
Құқықтық жағдаяттарды талдау арқылы әкімшілік жауапкершілік түрлерін және оларды қолдану тәртібін түсіндіреді 1 әкімшілік құқықбұзушылықтың 1 -түрін көрсетіп, талдайды; 1
әкімшілік құқықбұзушылықтың 2 -түрін көрсетіп, талдайды; 1
әкімшілік құқықбұзушылықтың 3 -түрін көрсетіп, талдайды; 1
әкімшілік құқықбұзушылықтың 4 -түрін көрсетіп, талдайды; 1
Құқықтық актілерге сүйене отырып, қоғам мен отбасындағы балалар құқығын талдайды 2 анасының құқық бұзғанындығын анықтайды; 1
бала құқығын қорғайтын мемлекеттік органды көрсетеді; 1
бала құқығын қорғайтын құжатты көрсетеді; 1
жағдаятқа қатысты 1-кеңес береді; 1
жағдаятқа қатысты 2 - кеңес береді; 1
Кәмелетке толмағандардың еңбегіне қатысты құқық нормаларын талдайды 3 жағдаяттағы 1 - заң бұзушылықты анықтайды ; 1
жағдаяттағы 2 - заң бұзушылықты анықтайды; 1
жағдаяттағы 1 - заң бұзушылықтың жауабын анықтайды; 1
жағдаяттағы 2 - заң бұзушылықтың жауабын анықтайды; 1
кәмелетке толмағандардың 1 еңбек құқығын көрсетеді; 1
кәмелетке толмағандардың 2 - еңбек құқығын көрсетеді. 1
Барлығы 15
14
«Еңбекті қорғау, отбасы мүшелерінің құқығы мен міндеттері, әкімшілік жауапкершілік» бөлімдері бойынша
жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні
Бағалау критерийлері Оқу жетістігі деңгейі
Төмен Орта Жоғары
Құқықтық жағдаяттарды талдау арқылы әкімшілік жауапкершілік түрлерін және оларды қолдану тәртібін түсіндіреді Құқықтық жағдаяттард талдап, әкімшіл жауапкершіліктің 1, 2, 3, түрлерін анықтауда қинала. ы ік 4 ы Құқықтық жағдаяттарды талдг әкімшілік жауапкершіліктің 1, 3, 4 түрлерін анықтау қателіктер жібереді п, 2, да Құкыктык жағдаяттарды талд әкімшілік жауапкершіліктің 1, 2, 3 түрлерін анықтайды ап, , 4
Кәмелетке толмағандардың еңбегіне қатысты құқык нормаларын талдайды Жағдаятты талдау кезін анасының құқ бұзғанындығын, ба құқығын қорғайті мемлекеттік органды,ба құқығын қорғайтын құжат анықтап, заңгер ретінде 1 кеңес беруде қиналады де ық ла н ла ты /2- Жағдаятты талдау кезін анасының ^¥^1^ бұзғанындығь бала құқығын қорғайті мемлекеттік органды, ба құқығын қорғайтын құжат анықтап, заңгер ретінде 1/2-кек беруде қателіктер жібереді де н, н ла ты ес Жағдаятты талдау кезінде анасын кұкык бұзғанындығын, бала кұкығ қорғайтын мемлекеттік органды, ба құқығын қорғайтын құжат анықтап, заңгер ретінде 1/2-кең береді ың ын ла ты ^ес
Құқықтық актілерге сүйене отырып, қоғам мен отбасындағы балалар құқығын талдайды Отбасына қатысты жағдаят талдап, 1/2 з бұзушылықты/заң бойыні дұрыс әрекетті анықтг кәмелетке толмағандарді 1/2 құқықығын жазу қиналады ты аң а п, ң да Отбасына қатысты жағдаят талдап, 1/2 заң бұзушылықты/з бойынша дұрыс әреке' анықтап, кәмелет толмағандардың 1/2 жазуда қателіктер жібереді ты аң тті ке н Отбасына қатысты жағдаятты талд 1/2 заң бұзушылықты/заң бойын дұрыс әрекетті анықтап, кәмелет толмағандардың 1/2 кұкыкығ жазуда қателіктер жібереді анықт кәмелетке толмағандардың кұкыкығын жазады ап, ша ке ын ап, 1/2
15
IV ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ ТАПСЫРМАЛАРЫ
«Құқықтық мемлекет және азаматтық қоғам, тұтынушылар құқығын қорғау, отбасының қоғамдағы маңыздылығы» бөлімдері бойынша жиынтық бағалау
Тақырып Азаматтық қоғамды қалыптастырудың маңызы неде?
Біз тұтынушы ретінде өз құқығымызды білеміз бе? Отбасының әлеуметтік мәні неде?
Оқу мақсаты 9.1.2.2 Азаматтық қоғам институттарының рөлі мен
маңызын анықтау
9.3.4.1 Тұтынушылардың құқықтарын қорғау жолдарын ұсыну
9.5.4.1 Отбасының қоғамдағы маңыздылығын бағалау
Бағалау критерийі Білім алушы:
• Азаматтық қоғам институттарының рөлі мен маңызын ашады
• Тұтынушылардың құқықтарын қорғау жолдарын көрсетеді
• Отбасының қоғамдағы маңыздылығын бағалайды
Ойлау дағдыларының Жоғары деңгей дағдылары деңгейі
Орындау уақыты 20 минут
Тапсырма
1. Мәтінді және өз біліміңізді пайдаланып, сұрақтарға жауап беріңіз.
Азаматтық қогам - билік пен халық арасындагы алтын көпір.
Азаматтық қоғамды дамыту демократиялық, зайырлы, құқықтық және әлеуметтік мемлекет құрудың маңызды шарты болып табылады. Қоғамдық өрлеу, демократиялық даму, экономикалық өркендеу азаматтардың қоғамдағы тыныс-тіршілігінің барлық маңызды салаларына қатысқан жағдайда ғана мүмкін болады. Ал билікке деген сенім мен құрмет - татулық пен келісімнің, саяси тұрақтылықтың және орнықты дамудың берік іргетасы. Бүгінде елімізде үкіметтік емес ұйымдарды нығайту жүйелі және үдемелі сипатқа ие болды деп нық сеніммен айта аламыз.
Әлисұлтан ҚҰЛАНБАЙ, «Егемен Қазақстан» Азаматтық қоғам институттарына не жатады?
Азаматтық қоғамды дамыту үшін не қажет деп ойлайсыз?
Үкіметтік емес ұйымдар азаматтық қоғам құруда қандай рөл атқарады?
Қазақстанда азамттық қоғамның көрсеткіші болып табылатын саяси оқиғаны анықтаңыз.
2. Төмендегі жағдаятты оқып, сұрақтарға жауап беріңіз.
Дүкенде тұтынушыға сапасыз және бүлінген өнімді (айранды) сатты. Оны үйге келгенде анықтады. Пайдалану мерзімі өтіп кеткен. Тұтынушы өнімді қайтадан дүкенге апарды, бірақ сатушы тауарды басқа өнімге айырбастамады және ақшаны қайтармады.
Тұтынушы қандай қателік жасады?_______________________________________________
Осы жағдайда тұтынушы өз құқықтарын қалай қорғай алады?_______________________
Тұтынушының талап ете алатын 3 құқығын көрсетіңіз.
16
1.
2.____________________________________________________________________________________
3.____________________________________________________________________________________
3. ҚР Неке және отбасы заңы аясында отбасының маңыздылығын Қ.Аманжоловтың өлең жолдарын пайдаланып эссе жазыңыз.
«Отбасы - шағын мемлекет,
Мен - президент, сен - премьер». Қ.Аманжолов Критерийлер:
1. Неке және отбасы құқығы туралы жазу;
2. Отбасы мүшелерінің құқықтары мен міндеттерін талдау;
3. Отбасының қоғамдағы маңыздылығын көрсету.
17
Бағалау критерийі Тапсырма № Дескриптор Балл
Білім алушы
Азаматтық қоғам институттарының рөлі мен маңызын ашады 1 азаматтық қоғам институттарын анықтайды; 1
азаматтық қоғамды дамыту жолдарын көрсетеді; 1
үкіметтік емес ұйымдардың азаматтық қоғам құрудағы рөлін көрсетеді; 1
Қазақстанда азамттық қоғамның қалыптасуын талдайды; 1
Тұтынушылардың құқықтарын қорғау жолдарын көрсетеді 2 тұттынушы құқықтарының бұзылғанын анықтайды; 1
тұтынушының құқық қорғау түрін көрсетеді; 1
тұтынушының талап ете алатын 1 құқығын көрсетеді; 1
тұтынушының талап ете алатын 2 -құқығын көрсетеді; 1
тұтынушының талап ете алатын 3 -құқығын көрсетеді; 1
Отбасының қоғамдағы маңыздылығын бағалайды 3 неке және отбасы құқық ұғымы туралы жазады; 1
неке және отбасы құқығының маңыздылығын талдайды; 1
отбасы мүшелерінің құқықтарын көрсетеді; 1
отбасы мүшелерінің міндеттерін анықтайды; 1
отбасының маңыздылығын талдайды; 1
Қ.Аманжоловтың өлең жолдарын пайдаланып, мазмұнын ашады. 1
Барлығы 15
18
«Құқықтық мемлекет және азаматтық қоғам, тұтынушылар құқығын қорғау, отбасының қоғамдағы маңыздылығы»
бөлімдері бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні:
Бағалау критерийлері Оқу жетістігі деңгейі
Төмен Орта Жоғары
Азаматтық қоғам институттарының рөлі мен маңызын ашады Азаматтық қоғам институттарын/ дамыту жолдарын/үкіметтік емес ұйымдардың азаматтық қоғам құрудағы рөлін/Қазақстанда азамттық қоғамның қалыптасуын талдауда қиналады Азаматтық қоғам институттарын/ дамыту жолдарын/үкіметтік емес ұйымдардың азаматтық қоғам құрудағы рөлін/Қазақстанда азамттық қоғамның қалыптасуын талдауда қателіктер жібереді Азаматтық қоғам институттарын/ дамыту жолдарын/үкіметтік емес ұйымдардың азаматтық қоғам құрудағы рөлін/Қазақстанда азамттық қоғамның қалыптасуын талдайды
Тұтынушылардың кұкыктарын қорғау жолдарын көрсетеді Тұттынушы құқықтарының бұзылғандығын, тұтынушының кұкык қорғау түрін, тұтынушының талап ете алатын 1/2-құқығын көрсетуде қиналады Тұттынушы кұкықтарының бұзылғандығын, тұтынушының кұкык қорғау түрін, тұтынушының талап ете алатын 1/2-құқығын көрсетуде қателіктер жібереді Тұттынушы кұкықтарының бұзылғандығын, тұтынушының кұкык қорғау түрін, тұтынушының талап ете алатын 1/2-құқығын көрсетеді
19
Отбасының қоғамдағы
маңыздылығын
бағалайды
Неке жэне отбасы құқығының маңыздылығын талдауда, отбасы мүшелерінің қүқықтарын көрсетуде, отбасы мүшелерінің міндеттерін анықтауда, отбасының маңыздылығын талдауда, Қ.Аманжоловтың өлең жолдарын пайдаланып, мазмүнын ашуда қиналады
Неке жэне отбасы құқығының Неке жэне отбасы қүқығының
маңыздылығын талдауда, отбасы маңыздылығын талдаиды,
мүшелерінщ қүқықтарын отбасы мүшелерінщ
көрсетуде, отбасы мүшелерінің қүқықтарын көрсетеді, отбасы
міндеттерін анықтауда, отбасының мүшелерінщ міндеттерін
маңыздылығын талдауда, анықтаиды, отбасының
Қ.Аманжоловтың өлең жолдарын маңыздылығын талдайды,
пайдаланып, мазмүнын ашуда Қ. Аманжоловтың өлең
қателіктер жібереді жолдарын мазмүнын ашады паидаланып,
20
МАЗМҰНЫ
I ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ ТАПСЫРМАЛАРЫ.......................4
«Құқық түсінігі, адам және азаматтың құқықтары мен бостандықтары, еңбек құқығы түсінігі» бөлімдері бойынша жиынтық бағалау.....................4
II ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ ТАПСЫРМАЛАРЫ......................8
«Мемлекеттік органдардың конституциялық құрылысы, еңбек жағдайлары, неке қию және тоқтату жолдары» бөлімі бойынша жиынтық бағалау.................8
III ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ ТАПСЫРМАЛАРЫ....................12
«Еңбекті қорғау, отбасы мүшелерінің құқығы мен міндеттері, әкімшілік жауапкершілік» бөлімдері бойынша жиынтық бағалау..............................12
IV ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ ТАПСЫРМАЛАРЫ.....................16
«Құқықтық мемлекет және азаматтық қоғам, тұтынушылар құқығын қорғау, отбасының қоғамдағы маңыздылығы» бөлімдері бойынша жиынтық бағалау.......16
3
І ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ ТАПСЫРМАЛАРЫ
«Құқық түсінігі, адам және азаматтың құқықтары мен бостандықтары, еңбек құқығы
түсінігі» бөлімдері бойынша жиынтық бағалау
Құқық дегеніміз не және ол қоғамдық қатынастарға қалай әсер етеді?
Қазақстан Республикасында адам мен азаматтың қандай құқықтары мен міндеттері бар?
ҚР Конституциясының 24-ші бабы нені көздейді?
9.1.1.1 Әлеуметтік нормалар жүйесінде құқықтың ұғымы мен ролін түсіндіру
9.2.1.2 ҚР Конституциясын талдау арқылы адамның және азаматтың конституциялық құқықтары, бостандықтары мен міндеттерін анықтау
9.4.1.1 Еңбек құқығы ұғымын түсіндіру
Бағалау критерийі Білім алушы:
• Әлеуметтік нормалар жүйесінде құқықтың ұғымы мен ролін ажыратады
• ҚР Конституциясын талдау арқылы адамның және азаматтың конституциялық құқықтары,
бостандықтары мен міндеттерін анықтайды
• Еңбек құқығының адам қызметінде алатын орнын түсіндіреді
Ойлау дағдыларының Білу және түсіну
деңгейі Қолдану
Орындау уақыты 20 минут
Тапсырма
1. Берілген мәтіндегі бос орынды төменде берілген қажетті сөздермен толықтырыңыз. Мораль және құқық: әрекет аялары. Моральдің құқықтан мәнділік айырмашылығы мынада:
мораль — жазылмаған қағидалардың жиынтығы, сондықтан ол қоғамдық_____________________
реттеледі. Құқық мемлекеттегі жазылып, қабылданған заңдылықтар жүйесін құрайды,
сондықтан ол _________________ ықпалымен, билік орындарының араласуымен жүзеге
асырылады. Бұлардың алдыңғысына адамдардың ыңғайсыз жағдайға түсіп, өз
_________________мойындауы адам санасында басты рөл атқарса, соңғысына жазалау, күштеу
(айып, абақты) түрінде қолданылатын_________________ықпал етеді.
Қажетті сөздер:
1 2 3 4
заң мемлекеттің кінәсін пікірмен
2. Адам құқықтары мен бостандықтары мен міндеттерін төмендегі салаларға сай жіктеп, кестені толтырыңыз.
a) өмір сүру
b) табиғатты қорғау және табиғат байлықтарын ұқыпты пайдалану
c) референдумдарға қатысу
Ъ) қызмет пен кәсіп түрін таңдау еркіндігі е) жеке басының қауіпсіздігі
Ъ) мемлекеттік және жергілікті органдарын сайлау және сайлану
Тақырып
Оқу мақсаты
4
§) шығармашылық еркіндігі һ) жеке меншік иесі болу құқығы і) денсаулығын сақтау ]) жұмыссыздықтан әлеуметтік қорғалу
к) Қазақстан Республикасының конституциясын және заңдарын орындау сақтау
Табиги және тумысынан берілетін құқықтары мен бостандықтар ы Экономикалы ц цщыцтары Саяси цүцыцтар ы Әлеуметті к цұцыцтары Мәдени цұцыцтар ы Міндеттер і
3. ҚР Конституциясының 24-бабының 1 - 4 - тармақтарының мазмұнын түсіндіруде қажетті сөздерді қолданыңыз, қортыныды жазыңыз.
Қажетті сөздер: еркін таңдау, төтенше жағдай, қауіпсіздік пен тазалық, әлеуметтік қорғалу, ереуіл жасау, еңбек даулары, тынығу, ақылы демалыс.
ҚР Конституциясы 24 - бап__________________________________________________________
1-тармақ
2-тармақ
3-тармақ
4-тармақ
Қорытынды
5
Бағалау критерийі Тапсырма № Дескриптор Балл
Білім алушы
Әлеуметтік нормалар жүйесінде құқықтың ұғымы мен рөлін ажыратады 1 мәтіндегі 1 - бос орынға қажетті сөзді қояды; 1
мәтіндегі 2 - бос орынға қажетті сөзді қояды; 1
мәтіндегі 3 - бос орынға қажетті сөзді қояды; 1
мәтіндегі 4 - бос орынға қажетті сөзді қояды; 1
ҚР Конституциясын талдау арқылы адамның және азаматтың конституциялық құқықтары, бостандықтары мен міндеттерін анықтайды 2 табиғи және тумысынан берілетін құқықтары мен бостандықтардың біреуін анықтайды; 1
экономикалық құқықтың біреуін анықтайды; 1
саяси құқықтың біреуін анықтайды; 1
әлеуметтік құқықтың біреуін анықтайды; 1
мәдени құқықтың біреуін анықтайды; 1
адам және заматтардың міндетінің біреуін анықтайды; 1
Еңбек құқығының адам қызметінде алатын орнын түсіндіреді 3 ҚР Конституциясының 24-бабының 1-тармағының мазмұнын түсіндіреді; 1
ҚР Конституциясының 24-бабының 2-тармағының мазмұнын түсіндіреді; 1
ҚР Конституциясының 24-бабының 3-тармағының мазмұнын түсіндіреді; 1
ҚР Конституциясының 24-бабының 4-тармағының мазмұнын түсіндіреді; 1
ҚР Конституциясының 24-бабы туралы қорытынды ой жазады. 1
Барлығы 15
6
«Құқық түсінігі, адам және азаматтың құқықтары мен бостандықтары, еңбек құқығы түсінігі» бөлімдері бойынша жиынтық
бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні:
Бағалау
критерийлері
Әлеуметтік нормалар жүйесінде құқықтың ұғымы мен рөлін ажыратады
түсіндіреді
Төмен
Әлеуметтік нормалар
жүйесінде құқық пен моральдің айырмашылығын көрсетуде мәтіндегі 1/2/3/4-бос орынға қажетті сөздердің қоюда қиналады ____
тармақтарының мазмұнын түсіндіріп, еңбек құқығы бойынша қорытынды жасауда қиналады
Оқу жетістігі деңгейі Орта
Әлеуметтік нормалар
жүйесінде құқық пен моральдің айырмашылығын көрсетуде мәтіндегі 1/2/3/4-бос орынға қажетті сөздерді қоюда қателіктер жібереді
ҚР Конституциясы негізінде табиғи және тумысынан берілетін құқықтары мен бостандықтарды/экономикалық /саяси/әлеуметтік құқықтарды/адам және
заматтардың міндеттерін
анықтауда қателіктер жібереді
ҚР Конституциясының 24-бабының 1/2/3/4-
тармақтарының мазмұнын
түсіндіріп, еңбек құқығы бойынша қорытынды жасауда қателіктер жібереді
Жоғары
Әлеуметтік нормалар
жүйесінде құқық пен моральдің айырмашылығын көрсетуде
мәтіндегі 1/2/3/4-бос орынға қажетті сөздерді қояды
ҚР Конституциясы негізінде табиғи және тумысынан берілетін құқықтары мен бостандықтарды/экономикалық /саяси/әлеуметтік құқықтарды/адам және
заматтардың міндеттерін
анықтайды
ҚР Конституциясының 24-бабының 1/2/3/4-
тармақтарының мазмұнын
түсіндіріп, еңбек құқығы қорытындылайды
ҚР Конституциясын талдау арқылы адамның және азаматтың конституциялық құқықтары, бостандықтары мен міндеттерін анықтайды
Еңбек құқығының адам
қызметінде алатын орнын
ҚР Конституциясы негізінде табиғи және тумысынан берілетін құқықтары мен бостандықтарды/экономикалық /саяси/әлеуметтік құқықтарды/адам және
заматтардың міндеттерін
анықтауда қиналады
ҚР Конституциясының 24-бабының 1/2/3/4-
7
ІІ ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ ТАПСЫРМАЛАРЫ
«Мемлекеттік органдардың конституциялық құрылысы, еңбек жағдайлары, неке қию және тоқтату жолдары» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Заңнамамен еңбек жағдайлары қалай реттеледі? Неке қандай жағдайда қиылады және тоқтатылады? Мемлекеттік органдардың құрылуында сайлаудың маңызы мен ролі қандай?
9.4.2.1 ҚР Еңбек кодексінің баптарын негізге ала отырып еңбек жағдайларын анықтау
9.5.2.1 Неке қию және тоқтатылу шарттарын анықтау
9.2.2.2 Мемлекеттік органдардың құрылуында сайлаудың маңызы мен ролін анықтау
Бағалау критерийі Білім алушы:
• Жұмыскердің еңбек жағдайларын жіктейді
• Неке қию және тоқтатылу шарттарын сипаттайды
• Мемлекеттік органдардың құрылуында сайлаудың маңызы мен ролін ажыратады
Ойлау дағдыларының Жоғары деңгей дағдылары деңгейі
Орындау уақыты 20 минут
Тапсырма
1. ҚР Еңбек кодексіне сай жұмыскердің еңбек жағдайларын кестеде ажыратып жазыңыз.
Тарауга байланысты сипаттамалар
a) Сынақ мерзімін белгілеуге
b) Тамақтануға ұзақтығы жарты сағаттан кем болмайтын бір үзіліс берілуге
c) Жұмыс уақытының қалыпты ұзақтығы аптасына 40 сағаттан аспауға Ь) Жыл сайынғы ақы төленетін еңбек демалысын беруге
е) Еңбек тәртібін сақтауға
Ь) Аптасына 24 сағаттан аспайтын жұмыс уақыты болуға §) Тамақтануға ұзақтығы үш сағаттан кем болмайтын бір үзіліс берілуге һ) Еңбек жағдайлары мен еңбекті қорғаудың жай-күйі туралы толық және анық ақпарат алуға
і) Аптасына 36 сағаттан аспайтын жұмыс уақытының қысқартылған ұзақтығы белгіленеді
Жауаптары
Еңбек жагдайлары
Жұмыскердің құқығы Жұмыскердің міндеті Жұмыскердің аптадағы жұмыс уақыты Жұмыскердің тынығу уақыты
2. Неке қиюдың және тоқтатылудың екі жолын көрсетіңіз.
Қандай жағдайда неке қиылады? Қандай жағдайда неке тоқтатылады.
1 2 1 2
Тақырып
Оқу мақсаты
8
3. Төмендегі жағдайларды оқып, берілген сұрақтарға жауап беріңіз.
А. Ерлі зайыптыларда кәмелетке толмаған екі баласы бар. Күйеуі ұзақ уақыт жоқ болғандықтан, соттың шешімі бойынша оны хабарсыз кеткен деп таныды. Әйелі қалай және қай жерде некені тоқтата алады?________________________________________________________
В. 18 жасқа толған Арман 16 жасқа толған Аселмен некеге тұруға АХАЖ бөлімне өтініш жазады, бірақ АХАЖ бөліміндегі қызметкер олардың арызын қабылдамады. АХАЖ органы бөліміндегі қызметкер неліктен арыз қабылдамады?
4. «Қазақстан Республикасындағы сайлау жүйесі» кестесіндегі сұрақтарға жауап беріңіз.
Сайлау дегеніміз
Қазақстандағы сайлау жүйесі
Бірінші түрін сипаттаңыз. " " Екінші түрін сипаттаңыз.
Сайлаудың рөлі қандай? Сайлаудың маңызы қандай?
9
Бағалау критерийі Тапсырма № Дескриптор Балл
Білім алушы
Жұмыскердің еңбек жағдайларын жіктейді 1 жұмыскердің еңбек құқығын көрсетеді; 1
жұмыскердің еңбектегі міндетін көрсетеді; 1
жұмыскердің жұмыс уақытын көрсетеді; 1
жұмыскердің тынығу уақытын көрсетеді; 1
Неке қию және тоқтатылу шарттарын сипаттайды 2-3 неке қиюдың 1 - жолын көрсетеді; 1
неке қиюдың 2 - жолын көрсетеді; 1
неке тоқтатудың 1 - жолын 1
некс тоқтатудың 2 - жолын 1
А жағдаятына жауап береді; 1
В жағдаятына жауап береді; 1
Мемлекеттік органдардың құрылуында сайлаудың маңызы мен ролін ажыратады 4 сайлауға анықтама береді; 1
сайлау жүйесінің 1 - түрін ажыратып, сипаттайды; 1
сайлау жүйесінің 2 - түрін ажыратып, сипаттайды; 1
сайлаудың рөлін көрсетеді; 1
сайлаудың маңызын көрсетеді. 1
Барлығы 15
10
«Мемлекеттік органдардың конституциялық құрылысы, еңбек жағдайлары, некені қию және тоқтату жолдары»
бөлімдері бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні:
Бағалау критерийлері Оқу жетістігі деңгейі
Төмен Орта Жоғары
Жұмыскердің еңбек жағдайларын жіктейді ҚР Еңбек кодексінің баптары негізінде жұмыскердің еңбек құқығын/еңбектегі міндетін/ жұмыс уақытын/тынығу уақытын қиналады | | ҚР Еңбек кодексінің баптары негізінде жұмыскердің еңбек құқығын/еңбектегі міндетін/жұмыс уақытын/тынығу уақытын көрсетуде қателіктер жібереді □ ҚР Еңбек кодексінің баптары негізінде жұмыскердің еңбек құқығын/еңбектегі міндетін/жұмыс уақытын/тынығу уақытын көрсетеді
Неке қию және тоқтатылу шарттарын сипаттайды Неке қиюдың және тоқтатылудың 1/2 жолын көрсетуде және А және В жағдаяттарға жауап беруде қиналады ^ Неке қиюдың және тоқтатылудың 1/2 жолын көрсетуде және А және В жағдаяттарға жауап беруде қателіктер жібереді |—| Неке қиюдың және тоқтатылудың 1/2 жолын көрсетуде және А және В жағдаяттарға жауап береді □
Мемлекеттік органдардың құрылуында сайлаудың маңызы мен ролін ажыратады Сайлауға анықтама беруде, сайлау жүйесін сипаттауда және маңызы мен ролін ажыратуда қиналады □ Сайлауға анықтама беруде, сайлау жүйесін сипаттауда және маңызы мен ролін ажыратуда қателіктер жібереді □ Сайлауға анықтама беруде, сайлау жүйесін сипаттауда және маңызы мен ролін ажыратады □
11
ІІІ ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ ТАПСЫРМАЛАРЫ
«Еңбекті қорғау, отбасы мүшелерінің құқығы мен міндеттері, әкімшілік жауапкершілік» бөлімдері бойынша жиынтық бағалау
Тақырып Қандай жағдайларда әкімшілік жауапкершілік туындайды? Бала
құқығы қалай қорғалады?
Кәмелетке толмағандардың еңбегі заңнамамен қалай қорғалады?
Оқу мақсаты 9.6.2.2 Құқықтық жағдаяттарды талдау арқылы әкімшілік
жауапкершілік түрлерін және оларды қолдану тәртібін түсіндіру
9.5.3.2 Құқықтық актілерге сүйене отырып, қоғам мен отбасындағы балалар құқығын талдау
9.4.3.1 Кәмелетке толмағандардың еңбегіне қатысты құқық нормаларын талдау
Бағалау Білім алушы:
критерийі • Құқықтық жағдаяттарды талдау арқылы әкімшілік
жауапкершілік түрлерін және оларды қолдану тәртібін түсіндіреді
• Құқықтық актілерге сүйене отырып, қоғам мен отбасындағы балалар құқығын талдайды
• Кәмелетке толмағандардың еңбегіне қатысты құқық нормаларын талдайды
Ойлау Білу мен түсіну
дағдыларының Жоғары деңгейдегі дағдылар деңгейі
Орындау 20 минут
уақыты
Тапсырма
1.Құқықтық жағдаяттарды талдап, әкімшілік жауапкершілік түрлерін анықтаңыз.
№ Жағдаяттар Талдау
1. Азамат А. ойын - сауықтан оралған соң пәтеріне кіріп теледидарды қосып, дауысын жоғарлатты. Сол кезде уақыт 00.35 сағат болатын. Мұны естіген көршілер келесі күні полицияға арыз берді. Азамат А. әкімшілік құқықбұзушылық жасады ма?
2. Жолаушы В. поезд вагонының ішінде шылым тартып тұрған жерінен көлік полиция қызметшілері ұстап алады да, әкімшілік құқықбұзушылық жөнінде хаттама толтырады. Ол әкімшілік құқықбұзушылық кодексінің қай нормасын бұзды деп ойлайсыз?
3. Азамат С. аңшылықпен айналысатын. Ол үйіне келгенде мылтықты шкафтың ішіне қоя салды, сол қойғаннан бері бір жылдай уақыт өтті. Учаскелік инспектор рұқсат қағаз бен қаруды тексеру кезінде мылтықты көреді. Азамат С. әкімшілік құқықбұзушылық жасады ма?
12
4. 15 жастағы Д. Мектепте өзінің досын жаман сөздермен
қорлап айтты. Мұны байқаған мекептің күзетшісі мен сынып жетекшісі 15 жасар Д.-ны мектеп директорына алып барады. 15 жасар Д. қандай құқықты бұзды?_______
2. ҚР «Неке және отбасы» заңының 70-бабынан берілген үзіндіні оқып, жағдаятты талдап, берілген сұрақтарға жауап беріңіз.
70-бап. «Ата-аналардың баланы тәрбиелеу және оған білім беру жөніндегі құқықтары мен міндеттері
1. Ата-аналар өз баласының денсаулығына қамқорлық жасауға міндетті.
2. Ата-аналардың өз баласын тәрбиелеуге құқығы бар және осыған міндетті.
3. Ата-аналар баласының міндетті орта білім алуын қамтамасыз етуге міндетті.»
Азаматша Т. қызын секталардың жиналысына баруға мәжбүрлеп, дінге қатыстырады. Онда ол салт-жораларды ұстанып, бірнеше сағат бойы дұға ету талаптарын міндетті түрде орындау керек. Сонымен қатар азаматша Т. «мектеп қызына ештеңе бермейді», - деп санап, қызының сабаққа баруына тыйым салады. Бұл жағдайға алаңдап, Т. -ның күйеуі заңгерден кеңес сұрайды.
Анасы қызының қандай құқықтарын бұзған?
Қай мемлекеттік орган бала құқықтарын қорғайды?
Баланың құқығын қорғайтын құжатты атаңыз.
Заңгер ретінде 2 кеңес беріңіз.
1.___________________________________________________________________________________
2.___________________________________________________________________________________
3. Кәмелетке толмағандардың еңбегіне қатысты құқық нормаларын талдаңыз.
«2017 жылдың 10 маусымында А-ның анасы өзінің көршісімен ауызша келісіп, 2003 жылы туылған баласын көршісінің дүкеніне квас сатушы ретінде жұмысқа алуын сұрайды. Жұмыс беруші жұмысқа ол таңертең тоғызда келіп, кешкі сегізде қайту керектігін айтады. Азамат А. сол күні бірден жұмысқа қабылдайды.
Еңбек құқығы бойынша заң бұзушылық бар ма?
Қандай заң бұзушылықты байқадыңыз? Заң бойынша дұрыс жауабы
Кәмелетке толмағандардың қандай еңбек құқығы бар?
1.
2.
13
Бағалау критерийі Тапсырма № Дескриптор Балл
Білім алушы
Құқықтық жағдаяттарды талдау арқылы әкімшілік жауапкершілік түрлерін және оларды қолдану тәртібін түсіндіреді 1 әкімшілік құқықбұзушылықтың 1 -түрін көрсетіп, талдайды; 1
әкімшілік құқықбұзушылықтың 2 -түрін көрсетіп, талдайды; 1
әкімшілік құқықбұзушылықтың 3 -түрін көрсетіп, талдайды; 1
әкімшілік құқықбұзушылықтың 4 -түрін көрсетіп, талдайды; 1
Құқықтық актілерге сүйене отырып, қоғам мен отбасындағы балалар құқығын талдайды 2 анасының құқық бұзғанындығын анықтайды; 1
бала құқығын қорғайтын мемлекеттік органды көрсетеді; 1
бала құқығын қорғайтын құжатты көрсетеді; 1
жағдаятқа қатысты 1-кеңес береді; 1
жағдаятқа қатысты 2 - кеңес береді; 1
Кәмелетке толмағандардың еңбегіне қатысты құқық нормаларын талдайды 3 жағдаяттағы 1 - заң бұзушылықты анықтайды ; 1
жағдаяттағы 2 - заң бұзушылықты анықтайды; 1
жағдаяттағы 1 - заң бұзушылықтың жауабын анықтайды; 1
жағдаяттағы 2 - заң бұзушылықтың жауабын анықтайды; 1
кәмелетке толмағандардың 1 еңбек құқығын көрсетеді; 1
кәмелетке толмағандардың 2 - еңбек құқығын көрсетеді. 1
Барлығы 15
14
«Еңбекті қорғау, отбасы мүшелерінің құқығы мен міндеттері, әкімшілік жауапкершілік» бөлімдері бойынша
жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні
Бағалау критерийлері Оқу жетістігі деңгейі
Төмен Орта Жоғары
Құқықтық жағдаяттарды талдау арқылы әкімшілік жауапкершілік түрлерін және оларды қолдану тәртібін түсіндіреді Құқықтық жағдаяттард талдап, әкімшіл жауапкершіліктің 1, 2, 3, түрлерін анықтауда қинала. ы ік 4 ы Құқықтық жағдаяттарды талдг әкімшілік жауапкершіліктің 1, 3, 4 түрлерін анықтау қателіктер жібереді п, 2, да Құкыктык жағдаяттарды талд әкімшілік жауапкершіліктің 1, 2, 3 түрлерін анықтайды ап, , 4
Кәмелетке толмағандардың еңбегіне қатысты құқык нормаларын талдайды Жағдаятты талдау кезін анасының құқ бұзғанындығын, ба құқығын қорғайті мемлекеттік органды,ба құқығын қорғайтын құжат анықтап, заңгер ретінде 1 кеңес беруде қиналады де ық ла н ла ты /2- Жағдаятты талдау кезін анасының ^¥^1^ бұзғанындығь бала құқығын қорғайті мемлекеттік органды, ба құқығын қорғайтын құжат анықтап, заңгер ретінде 1/2-кек беруде қателіктер жібереді де н, н ла ты ес Жағдаятты талдау кезінде анасын кұкык бұзғанындығын, бала кұкығ қорғайтын мемлекеттік органды, ба құқығын қорғайтын құжат анықтап, заңгер ретінде 1/2-кең береді ың ын ла ты ^ес
Құқықтық актілерге сүйене отырып, қоғам мен отбасындағы балалар құқығын талдайды Отбасына қатысты жағдаят талдап, 1/2 з бұзушылықты/заң бойыні дұрыс әрекетті анықтг кәмелетке толмағандарді 1/2 құқықығын жазу қиналады ты аң а п, ң да Отбасына қатысты жағдаят талдап, 1/2 заң бұзушылықты/з бойынша дұрыс әреке' анықтап, кәмелет толмағандардың 1/2 жазуда қателіктер жібереді ты аң тті ке н Отбасына қатысты жағдаятты талд 1/2 заң бұзушылықты/заң бойын дұрыс әрекетті анықтап, кәмелет толмағандардың 1/2 кұкыкығ жазуда қателіктер жібереді анықт кәмелетке толмағандардың кұкыкығын жазады ап, ша ке ын ап, 1/2
15
IV ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ ТАПСЫРМАЛАРЫ
«Құқықтық мемлекет және азаматтық қоғам, тұтынушылар құқығын қорғау, отбасының қоғамдағы маңыздылығы» бөлімдері бойынша жиынтық бағалау
Тақырып Азаматтық қоғамды қалыптастырудың маңызы неде?
Біз тұтынушы ретінде өз құқығымызды білеміз бе? Отбасының әлеуметтік мәні неде?
Оқу мақсаты 9.1.2.2 Азаматтық қоғам институттарының рөлі мен
маңызын анықтау
9.3.4.1 Тұтынушылардың құқықтарын қорғау жолдарын ұсыну
9.5.4.1 Отбасының қоғамдағы маңыздылығын бағалау
Бағалау критерийі Білім алушы:
• Азаматтық қоғам институттарының рөлі мен маңызын ашады
• Тұтынушылардың құқықтарын қорғау жолдарын көрсетеді
• Отбасының қоғамдағы маңыздылығын бағалайды
Ойлау дағдыларының Жоғары деңгей дағдылары деңгейі
Орындау уақыты 20 минут
Тапсырма
1. Мәтінді және өз біліміңізді пайдаланып, сұрақтарға жауап беріңіз.
Азаматтық қогам - билік пен халық арасындагы алтын көпір.
Азаматтық қоғамды дамыту демократиялық, зайырлы, құқықтық және әлеуметтік мемлекет құрудың маңызды шарты болып табылады. Қоғамдық өрлеу, демократиялық даму, экономикалық өркендеу азаматтардың қоғамдағы тыныс-тіршілігінің барлық маңызды салаларына қатысқан жағдайда ғана мүмкін болады. Ал билікке деген сенім мен құрмет - татулық пен келісімнің, саяси тұрақтылықтың және орнықты дамудың берік іргетасы. Бүгінде елімізде үкіметтік емес ұйымдарды нығайту жүйелі және үдемелі сипатқа ие болды деп нық сеніммен айта аламыз.
Әлисұлтан ҚҰЛАНБАЙ, «Егемен Қазақстан» Азаматтық қоғам институттарына не жатады?
Азаматтық қоғамды дамыту үшін не қажет деп ойлайсыз?
Үкіметтік емес ұйымдар азаматтық қоғам құруда қандай рөл атқарады?
Қазақстанда азамттық қоғамның көрсеткіші болып табылатын саяси оқиғаны анықтаңыз.
2. Төмендегі жағдаятты оқып, сұрақтарға жауап беріңіз.
Дүкенде тұтынушыға сапасыз және бүлінген өнімді (айранды) сатты. Оны үйге келгенде анықтады. Пайдалану мерзімі өтіп кеткен. Тұтынушы өнімді қайтадан дүкенге апарды, бірақ сатушы тауарды басқа өнімге айырбастамады және ақшаны қайтармады.
Тұтынушы қандай қателік жасады?_______________________________________________
Осы жағдайда тұтынушы өз құқықтарын қалай қорғай алады?_______________________
Тұтынушының талап ете алатын 3 құқығын көрсетіңіз.
16
1.
2.____________________________________________________________________________________
3.____________________________________________________________________________________
3. ҚР Неке және отбасы заңы аясында отбасының маңыздылығын Қ.Аманжоловтың өлең жолдарын пайдаланып эссе жазыңыз.
«Отбасы - шағын мемлекет,
Мен - президент, сен - премьер». Қ.Аманжолов Критерийлер:
1. Неке және отбасы құқығы туралы жазу;
2. Отбасы мүшелерінің құқықтары мен міндеттерін талдау;
3. Отбасының қоғамдағы маңыздылығын көрсету.
17
Бағалау критерийі Тапсырма № Дескриптор Балл
Білім алушы
Азаматтық қоғам институттарының рөлі мен маңызын ашады 1 азаматтық қоғам институттарын анықтайды; 1
азаматтық қоғамды дамыту жолдарын көрсетеді; 1
үкіметтік емес ұйымдардың азаматтық қоғам құрудағы рөлін көрсетеді; 1
Қазақстанда азамттық қоғамның қалыптасуын талдайды; 1
Тұтынушылардың құқықтарын қорғау жолдарын көрсетеді 2 тұттынушы құқықтарының бұзылғанын анықтайды; 1
тұтынушының құқық қорғау түрін көрсетеді; 1
тұтынушының талап ете алатын 1 құқығын көрсетеді; 1
тұтынушының талап ете алатын 2 -құқығын көрсетеді; 1
тұтынушының талап ете алатын 3 -құқығын көрсетеді; 1
Отбасының қоғамдағы маңыздылығын бағалайды 3 неке және отбасы құқық ұғымы туралы жазады; 1
неке және отбасы құқығының маңыздылығын талдайды; 1
отбасы мүшелерінің құқықтарын көрсетеді; 1
отбасы мүшелерінің міндеттерін анықтайды; 1
отбасының маңыздылығын талдайды; 1
Қ.Аманжоловтың өлең жолдарын пайдаланып, мазмұнын ашады. 1
Барлығы 15
18
«Құқықтық мемлекет және азаматтық қоғам, тұтынушылар құқығын қорғау, отбасының қоғамдағы маңыздылығы»
бөлімдері бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні:
Бағалау критерийлері Оқу жетістігі деңгейі
Төмен Орта Жоғары
Азаматтық қоғам институттарының рөлі мен маңызын ашады Азаматтық қоғам институттарын/ дамыту жолдарын/үкіметтік емес ұйымдардың азаматтық қоғам құрудағы рөлін/Қазақстанда азамттық қоғамның қалыптасуын талдауда қиналады Азаматтық қоғам институттарын/ дамыту жолдарын/үкіметтік емес ұйымдардың азаматтық қоғам құрудағы рөлін/Қазақстанда азамттық қоғамның қалыптасуын талдауда қателіктер жібереді Азаматтық қоғам институттарын/ дамыту жолдарын/үкіметтік емес ұйымдардың азаматтық қоғам құрудағы рөлін/Қазақстанда азамттық қоғамның қалыптасуын талдайды
Тұтынушылардың кұкыктарын қорғау жолдарын көрсетеді Тұттынушы құқықтарының бұзылғандығын, тұтынушының кұкык қорғау түрін, тұтынушының талап ете алатын 1/2-құқығын көрсетуде қиналады Тұттынушы кұкықтарының бұзылғандығын, тұтынушының кұкык қорғау түрін, тұтынушының талап ете алатын 1/2-құқығын көрсетуде қателіктер жібереді Тұттынушы кұкықтарының бұзылғандығын, тұтынушының кұкык қорғау түрін, тұтынушының талап ете алатын 1/2-құқығын көрсетеді
19
Отбасының қоғамдағы
маңыздылығын
бағалайды
Неке жэне отбасы құқығының маңыздылығын талдауда, отбасы мүшелерінің қүқықтарын көрсетуде, отбасы мүшелерінің міндеттерін анықтауда, отбасының маңыздылығын талдауда, Қ.Аманжоловтың өлең жолдарын пайдаланып, мазмүнын ашуда қиналады
Неке жэне отбасы құқығының Неке жэне отбасы қүқығының
маңыздылығын талдауда, отбасы маңыздылығын талдаиды,
мүшелерінщ қүқықтарын отбасы мүшелерінщ
көрсетуде, отбасы мүшелерінің қүқықтарын көрсетеді, отбасы
міндеттерін анықтауда, отбасының мүшелерінщ міндеттерін
маңыздылығын талдауда, анықтаиды, отбасының
Қ.Аманжоловтың өлең жолдарын маңыздылығын талдайды,
пайдаланып, мазмүнын ашуда Қ. Аманжоловтың өлең
қателіктер жібереді жолдарын мазмүнын ашады паидаланып,
20